Πτολεμαίος Η΄ Φύσκων

Ο Πτολεμαίος Η΄ Ευεργέτης Β΄ Φύσκων ( 182 – 116 π.Χ. ) ήταν ο όγδοος (σύμφωνα με κάποιες εκδοχές ο έβδομος) βασιλιάς της Δυναστείας των Πτολεμαίων, η οποία κυβέρνησε την Αίγυπτο καθ' όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου. Ήταν γιος του βασιλιά Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς και της Κλεοπάτρας Α΄, κόρης του Αντίοχου Γ΄ του Μέγα, βασιλιά των Σελευκιδών.

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Πτολεμαίος.

Πτολεμαίος Η' Φύσκων
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	182 π.Χ.
Θάνατος	116 π.Χ.
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Κλεοπάτρα Β΄ της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Γ΄ της Αιγύπτου
Σύντροφος	Eirene
Τέκνα	Πτολεμαίος Μεμφίτης Πτολεμαίος Απίων Πτολεμαίος Θ΄ Λάθυρος Πτολεμαίος Ι΄ Αλέξανδρος Κλεοπάτρα Δ΄ της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Σελήνη Α΄ Τρύφαινα Βερενίκη (κόρη Πτολεμαίου Η΄)
Γονείς	Πτολεμαίος Ε΄ Επιφανής και Κλεοπάτρα Α΄ της Αιγύπτου
Αδέλφια	Πτολεμαίος Στ΄ Φιλομήτωρ Κλεοπάτρα Β΄ της Αιγύπτου
Οικογένεια	Δυναστεία των Πτολεμαίων
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Φαραώ
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Βασιλεία του Πτολεμαίου ΣΤ΄

Κύριο λήμμα: Πτολεμαίος ΣΤ΄ Φιλομήτωρ

Όταν ο πατέρας του πέθανε πρόωρα το 180 π.Χ., ο Πτολεμαίος ήταν μόλις δύο ετών. Σύμφωνα με τους νόμους της διαδοχής ο θρόνος ανήκε στον μεγαλύτερο αδελφό του, που ονομαζόταν επίσης Πτολεμαίος. Επειδή όμως και εκείνος ήταν ανήλικος, η εξουσία περιήλθε στα χέρια της μητέρας τους Κλεοπάτρας Α΄, που ορίστηκε αντιβασίλισσα. Μετά το θάνατό της το 176 π.Χ., ο αδελφός του ανέβηκε στο θρόνο με το όνομα Πτολεμαίος ΣΤ΄ Φιλομήτωρ και ενώθηκε με γάμο με την αδελφή των δύο αγοριών, την Κλεοπάτρα Β΄.

Οι προστάτες του ακόμη ανήλικου Πτολεμαίου έδρασαν σπασμωδικά στην εξωτερική πολιτική συνεχίζοντας τα σχέδια του αποθανόντος βασιλιά Πτολεμαίου Ε΄ για εισβολή στην Αυτοκρατορία των Σελευκιδών. Ως αποτέλεσμα ο βασιλιάς τους, Αντίοχος Δ΄ εισέβαλε στα αιγυπτιακά εδάφη δύο φορές και κατάφερε να κατακτήσει όλη τη χώρα εκτός από την πρωτεύουσά της, την Αλεξάνδρεια. Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ έπεσε στα χέρια του θείου του, Αντίοχου Δ΄, και ο λαός, αγανακτισμένος από την κυβέρνηση, απαίτησε την άνοδο στο θρόνο του νεότερου αδελφού του, Πτολεμαίου, στο πλάι της Βασίλισσας Κλεοπάτρας. Μετά την απόσυρση του Αντίοχου από τα αιγυπτιακά εδάφη, χάρη στην παρέμβαση των Ρωμαίων, η χώρα βρέθηκε με δύο βασιλιάδες. Πιθανώς με την παρέμβαση της Κλεοπάτρας, οι δύο νεαροί άντρες συμφιλιώθηκαν και κυβέρνησαν από κοινού για μια πενταετία από το 169 π.Χ. μέχρι το 164 π.Χ.

