Έκρηξη του Κρακατόα το 1883
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η έκρηξη του Κρακατόα του 1883 ήταν ένα πολύ βίαιο εκρηκτικό γεγονός του ινδονησιακού ηφαιστείου Κρακατόα, του οποίου η τελική παροξυσμική φάση έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 1883.
| Έκρηξη του Κρακατόα το 1883 | |
|---|---|
 Φωτογραφία κατά την έκρηξη το 1883. | |
 Οι γεωγραφικές αλλαγές μετά την έκρηξη. | |
| Ηφαίστειο | Κρακατόα |
| Ημερομηνία | 20 Μαΐου 1883 |
| Είδος | Πλινιανή, έκρηξη[1] |
| Τοποθεσία | Krakatoa archipelago, Sunda Strait 6.102°S 105.423°E |
| ΔΗΕ | 6[2] |
| Επιπτώσεις | |
| Καταστροφές | 165 χωριά |
| Θάνατοι | 36.000 |
Ήταν μια από τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές εκρήξεις στην ιστορία καθώς ανέπτυξε ισχύ 200 μεγατόνων, αποβάλλοντας περίπου 21 κυβικά χιλιόμετρα [3] βράχων, στάχτης και ελαφρόπετρας, δημιουργώντας έναν από τους ισχυρότερους βρυχηθμούς που έχουν καταγραφεί ποτέ από τον άνθρωπο. Η έκρηξη του ηφαιστείου ακούστηκε ευδιάκριτα ως το Άλις Σπρινγκς στην Αυστραλία και στο Ροντρίγκες, κοντά στον Μαυρίκιο, και η αντήχηση των ατμοσφαιρικών κυμάτων έγινε αισθητή σε όλο τον κόσμο.
Πολλά χωριά καταστράφηκαν, περίπου 36.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλές χιλιάδες τραυματίστηκαν από την έκρηξη, τα περισσότερα από αυτά λόγω του παλιρροϊκού κύματος που ακολούθησε την τρομερή έκρηξη. Η έκρηξη του 1883 κατέστρεψε τα δύο τρίτα της γης που ήταν τότε το νησί Κρακατόα. Νέες εκρήξεις του ηφαιστείου, από το 1927, έφεραν στο φως ένα νέο νησί, που ονομάζεται Ανάκ Κρακατόα (γιος του Κρακατόα).
Στις 11 Αυγούστου, τρεις αεραγωγοί εξερράγησαν τακτικά από το ηφαίστειο. Σε αυτήν την περίοδο οι παλίρροιες ήταν ασυνήθιστα υψηλές (πολλά αγκυροβολημένα σκάφη βυθίστηκαν) και φαινόμενα όπως το ξαφνικό σπάσιμο των παραθύρων ήταν συνηθισμένα. Μια μεγαλύτερη έκρηξη ξεκίνησε στις 11 Αυγούστου, με μια στήλη έκρηξης γεμάτη τέφρα που προερχόταν από 11 αεραγωγούς. Στις 24 Αυγούστου, η έκρηξη εντάθηκε. Η κορύφωση του ηφαιστείου ξεκίνησε την Κυριακή 26 Αυγούστου γύρω στο μεσημέρι, όπου τα σύννεφα τέφρας που δημιουργήθηκαν από την έκρηξη έφτασαν σε ύψος 36 και σημειώθηκε το πρώτο τσουνάμι .
Στις 27 Αυγούστου, σημειώθηκαν περαιτέρω εκρήξεις στις 5:30, 6:45, 8:20 και 10:02 τοπική ώρα. Η τελευταία από αυτές τις εκρήξεις άνοιξε ρωγμές στον κρατήρα του ηφαιστείου και με αυτόν τον τρόπο το θαλασσινό νερό χύθηκε στον κρατήρα του μάγματος, εξατμίζοντας και προκαλώντας την έκρηξη που κατέστρεψε μεγάλο μέρος του νησιού. Ο βρυχηθμός ακούστηκε μέχρι την Αυστραλία, 3500 μακριά3500 (2200 μίλια) και στο νησί Ροντρίγκες, κοντά στον Μαυρίκιο, μακρινό 4800 (3000 μίλια). Ήταν ο πιο δυνατός θόρυβος που έχει καταγραφεί στην ιστορία. [4][5][6] Ωστόσο, αυτό αμφισβητείται από τον ήχο που παρήχθη από την έκρηξη του όρους Tambora το 1815, επίσης στο ινδονησιακό αρχιπέλαγος.
