Ιταλός ανθρωπιστής και φιλόσοφος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Τζοβάννι Πίκο ντέλλα Μιράντολα (Giovanni Pico della Mirandola, 24 Φεβρουαρίου 1463 – 17 Νοεμβρίου 1494) ήταν φιλόσοφος και ευγενής της ιταλικής Αναγεννήσεως.[6] Είναι γνωστός για τα γεγονότα του 1486, όταν πρότεινε να υπερασπισθεί 900 θέσεις για τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, τη φυσική φιλοσοφία και τη μαγεία, ενώ συνέγραψε σχετικά τον Λόγο επί της αξιοπρεπείας του ανθρώπου, που έχει αποκληθεί «το μανιφέστο της Αναγεννήσεως» Oration on the Dignity of Man (1486). [7]. Οι 900 θέσεις του υπήρξε το πρώτο τυπωμένο βιβλίο που απαγορεύθηκε παγκοσμίως από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.[8] Θεμελίωσε την παράδοση της χριστιανικής Καμπάλα, μία από τις βάσεις του πρώιμου νεώτερου δυτικού εσωτερισμού.
| Τζοβάννι Πίκο ντελλά Μιράντολα | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Giovanni Pico della Mirandola (Ιταλικά) |
| Γέννηση | 24 Φεβρουαρίου 1463[1] Μιράντολα[2] |
| Θάνατος | 17 Νοεμβρίου 1494[1] Φλωρεντία[3] |
| Αιτία θανάτου | δηλητήριο |
| Τόπος ταφής | Museum of San Marco |
| Χώρα πολιτογράφησης | Δουκάτο της Μιράντολα |
| Θρησκεία | Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία |
| Θρησκευτικό τάγμα | Τάγμα των Δομινικανών |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | λατινική γλώσσα[1] Ιταλικά[4] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Μπολόνια Πανεπιστήμιο της Φερράρας Πανεπιστήμιο της Πάδοβας Πανεπιστήμιο του Παρισιού |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόσοφος συγγραφέας[5] |
| Αξιοσημείωτο έργο | Λόγος επί της αξιοπρεπείας του ανθρώπου Heptaplus d:Q42294258 Disputationes adversus astrologiam divinatricem |
| Επηρεάστηκε από | Νεοπλατωνισμός |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Gianfrancesco I Pico και Giulia Boiardo |
| Αδέλφια | Κατερίνα Πίκο Galeotto I Pico Αντόνιο Μαρία Πίκο ντελλά Μιράντολα Lucrezia Pico della Mirandola |
| Οικογένεια | House of Pico della Mirandola |
| Θυρεός | |
.svg) | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
_-_BEIC_6329210.jpg)
Ο Τζοβάννι γεννήθηκε στη Μιράντολα, κοντά στη Μόντενα, ως ο νεότερος γιος του Τζιανφραντσέσκο Πίκο (Gianfrancesco I Pico, 1415-1467), δούκα της Μιράντολα και κόμη της Κονκόρντια, και της συζύγου του Ιουλίας, κόρης του Φελτρίνο, γιού του ποιητή Ματτέο Μπογιάρντο, κόμη του Σκαντιάνο.[9] Η οικογένεια ζούσε από καιρό στο Κάστρο της Μιράντολα και σχετιζόταν στενά με τους οίκους των Σφόρτσα, των Γκοντζάγκα και των Έστε, ενώ τα αδέλφια του Τζοβάννι συνδέθηκαν με γάμους με τους απογόνους των κληρονομικών ηγετών της Κορσικής, της Φερράρα, της Μπολόνια και του Φορλί.[9]
Ο Τζοβάννι, γεννημένος 23 χρόνια μετά τον γάμο των γονέων του, είχε δύο πολύ μεγαλύτερους αδελφούς, οι οποίοι έζησαν και μετά τον θάνατό του: τον Κόμη Γκαλεότο Α΄, που συνέχισε τη δυναστεία, και τον Αντόνιο, που έγινε στρατηγός της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.[9]
Η οικογένεια της μητέρας τους είχε διακριθεί στις τέχνες και στα γράμματα της Αναγεννήσεως.[10]
Ο Τζοβάννι είχε μια αντιφατική σχέση με τον ανεψιό του, τον Τζιανφραντσέσκο Πίκο ντελλά Μιράντολα, ο οποίος ήταν μεγάλος θαυμαστής του θείου του, αλλά παρά το γεγονός αυτό δημοσίευσε το Examen vanitatis doctrinae gentium (1520), που περιγράφηκε από τον ιστορικό Τσαρλς Μπ. Σμιτ ως μία απόπειρα «να καταστρέψει ό,τι είχε κτίσει ο θείος του»[11].
