Τετράδραχμο

Το τετράδραχμο ήταν τύπος αρχαίου ελληνικού αργυρού νομίσματος το οποίο είχε αξία ίση με τέσσερις δραχμές.^[1] Τα πλέον γνωστά τετράδραχμα της αρχαιότητας ήταν αυτό της πόλης των Αθηνών το οποίο είχε ευρεία εμπορική χρήση από τις αρχές του 5ου αιώνα έως και τον 1ο αιώνα π.Χ.,^[2] καθώς και το ελληνιστικό τετράδραχμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Αθηναϊκό τετράδραχμο του 5ου αιώνα π.Χ.

Ιστορία

Η μετάβαση προς τα τετράδραχμα έγινε κατά την περίοδο 525–510 π.Χ., ενώ η εγκατάλειψη των διδράχμων εραλδικού τύπου και των πρώτων τετραδράχμων μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνας το π.Χ., κάτι που υποστηρίζεται από την ανακάλυψη μεγάλου αριθμού νομισμάτων της εποχής και συγκεκριμένα μιας ποσότητας που ανακαλύφθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών το 1886.^[3]

Το Αθηναϊκό τετράδραχμο χρησιμοποιούνταν ευρέως στις συναλλαγές κατά την αρχαιότητα, και το χρησιμοποιούσαν ακόμα και πόλεις οι οποίες ήταν εχθρικές προς την Αθήνα.^[2] Η Αθήνα είχε στη διάθεση της ορυχεία αργύρου -ιδιαίτερα αυτό του Λαυρίου- και ήταν σε θέση να παράγει μεγάλο αριθμό νομισμάτων και να διαθέτει μεγάλη οικονομική άνεση, κάτι που επέτρεψε στην πόλη την περάτωση μεγάλων έργων όπως την ανοικοδόμηση της Ακροπόλεως και το κτίσιμο του Παρθενώνα, καθώς και την χρηματική υποστήριξη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Το Αθηναϊκό τετράδραχμο είχε την παράσταση της κεφαλής της Αθηνάς στη μια όψη, και την παράσταση της γλαυκός -κουκουβάγιας- στην άλλη πλευρά η οποία αποτελούσε το σύμβολο της πόλης και συνοδευόταν με ένα κλαδί ελιάς. Σύμφωνα με τον Φιλόχορο, Αθηναίο ιστορικό του 3ου αιώνα π.Χ., η γλαυξ ήταν γνωστή σε όλο τον αρχαίο κόσμο και απολάμβανε εμπιστοσύνης ως χρηματική μονάδα.^[4]

Το σχέδιο του νομίσματος παρέμεινε αναλλοίωτο για πάνω από 2 αιώνες, όταν και αισθητικά άρχισε να θεωρείται πεπαλαιωμένο. Για να διαφοροποιήσει το νόμισμα της από τον αργυρό στατήρα της Αίγινας ο οποίος ζύγιζε περίπου 12.3 γραμμάρια, η Αθήνα δημιούργησε το τετράδραχμο της με βάση το Αττικό μέτρο των 4.3 γραμμαρίων ανά δραχμή, συνολικά 17.2 γραμμάρια.

Σύντομα το τετράδραχμο υιοθετήθηκε ως τύπος νομίσματος και από άλλες πόλεις στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, στον ελληνικό χώρο και τις ελληνικές αποικίες, ενώ μέσω των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι Μακεδονικές παραλλαγές του τετράδραχμου έφτασαν έως την κεντρική Ασία και την Ινδία, και συνεχίστηκαν για αρκετούς αιώνες με τα βασίλεια των διαδόχων.^[5]

Δείγματα

Τα παρακάτω δείγματα τετράδραχμων από διάφορες ελληνικές πόλεις και αποικίες παρατίθενται σε χρονολογική σειρά από αριστερά προς τα δεξιά.

Πόλεις-κράτη και Ιωνία	Βεργίνα 500 π.Χ. Αίγαγρος	Άβδηρα 460-440 π.Χ. Παράσταση γρύπα	Κλαζομενές 375-360 π.Χ.	Πέλλα 359-336 π.Χ. Φίλιππος Β´ της Μακεδονίας	Ολυμπία 360 π.Χ. Δίας / Νύμφη Ολυμπία	Ρόδος 316-305 π.Χ. Ήλιος / Άνθος	Σπάρτη 235-211 π.Χ. Κλεομένης Γ´ / Άρτεμις
	Μαρώνεια 189-45 π.Χ. Διόνυσος	Τροία 188-133 π.Χ. Αθηνά	Κύμη Αιολίδας 165-140 π.Χ. Αμαζόνα / Ίππος	Ερέτρια 180 π.Χ. Άρτεμις / Βούς	Αθήνα 165-42 π.Χ. Αθηνά / Γλαύκη	Τένεδος 100-70 π.Χ. Ιανική μορφή Δία / Ήρας
Μεγάλη Ελλάδα	Λεωντίνοι 470-465 π.Χ. Άρμα και Νίκη / Απόλλων	Ιμέρα 440-425 π.Χ. Άρμα και Νίκη / Νύμφη Ιμέρα	Κατάνη 435-425 π.Χ. Άρμα και Νίκη / Απόλλων	Ρήγιο 435-425 π.Χ. Λέων / Ιόκαστος	Νάξος Σικελίας 430-420 π.Χ. Διόνυσος / Σελινός	Γέλα 420-415 π.Χ. Νίκη / Ανθρωπόμορφος ταύρος	Σελινούντας 417-413 π.Χ. Τέθριππο / Σελινός
	Συρακούσες 415-405 π.Χ. Αρεθούσα / Άρμα και Νίκη	Ακράγαντας 410-406 π.Χ.	Επιζεφύριοι Λοκροί 280-278 π.Χ. Δίας / Διώνη
Ελληνιστικά	Μακεδονικό τετράδραχμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 323 π.Χ.	Πτολεμαϊκό τετράδραχμο της Κλεοπάτρας Θεάς	Σελευκιδικό νόμισμα του Αντίοχου Α´ 280-261 π.Χ.	Βασίλειο του Πόντου, Μιθριδάτης ΣΤ΄

Δείτε επίσης

• Δραχμή
• Στατήρας

Παραπομπές

1. «Tetradrachm». Merriam-Webster. http://www.merriam-webster.com/dictionary/tetradrachms. Ανακτήθηκε στις 2008-01-20.
2. Androulakis, Yiannis. «History of the Greek coins». Fleur-de-Coin. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2008.
3. Yannis Stoyas, Archaeologist – numismatist, The coij of Athens
4. Kraay, C.M. The archaic owls of Athens: classification and chronology.
5. «Tetradrachm (silver)». Coin Cabinet. Kunsthistorisches Museum Vienna. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Τετράδραχμο

• Φωτογραφικό υλικό Αθηναϊκών τετραδράχμων