Οικογένεια Καλλέργη

Η οικογένεια Καλλέργη είναι παλιά οικογένεια της Κρήτης, οι ρίζες της οποίας ανάγονται στην Κωνσταντινούπολη με μεγάλη συμμετοχή σε ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας.

Πληροφορίες

Κατά μια άποψη^[1] η οικογένεια το έτος  1092 μ.Χ επί Αλεξίου Α΄ Κομνηνού εγκαταστάθηκε μαζί με άλλες ένδεκα αρχοντικές οικογένειες της Κωνσταντινούπολης γνωστές και ως τα «12 Αρχοντόπουλα», στην Κρήτη, προκειμένου μετά την επανάκτηση της νήσου απο τον Στρατηλάτη Νικηφόρο Φωκά το προγενέστερο έτος 961 μ.Χ να εδραιώσουν την βυζαντινή επιρροή και την ορθόδοξη πίστη ξανά στο νησί.

Πρόκειται για μια εξαιρετικής σημασίας εξέλιξη για τον Ελληνισμό της Κρήτης που αναζωογόνησε την οικονομία, τις τέχνες και τον πολιτισμό και σε μεγάλο βαθμό καθόρισε και το μέλλον της νήσου καθώς τα μέλη των οικογενειών αυτών και οι ακόλουθοι τους έφεραν μαζί τους σπουδαία γνώση και πλούτο που συνέβαλλε στην πρόοδο, την πνευματική άνθηση και την κοινωνική αναδιαμόρφωση του νησιού.

Οι Καλλέργηδες αρχικά ονομάζονταν Φωκάδες και ήταν συγγενική οικογένεια του Αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά από τον μικρασιατικό Οίκο των Φωκάδων της Καππαδοκίας. Σύμφωνα με  το χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Αλεξίου με το οποίο τους παραχωρούνταν τίτλοι και προνόμια επι μεγάλων εκτάσεων (φέουδων), επικεφαλής της οικογένειας κατά την εγκατάσταση ήταν ο Ιωάννης Φωκάς και έκτοτε δημιούργηθηκε ο κλάδος των Φωκάδων τής Κρήτης.

Κατά τα χρόνια της πρώιμης Ενετοκρατίας οι Φωκάδες μετονομάστηκαν από τους Βενετούς σε Καλλέργους ή Καλλέργηδες αναφερόμενοι στα καλά έργα που υλοποίησαν και την ειρήνη που διασφάλιζαν όσο ηγεμόνευαν τμήματα του νησιού.  Τη μετεξέλιξη αυτή του οικογενειακού ονόματος προδίδει και το Οθωμανικό Κτηματολόγιο (ΤΤ 822) το έτος  1670 κατά το όποιο το επώνυμο Φωκάς δεν αναφέρεται πουθενά και το επώνυμο Καλλέργης έχει πάρει τη θέση του.

Άλλη^[1] μία εκδοχή υποστηρίζει την αυτοχθονία των Καλλέργηδων στην Κρήτη και υποστηρίζει ότι η οικογένεια αναδείχθηκε ως μια εκ των ισχυρών του νησιού λόγω της παλαιότητάς της και λόγω των προνομίων που παραχωρήθηκαν από τους Αυτοκράτορες.

Οι Καλλέργηδες διέθεταν τεράστιες εκτάσεις γης στην Κρήτη και κατά την Βυζαντινή περίοδο μέλη της έφεραν τον τίτλο του Δούκα.

Μέλη της Οικογένειας συμμετείχαν σε διάφορες επαναστάσεις καθώς και στα πολιτικά δρώμενα της εποχής μέχρι και τον 20ό αιώνα. Στα χρόνια της Ενετοκρατίας στη Κρήτη (1204-1669), η οικογένεια συνέχισε να είναι επιφανής και γνωστή δια τη φίλο-ειρηνική της δράση ως κρίκος διαπραγμάτευσης μεταξύ Βενετών και Κρητικών. Στους Καλλέργηδες απονεμήθηκαν προνόμια, Βενετικοί τίτλοι αναγνώρισης και Ευγενίας ενώ εθεωρούντο "privilegiati, nobili Veneti".