Διαθέτοντας εξαιρετική μνήμη ως παιδί, ο Τζοβάννι έμαθε λατινικά και ίσως και ελληνικά από πολύ μικρή ηλικία. Προοριζόμενος για εκκλησιαστική σταδιοδρομία, έγινε παπικός πρωτονοτάριος (ίσως επί τιμή) σε ηλικία 10 ετών και το 1477 πήγε στην Μπολόνια για να σπουδάσει Κανονικό Δίκαιο.[12]
Αλλά όταν η μητέρα του πέθανε τρία χρόνια αργότερα, ο Πίκο παράτησε το Κανονικό Δίκαιο και άρχισε να σπουδές φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Φερράρα.[12] Σε μια σύντομη επίσκεψη στη Φλωρεντία, συνάντησε τον Πολιτσιάνο, τον αυλικό ποιητή Τζιρόλαμο Μπενιβιένι, ίσως και τον νέο τότε Δομινικανό μοναχό Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα. Για την υπόλοιπη ζωή του παρέμεινε στενός φίλος και με τους τρεις τους.[13] He may also have been a lover of Poliziano.[14] Από το 1480 μέχρι το 1482, ο Τζοβάννι Πίκο συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, ένα μείζον κέντρο του αριστοτελισμού στην Ιταλία.[12] Εκεί έμαθε και την εβραϊκή και την αραβική γλώσσα από τον Εβραίο αβερροϊστή Ελία ντελ Μέντιγκο, ο οποίος μετέφρασε ραββινική βιβλιογραφία για λογαριασμό του Πίκο. Ο Πίκο συνέγραψε σονέτα στη λατινική και την ιταλική, τα οποία, εξαιτίας της επιδράσεως των ιδεών του Σαβοναρόλα, κατέστρεψε στο τέλος της ζωής του.
Πέρασε τα επόμενα 4 χρόνια στο σπίτι του ή επισκεπτόμενος κέντρα του ανθρωπισμού στην Ιταλία. Το 1485 επισκέφθηκε το Πανεπιστήμιο των Παρισίων, το σημαντικότερο κέντρο στην Ευρώπη για τη σχολαστική φιλοσοφία και θεολογία. Πιθανώς στο Παρίσι άρχισε να συγγράφει τις 900 θέσεις του και συνέλαβε την ιδέα να τις υπερασπισθεί σε δημόσια συζήτηση.
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του Τζοβάννι Πίκο, δύο εξελίξεις διαμόρφωσαν τη συνέχεια. Η πρώτη ήταν όταν επέστρεψε για να μείνει για λίγο καιρό στη Φλωρεντία τον Νοέμβριο του 1484 και συνάντησε τον Λαυρέντιο των Μεδίκων και τον Μαρσίλιο Φιτσίνο. Ήταν μία αστρολογικώς ευνοϊκή ημέρα, την οποία ο Φιτσίνο είχε επιλέξει για να δημοσιεύσει τις μεταφράσεις του των έργων του Πλάτωνος από την ελληνική στη λατινική, υπό την ενθουσιώδη στήριξη του Λαυρεντίου. Ο Πίκο φαίνεται ότι τους γοήτευσε, και, παρά τις φιλοσοφικές διαφορές με τον Φιτσίνο, ο τελευταίος φαίνεται ότι πείσθηκε για τη θεϊκή πρόνοια της αφίξεώς του. Ο Λαυρέντιος θα υπεστήριζε και θα προστάτευε τον Πίκο μέχρι τον θάνατό του το 1492. Χωρίς τη στήριξη αυτή, είναι αμφίβολο αν θα είχε επιζήσει ο Πίκο από την Ιερά Εξέταση.
Λίγο αργότερα, ο Πίκο ταξίδευε για τη Ρώμη, όπου σκόπευε να εκδώσει τις 900 θέσεις του και να ετοιμάσει μια «σύνοδο» λογίων από όλη την Ευρώπη για να τις συζητήσουν. Σταματώντας στο Αρέτσο όμως, έμπλεξε σε μια ερωτική σχέση με τη σύζυγο ενός από τους εξαδέλφους του Λαυρεντίου των Μεδίκων. Επεχείρησε να την απαγάγει, αλλά συνελήφθη, τραυματίσθηκε και φυλακίσθηκε από τον σύζυγό της. Απελευθερώθηκε μόνο μετά από προσωπική παρέμβαση του Λαυρεντίου. Το περιστατικό είναι ενδεικτικό του τολμηρού χαρακτήρα του Πίκο.
