Μεθανοδιόλη

Η μεθανοδιόλη (αγγλικά: methanediol), γνωστή και ως μονοϋδρίτης της μεθανάλης ή και ως μεθυλενογλυκόλη, είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο, με μοριακό τύπο CH₄O₂ και ημισυντακτικό τύπο CH₂(OH)₂. Είναι η απλούστερη διόλη και αποτελεί «τυπικό» υδατάνθρακα.

Μεθανοδιόλη
Γενικά
Όνομα IUPAC	Μεθανοδιόλη
Άλλες ονομασίες	Φορμαλίνη Φορμόλη[1]
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	CH4O2
Μοριακή μάζα	48,04 amu
Σύντομος συντακτικός τύπος	CH2(OH)2
Αριθμός CAS	463-57-0
SMILES	OCO
InChI	1S/CH4O2/c2-1-3/h2-3H,1H2
Αριθμός EINECS	207-339-5
PubChem CID	79015
ChemSpider ID	71348
Δομή
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης	1 Μεθυλυδροϋπεροξείδιο
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο βρασμού	194 °C °C (101 kPa)
Πυκνότητα	1.199 kg/m3
Διαλυτότητα στο νερό	Αναμείξιμη
Δείκτης διάθλασης , nD	1,401
Τάση ατμών	16,1 Pa
Εμφάνιση	Άχρωμο υγρό
Χημικές ιδιότητες
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης	99,753 °C
Επικινδυνότητα
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Η μεθανοδιόλη είναι ένα προϊόν ενυδάτωσης της μεθανάλης, και κυριαρχεί σε ένα υδατικό διάλυμα, στο οποίο η σταθερά ισορροπίας είναι περίπου 10³^[2], οπότε σε ένα 5% κατά βάρος υδατικό διάλυμα μεθανάλης, η μεθανοδιόλη αντιστοιχεί (περίπου) στο 80% (του 5%):

Η ένωση έχει κάποια σημασία για την αστροχημεία^[3].

Η μεθανοδιόλη βρίσκεται στη λίστα των συστατικών του «Brazilian blowout», μιας φόρμουλας που πωλείται στις ΗΠΑ ως ενισχυτικό των μαλλιών. Όμως, η (αναγκαστική) χημική ισορροπία της μεθανοδιόλης με την μεθανάλη, δημιουργεί κάποια ανησυχία, γιατί η μεθανάλη είναι γνωστό ότι είναι βλαβερή για την υγεία^[4].

Πηγές

• Γ. Βάρβογλη, Ν. Αλεξάνδρου, Οργανική Χημεία, Αθήνα 1972
• Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
• SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
• Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982
• Δημήτριου Ν. Νικολαΐδη: Ειδικά μαθήματα Οργανικής Χημείας, Θεσσαλονίκη 1983.
• Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη: Χημεία Ετεροχημικών Ενώσεων, Θεσσαλονίκη 1985

Aναφορές και σημειώσεις

1. Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται ειδικά για υδατικό διάλυμα μεθανάλης, που αντιστοιχεί στη μεθανοδιόλη.
2. Eric V. Anslyn, Dennis A. Dougherty (2006), Modern physical organic chemistry. University Science Books. ISBN 1-891389-31-9. 1095 pages.
3. A theoretical study of the conversion of gas phase methanediol to formaldehyde Kent DR, Widicus SL, Blake GA, Goddard WA The Journal of Chemical Physics -- September 8, 2003 -- Volume 119, Issue 10, pp. 5117-5120 doi:10.1063/1.1596392
4. http://www.osha.gov/SLTC/formaldehyde/hazard_alert.html