Το 164 π.Χ. ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ αναγκάστηκε να φύγει με προορισμό τη Ρώμη, επέστρεψε όμως χάρη στην παρέμβαση των Ρωμαίων. Έμεινε για λίγο καιρό στην Κύπρο και κατόπιν απαιτήθηκε η επιστροφή του στην Αλεξάνδρεια. Σύμφωνα με το σχέδιο των Ρωμαίων (163 π.Χ.), ο νεότερος αδελφός του, ο Πτολεμαίος, θα βασίλευε στην Κυρηναϊκή. Το 162 π.Χ. ο τελευταίος πήγε στη Ρώμη, ζητώντας να του παραχωρηθεί και η Κύπρος. Χάρις σε συγκλητικούς με επιρροή, το αίτημα του έγινε δεκτό και εστάλησαν απεσταλμένοι στον Πτολεμαίο ΣΤ΄ για να το μεταφέρουν. Εκείνος, γνωρίζοντας πως η Ρώμη δεν ήταν πρόθυμη να επιβάλει με τα όπλα τη θέλησή της, συνέχιζε να αρνείται με διπλωματικούς τρόπους για οχτώ χρόνια.

Ο αδελφός του, που είχε επιστρέψει στην Κυρηναϊκή, σηκώνοντας μια δύναμη χιλίων κρητικών μισθοφόρων, περίμενε την εξέλιξη των γεγονότων στην ακτή στα σύνορά του. Είχε αφήσει πίσω σαν αντιβασιλιά του έναν ντόπιο άντρα. Όταν ξέσπασε επανάσταση ο αντιβασιλιάς συνετάχθη με τους επαναστάτες, ομοίως και οι Λίβυοι. Έτσι ο αδελφός του Πτολεμαίου, αντί να επεκταθεί στην Κύπρο, είχε πλέον να ανησυχεί για την ακεραιότητα των δικών του εδαφών στην Κυρηναϊκή. Το 154 π.Χ. έκανε την επανεμφάνισή του στη Ρώμη, και έδειξε στη Σύγκλητο σημάδια πάνω στο σώμα του τα οποία, όπως υποστήριξε, έκαναν φονιάδες που είχε προσλάβει ο Πτολεμαίος. Η Ρώμη απευθύνθηκε στους συμμάχους της στην Ανατολική Μεσόγειο διατάζοντάς τους να τον εγκαταστήσουν στη Κύπρο με τη δύναμη των όπλων, αλλά η Ρώμη δεν κινήθηκε η ίδια, και οι σύμμαχοί της δεν έκαναν βιαστικές κινήσεις. Ο Φιλομήτωρ επέμεινε στην ήσυχη στάση του και όταν ο αδελφός του έφτασε στο νησί το μόνο που του είχε μείνει ήταν οι δικές του δυνάμεις.

Ήταν η στιγμή για τον Φιλομήτορα να κινηθεί και το έκανε γρήγορα και αποτελεσματικά. Ο εισβολέας αποκλείστηκε στην πόλη της Κύπρου με το όνομα Λάπηθος και αναγκάστηκε να παραδοθεί. Έκανε νέα συνθήκη μαζί του, σύμφωνα με την οποία μπορούσε να γυρίσει ειρηνικά στην και επρόκειτο να λαμβάνει κάθε χρόνο ένα φορτίο από σιτηρά. Τον αρραβώνιασε επίσης με μια από τις κόρες του, την Κλεοπάτρα Θεά. Ο γάμος αυτός για λόγους που μας είναι άγνωστοι δεν έλαβε ποτέ χώρα.

Ανάληψη της Εξουσίας

Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ τραυματίστηκε θανάσιμα σε μία μάχη στην Παλαιστίνη το 145 π.Χ. και απεβίωσε λίγες μέρες αργότερα. Από τη στιγμή που ο μεγαλύτερος γιος του, Πτολεμαίος Ευπάτωρ είχε ήδη ασθενήσει και πεθάνει, διάδοχος ορίστηκε ο μικρότερος γιος του, επίσης με το όνομα Πτολεμαίος, που όμως ήταν ακόμη σε παιδική ηλικία. Τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι κάπως σκοτεινά για τους σύγχρονους ιστορικούς. Η Αλεξάνδρεια διαιρέθηκε καθώς η μια μερίδα ζητούσε στο θρόνο την Κλεοπάτρα Β΄ και το γιο της, ενώ η άλλη τον αδελφό της, Πτολεμαίο που κυβερνούσε την Κυρηναϊκή. Απεσταλμένοι μετέφεραν στον τελευταίο μήνυμα που ζητούσε την επιστροφή του. Είναι άγνωστο αν έγινε μάχη, αλλά ο Πτολεμαίος επικράτησε και διεκδίκησε τον τίτλο Ευεργέτης, όπως ο δημοφιλής πρόγονός του, ο Πτολεμαίος Γ΄. Συμφωνήθηκε επίσης να παντρευτεί τη χήρα του αδελφού του, η οποία ίσως να έθεσε ως όρο την ασφάλεια του γιου της. Όπως και να έχει εκείνος θανάτωσε τον ανιψιό του. Είναι παράξενο που εκείνη συνέχισε να μένει στο πλάι του, και μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το αν την ώθησε ο φόβος ή η φιλοδοξία.