Ο Πίκο πέρασε αρκετούς μήνες στην Περούτζια και την κοντινή Φράττα, αναρρώνοντας από τα τραύματά του. Εκεί, όπως έγραψε στον Φιτσίνο, «θεία πρόνοια... συνετέλεσε ώστε κάποια βιβλία να πέσουν στα χέρια μου... ...Χαλδαιικά, ... ...του Ζωροάστρη και του Μελχιόρ, χρησμοί των Μάγων, που περιέχουν μια συνοπτική και στεγνή ερμηνεία της χαλδαιικής φιλοσοφίας, αλλά γεμάτη μυστήριο.»[15] Ο Πίκο γνώρισε τη μυστικιστική εβραϊκή Καμπάλα, η οποία τον συνάρπασε, όπως και οι κλασικοί συγγραφείς του ερμητισμού (Ερμής ο Τρισμέγιστος). Η Καμπάλα και τα ερμητικά κείμενα πιστευόταν την εποχή εκείνη ότι είχαν την ηλικία της Παλαιάς Διαθήκης. Οι πλέον πρωτότυπες από τις 900 θέσεις του σχετίζονταν με την Καμπάλα. Ως αποτέλεσμα έγινε ο ιδρυτής της παραδόσεως που είναι γνωστή ως «χριστιανική Καμπάλα» και εξελίχθηκε αργότερα σε κεντρικό μέρος του πρώιμου νεώτερου δυτικού εσωτερισμού.[16] Η προσέγγιση του Πίκο στις διαφορετικές φιλοσοφίες υπήρξε εξαιρετικά συγκρητιστική, τοποθετώντας τις παράλληλα αντί να επιχειρήσει να περιγράψει μία αναπτυξιακή ιστορία τους.[17]
Ο Πίκο βάσιζε τις ιδέες του κυρίως στον Πλάτωνα, όπως και ο δάσκαλός του Μαρσίλιο Φιτσίνο, αλλά διατηρούσε βαθύ σεβασμό για τον Αριστοτέλη. Αν και γέννημα των studia humanitatis, ο Πίκο ήταν ένας εκλεκτικιστής, και σε κάποιες πλευρές του αντιπροσώπευε μία αντίδραση κατά των υπερβολών του καθαρού ουμανισμού, υπερασπιζόμενος εκείνους που πίστευε ως τους καλύτερους εκ των μεσαιωνικών και Αράβων σχολιαστών του Αριστοτέλη, όπως ήταν ο Αβερρόης και ο Αβικέννας, σε μια περίφημη επιστολή του προς τον Ερμόλαο Μπάρμπαρο το 1485. Στόχος του Πίκο ήταν πάντοτε να συμφιλιώσει τον πλατωνισμό με τον αριστοτελισμό, καθώς πίστευε ότι χρησιμοποιούσαν διαφορετικές λέξεις για να εκφράσουν τις ίδιες έννοιες. Πιθανώς για τον λόγο αυτόν οι φίλοι του τον αποκαλούσαν «Princeps Concordiae» δηλαδή «Πρίγκιπα της Συμφιλιώσεως» (ένα λογοπαίγνιο με τον τίτλο του κόμη της Κονκόρντια σουλλα Σέκκια που έφερε ο πατέρας του).[18] Ο Πίκο πίστευε ότι ένας μορφωμένος άνθρωπος θα έπρεπε να μελετά και τις εβραϊκές και ταλμουδικές πηγές, καθώς και τις ερμητικές, επειδή κατ' αυτόν αντιπροσώπευαν την ίδια έννοια του Θεού που περιέχει η Παλαιά Διαθήκη, με διαφορετικά λόγια.
