Μασαχουσέτη
πολιτεία των ΗΠΑ From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Μασσαχουσέτη (ή Μασαχουσέτη), (αγγλικά: Commonwealth of Massachusetts), είναι βορειοανατολική πολιτεία των ΗΠΑ και ανήκει στις πολιτείες της λεγόμενης Νέας Αγγλίας. Έχει έκταση 27.336 τ.χλμ.[1] και πληθυσμό 7.126.375 κατοίκους (εκτίμηση 2022)[3]. Πρωτεύουσά της και μεγαλύτερη πόλη, είναι η Βοστώνη, στην οποία βρίσκονται πάρα πολλά γνωστά και ιστορικά πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ, το MIT, και το Ταφτς.
| Κοινοπολιτεία της Μασσαχουσέτης | |||||
| |||||
| Άλλα ονόματα: {{{Άλλα ονόματα}}} | |||||
| Συνθήματα: Ense petit placidam sub libertate quietem (Με το σπαθί αναζητούμε την ειρήνη, αλλά ειρήνη μόνο υπό την ελευθερία) | |||||
 | |||||
| Πρωτεύουσα | Βοστώνη | ||||
| Μεγαλύτερη πόλη | Βοστώνη | ||||
| Μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή | Ευρύτερη Βοστώνη | ||||
| Έκταση | Κατατάσσεται 44η στις ΗΠΑ | ||||
| - Σύνολο | 27.336[1] km2 | ||||
| - Πλάτος | 295 km | ||||
| - Μήκος | 182 km | ||||
| - % νερό | 25,7 | ||||
| - Γεωγραφικό Πλάτος | 41° 14′ N με 42° 53′ N | ||||
| - Γεωγραφικό Μήκος | 69° 56′ W με 73° 30′ W | ||||
| Πληθυσμός | Κατατάσσεται 15η στις Ηνωμένες Πολιτείες | ||||
| - Σύνολο | 7.126.375 (εκτίμηση 2022)[2] | ||||
| - Πυκνότητα | 260,69/km2 Κατατάσσεται στις ΗΠΑ | ||||
| - Διάμεσο εισόδημα | $77,385 (5η) | ||||
| Υψόμετρο | |||||
| - Υψηλότερο σημείο | Όρος Γκρέιλοκ 1063,4 m | ||||
| - Μέσο | 150 m | ||||
| - Χαμηλότερο σημείο | Ατλαντικός Ωκεανός (επίπεδο της θάλασσας) m | ||||
| Είσοδος στην Ένωση | 6 Φεβρουαρίου 1788 (6η) | ||||
| Κυβερνήτης | Μόρα Χίλεϊ (Δ) (από το 2023) | ||||
| Αντικυβερνήτης | Κάριν Πολίτο (Ρ) | ||||
| Νομοθετικό Σώμα | Νομοθετικό Σώμα της Μασαχουσέτης | ||||
| - Βουλή των Αντιπροσώπων (ΗΠΑ) | Γερουσία | ||||
| - Γερουσία (ΗΠΑ) | Βουλή των Αντιπροσώπων | ||||
| Γερουσιαστές των ΗΠΑ | Ελίζαμπεθ Ουόρεν (Δ) Εντ Μάρκεϊ (Δ) | ||||
| Αντιπροσωπεία στη Βουλή των ΗΠΑ | 9 Δημοκρατικοί (κατάλογος) | ||||
| Ζώνη ώρας | UTC -5/-4 | ||||
| Συντομεύσεις | US-MA | ||||
| Ιστοσελίδα | www.mass.gov | ||||
Πρώιμη ιστορία
Η Μασαχουσέτη ιστορικά κατοικούταν από φυλές της γλωσσικής ομάδας Αλγκονκουιάν, όπως οι Γουαμπανόαγκ, οι Ναουσέτ, οι Νιπμούκ, η Ποτομτούκ, οι Μαχίκαν και οι Μασατσούσετ (από όπου προκύπτει και το σημερινό όνομα της περιοχής). Οι φυλές αυτές ήταν τροφοσυλλέκτες και βασίζονταν κυρίως στο κυνήγι και το ψάρεμα, ενώ συμπληρωματικά καταγράφεται περιορισμένη καλλιέργεια σιτηρών και αραβοσίτου. Οι οικισμοί τους αποτελούταν από σκηνές και μακρόστενες καλύβες, ενώ αρχηγοί ήταν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άντρες. Οι πληθυσμοί των ιθαγενών αποδεκατίστηκαν από επιδημίες ανεμοβλογιάς, αμυγδαλών και γρίππης στις αρχές του 17ου αιώνα, λόγω της άφιξης των Ευρωπαίων και μεταφοράς νέων για τους ιθαγενείς ασθενειών.
