Αιμοδοσία
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η αιμοδοσία είναι η προσφορά αίματος για μετάγγιση. Οι τράπεζες αίματος συχνά συμμετέχουν στη διαδικασία συλλογής καθώς και στις διαδικασίες που την ακολουθούν. Η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια ασφαλής και απλή διαδικασία που περιλαμβάνει έναν δότη που δίνει ένα από τα ακόλουθα προϊόντα αίματος: ολικό αίμα, ερυθρά αιμοσφαίρια, πλάσμα ή αιμοπετάλια.[1][2][3] Η αιμοδοσία μπορεί να πραγματοποιείται κάθε τρεις μήνες για άντρες και τέσσερις μήνες για γυναίκες, ενώ η προσφορά αιμοπεταλίων μπορεί να γίνεται συχνότερα.[4]
![]() |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Saal_Blutspendezentrum_Basel_3.jpg/640px-Saal_Blutspendezentrum_Basel_3.jpg)
Η αιμοδοσία πραγματοποιείται για να εξυπηρετηθούν άτομα που είναι άρρωστα[5] ή τραυματισμένα ή που χρειάζονται αίμα για άλλους λόγους. Το αίμα κάποιων εθελοντών υποβάλλεται απευθείας σε μια διαδικασία που ονομάζεται αφαίρεση που αφαιρεί μόνο τα ερυθρά αιμοσφαίρια, το πλάσμα, τα αιμοπετάλια (αιμοπεταλιαφαίρεση)[6] ή ορισμένους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων. Όταν αφαιρεθεί το μέρος που χρειάζεται (π.χ. αιμοπετάλια), τα υπόλοιπα συστατικά (ερυθρά κ.α.) επιστρέφονται στον αιμοδότη (στην ίδια γραμμή αίματος, δε χρειάζεται άλλο τρύπημα ή στο άλλο χέρι).[7][8]
Μερικοί άνθρωποι δωρίζουν βλαστοκύτταρα μέσω αφαίρεσης για συγγενείς ή άλλα άτομα που χρειάζονται μεταμόσχευση αίματος και μυελού των οστών. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα συλλογής και αποθήκευσης αίματος λίγες μέρες ή εβδομάδες πριν από τη χειρουργική επέμβαση σε περίπτωση που ο ίδιος ο δότης (αυτόλογη προκατάθεση αίματος)[6][2] ή κάποιο άλλο άτομο το χρειαστεί.[1] Τέλος, υπάρχει η κατευθυνόμενη αιμοδοσία, στην οποία κάποιος ασθενής (συνήθως πολυμεταγγιζόμενος) χρειάζεται αίμα πολύ συγκεκριμένης ομάδας (ίδιας με τη δική του και σε άλλο σύστημα ομάδων εκτός από την ΑΒΟ και ρέζους), και το οποίο δεν υπάρχει τη συγκεκριμένη στιγμή στα διαθέσιμα αποθέματα αίματος. Το αίμα αυτό συνήθως προέρχεται από κάποιο συγγενικό περιβάλλον του ασθενή.[9]
Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις αιμοδοσίας. Δεν μπορούν να δώσουν αίμα όσες εγκυμονούν, και άτομα τα οποία έχουν κάποιες ασθένειες, όπως HIV ή αναιμία. Στην περίπτωση της αναιμίας, το άτομο μπορεί να δώσει μόνο αιμοπετάλια, αλλά όχι ολικό αίμα. Επίσης, άτομα που λαμβάνουν αντιβιοτικά, έχουν κρυολόγημα ή γρίπη ή έχουν υποβληθεί σε μετάγγιση αίματος τον τελευταίο χρόνο θα πρέπει να περιμένουν πριν προχωρήσουν στην αιμοδοσία.[1] Ο χρόνος που απαιτείται για τη δωρεά αίματος από την αρχή έως το τέλος ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της αιμοδοσίας. Για παράδειγμα, η συνολική διαδικασία δωρεάς πλάσματος ή ολικού αίματος διαρκεί περίπου 1 ώρα (η ίδια η διαδικασία διαρκεί περίπου 10 λεπτά)[4][10][8] και η δωρεά αιμοπεταλίων που λαμβάνεται με αφαίρεση περίπου 2 έως 3 ώρες.[1]
Όλα τα προϊόντα αίματος ελέγχονται προσεκτικά και στη συνέχεια αποθηκεύονται ή αποστέλλονται ώστε να είναι έτοιμα για ασθενείς που χρειάζονται μετάγγιση αίματος.[1] Η αιμοδοσία πραγματοποιείται σε άτομα που έχουν φάει προηγουμένως λόγω της αρκετής ποσότητας που λαμβάνεται (περίπου 450 ml).[4] Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται ζάλη ή ναυτία μετά τη δωρεά αίματος. Για να αποφευχθούν αυτές οι επιπλοκές, μπορεί ο εθελοντής να καθίσει για 15 λεπτά μετά τη διαδικασία. Μπορεί επίσης να του δοθεί κάτι να φάει ή να πιεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Επιπλέον, επειδή η δωρεά ολικού αίματος ή ερυθρών αιμοσφαιρίων απομακρύνει σίδηρο από το σώμα, οι δότες πρέπει να βεβαιωθούν ότι λαμβάνουν αρκετό σίδηρο από τρόφιμα ή συμπληρώματα.[1] H αναπλήρωση του όγκου αίματος που δόθηκε πραγματοποιείται μέσα στο 24ωρο, η αναπλήρωση των ερυθρών γίνεται από το μυελό των οστών μέσα στις επόμενες 3-4 μέρες, ενώ ο σίδηρος αναπληρώνεται μετά από 6-8 βδομάδες.[4][10]