Οι αρχαίες πηγές παρουσιάζουν το νέο βασιλιά, Πτολεμαίο Η΄ Ευεργέτη Β΄ σαν τέρας, τόσο σε εμφάνιση όσο και στις πράξεις. Εξαιτίας της αφύσικης παχυσαρκίας του κέρδισε το παρατσούκλι, ο Φύσκων, δηλαδή αυτός που έχει κοιλιά σαν δοχείο. Αναφέρεται πως είχε το συνήθειο να ντύνεται χυδαία και πως διέταζε εκτελέσεις, εξορίες, ακόμη και λουτρά αίματος όταν υποψιαζόταν σημάδια ανυπακοής ή προδοσίας. Ξανά και ξανά κολυμπούσε τους εχθρούς του στο αίμα, τρέφοντας νέα σχέδια για επανάσταση. Ακόμη, καταδίωξε πολλούς από τους λόγιους και καλλιτέχνες της Αλεξάνδρειας, καθώς θεωρούσε πως ήταν ιδιαίτερα προσκολλημένοι στον αδελφό του και άρα εχθροί του. Μερικοί από αυτούς έφυγαν κρυφά ή εξορίστηκαν σε ελληνικά εδάφη, δίνοντας νέα πνοή στα ελληνικά γράμματα.

Ενδοοικογενειακές Έριδες

Ο Πτολεμαίος Η΄, ένα χρόνο αργότερα στέφθηκε βασιλιά με αιγυπτιακές τελετές στη Μέμφιδα. Κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων ήρθε στον κόσμο ο γιος του από την Κλεοπάτρα Β΄, και για να εορταστεί η ευχάριστη σύμπτωση έμεινε γνωστός ως Πτολεμαίος Μεμφίτης. Οι εορτασμοί αμαυρώθηκαν με την εκτέλεση μερικών ατόμων από την Κυρήνη που είχαν έρθει στην πρωτεύουσα μαζί με τον Πτολεμαίο Η΄. Η κατηγορία εναντίον τους ήταν πως μίλησαν με ασέβεια για την εταίρα του βασιλιά, την Ειρήνη.

Μέσα στα επόμενα δυο – τρία χρόνια οι σχέσεις μέσα στο βασιλικό οίκο έγιναν τεταμένες. Η Κλεοπάτρα Β΄, εκτός από τους δύο γιους που προαναφέρθηκαν, είχε με τον Πτολεμαίο ΣΤ΄ και δύο κόρες, οι οποίες ονομάζονταν και οι δυο Κλεοπάτρα. Η μία, η Κλεοπάτρα Θεά, ήταν βασίλισσα της Συρίας και μακριά, ωστόσο η άλλη έμενε ακόμη στο παλάτι. Ο Πτολεμαίος παντρεύτηκε και αυτήν, χωρίς να χωρίσει τη μητέρα της, κι έτσι στα επίσημα έγγραφα οι δύο γυναίκες εμφανίζονται ως «Κλεοπάτρα η Αδελφή» και «Κλεοπάτρα η Σύζυγος». Και οι τρεις αναγνωρίζονταν ως κυβερνήτες της Αιγύπτου και ίσως ήταν επικίνδυνο για τον Πτολεμαίο να αμφισβητήσει ανοιχτά τα δικαιώματα της αδελφής του. Οι σχέσεις τους όμως δεν ήταν καθόλου καλές.

Εκείνη την περίοδο κατέφθασε στην Αίγυπτο ο Σκιπίων Αιμιλιανός με αποστολή από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο να επιβλέψει τις χώρες της Ανατολής για λογαριασμό τους, καθώς έκαναν σχέδια για νέες κατακτήσεις. Ο Πτολεμαίος τον υποδέχτηκε με δουλοπρέπεια, αλλά ο Σκιπίων έκανε ειρωνικά σχόλια για την παρακμή που εκείνος απέπνεε στους συνοδούς του.