Αποικιακή περίοδος και ανεξαρτησία
Οι πρώτοι Βρετανοί άποικοι στη Μασαχουσέτη είναι γνωστοί ως Πίλγκριμς. Οι Πίλγκριμς ήταν μια ομάδα Άγγλων πιστών, που αντιτίθεντο στην Εκκλησία της Αγγλίας, και γίνονταν γι' αυτόν τον λόγο αντικείμενο χλευασμού και καταπίεσης στην Αγγλία. Μετά από σύντομη εξορία στην Ολλανδία, έλαβαν την απόφαση να εγκατασταθούν στη Νέα Αγγλία. Εκεί ίδρυσαν τον οικισμό του Πλίμουθ το 1620, αναπτύσσοντας φιλικές σχέσεις με τους ιθαγενείς Γουαμπανόαγκ. Το Πλίμουθ ήταν η δεύτερη επιτυχής αποικία των Βρετανών στη βόρεια Αμερική, μετά την αποικία του Τζέιμσταουν, το 1607. Οι πρώτοι άποικοι προέρχονταν από την ευρύτερη περιοχή του Χάβερχιλ στην Αγγλία. Σύντομα οι Πίλγκριμς ακολουθήθηκαν από μεγαλύτερες ομάδες Άγγλων Πουριτανών, οι οποίοι επίσης δυσανασχετούσαν με την θρησκευτική κατάσταση στην Αγγλία. Οι Πουριτανοί άποικοι, με αρχηγό τον Τζων Ουίνθροπ ίδρυσαν την αποικία του κόλπου της Μασαχουσέτης, με πρώτο οικισμό τη Βοστώνη το 1630. Οι Πουριτανοί, με πιστή και αποκλειστική προσήλωση στην κυριολεκτική απόδοση της Βίβλου, ήρθαν στη Μασαχουσέτη αναζητώντας θρησκευτική ελευθερία, αν και αρκετοί στη συνέχεια αποχώρησαν από την περιοχή λόγω της έλλειψης θρησκευτικής ανοχής της κοινωνίας τους. Το 1636, δύο από αυτούς, ο Ρότζερ Ουίλιαμς και ο Τόμας Χούκερ, ίδρυσαν τις αποικίες του Ρόουντ Άιλαντ και του Κονέτικατ, αντίστοιχα. Την ίδια εποχή, άποικοι είχαν ήδη εγκατασταθεί στην ενδοχώρα κατά μήκος του ποταμού Κονέτικατ σε αναζήτηση εύφορων καλλιεργήσιμων εκτάσεων.
Οι διαφορές μεταξύ των ιθαγενών ινδιάνων και των Ευρωπαίων αποίκων προκάλεσαν μεταξύ του 1675 και του 1676 συρράξεις γνωστές ως «Πόλεμος του βασιλιά Φίλιππου», κατά τον οποίο έγιναν σκληρές μάχες και εκστρατείες για την εδραίωση των αποικιών. Αντίστοιχα, οι άποικοι ξεκίνησαν μία ανεπιτυχή εκστρατεία ενάντια στο γαλλικό Κεμπέκ το 1690, για την επέκταση της αποικίας. Το 1692 η Μασαχουσέτη έγινε αυτόνομη αποικία, η μεγαλύτερη στην περιοχή της Νέας Αγγλίας, και ο στρατός της πολέμησε και υποστήριξε τους Βρετανούς σε συρράξεις τόσο με Γάλλους όσο και με τους ινδιάνους στο σημερινό Καναδά (τότε Νέα Γαλλία).
