From Wikipedia, the free encyclopedia
Η προεδρική εκλογή των Ηνωμένων Πολιτειών του 2008 (αγγλικά: 2008 United States presidential election), ήταν ένα πολιτικό γεγονός που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 4 Νοεμβρίου 2008 σε όλη την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Ήταν οι 56ες κατά σειρά αμερικανικές προεδρικές εκλογές.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Νέος και 44ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, εξελέγη ο Δημοκρατικός υποψήφιος και Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για την πολιτεία του Ιλινόι, Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα, νικώντας τον Ρεπουμπλικανό ανθυποψήφιό του, Γερουσιαστή Τζον Μακέιν από την πολιτεία της Αριζόνας. Νέος και 47ος αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, εξελέγη ως εκ τούτου, ο Δημοκρατικός συνυποψήφιος του Μπαράκ Ομπάμα, και επί 36 χρόνια Γερουσιαστής Τζο Μπάιντεν, από την πολιτεία του Ντέλαγουερ, νικώντας την Ρεπουμπλικανή ανθυποψήφιά του και εν ενεργεία Κυβερνήτη της Αλάσκας Σάρα Πέιλιν.[1]
Οι Δημοκρατικοί Μπαράκ Ομπάμα και Τζο Μπάιντεν, έλαβαν 365 από τις 538 εκλεκτορικές ψήφους, λαμβάνοντας παράλληλα και την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου, με 52,93%, έναντι των 173 από τις 538 εκλεκτορικές ψήφους των Ρεπουμπλικανών Τζον Μακέιν και Σάρα Πέιλιν, που έλαβαν στη λαϊκή ψήφο, ποσοστό 45,65%.[2][3]
Οι Μπαράκ Ομπάμα και Τζο Μπάιντεν, ανέλαβαν τα καθήκοντά τους, στις 20 Ιανουαρίου 2009, ύστερα από την ορκωμοσία τους, στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Μπαράκ Ομπάμα, έγινε ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.[4]
Λόγω του προεδροκεντρικού χαρακτήρα του αμερικανικού πολιτεύματος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν είναι απλά ο αρχηγός του κράτους, ο «πρώτος πολίτης» της χώρας και ο «εγγυητής του πολιτεύματος» όπως π.χ. στην Ελλάδα, αλλά ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας και ο αρχιστράτηγος των Ενόπλων Δυνάμεων, δηλαδή ο βασικός υπεύθυνος για τη διακυβέρνηση του κράτους. Με μια δόση υπερβολής οι εξουσίες του χαρακτηρίζονται παρόμοιες με παλαιού μονάρχη, με τη διαφορά ότι εκλέγεται από το λαό και κυβερνά για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Επίσης, λόγω της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ στον παγκόσμιο οικονομικό, στρατιωτικό και διπλωματικό συσχετισμό, συχνά ο πρόεδρος της χώρας αποκαλείται και «Πλανητάρχης».
Υποψηφιότητα μπορούσε να θέσει οποιοσδήποτε πολίτης των ΗΠΑ επιθυμούσε, αρκεί να πληρούσε μια σειρά προϋποθέσεων με κυριότερες: να είναι άνω των 35 ετών, να έχει γεννηθεί σε έδαφος των ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών βάσεων στο εξωτερικό) και να είναι υπήκοος της χώρας από τη στιγμή της γέννησής του. Η στήριξη κάποιου κόμματος («χρίσμα») δεν αποτελεί υποχρεωτική προϋπόθεση, επιδιώχθηκε όμως από τους περισσότερους υποψηφίους για λόγους αναγνωρισιμότητας, οικονομικής υποστήριξης και προσβασιμότητας σε περισσότερες πολιτείες.
Μία από τις ιδιαιτερότητες του αμερικανικού εκλογικού συστήματος είναι ότι δεν αρκεί η πλήρωση των τυπικών προσόντων ή η υποστήριξη κάποιου κόμματος, ώστε να αναγράφεται κάποιος στα ψηφοδέλτια. Αφού ανακηρυχθούν οι προεδρικές υποψηφιότητες, κάθε πολιτεία μπορεί να θέσει δικά της επιμέρους κριτήρια - για παράδειγμα έναν ορισμένο αριθμό υπογραφών υποστήριξης από ντόπιους, κατάθεση χρηματικού ποσού, έγγραφη υποστήριξη από τοπικούς βουλευτές κτλ. Αυτό είναι εύκολο για όσους υποψηφίους στηρίζονται από μεγάλα κόμματα, αποτελεί όμως συχνά ανυπέρβλητο εμπόδιο για τους υπολοίπους. Υπήρξαν έτσι υποψήφιοι που δεν είχαν καμία πιθανότητα να εκλεγούν επειδή αναγράφονταν στα ψηφοδέλτια λίγων μόνο πολιτειών. Mόνο οι Ομπάμα και Μακέιν κάλυψαν τα κριτήρια συμμετοχής σε όλες τις πολιτείες, ενώ τέσσερις ακόμα μπόρεσαν να αναγράφονται σε πάνω από τριάντα.
