Αμυγδαλέα Λάρισας

Η Αμυγδαλέα (πρώην Γούνιτσα^[1][2][3]) είναι χωριό του νομού Λάρισας και έδρα τοπικής κοινότητας της Δημοτικής Ενότητας Κοιλάδας του διευρυμένου Δήμου Λαρισαίων^[4]. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 220 κατοίκους^[5], οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Αμυγδαλέα
Αμυγδαλέα Αμυγδαλέα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας
Περιφέρεια	Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα	Λάρισας
Δήμος	Λαρισαίων
Δημοτική Ενότητα	Γιάννουλης
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θεσσαλία
Νομός	Λάρισας
Υψόμετρο	80 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	155
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Γούνιτσα
Ταχ. κώδικας	40011
Τηλ. κωδικός	241
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Η Αμυγδαλέα βρίσκεται 15 χλμ. δυτικά^[2] της Λάρισας στις όχθες του Πηνειού ποταμού, σε υψόμετρο 80 μέτρων^[2]. Το παλιό όνομα της Αμυγδαλέας είναι Γούνιτσα, τοπωνύμιο που εικάζεται πως προκύπτει από τη γεωγραφική της θέση, στη γωνία^[6] που σχηματίζουν δύο μικρά βουνά, ανάμεσα στα οποία κυλάει ο Πηνειός.

Η θέση φαίνεται να κατοικείται από την Αρχαιότητα^[7], ενώ μνεία στην Αμυγδαλέα γίνεται σε χειρόγραφο της μονής του Μεγάλου Μετεώρου που χρονολογείται μεταξύ των ετών 1520-1540 και στο οποίο το χωριό αναφέρεται ως Γούνιτζα^[8]. Κατά το β΄ μισό του επόμενου αιώνα (1660), κάτοικοι της Γούνιτσας αναφέρονται ως αφιερωτές στον Πανάγιο Τάφο της Ιερουσαλήμ^[7].

Το χωριό απελευθερώθηκε μαζί με το μεγαλύτερο κομμάτι της Θεσσαλίας το 1881 και στην απογραφή που διεξήχθη το ίδιο έτος είχε 288 κατοίκους (146 γυναίκες και 142 άνδρες)^[9]. Μέχρι το 1899 αποτελούσε τσιφλίκι των απογόνων του Οθωμανού στρατηγού Χουρσίτ πασά, ενώ στη συνέχεια πέρασε στην ιδιοκτησία Έλληνα δικηγόρου^[10]. Λόγω της παρακείμενης όχθης του Πηνειού, στην Αμυγδαλέα λειτουργούσε πορθμείο μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1930^[11].

Στα μέσα του 20ου αι. στην Αμυγδαλέα προσήλθαν βλάχοι κτηνοτρόφοι από την περιοχή των Γρεβενών και της Καλαμπάκας, οι οποίοι και εγκαταστάθηκαν μόνιμα, μετακινούμενοι τα καλοκαίρια με τα κοπάδια τους στα ορεινά τους καταφύγια.

Σημαντικά αξιοθέατα αποτελούν το πέτρινο γεφύρι από την εποχή της Τουρκοκρατίας, η εκκλησία του Αγ. Νικολάου με τοιχογραφίες του 19ου αιώνα και ο Πηνειός με πλούσια χλωρίδα.

Η τοπική κοινότητα περιλαμβάνει και τον Συνοικισμό Προσφύγων (116 κάτοικοι το 2011^[5]), ο οποίος δημιουργήθηκε από Καππαδόκες^[12] πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και αναγνωρίστηκε^[13] ως οικισμός το 1951.

Απογραφές πληθυσμού

Απογραφή	1881	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	288	542[2]	520[2]	318[2]	342[3]	312[2]	287[2]	280[2]	;	220[5]

Εικόνες

• 
  Ο Πηνειός στην περιοχή της Αμυγδαλέας.
• 
  Ο ναός του Αγίου Νικολάου.
• 
  Ο Άγιος Νικόλαος.

Παραπομπές

1. ΙΝΕ - Πανδέκτης - Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδας
2. Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2012). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Α΄. Αθήνα: ΤΑ ΝΕΑ. σελ. 69.
3. Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη. 2ος (Έκδοσις πέμπτη, εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον έκδοση). Αθήναι: Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε. 1964. σελ. 213.
4. «Κοινότητες Δήμου Λαρισαίων (Πρώην Τοπικές)». larissa.gov.gr. Δήμος Λαρισαίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2020.
5. Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Δεύτερο, 20 Μαρτίου 2014, αρ. φύλλου 698, σελ. 10603.
6. «Δήμος Κοιλάδας: Δημοτικό Διαμέρισμα Αμυγδαλέας». tedklarisas.gr. ΤΕΔΚ Λάρισας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2020.
7. Γραμμένος, Στάμος Δ. (2010). «Το πορθμείο της Γούνιτσας (1885-1890)». Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα) 57ος: 129. https://www.thessaliko.gr/pages/057-tomos.pdf.
8. Σπανός, Κώστας (2003). «Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 401 του Μεγ. Μετεώρου (1520-1540)». Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα) 43ος: 102. http://www.thessaliko.gr/pages/043-tomos.pdf.
9. «1881-1897: Από την Απελευθέρωση μέχρι τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897». gounitsa.gr. Γούνιτσα - Αμυγδαλέα. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2020.
10. «Η ιδιοκτησία (το τσιφλίκι) της Γούνιτσας». gounitsa.gr. Γούνιτσα - Αμυγδαλέα. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2020.
11. Γραμμένος (2010). σελ. 131-134.
12. Κοιμίσογλου, Συμεών (2005). Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός. Θεσσαλονίκη: ILP Productions. σελ. 445.
13. «Αναφορές της Γούνιτσας στον τύπο (1897-σήμερα)». gounitsa.gr. Γούνιτσα - Αμυγδαλέα. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δημοτικό Διαμέρισμα Αμυγδαλέας, Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Λάρισας
• https://web.archive.org/web/20150801134436/http://gounitsa.gr/