Η Μασαχουσέτη αποτέλεσε επίσης το κέντρο του κινήματος για ανεξαρτησία από τη Βρετανία, και για αυτό το λόγο της αποδίδεται και το προσωνύμιο «Λίκνο της Ελευθερίας». Οι άποικοι είχαν τεταμένες σχέσεις με τη μοναρχία, προκαλώντας ακόμα και μία στάση τη δεκατία του 1680. Το ιστορικό «Τσάι της Βοστόνης» ήταν μία ακόμη έκφραση της μετέπειτα προεπαναστατικής περιόδου τη δεκαετία του 1770, ενώ η επίσης γνωστή σφαγή της Βοστόνης κλιμάκωσε την ένταση μεταξύ των αποίκων και του βρετανικού στέματος. Διάφορες πατριωτικές δράσεις και πρωτοβουλίες ένωσαν τις 13 αποικίες και προκάλεσαν την αμερικανική επανάσταση. Η πρώτη πολεμική αναμέτρηση της επανάστασης, η μάχη στο Λέξινγκτον και στο Κόνκορντ, το 1775, έγινε στις ομώνυμες κωμοπόλεις της Μασαχουσέτης. Μετά από αυτές, ο στρατηγός των επαναστατών Τζορτζ Ουάσινγκτον ανέλαβε την ηγεσία του ηπειρωτικού στρατού και η πρώτη του νίκη ήρθε μετά την εντεκάμηνη πολιορκία της Βοστόνης στις αρχές του 1776, όταν η επιτυχημένη οχύρωση των υψωμάτων Ντόρτσεστερ ανάγκασε τους Βρετανούς να αποχωρήσουν από τη Βοστόνη.
Το πολιτειακό σύνταγμα της Μασαχουσέτης ψηφίστηκε το 1780 και ήταν το πρώτο σύνταγμα πολιτείας που παραχωρούσε ισόνομα δικαιώματα και καταργούσε τη δουλεία. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1778 η Μασαχουσέτη ήταν η 6η πολιτεία που αποδέχθηκε το σύνταγμα των ΗΠΑ και εισήλθε στην ένωση.
Σύγχρονη ιστορία (19ος-21ος αιώνας)
Στις 15 Μαρτίου του 1820 η περιοχή του Μέιν διαχωρίστηκε από τη Μασαχουσέτη, στην οποία και ανήκε αρχικά ως βόρεια συνέχειά της και στη συνέχεια διαχωριζόμενο από την πολιτεία του Νιού Χάμσαϊρ. Το Μέιν ενώθηκε στις ΗΠΑ ως η 23η πολιτεία, ως αποτέλεσμα του συμβιβασμού του Μισούρι.
Κατά τον 19ο αιώνα, η Μασαχουσέτη και όλη η Νέα Αγγλία αποτέλεσαν τους πρωτοπόρους σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο στη βιομηχανική επανάσταση, αναπτύσσοντας κυρίως την κατασκευή μηχανημάτων και την υφαντουργία. Η οικονομία εξελίχθηκε από αγροτική σε βιομηχανική, αρχικά με χρήση των πολλών πλωτών ποταμών, και στη συνέχεια με την ατμοκίνηση για τη λειτουργία μονάδων παραγωγής υφασμάτων, υποδημάτων, επίπλων και μηχανημάτων. Η εισρροή εργατών ήταν σημαντική, αρχικά από τις υπόλοιπες πολιτείες και στη συνέχεια από τον Καναδά και την Ευρώπη.
Πριν από τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, η Μασαχουσέτη ήταν το κέντρο του κοινωνικού προοδευτισμού, του κινήματος εγκράτειας, και της κατάργησης της θανατικής ποινής στο σύνολο των ΗΠΑ. Ο ανταγωνισμός αυτών των απόψεων οδήγησε σε ταραχές μεταξύ του 1835 και του 1837 στην πολιτεία, ενώ τελικά οι υποστηρικτές της κατάργησης της θανατικής ποινής συνεισέφεραν ιδιαίτερα κατά τον εμφύλιο και την πολιτική που χαράχθηκε μετά. Η Μασαχουσέτη ήταν η πρώτη πολιτεία που κατήργησε τη δουλεία σε μία νομολογία του 1783 ερμηνεύοντας το πρώτο σύνταγμα του 1780. Επίσης, ήταν η πρώτη πολιτεία που προσέλαβε, εκπαίδευσε και απασχόλησε ένα τάγμα εγχρώμων στο στρατό της.
Η βιομηχανική οικονομία άρχισε να παρακμάζει στις αρχές του 20ου αιώνα με την αποχώρηση πολλών εταιριών και μέχρι το 1920 ο ανταγωνισμός από το νότο σε συνδυασμό με τη μεγάλη ύφεση προκάλεσαν την κατάρρευση των δύο κύριων τομέων παραγωγής της Μασαχουσέτης, της υφαντουργίας και των υποδημάτων, αν και μερικές μονάδες επιβίωσαν μέχρι το 1950. Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, η οικονομία της Μασαχουσέτης μετατράπηκε από παραγωγική βιομηχανία σε παροχή υπηρεσιών και οικονομία υψηλής τεχνολογίας.
Οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και ερευνητικά ιδρύματα και κέντρα, οδήγησαν σε ένα νέο βελτιωμένο κλίμα δραστηριότητας, με μειωμένη ανεργία και αυξημένο κατά κεφαλή εισόδημα. Τη δεκαετία του 1970 οι πόλεις επεκτάθηκαν σε ατελείωτα προάστια, και οι περιοχές γύρω από τη Βοστόνη ήταν γεμάτες με εταιρίες τεχνολογίας και ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης.
Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός παίζει επίσης έναν σημαντικό ρόλο στην πολιτειακή οικονομία, με τη Βοστόνη και το Κέιπ Κοντ να είναι οι κορυφαίοι προορισμοί, ακολουθούμενοι από το Σέιλεμ, το Πλίμουθ και τις περιοχές Μπερκσάιρς.
Ακόμα και τώρα πρωτοπόρος, η πολιτεία της Μασαχουσέτης είναι η πρώτη στις ΗΠΑ, που νομιμοποίησε το γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου το 2004, και αντίστοιχα η έκτη αυτοδιοίκηση παγκόσμια που έκανε κάτι τέτοιο (μετά την Ολλανδία, το Βέλγιο, το Οντάριο, τη Βρετανική Κολομβία και το Κεμπέκ του Καναδά). Επίσης, το 2008 η πολιτεία ενέκρινε με δημοψήφισμα την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας, υιοθετώντας αστικές και όχι ποινικές ευθύνες για κατοχή και χρήση.
Τα σύνορα της Μασαχουσέτης στο Βορρά είναι με τις πολιτείες Νιου Χάμσαϊρ και Βερμόντ, στα δυτικά με την Νέα Υόρκη, στο νότο με το Κονέκτικατ και το Ρόουντ Άιλαντ. Τα νησιά Μάρθας Βίνγιαρντ και Ναντάκετ βρίσκονται στην νοτιοανατολική ακτή. Μεγαλύτερη πόλη είναι η Βοστώνη. Άλλες μεγάλες πόλεις της πολιτείας είναι το Κέμπριτζ, το Νιου Μπέντφορντ, το Γούστερ, το Λόουελ, το Σπρίνγκφιλντ και το Πίτσφιλντ. Το ψηλότερο σημείο της Μασαχουσέτης είναι η κορυφή Γκρέιλοκ (1064 μ) στην κομητεία Μπέρκσιρ.
Ο πραγματικός πληθυσμός το 2003 ήταν 6.433.422. Από αυτούς το 81,9 % ήταν λευκοί, το 6,8% ισπανικής καταγωγής, το 5,4% έγχρωμοι και Αφροαμερικανοί, το 3,8% Ασιάτες το 0,41% Έλληνες και το 0,2 % Ινδιάνοι.
Οι σημαντικές βιομηχανίες είναι η ηλεκτροτεχνική και ηλεκτρονική, η βαθύβια αλιεία, η βιομηχανία τροφίμων, η βιομηχανία μεταλλουργίας, η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας, η μηχανική και εφαρμοσμένης μηχανικής βιομηχανία. Η Μασαχουσέτη ανήκει στα οικονομικά επιτυχέστερα ομοσπονδιακά κράτη των ΗΠΑ. Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν - ο σημαντικότερος δείκτης ευημερίας - ήταν το έτος 2006 στα 46.721 δολάρια ΗΠΑ, καταλαμβάνοντας σε εθνικό επίπεδο την τρίτη θέση (ο εθνικός μέσος όρος των 50 αμερικανικών ομοσπονδιακών κρατών ήταν 37.714 δολ. ΗΠΑ).
Η Μασαχουσέτη είναι μια από τις σημαντικότερες περιοχές εκπαίδευσης στις ΗΠΑ. Τα σημαντικότερα εθνικά πανεπιστήμια συνοψίζονται στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης (UMass) με την κύρια θέση στο Άμερστ και τα πιο γνωστά ιδιωτικά πανεπιστήμια: το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), που βρίσκονται στο Καίμπριτζ. Άλλα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, το Κολλέγιο της Βοστώνης, το Πανεπιστήμιο Νορθίστερν, το Πανεπιστήμιο Σάφολκ και το Πανεπιστήμιο Ταφτς.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
