From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης[3] (τουρκικά: Türk Mukavemet Teşkilatı, TMT) ήταν τουρκοκυπριακή παραστρατιωτική οργάνωση ελεγχόμενη[4] από την Τουρκία[5] με στρατιωτική εκπαίδευση ειδικών δυνάμεων, που δημιουργήθηκε από τον Ραούφ Ντενκτάς και τον Τούρκο στρατιωτικό Ριζά Βουρουσκάν το 1958, ως αντιστάθμισμα στη δράση της ΕΟΚΑ[6]. Η ΤΜΤ, σύμφωνα με τον ίδιο τον Ραούφ Ντενκτάς, ιδρύθηκε από τρεις ανθρώπους, τον Διοικητικό Ακόλουθο του τουρκικού προξενείου Κεμάλ Τανρισεβντί[7], τον γιατρό Μπουρχάν Ναλμπάντογλου και τον ίδιο[8]. Τα μέλη της επονομάζονταν «μουντζαχεντίν» και στις 20 Ιουλίου 1974 φέρεται ότι αριθμούσε 17.151 μέλη[9].
Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. |
Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης Türk Mukavemet Teşkilatı | |
---|---|
Μετείχε στην κυπριακή διακοινοτική βία και στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο | |
Ίδρυση | 1958–1974 |
Ιδεολογία | Τακσίμ[1] Τουρκικός εθνικισμός[1] Αντικομμουνισμός[1] |
Ηγέτες | Ραούφ Ντενκτάς |
Αρχηγείο | Κύπρος |
Δύναμη | 3.000 εθελοντές 17.151 (το 1974)[2] |
Σύμμαχοι | Τουρκία |
Αντίπαλοι | ΕΟΚΑ Κύπρος (από το 1960) Βρετανική Κύπρος (έως το 1960) |
Υποστηρίζεται ότι στους κόλπους της τουρκοκυπριακής μειονότητας κυριαρχούσε από δεκαετίες ο φόβος πως μια ενδεχόμενη ένωση θα τους οδηγούσε σε αναγκαστική αποχώρηση από την Κύπρο[10]. Αυτή η ανησυχία αναφέρεται ως «κρητικό σύνδρομο», λαμβάνοντας υπόψη την περίπτωση των Τουρκοκρητικών,[11] που υποστηρίζεται ότι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα κατά το 1912[12]. Ωστόσο, μετακινήσεις από την Κρήτη προς άλλα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πραγματοποιήθηκαν ήδη μετά την εδραίωση του καθεστώτος αυτονομίας κατά το 1898 όταν αρκετοί φανατικοί μουσουλμάνοι την εγκατέλειψαν αρνούμενοι να τεθούν υπό τη διοίκηση χριστιανού ύπατου αρμοστή[13][14].
Βέβαια, στην πραγματικότητα η τουρκική επιθετικότητα στην Κύπρο κατά την οθωμανική περίοδο είχε ήδη κοστίσει περίπου 16.000 ζωές[15] στη σφαγή της Λευκωσίας[16] και αρκετών εκατοντάδων κατά τη σφαγή της 9ης Ιουλίου[17] γεγονός που διαμόρφωσε και την ανάλογη ιστορική μνήμη στις αντιπαραθέσεις των δύο εθνοθρησκευτικών κοινοτήτων, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με τις μητέρες πατρίδες τους πολιτισμικά και ιστορικά[18]. Επίσης, η τουρκική κυβέρνηση σε μεταγενέστερες περιόδους συνήθιζε να χαρακτηρίζει ως γενοκτονία οποιαδήποτε επίθεση ή σφαγή Τούρκων πολιτών, χωρίς ωστόσο να αποδέχεται τον χαρακτηρισμό στην περίπτωση εξόντωσης χριστιανικών πληθυσμών στο ιστορικό παρελθόν και παρόν. Πριν ακόμη επιτεθεί στην Κύπρο ισχυρίστηκε γενοκτονία των Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκυπρίους χριστιανούς[19].