Αν και φαίνεται ότι κανείς δεν σκοτώθηκε από την αρχική έκρηξη, το τσουνάμι που δημιουργήθηκε είχε καταστροφικές συνέπειες, σκοτώνοντας περίπου 36.000 ανθρώπους και αφανίζοντας πολλά χωριά στα νησιά Ιάβα και Σουμάτρα. 165 χωριά καταστράφηκαν και 132 υπέστησαν σοβαρές ζημιές. [7] Άλλοι 1.000 περίπου άνθρωποι πέθαναν από τις επιπτώσεις των ηφαιστειακών αναθυμιάσεων και της τέφρας. Πλοία μέχρι τη Νότια Αφρική ανατράπηκαν όταν χτυπήθηκαν από το τσουνάμι και τα πτώματα των θυμάτων βρέθηκαν στον ωκεανό για αρκετές εβδομάδες μετά το τραγικό συμβάν. Υπάρχουν πολυάριθμες αναφορές που τεκμηριώνουν ομάδες ανθρώπινων σκελετών που παρασύρονται στον Ινδικό Ωκεανό σε σχεδίες ηφαιστειακής ελαφρόπετρας και καταλήγουν στην ανατολική ακτή της Αφρικής έως και ένα χρόνο μετά την έκρηξη.
Η έκρηξη του 1883 ήταν μια από τις πιο καταστροφικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη σύγχρονη εποχή, με βαθμολογία Δείκτης Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας #6, που ισοδυναμεί με 200 μεγατόνους [8] (200 εκατομμύρια τόνους TNT), ισχύς τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερη βόμβα που κατασκευάστηκε ποτέ., την Βόμβα Τσαρ, που εκτόξευσε 50 μεγατόνους κατά τη διάρκεια της ατομικής δοκιμής. Τα κύματα αέρα που δημιουργήθηκαν από την έκρηξη «ταξίδεψαν» επτά φορές σε όλο τον κόσμο και ο ουρανός σκοτείνιασε για τις επόμενες μέρες. Το νησί Ρακάτα σχεδόν έπαψε να υπάρχει, καθώς περισσότερα από τα δύο τρίτα της επιφάνειάς του κονιοποιήθηκαν και ο πυθμένας του ωκεανού που το περιέβαλλε αλλοιώθηκε δραστικά. Δύο γειτονικά νησιά, το Βερλάτεν και το Λανγκ, αύξησαν την επιφάνειά τους. Η ηφαιστειακή τέφρα συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό μέρος της γεωλογικής σύνθεσης αυτών των νησιών.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η τελική έκρηξη μπορεί να μην προκλήθηκε από την είσοδο θαλασσινού νερού στο ηφαίστειο. Ο θάλαμος μάγματος κάτω από το ηφαίστειο αποτελούνταν από ανοιχτόχρωμο και σχετικά ψυχρό υλικό. Μετά την έκρηξη της 20ης Μαΐου, πιο ζεστό και πιο σκούρο υλικό εισήλθε στον θάλαμο από κάτω. Το νέο υλικό θέρμαινε το αρχικό λιωμένο πέτρωμα, εκπέμποντας διαλυμένα αέρια και αυξάνοντας την πίεση. Οι εκρήξεις στις 25 και 26 Αυγούστου καθάρισαν το στόμιο του ηφαιστείου, απελευθερώνοντας την πίεση στην καταστροφική έκρηξη που κατέστρεψε μεγάλο μέρος του νησιού. Η ελαφρόπετρα από την έκρηξη δείχνει ένα μείγμα ανοιχτόχρωμων και σκουρόχρωμων υλικών.
