From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Σύμβαση για το Καθεστώς των Προσφύγων, επίσης γνωστή ως Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες, είναι πολυμερής συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών που ορίζει ποιος είναι πρόσφυγας, και καθορίζει τα δικαιώματα των ατόμων στους οποίους χορηγείται άσυλο, καθώς και τις αρμοδιότητες των εθνών που χορηγούν άσυλο. Η Σύμβαση προβλέπει επίσης ποιοι άνθρωποι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ως πρόσφυγες, όπως εγκληματίες πολέμου. Η σύμβαση προβλέπει, επίσης, για κάποια ταξίδια χωρίς βίζα για τους κατόχους ταξιδιωτικών εγγράφων που εκδίδονται δυνάμει της σύμβασης.
Η Σύμβαση βασίζεται στο άρθρο 14 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948, η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα των ατόμων να ζητήσουν άσυλο από διώξεις σε άλλες χώρες. Ένας πρόσφυγας μπορεί να απολαύσει δικαιώματα και παροχές σε μια κατάσταση πέραν εκείνων που προβλέπονται στη σύμβαση.[1]
Η σύμβαση αυτή εγκρίθηκε σε ειδικό συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στις 28 Ιουλίου 1951. Η Δανία ήταν η πρώτη χώρα που επικύρωσε τη συνθήκη στις 4 Δεκεμβρίου του 1952, η οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954. Αρχικά περιοριζόταν στην προστασία Ευρωπαίων προσφύγων πριν την 1η Ιανουαρίου 1951 (μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο), αν και τα κράτη θα μπορούσαν να κάνουν μια δήλωση ότι οι διατάξεις θα ισχύουν για πρόσφυγες από άλλα μέρη.
Το Πρωτόκολλο του 1967 αφαίρεσε τις προθεσμίες και την έφερε σε ισχύ για πρόσφυγες "χωρίς κανένα γεωγραφικό περιορισμό", αλλά προηγούμενες δηλώσεις που έγιναν από τα μέρη της Σύμβασης για τη γεωγραφική έκταση ίσχυσαν ως ιστορικά δικαιώματα.[2] (Αν και, όπως πολλές διεθνείς συνθήκες, η Σύμβαση για τους Πρόσφυγες είχε συμφωνηθεί στη Γενεύη,[3] δεν είναι σωστό να αναφέρεται ως «Σύμβαση της Γενεύης», επειδή υπάρχουν τέσσερις Συνθήκες που διέπουν τις ένοπλες συγκρούσεις γνωστές ως Συμβάσεις της Γενεύης.)
Ως προς το Νοέμβριο 2015 υπήρχαν 145 συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης, και 146 του Πρωτοκόλλου.[4][5][6] Πιο πρόσφατα, ο Πρόεδρος του Ναουρού, Μάρκους Στίβεν, υπέγραψε τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο στις 17 Ιουνίου 2011,[7][8] και προσχώρησε στις 28 Ιουνίου 2011. Η Μαδαγασκάρη και ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις είναι συμβαλλόμενα μέρη μόνο με τη Σύμβαση, ενώ το Πράσινο Ακρωτήριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Βενεζουέλα είναι μόνο μέρη του Πρωτοκόλλου.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 της Σύμβασης, όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο του 1967, ως πρόσφυγας ορίζεται:
Αρκετές ομάδες έχουν βασιστεί στη σύμβαση του 1951 για τη δημιουργία ενός πιο αντικειμενικού προσδιορισμού. Ενώ οι όροι τους διαφέρουν από αυτούς της Σύμβασης του 1951, η Σύμβαση έχει διαμορφώσει σημαντικά αυτούς τους νέους, πιο αντικειμενικούς ορισμούς. Αυτοί περιλαμβάνουν τη Σύμβαση για τα Ειδικά Θέματα των Προβλημάτων των Προσφύγων στην Αφρική, του 1969, από τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας (νυν Αφρικανική Ένωση) και την Διακήρυξη της Καρθαγένης του 1984, ενώ είναι μη δεσμευτική, καθορίζει επίσης περιφερειακά πρότυπα για τους πρόσφυγες στην Κεντρική Αμερική, το Μεξικό και τον Παναμά.
Στη γενική αρχή του διεθνούς δικαίου, οι ισχύουσες συνθήκες δεσμεύουν τα μέρη και πρέπει να εκτελούνται με καλή πίστη. Οι χώρες που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες υποχρεούνται να προστατεύουν τους πρόσφυγες που βρίσκονται στο έδαφός τους, σύμφωνα με τους όρους της.[10]
Υπάρχουν μια σειρά από διατάξεις που τα Κράτη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες και το Πρωτόκολλο του 1967 πρέπει να τηρούν. Μεταξύ αυτών είναι:
Το δικαίωμα του πρόσφυγα ότι πρέπει να προστατεύονται από την αναγκαστική επιστροφή, ή επαναπροώθηση, ορίζεται στη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων:
"Κανένα Συμβαλλόμενο Κράτος θα απελάσει ή επιστρέψει (επαναπροωθήσει), πρόσφυγα με οποιονδήποτε τρόπο στα σύνορα εδαφών όπου η ζωή ή η ελευθερία του θα απειλούνταν λόγω της φυλής του, της θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ή πολιτική άποψη" (άρθρο 33 (1)).[10]
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η απαγόρευση της βίαιης επιστροφής αποτελεί μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και τα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες πρέπει να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης.[10] Ως εκ τούτου, τα κράτη είναι υποχρεωμένα βάσει της σύμβασης και σύμφωνα με το εθιμικό διεθνές δίκαιο να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης. Εάν και όταν απειλείται η αρχή αυτή, η Ύπατη Αρμοστεία μπορεί να ανταποκριθεί παρεμβαίνοντας στις αρμόδιες αρχές, και εφόσον το κρίνει απαραίτητο, να ενημερώνει το κοινό.
Τα δικαιώματα που ψηφίστηκε από τη σύμβαση σε γενικές γραμμές είναι δόκιμα ακόμα και σήμερα. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η περίπλοκη φύση των προσφύγων του 21ου αιώνα απαιτεί μια νέα συνθήκη, που αναγνωρίζει τον εξελικτικό χαρακτήρα του έθνους-κράτους και του σύγχρονου πολέμου.[11] Παρ' όλα αυτά, ιδέες όπως η αρχή της μη επαναπροώθησης χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, με τη Σύμβαση του 1951 να είναι το σήμα κατατεθέν των δικαιωμάτων αυτών.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