Υφίσταται σχετική σύγχυση σχετικά με την ημερομηνία ίδρυσης της ΤΟΑ (ΤΜΤ). Ο Ντενκτάς αναφέρει τις 27 Νοεμβρίου 1957 στα απομνημονεύματά του, αλλά ο Τανρισεβντί θεωρεί πως ο Ντεκτάς λανθάνει και ότι η πραγματική ημερομηνία ίδρυσης ήταν η 15 Νοεμβρίου 1957[20]. Η Βολκάν χαρακτηρίστηκε από τους Ελληνοκύπριους ως ανθελληνική[21], ενώ από τους Τουρκοκύπριους ως η πατριωτική δύναμη που θα εμπόδιζε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Από μερίδα συγγραφέων υποστηρίζεται πως τόσο η Βολκάν όσο και η TMT δημιουργήθηκαν ως αντίδραση στις επιθέσεις της ΕΟΚΑ[6][22]. Αντιθέτως, άλλοι συγγραφείς και ιστορικοί αναφέρουν ότι η ΕΟΚΑ, αντιλαμβανόμενη τις επιπλοκές που θα δημιουργούνταν, δεν επιθυμούσε να έρθει σε αντιπαράθεση με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και πως ο αρχηγός της, Γεώργιος Γρίβας, είχε δώσει αυστηρές εντολές στους άνδρες του να αποφεύγουν τις επιθέσεις εναντίον Τουρκοκυπρίων[23][24][25]. Επιπλέον, μέχρι το καλοκαίρι του 1958, οι επιθέσεις της ΕΟΚΑ έναντι μελών της τουρκοκυπριακής κοινότητας αφορούσαν αποκλειστικά περιπτώσεις αστυνομικών[23][26].
Η ΤΜΤ στηριζόταν στρατιωτικά και οικονομικά από το τουρκικό κράτος[27], ενώ η δράση της περιλάμβανε εκτός από επιθέσεις εναντίον Ελληνοκυπρίων και δολοφονίες Τουρκοκυπρίων (κυρίως αριστερών) που υποστήριζαν την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων του νησιού. Ανάμεσα στα θύματα της TMT συγκαταλέγονται οι Τουρκοκύπριοι Ντερβίς Καβάζογλου[28], Αχμέτ Γιαχιά[29], Αϊχάν Χικμέτ, Αχμέτ Γκιουρκάν[30], Φαζίλ Οντέρ[31][32] κ.ά. Ουσιαστικά η TMT εξανάγκαζε τους Τουρκοκυπρίους μέλη του ΑΚΕΛ να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το κόμμα. Αφού δολοφονήθηκε ο συντάκτης της εφημερίδας των εργαζομένων Φαζίλ Οντέρ, ο Αχμέτ Σαντί, επικεφαλής του τουρκικού γραφείου της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Εργασίας (ΠΕΟ) (συνδικάτο του ΑΚΕΛ), κατέφυγε στη Μεγάλη Βρετανία για να αποφύγει την ίδια μοίρα.
Η ΤΜΤ δολοφόνησε τον Ντερβίς Αλί Καβάζογλου, τον τελευταίο Τουρκοκύπριο που ήταν μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΑΚΕΛ, το 1965[33]. Αργότερα, κατά τη διάρκεια των μαχών της τουρκικής εισβολής του 1974 σκοτώθηκαν 70 ένοπλοι της ΤΜΤ[34].
Τόσο η δράση της ΤΜΤ όσο και η δράση της ΕΟΚΑ, στην πραγματικότητα υπήρξαν αποκρυστάλωση του πρώιμου Ελληνικού και του τουρκικού εθνικισμού και της Βρετανικής διπλωματίας. Οποιαδήποτε τάση συμφιλίωσης των Τουρκοκυπρίων συναντούσε τη σθεναρή και συχνά βίαιη αντίσταση από σημαντικά στελέχη της τουρκοκυπριακής ηγεσίας που κατευθυνόταν από την Τουρκία και των ελληνοκυπριακών ενόπλων δυνάμεων που κατευθύνονταν από την ελληνική στρατιωτική ηγεσία. Η ΤΜΤ δεν δίστασε να σφαγιάσει Τουρκοκυπρίους, η δε ΕΟΚΑ έστρεψε τα όπλα της κατά των δημοκρατών και των αριστερών Κυπρίων[35].
Όργανο της τουρκικής προπαγάνδας η συγκεκριμένη ομάδα φέρεται πως οργάνωσε και εκτέλεσε τη βομβιστική ενέργεια κατά του Γραφείου Τουρκικού Τύπου, προκειμένου να δικαιολογηθεί η σφαγή των Ελληνοκυπρίων του Κοντεμένου στις 12 Ιουνίου του 1958. Έξι χρόνια αργότερα ο Τούρκος πρέσβυς στη Λευκωσία Εμίν Ντιρβάνα έγραψε ότι η βομβιστική ενέργεια ήταν προβοκάτσια, ώστε να αιτιολογηθούν πράξεις ανάλογες με αυτές της 6ης και της 7ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη[36].