Ιστορικά γεγονότα

Πολλές φορές κατά την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας τους, οι Καλλέργηδες εγκαταστάθηκαν σε νέους τόπους. Χαρακτηριστικά πολύ πριν το 1669 μέλη της οικογένειας είχαν ήδη μεταναστεύσει στα Ιόνια νησιά, στη Βενετία, στη Ρωσία και αλλού εξαιτίας διαφόρων πολεμικών γεγονότων, για σπουδές, για την διεξαγωγή εμπορίου, η ναυτιλιακών δραστηριοτήτων, την αναζήτηση καλύτερης τύχης κ.α. Από τις μετακινήσεις αυτές δημιουργήθηκαν νέοι κλάδοι της οικογενείας Καλλέργη όπως η Οικογένεια Καραβία που εντοπίζεται περί το 1504 στα Επτάνησα, η Οικογένεια Πίκουλα ή Πικουλιάνου στη Λακωνία και η Οικογένεια Μπακογιάννη (- Καλλέργη) που εντοπίζεται στα Άγραφα μετά την αποτυχία της εκστρατείας του Ορλώφ στην Πελοπόννησο το 1770 μ.Χ. κατά την οποία οι Μανιάτες ως υποστηρικτές των Ρώσων εκδιώχθηκαν από τους Τουρκαλβανούς κ.α.^[2]. Έτσι δημιούργησαν ένα κοινωνικό δίκτυο που έκανε την οικογένειά τους ακόμη πιο γνωστή εντός άλλα και εκτός των συνόρων της Ελλάδας. Επιπλέον, η οικογένεια ενώθηκε με γάμους με άλλες σημαντικές οικογένειες στην Ευρώπη, όπου και φτιάχτηκαν νέες οικογένειες όπως η οικογένεια Γκριμάνη-Καλλέργη,^[3] η οικογένεια Κουντενχόβε-Καλλέργη,^[4] η οικογένεια Βεντραμίν-Καλλέργη,^[5] κ.α.^[6] Η οικογένεια ήταν συνδεδεμένη με το ωραίο παλάτι Ca’ Vendramin Calergi στο Μεγάλο Κανάλι (Grand Canal) της Βενετίας που τώρα είναι επισκέψιμο μουσείο. Ο Βίκτωρ Καλλέργης το αγόρασε το έτος 1589 στη τιμή 36000 Δουκάτα. Ο Βίκτωρ με την οικογένειά του έμειναν στο παλάτι αυτό πολλά χρόνια το οποίο τελικά λόγω επιγαμιών έπεσε στα χέρια της οικογένειας Βεντραμίν - Καλλέργη.^[7][8]

Κλάδοι των Καλλέργηδων:

• Των Μπουνιάνων-Καλλέργηδων (Μπουνάκος)
• Των Μπακογιαννιάνων-Καλλέργηδων (Μπακογιάννης),
• Των Καραβιάδων-Καλλέργηδων (Καραβίας),
• Των Πικουλιάνων-Καλλέργηδων (Πίκουλας),
• Των Παπαδαντωνιάνων-Καλλέργηδων (Παπαντωνάκος),
• Των Στρατιάνων-Καλλέργηδων (Στρατάκος),
• Των Κοφινιάνων-Καλλέργηδων (Κοφινάς-Κοφινάκος),
• Των Χριστιάνων-Καλλέργηδων (Χριστάκος),
• Των Χαροκόπων-Καλλέργηδων (Χαροκόπος),
• Των Αραπαντώνηδων-Καλλέργηδων (Αραπαντώνης),
• Των Σιγούντων-Καλλέργηδων (Σιγούντος),
• Των Τσουδερών- Καλλέργηδων (Τσουδερός),
• Των Κοντολεφιάνων-Καλλέργηδων (Κοντολέφας),
• Των Σταθάκηδων-Καλλέργηδων (Σταθάκης),
• Των Κοψαχειλιάνων-Καλλέργηδων (Κοψαχειλάκος),
• Των Ζαβαλιάνων-Καλλέργηδων (Ζαβαλάκος),