Η Επανάσταση

Το 131 – 130 π.Χ. η επαναστατική διάθεση που υπήρχε στην Αλεξάνδρεια ξέσπασε και η ρήξη ανάμεσα στο βασιλιά και την αδελφή του ήταν οριστική. Ο όχλος προσπάθησε να βάλει φωτιά στο παλάτι, αναγκάζοντας τον Πτολεμαίο να το σκάσει με προορισμό την Κύπρο, παίρνοντας μαζί την Κλεοπάτρα Γ΄, τα παιδιά που είχαν στο μεταξύ αποκτήσει και το γιο του από την Κλεοπάτρα Β΄, Πτολεμαίο Μεμφίτη, που ήταν περίπου έξι ή επτά ετών. Η Κλεοπάτρα Β΄ έμεινε μοναδικός ηγεμόνας της χώρας για μια περίοδο με το όνομα Κλεοπάτρα Φιλομήτωρ Σωτήρα, αλλά απομακρυσμένες περιοχές εξακολούθησαν να θεωρούν κάτοχο του θρόνου τον Πτολεμαίο και πρακτικά το κράτος διαιρέθηκε.

Ο Πτολεμαίος στην Κύπρο συγκέντρωσε ένα μισθοφορικό στρατό για να συνεχίσει τον πόλεμο κατά της αδελφής του. Η Αλεξάνδρεια έστειλε από την πλευρά της μήνυμα σε ένα νόθο γιο του Πτολεμαίου που κυβερνούσε τότε την Κυρηναϊκή, προσκαλώντας τον στην πόλη. Ο Πτολεμαίος είδε κίνδυνο σε αυτό, κάλεσε το γιο του κοντά του και κατόπιν τον θανάτωσε. Εξαγριωμένος ο όχλος γκρέμισε τα αγάλματα του βασιλιά από την πρωτεύουσα, κίνηση που ο έκπτωτος βασιλιάς απέδωσε στην Κλεοπάτρα Β΄. Για εκδίκηση σκότωσε το γιο του, Πτολεμαίο Μεμφίτη, που ήταν τότε δεκατεσσάρων ετών, τεμάχισε το σώμα του και το έστειλε μέσα σε ένα κουτί σαν δώρο γενεθλίων στη μητέρα του.

Το 129 π.Χ. ο Πτολεμαίος ανέκτησε την Αλεξάνδρεια με στρατιωτικά μέσα, αν και οι εχθροπραξίες ανάμεσα στους δυο στρατούς συνεχίστηκαν και το επόμενο χρονικό διάστημα. Στο μεταξύ, η Κλεοπάτρα Β΄ εγκατέλειψε την Αίγυπτο και κατέφυγε στην Αυλή του γαμπρού της, Δημητρίου Β΄, στην Αντιόχεια. Εκεί έπεισε το Δημήτριο να επιτεθεί στην Αίγυπτο για να αποζημιωθεί για προσωπικές του ατυχίες, αλλά μέχρι να φτάσει στα σύνορα αντιμετώπισε επανάσταση στα δικά του εδάφη. Ο Πτολεμαίος συνέβαλε στην πτώση του βοηθώντας έναν νέο βασιλιά να ανέβει στο θρόνο, τον Αλέξανδρο Β΄, και σύντομα ο Δημήτριος εξουδετερώθηκε και θανατώθηκε, πιθανώς με τη βοήθεια της πρώην γυναίκας του – και κόρης της Κλεοπάτρας Β΄ από τον πρώτο της γάμο – της Κλεοπάτρας Θεάς.

Το Διάταγμα του 118 π.Χ.