Το 1960, αφού ανατράπηκε με πραξικόποιμα ο Μεντερές, η σχέση της οργάνωσης πέρασε κρίση, καθώς οι νέοι κυβερνώντες δεν γνώριζαν την δραστηριότητα της τούρκικης Γκλάντιο και την σύνδεση της με το ΝΑΤΟ. Είχαν την εντύπωση, πως η ΤΜΤ ήταν οργανωμένος στρατός του προηγούμενου καθεστώτος. Ωστόσο, με παρέμβαση του Αλπαρσλάν Τουρκές (ηγέτη του Παντουρκικού Κινήματος) οι σχέσεις αποκαταστάθηκαν, αν και ο Βουρουσκάν εκδιώχθηκε. Τουρκοκύπριοι αντιφρονούντες, υποστηρίζουν πως υπήρχε συνεργασία ελληνοκύπριακού και τουρκοκυπριακού παρακράτους, καθώς και ότι μέρος της αμερικάνικης οικονμικής βοήθειας που ελάμβανε ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης κατευθυνόταν στην ΤΜΤ.[37]
Η TMT ήταν μια εθνικιστική οργάνωση, με μια δεξιά και επαναστατική στάση.[38]
Ο βασικός στόχος της TMT ήταν να αντιμετωπίσει την ελληνοκυπριακή απαίτηση για ένωση. Η ΤΜΤ χρησιμοποίησε το σύμβολο του γκρίζου λύκου, ένα σημαντικό αρχέτυπο της Τουρκικής μυθολογίας και σύμβολο του τουρκικού εθνικισμού στην ηπειρωτική Τουρκία.[39]
Η ΤΜΤ δραστηριοποιήθηκε κυρίως μεταξύ του 1958 και του 1974, προωθώντας τον διαχωρισμό της Κύπρου. Η ΤΜΤ υποστηρίξε ότι οι προσπάθειές τους απλώς ανταποκρίθηκαν σε μια πραγματική απειλή εναντίον της κοινότητάς τους από την ΕΟΚΑ και μετά το 1963, από την Κυπριακή Κυβέρνηση.
Ο Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ ισχυρίστηκε σε μια συνέντευξη με έναν πρώην διοικητή της ΤΜΤ ότι είναι πιθανό ότι η φωτογραφία που δείχνει μια μητέρα και τα νεκρά παιδιά της σε μια μπανιέρα που σκοτώθηκαν από τους Ελληνοκύπριους δημιουργήθηκε από την ΤΜΤ. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι η ΤΜΤ άλλαξε επίσης τη θέση των σωμάτων για να φαίνονται οι φωτογραφίες πιο «αποτελεσματικές».[40] Η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Avrupa ισχυρίστηκε ότι η ΤΜΤ ήταν επίσης υπεύθυνη για το θάνατο δύο Τουρκοκυπρίων δικηγόρων το 1962 που πιστεύεται ότι είχαν σκοτωθεί από Ελληνοκύπριους. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι ο πραγματικός δολοφόνος, των οποίων μόνο τα αρχικά αποκαλύφθηκαν (H.C), ομολόγησε το έγκλημα που είχε διαπράξει σε έναν νοσηλευτή στο νοσοκομείο πριν πεθάνει από την υπερβολική χρήση αλκοόλ.[41] Ο ιδρυτής της ΤΜΤ, Ραούφ Ντενκτάς ομολόγησε δημοσίως σε συνέντευξη στο βρετανικό κανάλι ITV, ότι η ΤΜΤ ήταν υπεύθυνη για την βομβιστική επίθεση του Γραφείου Τύπου του Τούρκου Προξένου στην τουρκική γειτονιά της Λευκωσίας, στις 7 Ιουνίου 1958 για να κινητοποιήθούν οι Τουρκοκύπριοι.[42]
Ένα ακόμη άρθρο που δημοσίευσε η πρώην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Zafer Kıbrıslı Türklerindir, αποκαλύψε τις δολοφονίες διαφόρων Τουρκοκυπρίων που συνέχισαν να υποστηρίζουν τους Ελληνοκύπριους από την ΤΜΤ το 1958. [43]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.