παῖς

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

παῖς (καθαρεύουσα) < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική παῖς

Ουσιαστικό

παῖς αρσενικό

• (καθαρεύουσα) παις, το παιδί

Συγγενικά

• παιδίον
• παιδίσκη

Για την κοινή νεοελληνική → δείτε τη λέξη παιδί

Σύνθετα

σύνθετα της καθαρεύουσας:

• ἀγυιόπαις‎
• ἀμερικανόπαις‎
• γυμνασιόπαις
• κολλεγιόπαις
• ναυτόπαις

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ/ἡ	παῖς	οἱ/αἱ	παῖδες
γενική	τοῦ/τῆς	παιδός	τῶν	παίδων*
δοτική	τῷ/τῇ	παιδῐ́	τοῖς/ταῖς	παισῐ́(ν) παίδεσσι (επικός)
αιτιατική	τὸν/τὴν	παῖδᾰ	τοὺς/τὰς	παῖδᾰς
κλητική ὦ!		παῖ**		παῖδες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		παῖδε
γεν-δοτ	τοῖν		παιδοῖν
* Η γενική πληθυντικού τονίζεται στην παραλήγουσα παρά τον κανόνα των μονοσύλλαβων τριτόκλιτων (γενικές σε -ῶν). Δείτε τον επικό τύπο «πάϊς» με γενική πληθυντικού: παίδων. _** Εξαίρεση: η κλητική ενικού δεν είναι όμοια με την ονομαστική.
3η κλίση, Κατηγορία 'μονοσύλλαβα' όπως «εξαιρέσεις» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

παῖς < πρωτοελληνική *pā́wits < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *péh₂wids < *peh₂u- Συγγενή: λατινική puer, σανσκριτική पुत्र (putrá, γιος).

Ουσιαστικό

παῖς αρσενικό ή θηλυκό

• το παιδί

  ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 3 (γ. Ἰθακησίων ἐκκλησία καὶ Τηλεμάχου ἀποδημία.), στίχ. 196 (στίχοι 196-198)

  ὡς ἀγαθὸν καὶ παῖδα καταφθιμένοιο λιπέσθαι | ἀνδρός, ἐπεὶ καὶ κεῖνος ἐτίσατο πατροφονῆα, | Αἴγισθον δολόμητιν, ὅ οἱ πατέρα κλυτὸν ἔκτα.

  Ω ναι, είναι καλό ν᾽ αφήνει κάποιος γιο πεθαίνοντας· | έτσι κι αυτός το αίμα πήρε πίσω από τον δόλιο, πατροκτόνο | Αίγισθο, που του κατέλυσε πατέρα φημισμένο.

  Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• επικός τύπος : πάϊς
• παῦς

Εκφράσεις

• ἐκ παιδός: από παιδί, από την παιδική ηλικία
• παῖδα (ή υἱὸν) τίθεμαι τινά

Συγγενικά

 ετυμολογικό πεδίο 
παιδ- 

• παιδο- Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα παιδο- στο Βικιλεξικό όπως παιδοκτόνος, παιδότρωτος
• -παις Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -παις στο Βικιλεξικό όπως ἄπαις, παλίμπαις

και

• ἀπαιδία
• Γυμνοπαιδίαι
• εὐπαιδία
• μεταπαιδιά
• ὀλιγοπαιδία
• παιδαρίδιον
• παιδαριεύομαι
• παιδαριήματα
• παιδαρικός
• παιδάριον
• παιδαριοτρόφος
• παιδαρίσκος
• παιδαριώδης
• παιδδωἇν
• παιδεία
• παίδειος
• παιδήϊος
• παιδία
• παιδιά
• παιδιακός
• παιδιή
• παιδικέωρ
• παιδικός
• παιδικυνηγεσία
• παιδίνορ
• παιδίον ⇒ νέα ελληνικά: παιδί
• παιδιόθεν
• παιδιότης
• παιδισκάριον
• παιδισκεῖος
• παιδίσκη
• παίδισκος
• παιδίσκος
• παιδιώδης
• παιδνός
• παιδόεις
• παίδοθεν
• παιδοσύνη
• παιδοῦς
• παίδωσις
• παμπαιδί
• παροπαιδία
• πεπαιδευμένως
• πολυπαιδία
• προπαιδεία
• παίζω & συγγενικά
• παιδαγωγός & συγγενικά
• παιδεύω & συγγενικά
• τριπαιδία
• φιλοπαιδεία
• φιλοπαιδία
• ψευδοπαιδεία

Πηγές

• παῖς - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• παῖς - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.