Βλέποντας τις ελπίδες της να διαψεύδονται, η Κλεοπάτρα Β΄, επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια (περ. 124 π.Χ.) στην παλιά της θέση, όπως ακριβώς πριν την επανάσταση. Όσο για τον πόλεμο με τη Συρία, ο Πτολεμαίος έπαψε να ασχολείται, αφού κατάφερε να ανεβάσει στο θρόνο της την κόρη του, την Τρύφαινα. Η συμφιλίωση των κυβερνώντων της Αιγύπτου δεν σήμανε την άμεση παύση πυρός, καθώς εχθροπραξίες και σύγχυση βασίλευαν ακόμη σε κάποιες περιοχές, μέχρι το 118 π.Χ., οπότε και ένα διάταγμα που δημοσιεύτηκε σε όλο το βασίλειο ξεκαθάρισε τα πράγματα. Αποτελεί ένα είδος συμφωνίας ανάμεσα στο βασιλιά και την Κλεοπάτρα τη Β΄, με αρκετούς συμβιβασμούς από την πλευρά του Πτολεμαίου. Στόχος του ήταν να σβήσει το πρόσφατο παρελθόν και να αποδώσει νομιμότητα στην ιδιοκτησία γης και προνομίων όπως αυτά είχαν ήδη διαμορφωθεί. Το διάταγμα αυτό ήταν πράγματι πολύ σημαντικό και έδινε έμφαση στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού και στις ανθρώπινες ελευθερίες. Κάποιοι ιστορικοί το θεωρούν απόδειξη του γεγονότος ότι ο Πτολεμαίος δεν ήταν τελικά το τέρας που οι αρχαίες πηγές σκιαγραφούν. Άλλοι θεωρούν πως ήταν η εκρηκτική κατάσταση που ώθησε τον βασιλιά να πάρει τα μέτρα που θα κατεύναζαν τα πλήθη. Άλλοι το αποδίδουν στην Κλεοπάτρα Β΄ και άλλοι, τέλος, θεωρούν πως ίσως να μην ενεπλάκη σε αυτό κανένας από τους κυβερνώντες, αλλά κάποιος σύμβουλος ή γραφειοκράτης.

Το διάταγμα του 118 π.Χ. προβλέπει άρθρα για την προστασία των γηγενών, ή τουλάχιστον ορισμένων κοινωνικών τάξεων, ενάντια στην καταπίεση από τους βασιλικούς αξιωματούχους, και που θα εξασφάλιζαν στο ιερατείο τα προνόμια που είχαν κερδίσει. Ωστόσο αυτές οι κινήσεις ίσως να πηγάζουν από την ανάγκη να γίνει μια κίνηση συμφιλίωσης ανάμεσα στους γηγενείς και την εγκαθιδρυμένη εκ νέου τάξη, και όχι μια συστηματική προσπάθεια παροχής προνομίων προς τους Αιγυπτίους. Καθώς οι τελευταίοι όλο και περισσότερο έβρισκαν τρόπους να εισχωρούν στη γραφειοκρατία, η ανάγκη αποκατάστασης των σχέσεων μαζί τους ήταν επιτακτική.

Πολιτιστικό Έργο

Κατά την περίοδο βασιλείας του, ο Πτολεμαίος Η΄ έχτισε και διακόσμησε αιγυπτιακούς ναούς, όπως και οι προκάτοχοί του. Ανάμεσα σε άλλα, η επιγραφή στο μεγάλο ναό του Εντφού, που εξακολουθούσε να μεγαλώνει με τα χρόνια, περιγράφει σημαντικές προσθήκες από εκείνον. Κατά τον εικοστό όγδοο χρόνο της βασιλείας του, το 142 π.Χ., έλαβε χώρα η επίσημη αφιέρωση του ναού, 95 χρόνια μετά την έναρξη κατασκευής του από τον Πτολεμαίο Γ΄. Ένας μικρός ναός που βρέθηκε στις Φίλες, αφιερώθηκε από εκείνον στον Αθώρ. Στο Κομ-Όμπο, στο Μεντινάτ-Χαμπού, στο Ντέιρ αλ-Μεντίνα και στο Ελ-Καμπ, ανάμεσα στα ερείπια φαίνονται επιγραφές που ονομάζουν τον Πτολεμαίο σαν κτίστη ή αναπαλαιωτή τους προς τιμήν των Αιγυπτίων θεών.

Θάνατος

Μετά την επιστροφή της Κλεοπάτρας Β΄, πέρασαν οχτώ ακόμη χρόνια μέχρι και το θάνατο του Πτολεμαίου Η΄, στις 28 Ιουνίου 116 π.Χ., σε ηλικία περίπου 65 ετών. Είχε τη μεγαλύτερη σε διάρκεια ζωή από όλους τους προκατόχους του, από τον Πτολεμαίο Β΄ και έπειτα. Τον διαδέχτηκε η σύζυγός του, Κλεοπάτρα Γ΄ και ο Πτολεμαίος Θ΄ ο Λάθυρος. Ο γιος του, Πτολεμαίος Απίων, έγινε το 108 π.Χ. ηγεμόνας της Κυρηναϊκής.