Λόγω των σωματιδίων τέφρας που εκπέμπονται στον αέρα, η Σελήνη διατήρησε ένα μπλε χρώμα για χρόνια. Επιπλέον, η μέση θερμοκρασία της γης μειώθηκε. Η στάθμη του νερού κυμάνθηκε από το επίκεντρο μέχρι τη Μάγχη. [9]
Οι έρευνες του Βέρμπεεκ
Αν και η παροξυσμική φάση της έκρηξης έληξε αργά το απόγευμα της 27ης Αυγούστου, αφού το φως επέστρεψε στο νησί στις 29, οι αναφορές ανέφεραν ότι το Κρακατόα εξακολουθούσε να εκρήγνυται για μήνες.
Ένα από τα πρώτα καθήκοντα της ομάδας του Βέρμπεεκ ήταν να προσδιορίσει αν αυτό ήταν αλήθεια και να ελέγξει αναφορές για άλλα ηφαίστεια που εκρήγνυνται στην Ιάβα και τη Σουμάτρα. Γενικά διαπιστώθηκε ότι ήταν ψευδείς και ο Βέρμπεεκ εξήγησε τις αναφορές ότι το Κρακατόα εξακολουθούσε να εκρήγνυται μετά τα μέσα Οκτωβρίου με ροές θερμού υλικού, κατολισθήσεις που προκλήθηκαν από τις έντονες βροχοπτώσεις των μουσώνων εκείνης της εποχής και παραισθήσεις λόγω ηλεκτρικής δραστηριότητας που παρατηρήθηκαν από απόσταση.[10]
Στη συνέχεια δεν υπήρξαν στοιχεία για οποιαδήποτε δραστηριότητα για πολλά χρόνια, μέχρι το 1913, όταν αναφέρθηκε μια νέα έκρηξη. Οι έρευνες απέτυχαν να βρουν κανένα στοιχείο ότι το ηφαίστειο ξαναξυπνούσε και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό που είχε παρερμηνευτεί ως αναζωπύρωση της δραστηριότητας ήταν στην πραγματικότητα μια μεγάλη κατολίσθηση (πιθανότατα αυτή που σχημάτισε τη δεύτερη αψίδα Ρακάτα).
Ανάκ Κρακατόα
Ο Βέρμπεεκ, στην αφήγηση του για την έκρηξη, προέβλεψε ότι θα εμφανιζόταν μία νέα δραστηριότητα στην περιοχή μεταξύ Perboewatan και Danan. Αυτό συνέβη το 1927 όταν μια υποβρύχια έκρηξη σημειώθηκε σε εκείνη την περιοχή. Λίγες μέρες αργότερα, ένα νέο ηφαιστειακό νησί, που αργότερα ονομάστηκε Ανάκ Κρακατόα («Γιος του Κρακατόα»), αναδύθηκε από το νερό. Αρχικά η έκρηξη ήταν από ελαφρόπετρα και τέφρα και αυτό το νησί και δύο άλλα διαβρώθηκαν γρήγορα από τον ωκεανό. Ωστόσο, τελικά το Ανάκ Κρακατόα παρήγαγε ροές λάβας πιο γρήγορα από ό,τι τα κύματα θα μπορούσαν να τη διαβρώσουν, και τελικά αναδύθηκαν από το νερό.
Στις 22 Δεκεμβρίου 2018, το Ανάκ Κρακατόα ξέσπασε βίαια. Η μία πλευρά του ηφαιστείου αποκολλήθηκε εντελώς και, ρέοντας στη θάλασσα, προκάλεσε ένα τσουνάμι με κύματα ύψους περίπου 6 μέτρων που έπληξαν τις ακτές των κοντινών νησιών, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.