Αποτέλειωσε τον Λόγο επί της αξιοπρεπείας του ανθρώπου ως συνοδό των 900 θέσεων και πήγε στη Ρώμη προκειμένου να συνεχίσει το σχέδιό του να τις υπερασπισθεί δημοσίως. Κυκλοφόρησε μαζί αμφότερα τα κείμενα τον Δεκέμβριο του 1486 υπό τον τίτλο «Conclusiones philosophicae, cabalasticae et theologicae», και προσφέρθηκε να πληρώσει τα έξοδα κάθε σοφού που θα ερχόταν στη Ρώμη για να τις συζητήσει δημοσίως. Αφού θα εξερχόταν νικητής από το «ντιμπέιτ», ο Πίκο οραματιζόταν όχι μόνο τη συμβολική συναίνεση-συμφιλίωση των ειδωλολατρών σοφών με τον Χριστιανισμό, αλλά και τη μεταστροφή των Εβραίων σε αυτόν, καθώς θα συνειδητοποιούσαν ότι ο Ιησούς ήταν το πραγματικό μυστικό των παραδόσεών τους.[19]
Τον Φεβρουάριο του 1487, ωστόσο, ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ σταμάτησε τις ετπιμασίες για την προτεινόμενη συζήτηση και όρισε μια επιτροπή για να εξετάσει το εάν οι 900 θέσεις ήταν αιρετικές ή όχι. Μολονότι ο Πίκο απάντησε στις κατηγορίες εναντίον των Θέσεων, 13 από αυτές καταδικάσθηκαν. Ο Πίκο συμφώνησε να γράψει την αναίρεσή τους, αλλά δεν μετέβαλε άποψη ως προς την εγκυρότητά τους. Τελικώς και οι 900 θέσεις καταδικάσθηκαν. Ο συγγραφέας έγραψε μία apologia προς υπεράσπισή τους (Apologia J. Pici Mirandolani, Concordiae comitis), που δόθηκε στη δημοσιότητα το 1489, αφιερωμένη στον προστάτη του Λαυρέντιο των Μεδίκων. Μόλις ο Πάπας πληροφορήθηκε την κυκλοφόρηση αυτού του χειρογράφου, συνεκάλεσε ένα εξεταστικό σώμα, υποχρεώνοντας τον Πίκο να αποκηρύξει και την Απολογία, όπως και τις καταδικασμένες θέσεις, πράγμα που ο συγγραφέας συμφώνησε να πράξει.
Ο Πάπας διεκήρυξε ότι οι 900 θέσεις ήταν:
Εν μέρει αιρετικαί, εν μέρει καρπός της αιρέσεως, εν πολλοίς σκανδαλώδεις και προσβλητικές προς τα ευσεβή ώτα. Οι περισσότερες δεν συνίστανται παρά στην αναπαραγωγή των πλανών των ειδωλολατρών φιλοσόφων... ...άλλες είναι ικανές να ερεθίσουν την δυσσέβειαν των Εβραίων. Ορισμένες, τέλος, υπό το πρόσχημα της «φυσικής φιλοσοφίας», ευνοούν τέχνας [δηλ. τη μαγεία[20]] εχθρικάς προς την Καθολικήν Πίστην και το ανθρώπινον γένος.[21]
Αυτή υπήρξε η πρώτη φορά που ένα τυπωμένο βιβλίου απαγορεύθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ενώ σχεδόν όλα τα αντίγραφά του κάηκαν.[16] Ο Πίκο διέφυγε στη Γαλλία το 1488, αλλά εκεί τον συνέλαβε ο Φίλιππος Β΄ της Σαβοΐας μετά από απαίτηση του παπικού Νούντσιου και τον φυλάκισε στη Βενσέν. Με τη διαμεσολάβηση αρκετών Ιταλών πριγκίπων (που υποκινήθηκαν από τον Λαυρέντιο των Μεδίκων) ο βασιλιάς Κάρολος Η΄ της Γαλλίας τον απελευθέρωσε, ενώ ο Πάπας πείσθηκε να επιτρέψει στον Πίκο να εγκατασταθεί στη Φλωρεντία και να ζήσει υπό την προστασία του Λαυρεντίου. Ωστόσο, δεν ακυρώθηκαν οι παπικές λογοκρισίες και περιορισμοί μέχρι το 1493, μετά την άνοδο στο παπικό αξίωμα του Αλεξάνδρου ΣΤ΄, του διαβόητου Βοργία.
Η εμπειρία συγκλόνισε τον Πίκο. Συμφιλιώθηκε με τον Σαβοναρόλα, με τον οποίον παρέμειναν πολύ στενοί φίλοι. Πειθόμενος από τον Πίκο, ο Λαυρέντιος προσεκάλεσε τον Σαβοναρόλα στη Φλωρεντία. Αλλά ο Πίκο δεν αποκήρυξε ποτέ τις αμφιλεγόμενες πεποιθήσεις του. Εγκαταστάθηκε σε μία έπαυλη κοντά στο Φιέζολε, την οποία ετοίμασε για αυτόν ο Λαυρέντιος. Εκεί συνέγραψε τα έργα Heptaplus id est de Dei creatoris opere (1489) και De Ente et Uno (= «Περί του όντος και του Ενός», 1491), όπως και το άλλο περίφημο έργο του, την Disputationes adversus astrologiam divinicatrium (= «Πραγματεία κατά της προγνωστικής αστρολογίας»), που εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Σε αυτή την πραγματεία κατεδίκαζε με δριμύ τρόπο τις αιτιοκρατικές πρακτικές των αστρολόγων της εποχής του.