Τα μεγαλύτερα κόμματα (Δημοκρατικό, Ρεπουμπλικανικό) επέλεξαν τους υποψηφίους που στήριξαν μέσω προκριματικών εκλογών ανά πολιτεία, σε μια διαδικασία που διήρκεσε έξι μήνες. Επειδή τυπικά στις προκριματικές εκλογές δεν αποφασίζεται ποιος θα στηριχθεί ως υποψήφιος πρόεδρος, αλλά ποιοι θα σταλούν ως αντιπρόσωποι της περιοχής στην ειδική προεκλογική συνδιάσκεψη, οι υποψήφιοι αντιπρόσωποι δήλωναν από πριν ποιον θα υποστηρίξουν εάν εκλεγούν. Σε ειδικές συνδιασκέψεις δόθηκε το χρίσμα και από τα μικρότερα κόμματα, τα οποία όμως δε διεξήγαγαν προκριματικές εκλογές.
Υποψήφιοι του Δημοκρατικού Κόμματος (2008) | |||||||||||||||||||||||||||||
Μπαράκ Ομπάμα | Τζο Μπάιντεν | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
για Πρόεδρος | για Αντιπρόεδρος | ||||||||||||||||||||||||||||
Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για το Ιλινόι (2005–2008) |
Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για το Ντέλαγουερ (1973–2009) | ||||||||||||||||||||||||||||
Ο γερουσιαστής από το Ιλινόι, Μπαράκ Ομπάμα, έλαβε το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρία, ύστερα από πολύ σκληρή εσωκομματική μάχη με την επίσης γερουσιαστή από τη Νέα Υόρκη και πρώην Πρώτη Κυρία, Χίλαρι Κλίντον. Ο Ομπάμα, επικράτησε λαμβάνοντας 17.535.458 ψήφους και 2.273 ψήφους από τα μέλη του Εθνικού Συνεδρίου των Δημοκρατικών του 2008.
Οι υπόλοιποι υποψήφιοι είχαν αποσυρθεί από τους πρώτους μήνες, λόγω κακών αποτελεσμάτων ή αδυναμίας να προσελκύσουν επαρκή χρηματοδότηση. Υπολογίζεται ότι ο Ομπάμα θα έλεγχε στη συνδιάσκεψη το 54% των αντιπροσώπων, ενώ η Κλίντον το 46%. Μπροστά σε αυτήν την πρόγνωση, η Κλίντον αποσύρθηκε και κάλεσε τους υποστηρικτές της να επικυρώσουν ομόφωνα την υποψηφιότητα Ομπάμα. Παρ' όλα αυτά υπήρξαν αντιπρόσωποι που επέμεναν να ψηφίζουν Κλίντον στη συνδιάσκεψη, με αποτέλεσμα η τελευταία να παρέμβει από μικροφώνου και να επιτύχει την εκλογή Ομπάμα δια βοής, σε μια κίνηση αβροφροσύνης προς τον ανθυποψήφιό της.
Ο Ομπάμα, επέλεξε ως συνυποψήφιό του και υποψήφιο για την αντιπροεδρία, τον γερουσιαστή από το Ντέλαγουερ, Τζο Μπάιντεν.
Υποψήφιοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (2008) | |||||||||||||||||||||||||||||
Τζον Μακέιν | Σάρα Πέιλιν | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
για Πρόεδρος | για Αντιπρόεδρος | ||||||||||||||||||||||||||||
Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για την Αριζόνα (1987–2018) |
9η Κυβερνήτης της Αλάσκας (2006–2009) | ||||||||||||||||||||||||||||
Ο γερουσιαστής από την Αριζόνα, Τζον Μακέιν, έλαβε το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την προεδρία, αφού επικράτησε λαμβάνοντας 9.902.797 ψήφους (66,2%) και 1.575 ψήφους από τα μέλη του Εθνικού Συνεδρίου των Ρεπουμπλικανών του 2008.