Χρονολόγιο

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός
182 π.Χ.	Γέννηση του Πτολεμαίου H΄ Ευεργέτη Β΄ Φύσκονος, γιου του βασιλιά Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς και της Κλεοπάτρας Α΄, κόρης του Αντίοχου Γ΄ του Μέγα.
180 π.Χ.	Ξαφνικός θάνατος του Πτολεμαίου Ε΄. Αντιβασιλιάς μέχρι την ενηλικίωση του μεγαλύτερου αδελφού του, Πτολεμαίου ΣΤ΄ Φιλομήτορος, ορίζεται η μητέρα τους Κλεοπάτρα Α΄.
176 π.Χ.	Θάνατος της Κλεοπάτρας Α΄. Αντιβασιλεία από δύο υπουργούς.
172 π.Χ.	Άνοδος στο θρόνο από τον έφηβο Πτολεμαίο ΣΤ΄. Περίπου αυτή την περίοδο νυμφεύεται την αδελφή του Κλεοπάτρα Β΄.
170 π.Χ.	Προετοιμασίες για εισβολή στη Συρία. Ο Αντίοχος Δ΄ Επιφανής επιτίθεται τελικά στην Αίγυπτο και έτσι ξεσπά ο Έκτος Συριακός Πόλεμος.
169 π.Χ.	Ο Αντίοχος Δ' έχοντας αιχμάλωτο τον Πτολεμαίο ΣΤ΄ φτάνει στην Αλεξάνδρεια, αλλά αποσύρεται. Στην πόλη βασιλεύει πλέον ο μικρότερος αδελφός του, Πτολεμαίος Η΄ από κοινού με την Κλεοπάτρα Β΄. Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ βασιλεύει από τη Μέμφιδα.
168 π.Χ.	Νέα εισβολή του Αντίοχου Δ΄. Τα τρία αδέλφια συμφιλιωμένα ζητούν τη μεσολάβηση της Ρώμης, που έχει πλέον οριστικά υποτάξει τη Μακεδονία μετά τη Μάχη της Πύδνας.
	Οι Ρωμαίοι επεμβαίνουν αναγκάζοντας τον Αντίοχο να παρατήσει τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του.
	Για πέντε χρόνια τα τρία αδέλφια συμβασιλεύουν, αλλά η φιλοδοξίες του Πτολεμαίου Η΄ να μείνει μόνος στο θρόνο δημιουργούν τριβές.
164 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ εκδιώκεται από τον αδελφό του. Η διπλή βασιλεία λαμβάνει τέλος.
163 π.Χ.	Οι Ρωμαίοι προτείνουν σχέδιο διάσπασης του πτολεμαϊκού κράτους στα δύο και το θέτουν σε εφαρμογή. Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ καταφεύγει για λίγο στην Κύπρο, αλλά ο λαός ζητά την επιστροφή του στην Αλεξάνδρεια.
162 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος Η΄ πηγαίνει στη Ρώμη και εκείνοι αποφασίζουν να του αποδώσουν την Κύπρο. Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ αρνείται ευγενικά αλλά σταθερά γνωρίζοντας πως η Ρώμη δεν θα κάνει καμία κίνηση.
156 π.Χ.	Αποτυχημένη προσπάθεια δολοφονίας του Πτολεμαίου Η΄.
154 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ και Πτολεμαίος Η΄ έρχονται σε σύγκρουση στην Κύπρο, ο πρώτος νικά, αλλά δεν τιμωρεί τον αδελφό του. Υπογράφεται ειρήνη και του προσφέρει το χέρι της κόρης του, Κλεοπάτρας Θεάς (ο γάμος τελικά δεν έλαβε χώρα).
	Ο Πτολεμαίος Η΄ ξεκινά μεγάλα έργα ανοικοδόμησης στην Κυρηναϊκή.
153 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος Ευπάτωρ ορίζεται αντιβασιλιάς και φεύγει για την Κύπρο.
	Θάνατος Πτολεμαίου Ευπάτορα. Διάδοχος ορίζεται ο μικρότερος αδελφός του, Πτολεμαίος Ζ΄.
148 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ εισβάλει στην Κοίλη-Συρία και φτάνει ως την Πτολεμαΐδα.