Μετά τον θάνατο του Λαυρεντίου των Μεδίκων, in 1492, ο Πίκο μετακόμισε στη Φερράρα, αν και συνέχισε να επισκέπτεται τη Φλωρεντία. Εκεί, η πολιτική αστάθεια προκάλεσε την αύξηση της επιρροής του Σαβοναρόλα και ο Πίκο άρχισε να ακολουθεί και τις ακραίες απόψεις του φίλου του: αποφάσισε να γίνει μοναχός, αποκήρυξε το ενδιαφέρον του για τα αιγυπτιακά και χαλδαιικά κείμενα, κατέστρεψε τα ποιήματά του και χάρισε την περιουσία του.[22]
Στις 17 Νοεμβρίου 1494 βρέθηκε νεκρός στη Φλωρεντία, σε ηλικία 31 ετών. Δηλητηριάστηκε υπό ανεξιχνίαστες συνθήκες μαζί με τον φίλο του Άντζελο Πολιτσιάνο.[23] Θρυλήθηκε τότε ότι τον δηλητηρίασε ο ίδιος ο γραμματέας του επειδή είχε προσχωρήσει υπερβολικά στις απόψεις του Σαβοναρόλα, χωρίς όμως καμμία απόδειξη.[21] Η σορός του θάφτηκε μαζί με αυτή του Τζιρόλαμο Μπενιβιένι στον Άγιο Μάρκο, ενώ ο Σαβοναρόλα εκφώνησε τον επικήδειο λόγο. Ο Φιτσίνο έγραψε: «Ο αγαπημένος μας Πίκο μάς άφησε την ίδια ημέρα που ο Κάρολος Η΄ εισερχόταν στη Φλωρεντία, και τα δάκρυα των ανθρώπων των γραμμάτων αντιστάθμισαν τη χαρά του λαού. Χωρίς το φως που έφερε ο βασιλιάς της Γαλλίας, η Φλωρεντία ίσως να μην είχε δει ποτέ μια τόσο λυπημένη μέρα από αυτή που έσβησε το φως του Μιράντολα.»[21]
Το 2007 έγινε εκταφή των σορών του Πολιτσιάνο και του Πίκο ντελλά Μιράντολα από τη βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία. Επιστήμονες υπό τον Τζιόρτζιο Γκρουπιόνι, καθηγητή της ανθρωπολογίας στη Μπολόνια, με σύγχρονη τεχνολογία δειγματοληψίας για να προσδιορίσουν την αιτία του θανάτου τους.[13] Τον Φεβρουάριο του 2008 ανακοίνωσαν ότι αυτές οι ιατροδικαστικές εξετάσεις έδειξαν ότι αμφότεροι είχαν πεθάνει από δηλητηρίαση με αρσενικό, πιθανώς μετά από εντολή του διαδόχου του Λαυρεντίου, του Πέτρου του Άτυχου.[24]
Στον Oratio de hominis dignitate (Λόγος επί της αξιοπρεπείας του ανθρώπου, 1486), ο Πίκο δικαιολογεί την ανθρώπινη αναζήτηση της γνώσεως μέσα σε ένα νεοπλατωνικό πλαίσιο.
Ο Λόγος επί της αξιοπρεπείας του ανθρώπου έπαιξε και τον ρόλο εισαγωγής στις 900 θέσεις, που ο Πίκο πίστευε ότι παρείχαν μια πλήρη και επαρκή βάση για την ανακάλυψη όλης της γνώσεως, και επομένως ένα πρότυπο για την άνοδο της ανθρωπότητας στην κλίμακα της υπάρξεως. Οι 900 θέσεις είναι καλό παράδειγμα ουμανιστικού συγκρητισμού, καθώς ο Πίκο συνδύασε τον πλατωνισμό, τον νεοπλατωνισμό, τον αριστοτελισμό, τον ερμητισμό και την Καμπάλα. 72 από τις «θέσεις» περιγράφουν αυτό που ο Πίκο πίστευε ότι ήταν ένα πλήρες σύστημα φυσικής.