Στη συνδιάσκεψη εξελέγη σχεδόν ομόφωνα, αφού οι κυριότεροι ανθυποψήφιοί του - οι πρώην κυβερνήτες Μάικ Χάκαμπι (Αρκάνσας) και Μιτ Ρόμνεϊ (Μασαχουσέτη) - είχαν αποσυρθεί νωρίτερα, βλέποντας πως αδυνατούσαν να τον ανταγωνισθούν.
Επίσης η συνδιάσκεψη επικύρωσε την επιλογή της Κυβερνήτη της Αλάσκας, Σάρας Πέιλιν, ως συνυποψήφιας του Τζον Μακέιν και υποψήφιας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την αντιπροεδρία.
Κατά τα ειωθότα οι προεδρικές εκλογές ολοκληρώνονται την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου, επί του προκειμένου στις 4 Νοεμβρίου 2008. Εδώ έγκειται άλλη μία ιδιαιτερότητα του αμερικανικού εκλογικού συστήματος: υπήρξαν πολιτείες όπου η ψηφοφορία είχε ξεκινήσει νωρίτερα, με πιο ακραία περίπτωση το Όρεγκον που ξεκίνησε στις 15 Οκτωβρίου, υποχρεωτικά όμως έπρεπε να ολοκληρωθεί την οριζόμενη ημέρα.
Η συμμετοχή στην ψηφοφορία ήταν προαιρετική και για να μπορεί κάποιος να ψηφίσει, έπρεπε να είναι άνω των 18 ετών. Εάν κάποιος θα ψήφιζε για πρώτη φορά, έπρεπε πρώτα να δηλωθεί στους εκλογικούς καταλόγους της πολιτείας του. Τη δήλωση αυτή μπορούσε να την κάνει είτε κατά μόνας, είτε σε συνεργεία δήμων, κομμάτων, οργανώσεων, που περιόδευαν στις γειτονιές κατά την προεκλογική περίοδο και συγκέντρωναν δηλώσεις. Επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις, η συμμετοχή νέων ψηφοφόρων στις εκλογές του 2008 ήταν η υψηλότερη των τελευταίων δεκαετιών, ιδιαίτερα σε κοινωνικές ομάδες όπως οι έγχρωμοι και οι ισπανόφωνοι, πολλοί εκ των οποίων στο παρελθόν ήταν αδιάφοροι για τις εκλογές. Κατά τις εκτιμήσεις των αναλυτών, όσοι ψήφισαν για πρώτη φορά ήταν η κρίσιμη μάζα που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του Ομπάμα.
Αν και η ψηφοφορία διεξήχθη υποχρεωτικά σε εκλογικά τμήματα (με εξαίρεση την επιστολική ψήφο των κατοίκων εξωτερικού), δεν υπήρχε ενιαίο σύστημα εναπόθεσης της ψήφου. Κάθε πολιτεία ακολούθησε δικό της - κάλπη, διατρητικό μηχάνημα, ηλεκτρονικός υπολογιστής κτλ.
Για την εκλογή του προέδρου δεν παίζει ρόλο το παναμερικανικό ποσοστό ενός υποψηφίου, αλλά ο αριθμός εκλεκτόρων που συγκεντρώνει. Πιο συγκεκριμένα, κάθε πολιτεία (ανάλογα με τον πληθυσμό της) διορίζει έναν αριθμό εκλεκτόρων στο παναμερικανικό «Εκλεκτορικό Κολλέγιο», ένα όργανο που συγκαλείται μόνο μια φορά ανά τετραετία και είναι τυπικά το μόνο αρμόδιο για να εκλέξει τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Η κατανομή εκλεκτόρων γίνεται με όρους απόλυτου πλειοψηφικού συστήματος («ο πρώτος τα παίρνει όλα»). Δηλαδή στην πραγματικότητα ο λαός δεν ψηφίζει άμεσα για πρόεδρο, αλλά για εκλέκτορες που θα σταλούν στο Κολλέγιο: κάθε υποψήφιος πρόεδρος δήλωσε τα ονόματα των εκλεκτόρων του ανά πολιτεία και όπου βγήκε πρώτος, στάλθηκαν στο Κολλέγιο οι δικοί του εκλέκτορες.