	Ο Πτολεμαίος μπαίνει στην Αντιόχεια και ο λαός του ζητά να αναλάβει τη βασιλεία και των δύο κρατών. Εκείνος μη θέλοντας να επισύρει την οργή της Ρώμης, υπερασπίζεται τα δικαιώματα του Δημητρίου Β΄ και τον παντρεύει με την κόρη του, Κλεοπάτρα Θεά.
145 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ τραυματίζεται όμως σε μάχη και πεθαίνει λίγες μέρες μετά. Διάδοχός του επίσημα είναι ο Πτολεμαίος Ζ΄, ο οποίος θανατώνεται μαζί με άλλους πιθανούς διεκδικητές από τον Πτολεμαίο Η΄. Ο τελευταίος παίρνει την εξουσία και παντρεύεται την Κλεοπάτρα Β΄.
144 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος Η΄ στέφεται στη Μέμφιδα με εντυπωσιακές αιγυπτιακές τελετές. Κατά τη διάρκειά τους γεννιέται και ο γιος του από την Κλεοπάτρα Β΄, ο Πτολεμαίος Μεμφίτης.
142 π.Χ.	Αφιερώνεται ο μεγάλος ναός στο Εντφού, που κτιζόταν για έναν αιώνα περίπου, από την εποχή του Πτολεμαίου Γ΄.
141 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος Η΄ παντρεύεται την ανηψιά του, Κλεοπάτρα Γ΄, χωρίς να λάβει διαζύγιο από τη μητέρα της, Κλεοπάτρα Β΄.
140 π.Χ.	Γέννηση της Κλεοπάτρας Δ΄.
139 π.Χ.	Γέννηση του Πτολεμαίου Θ΄ του Λάθυρου.
	Μητέρα και κόρη, η Κλεοπάτρα Β΄ και Κλεοπάτρα Γ΄ τσακώνονται. Αποτυχημένη εξέγερση στα ανάκτορα.
π. 135 π.Χ.	Γέννηση της Κλεοπάτρας Σελήνης.
132 π.Χ.	Εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στην Κλεοπάτρα Β΄ και τον Πτολεμαίο Η΄.
131 π.Χ.	Η Κλεοπάτρα Β΄ ελέγχει πλέον την Αλεξάνδρεια. Ο όχλος προσπαθεί να κάψει το παλάτι, αναγκάζοντας τον βασιλιά να το σκάσει από την πόλη.
	Ο Πτολεμαίος καταφεύγει στην Κύπρο, μαζί με την Κλεοπάτρα Γ΄, τα παιδιά τους, και το γιο που είχε αποκτήσει με την Κλεοπάτρα Β΄, τον Πτολεμαίο Μεμφίτη. Ο τελευταίος θανατώνεται με τραγικό τρόπο.
130/29 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος Η΄ επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια, ενώ η Κλεοπάτρα Β΄ καταφεύγει στην Αυλή του γαμπρού της, Δημήτριου Β΄ του Νικάτορος, βασιλιά των Σελευκιδών.
128 π.Χ.	Η Κλεοπάτρα Β΄ πείθει το Δημήτριο να επιτεθεί στην Αίγυπτο. Όταν όμως φτάνουν στα σύνορα, ο Δημήτριος αντιμετωπίζει την επανάσταση του Αλεξάνδρου Β΄ Ζαβίνα, τον οποίο υποστηρίζει ο Πτολεμαίος Η΄.
127/6 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος τιμωρεί τους Αλεξανδρινούς εχθρούς του.
124 π.Χ.	Η Κλεοπάτρα Β΄ έχει πλέον επιστρέψει στην Αίγυπτο στην παλαιά της θέση.
124/3 π.Χ.	Η Τρύφαινα παντρεύεται τον Αντίοχο Η΄ Γρυπό.
118 π.Χ.	Εκδίδεται διάταγμα με άρθρα για την προστασία των γηγενών, ή τουλάχιστον ορισμένων κοινωνικών τάξεων, ενάντια στην καταπίεση από τους βασιλικούς αξιωματούχους.
116 π.Χ.	Θάνατος Πτολεμαίου Η΄. Τον διαδέχτηκε η σύζυγός του, Κλεοπάτρα Γ΄ και ο Πτολεμαίος Θ΄ ο Λάθυρος. Ο γιος του, Πτολεμαίος Απίων, έγινε το 108 π.Χ. ηγεμόνας της Κυρηναϊκής.

Πηγές

• www.livius.org
• Βιογραφία από τον Christopher Bennett
• Ptolemy VIII Euergetes II
• The House of Ptolemy,by E. R. Bevan

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ptolemy VIII στο Wikimedia Commons