Το ύψος του Ανάκ Κρακατόα αυξήθηκε από 338 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σε 110 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. [11]
Η έκρηξη του 1883 προκάλεσε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιολογικό φαινόμενο, καθώς οι μακροσκοπικές μορφές ζωής στο Κρακατόα εξαλείφθηκαν εντελώς. Αυτό επέτρεψε στους βιολόγους να μελετήσουν σε μικρή κλίμακα πώς μπορούν να εγκατασταθούν και να αναπτυχθούν νέα ζωικά και φυτικά είδη σε απομονωμένα οικοσυστήματα.
Μέχρι το 1934, 51 χρόνια μετά τη μεγάλη έκρηξη του 1883, 271 είδη φυτών είχαν επανεγκατασταθεί στο Κρακατόα. Πιστεύεται ευρέως από τους ηφαιστειολόγους ότι, στο εγγύς μέλλον, μια νέα έκρηξη θα προκαλέσει παρόμοια αποτελέσματα, αλλά με πολύ πιο καταστροφικές συνέπειες στον πληθυσμό των γειτονικών αρχιπελάγων. Η πυκνότητα του πληθυσμού είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι ήταν το 1883. Ωστόσο, οι προβλέψεις είναι πολύ διαφορετικές ως προς τον προσδιορισμό του πιθανού χρονικού διαστήματος με μερικές δεκαετίες σύμφωνα με ορισμένους, έως μερικές χιλιάδες χρόνια σύμφωνα με άλλους μελετητές.
Η έκρηξη δημιούργησε θεαματικά ηλιοβασιλέματα σε όλο τον κόσμο για αρκετούς επόμενους μήνες, λόγω του ηλιακού φωτός που αντανακλούσε τα αιωρούμενα σωματίδια σκόνης, που εξερράγησαν από το ηφαίστειο στην ατμόσφαιρα. Ο Άγγλος καλλιτέχνης Γουίλιαμ Άσκροφτ έκανε εκατοντάδες έγχρωμα σκίτσα κόκκινων ηλιοβασιλέματων σε όλο τον κόσμο (που δημιουργήθηκαν από την έκρηξη του Κρακατόα) τα χρόνια που ακολούθησαν την έκρηξη. [12] .
Το 2004, ορισμένοι ερευνητές υπέθεσαν ότι ο κόκκινος ουρανός στον διάσημο πίνακα του Έντβαρτ Μουνκ του 1893 Η Κραυγή είναι στην πραγματικότητα μια ακριβής αναπαραγωγή του νορβηγικού ουρανού μετά την έκρηξη. Ωστόσο, αυτή η υπόθεση είναι αβάσιμη, δεδομένου ότι το επεισόδιο που ενέπνευσε τον καλλιτέχνη χρονολογείται από το καλοκαίρι του 1889 - έξι χρόνια μετά την έκρηξη - όταν, με τους φίλους του Christian Krohg και Frits Thaulow (αναγνωρίζεται με τις δύο σιλουέτες του πλαισίου), νοίκιασε ένα μικρό σπίτι κοντά στο Oslofjord . [13]
Στη λαϊκή κουλτούρα
Στην ιστορία Captain Cowboy of the Cutty Sark, του Ο Βίος και η Πολιτεία του Σκρουτζ Μακ Ντακ (σειρά κόμικς που δημιούργησε ο Ντον Ρόσα), φαντάζεται ότι το 1883 ο Σκρουτζ Μακ Ντακ επιβιβάστηκε στο Κάτυ Σαρκ, το διάσημο ιστιοφόρο της εποχής, και ότι είδε τη βίαιη έκρηξη του Κρακατόα στις 27 Αυγούστου, αντιμετωπίζοντας όλες τις συνέπειες αυτού μαζί με τον Κύρο Γρανάζη.
Το 1969, ο σκηνοθέτης Μπέρναρντ Κοβάλσκι γύρισε την ταινία Κρακατόα, ανατολικά της Ιάβας με τους Μαξιμίλιαν Σελλ, Νταϊαν Μπέικερ και Ροζάνο Μπράτσι για αυτό το καταστροφικό γεγονός.
Το 6ο επεισόδιο Crack of Doom της σειράς Kronos ( The Time Tunnel, 1966) ασχολείται με την έκρηξη του Κρακατόα.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