Δεδομένου ότι ο συνολικός αριθμός μελών του Κολλεγίου είναι 538, πρόεδρος θα αναδεικνυόταν αυτός που θα νικούσε σε τόσες πολιτείες, ώστε να εξασφαλίσει 270 εκλέκτορες. Σε μια θεωρητική περίπτωση, κάποιος μπορούσε να συγκεντρώσει αυτόν τον αριθμό κερδίζοντας με διαφορά μιας ψήφου στις 11 μεγαλύτερες πολιτείες, ακόμη και εάν δε λάμβανε ούτε μία ψήφο στις υπόλοιπες. Τέσσερις φορές έως τώρα (1876, 1888, 2000, 2016) έχει εκλεγεί πρόεδρος όχι αυτός που κέρδισε σε παναμερικανικό επίπεδο, αλλά αυτός που ήλθε δεύτερος, διότι συγκέντρωσε μεγαλύτερο αριθμό εκλεκτόρων.
Ο Μπαράκ Ομπάμα κατέλαβε την πρώτη θέση τόσο στη λαϊκή ψήφο, συγκεντρώνοντας γενικό ποσοστό κοντά στο 53%, όσο και στο Κολλέγιο όπου διορίσθηκαν δικοί του εκλέκτορες σε ποσοστό 68%. Κυριάρχησε απόλυτα στo Διάδρομο BosWash (καταλαμβάνει το 2% της έκτασης των ΗΠΑ αλλά συγκεντρώνει το 1/6 του πληθυσμού) , στις Μεγάλες Λίμνες και στις πολιτείες του Ειρηνικού (από μόνη της η Καλιφόρνια δίνει το 1/10 των εκλεκτόρων όλης της χώρας). Από την άλλη ο Μακέιν άντλησε υποστήριξη κυρίως από τη Ζώνη της Βίβλου και τις μεγάλες αλλά πολύ αραιοκατοικημένες αγροτικές κεντρικές πολιτείες.
Ο ακόλουθος πίνακας αναφέρει τα ανεπίσημα τελικά αποτελέσματα. Η επιβεβαίωσή τους θα γίνει από το Κογκρέσο στις αρχές του 2009, ταυτόχρονα με την επίσημη καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων των μελών του Εκλεκτορικού Κολλεγίου.[5]
Υποψήφιος | Ψήφοι | Ποσοστό% | Εκλέκτορες |
---|---|---|---|
Μακέιν, Τζον | 59.934.813 | 45,67 | 173 |
Μακίννεϋ, Σύνθια | 161.195 | 0,12 | 0 |
Μπαρ, Μπομπ | 524.524 | 0,40 | 0 |
Μπόλντγουιν, Τσακ | 196.461 | 0,15 | 0 |
Νέιντερ, Ραλφ | 736.804 | 0,56 | 0 |
Ομπάμα, Μπαράκ | 69.456.884 | 52,92 | 365 |
Άλλοι υποψήφιοι | 226.908 | 0,17 | 0 |
Πολιτεία | Εκλ. | Μπαράκ Ομπάμα ✔ | Τζον Μακέιν | Άλλα | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ψήφοι | % | Ψήφοι | % | Ψήφοι | % | |||
Καλιφόρνια | 55 | 8,274,473 | 61,01% | 5,011,781 | 36,95% | —— | ||
Τέξας | 34 | 3,528,633 | 43,68% | 4,479,328 | 55,45% | |||
Νέα Υόρκη | 31 | 4,804,945 | 62,88% | 2,752,771 | 36,03% | |||
Φλόριντα | 27 | 4,282,074 | 51,03% | 4,045,624 | 48,22% | |||
Πενσυλβάνια | 21 | 3,276,363 | 54,49% | 2,655,885 | 50,92% | |||
Ιλινόις | 21 | 3,419,348 | 61,92% | 2,031,179 | 36,78% | |||
Οχάιο | 20 | 2,940,044 | 51,50% | 2,677,820 | 46,91% | |||
Μίσιγκαν | 17 | 2,872,579 | 57,43% | 2,048,639 | 40,96% | |||
Βόρεια Καρολίνα | 15 | 2,142,651 | 49,70% | 2,128,474 | 43,58% | |||
Τζόρτζια | 15 | 1,844,123 | 46,99% | 2,048,759 | 52,20% | |||
Νιου Τζέρσεϊ | 15 | 2,215,422 | 57,27% | 1,613,207 | 41,70% | |||