Στο έργο De animae immortalitate (Παρίσι 1541) και άλλα, ο Πίκο αναπτύσσει το δόγμα πως η κατοχή αθάνατης ψυχής από τον άνθρωπο τον ελευθερώνει από την ιεραρχική στάση. Ο συγγραφέας πίστευε στην τελική επανασυμφιλίωση όλων των ψυχών με τον Θεό: μία από τις 900 θέσεις του ήταν η εξής: «Μια θανάσιμη αμαρτία πεπερασμένης διαρκείας δεν αξίζει μια αιώνια-άπειρη τιμωρία, αλλά μόνον προσωρινή». Αυτή ήταν μία από τις 13 που κηρύχθηκαν αιρετικές από τον Πάπα με την απόφαση της 4ης Αυγούστου 1487.[25] Στον Λόγο ο Πίκο γράφει «η ανθρώπινη κληση είναι μία μυστικιστική κλήση που πρέπει να πραγματώνεται ακολουθώντας μία διαδρομή τριών σταδίων, που περιλαμβάνει απαραίτητα τον ηθικό μετασχηματισμό, τη διανοητική έρευνα και την τελική τελειοποίηση δια της ταυτίσεως με την απόλυτη πραγματικότητα. Αυτό το πρότυπο είναι παγκόσμιο (γενικό), επειδή μπορεί να ανιχνευθεί σε κάθε παράδοση.»[26]
Από το έργο του Disputationes adversus astrologiam divinatricem ένα τμήμα εκδόθηκε στην Μπολόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Σε αυτό παρουσιάζονται επιχειρήματα εναντίον της ασκήσεως της αστρολογίας, τα οποία είχαν τεράστια απήχηση επί αιώνες, μέχρι την εποχή μας. Οι Disputationes είναι επηρεασμένες από τα επιχειρήματα κατά της αστρολογίας που διετύπωσε ένας από τους διανοητικούς ήρωες του Πίκο, ο Ιερός Αυγουστίνος, αλλά και από τη μεσαιωνική φιλοσοφική διήγηση «Hayy Ibn-Yaqzan», η οποία προήγε τον αυτοδιδακτισμό ως φιλοσοφικό πρόγραμμα.[27] Η θέση του Πίκο κατά της αστρολογίας προέρχεται κυρίως από τη σύγκρουση της αστρολογικής προβλέψεως με τη χριστιανική αρχή της ελευθερίας της βουλήσεως. Αλλά τα επιχειρήματα του Πίκο κινούνται πέρα από τις αντιρρήσεις του Φιτσίνο. Το χειρόγραφο επιμελήθηκε προς έκδοση μετά τον θάνατο του συγγραφέα ο ανεψιός του, ο Τζιανφραντσέσκο Πίκο ντελλά Μιράντολα], ένας ένθερμος οπαδός του Σαβοναρόλα, που ίσως το τροποποίησε ώστε να είναι πιο δριμεία η κριτική του.
Σε νεαρή ηλικία ο Πίκο έγραψε ένα Commento sopra una canzone d'amore di Girolamo Benivieni (= «Σχόλιο επί μιας ερωτικής ωδής του Μπενιβιένι»), όπου αποκαλύπτει το σχέδιό του να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο Poetica Theologia[28].
Το Heptaplus είναι μια μυστικιστική αλληγορική έκθεση της Δημιουργίας σύμφωνα με τις επτά βιβλικές αισθήσεις, που αναλύει την ιδέα πως διαφορετικές θρησκείες και παραδόσεις περιγράφουν τον ίδιο Θεό. Το βιβλίο είναι γραμμένο στο χαρακτηριστικό του απολογητικό και πολεμικό ύφος:
Αν κάπου συμφωνούν με εμάς, θα παροτρύνουμε τους Εβραίους να σταθούν πλάι στις αρχαίες παραδόσεις των πατέρων τους. Αν κάπου διαφωνούν, τότε συντασσόμενοι με την Εκκλησία θα τους επιτεθούμε. Εν συντομία, οτιδήποτε ανιχνεύσουμε που είναι ξένο προς την αλήθεια των Ευαγγελίων θα το αποκρούομε με όλες τις δυνάμεις μας, ενώ οτιδήποτε βρίσκουμε να είναι ιερό και αληθινό θα το παίρνουμε από τη συναγωγή, σαν από λάθος κάτοχο, για τους εαυτούς μας, τους νόμιμους Ισραηλίτες.
— Heptaplus, προοίμιο στην 3η έκθεση[29]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