Βιρτζίνια | 13 | 1,959,532 | 52,63% | 1,725,005 | 46,33% | |||
Μασαχουσέτη | 12 | 1,904,097 | 61,80% | 1,108,854 | 35,99% | |||
Ιντιάνα | 11 | 1,374,039 | 49,95% | 1,345,648 | 48,91% | |||
Μιζούρι | 11 | 1,441,911 | 49,29% | 1,445,814 | 49,43% | |||
Τενεσί | 11 | 1,087,437 | 41,83% | 1,479,178 | 42,53% | |||
Ουάσινγκτον | 11 | 1,750,848 | 57,65% | 1,229,216 | 40,48% | |||
Ουισκόνσιν | 10 | 1,677,211 | 56,22% | 1,262,393 | 42,31% | |||
Μινεσότα | 10 | 1,346,695 | 54,06% | 1,275,409 | 43,82% | |||
Μέριλαντ | 10 | 1,629,467 | 61,92% | 959,862 | 36,47% | |||
Αριζόνα | 10 | 1,034,707 | 45,12% | 1,230,111 | 53,64% | |||
Κολοράντο | 9 | 1,288,633 | 53,66% | 1,073,629 | 44,71% | |||
Αλαμπάμα | 9 | 813,479 | 38,74% | 1,266,546 | 60,32% | |||
Λουιζιάνα | 9 | 782,989 | 39,93% | 1,148,275 | 58,56% | |||
Νότια Καρολίνα | 8 | 862,449 | 44,90% | 1,034,896 | 53,87% | |||
Κεντάκι | 8 | 751,985 | 41,17% | 1,048,462 | 57,40% | |||
Όρεγκον | 7 | 1,037,291 | 56,75% | 738,475 | 40,40% | |||
Κονέκτικατ | 7 | 997,772 | 60,59% | 629,428 | 38,22% | |||
Άιοβα | 7 | 828,940 | 53,93% | 682,379 | 44,39% | |||
Οκλαχόμα | 7 | 502,496 | 34,35% | 960,165 | 65,65% | |||
Μισισίπι | 6 | 554,662 | 43,00% | 724,597 | 56,18% | |||
Κάνσας | 6 | 514,765 | 41,65% | 699,655 | 56,61% | |||
Αρκάνσας | 6 | 422,130 | 38,86% | 638,017 | 58,72% | |||
Νεβάδα | 5 | 533,736 | 55,15% | 412,827 | 42,65% | |||
Γιούτα | 5 | 327,670 | 34,41% | 596,030 | 62,58% | |||
Νέο Μεξικό | 5 | 472,422 | 56,91% | 346,832 | 41,78% | |||
Νεμπράσκα | 5* | 333,319 | 41,60 | 452,979 | 56,53% | |||
Δυτική Βιρτζίνια | 5 | 303,857 | 42,59% | 397,466 | 55,71% | |||
Μέιν | 4* | 421,923 | 57,71% | 295,273 | 40,38% | |||
Νιου Χάμσαϊρ | 4 | 384,826 | 54,13% | 316,534 | 44,52% | |||
Άινταχο | 4 | 236,440 | 36,09% | 403,012 | 61,52% | |||
Ρόουντ Άιλαντ | 4 | 296,571 | 62,86% | 165,391 | 35,06% | |||
Χαβάη | 4 | 325,871 | 71,85% | 120,566 | 26,58% | |||
Μοντάνα | 3 | 231,667 | 47,25% | 242,763 | 49,51% | |||
Ντέλαγουερ | 3 | 255,459 | 61,94% | 152,374 | 36,95% | |||
Νότια Ντακότα | 3 | 170,924 | 44,75% | 203,054 | 53,16% | |||
Αλάσκα | 3 | 123,594 | 37,89% | 193,841 | 59,42% | |||
Βερμόντ | 3 | 219,262 | 67,46% | 98,974 | 30,45% | |||
Βόρεια Ντακότα | 3 | 141,278 | 44,62% | 168,601 | 53,25% | |||
Περιφέρεια της Κολούμπια | 3 | 245,800 | 92,46% | 17,367 | 6,53% | |||
Ουαϊόμινγκ | 3 | 82,868 | 32,54% | 164,958 | 64,78% | |||
Σύνολο ΗΠΑ | 538 | 69,498,516 | 52,93% | 59,948,323 | 45,65% | 1,914,922 | 1,45% | |
131,313,820 ψήφοι | ||||||||
Εκλέκτορες | Ομπάμα/Μπάιντεν | 365 | ||||||
Μακέιν/Πέιλιν | 173 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.