Μέλη

Γενεαλογικό δέντρο

• Ιάκωβος Καλλέργης, κτηματίας, άρχοντας και απόγονος της κρητικής οικογένειας
  • Καλλέργης, κτηματίας, ιδρυτής του κλάδου του Αγίου Βασιλείου και γιος του Ιακώβου
    • Γεώργιος Καλλέργης, κτηματίας και απόγονος του προηγουμένου
      • Εμμανουήλ Καλλέργης, κτηματίας, γενάρχης των Τσουδερών και γιος^[9] του Γεωργίου
        • Μελχισεδέκ Τσουδερός, ιερομόναχος, αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης και γιος^[9] του Εμμανουήλ
        • Γεώργιος Τσουδερός, στρατηγός της ελληνικής επανάστασης και γιος^[9] του Εμμανουήλ
          • Εμμανουήλ Τσουδερός, αγωνιστής^[10] και γιος^[10] του Γεωργίου
          • Ιωάννης Τσουδερός, αγωνιστής και γιος^[10] του Γεωργίου
            • Μιχαήλ Τσουδερός, πολιτικός, οπλαρχηγός και γιος^[11] του Ιωάννη
          • Αναγνώστης Τσουδερός, ταγματάρχης του ελληνικού στρατού και γιος^[10] του Γεωργίου
            • Γεώργιος Τσουδερός, αγωνιστής και γιος^[1] του Αναγνώστη
            • Ιωάννης Τσουδερός, γιατρός, πολιτικός και γιος^[1] του Αναγνώστη
              • Εμμανουήλ Τσουδερός, οικονομολόγος, πρωθυπουργός και γιος του Ιωάννη
                • Ιωάννης Ε. Τσουδερός, βουλευτής, υφυπουργός και γιος του Εμμανουήλ
                • Αθηνά Τσουδερού, ιδρυτής και πρόεδρος της Χριστιανικής Οργάνωσης Νεανίδων, σύζυγος Αθανάσιου Αθανασίου και κόρη του Εμμανουήλ
                • Βιργινία Τσουδερού, βουλευτής, υφυπουργός, σύζυγος Γιώργου Γόντικα και κόρη του Εμμανουήλ
        • Ιάκωβος Τσουδερός, αγωνιστής^[12] της ελληνικής επανάστασης και γιος^[12] του Εμμανουήλ
        • Ιωάννης Τσουδερός, αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης και γιος^[9] του Εμμανουήλ
        • Νικόλαος Τσουδερός, αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης και γιος^[9] του Εμμανουήλ
  • Καλλέργης, κτηματίας, ιδρυτής του κλάδου του Αποκορώνου και γιος του Ιακώβου
    • Ιωάννης Καλλέργης, κτηματίας και απόγονος του προηγουμένου
      • Δημήτριος Καλλέργης, υποστράτηγος, πολιτικός, σύζυγος Σοφίας Θεοχαράκη Ρέντη^[13] και γιος του Ιωάννη
        • Εμμανουήλ Καλλέργης, αξιωματικός του στρατού και γιος του Δημητρίου
        • Καρλότα Καλλέργη, σύζυγος Ανδρέα Κουντουριώτη και κόρη του Δημητρίου^[13]
          • Γεώργιος Α. Κουντουριώτης, αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού, αρχηγός ΓΕΝ και γιος του Ανδρέα
          • Λάζαρος Κουντουριώτης, γιος του Ανδρέα
            • Ανδρέας Λ. Κουντουριώτης, πρέσβης, σύζυγος Ελένης Δαλλαπόρτα και γιος του Λάζαρου
              • Αλέξανδρος Κουντουριώτης, πρέσβης, σύζυγος Μαρίας Τ. Κ. Παπατσώνη και γιος του Ανδρέα
        • Ιωάννης Καλλέργης, γιος του Δημητρίου
          • Δημήτριος Ι. Καλλέργης, βουλευτής, σύζυγος Δανάης Αθηνογένη και γιος του Ιωάννη
            • Έφη Καλλέργη, σύζυγος Θεόδωρου Κουντουριώτη και κόρη του Δημήτριου
              • Παύλος Κουντουριώτης, αξιωματικός του Π.Ν., κυβερνήτης του Θωρηκτού - Μουσείου Αβέρωφ και γιος της Έφης
            • Ιωάννης Καλλέργης, διπλωμάτης και γιος του Δημητρίου
          • Ιωάννης Καλλέργης, σύζυγος Έφης Στεφάνου Δραγούμη και γιος του Ιωάννη
    • Εμμανουήλ Καλλέργης, κτηματίας και απόγονος του ιδρυτή του κλάδου του Αποκορώνου (και αδερφός του Ιωάννη)
      • Ιωάννης Καλλέργης, κτηματίας, σύζυγος της Μαρίας Νέσελροντ και γιος του Εμμανουήλ
        • Μαρία Καλλέργη (Kalergi), ευγενής και κόρη του Ιωάννη
          • Heinrich von Coudenhove - Kalergi, περιηγητής, διπλωμάτης και γιος της Μαρίας
            • Richard Nikolaus von Coudenhove - Kalergi, πολιτικός, φιλόσοφος, ιδρυτής του ομώνυμου βραβείου και γιος του Heinrich

Πηγές

1. Αναστάσιος Γούδας, Βιογραφία Τσουδερών ή Καλλεργών : εκ του ανεκδότου ενάτου τόμου των Παραλλήλων Βίων των κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 διαπρεψάντων ανδρών, Αθήνα 1930, σελ. 1 - 4
2. Λεκκάκος, Ιωάννης (2019). Μάνη: Μορφολογία – Ιστορία – Αρχαιολογία – Μνημεία – Πολιτισμός. Αθήναι: Σιδέρης Μιχάλης. σελ. 256. ISBN 978-960-468-233-1.
3. Το 1546 Cecilia Calergi παντρεύτηκε τον Sagredo Grimani
4. Στις 27 Ιουνίου 1857 in Paris, οι δύο οικογένειες Coudenhove και Καλλέργη ενώθηκαν με γάμο. Ο Κόμης Franz Karl Coudenhove παντρεύτηκε την Marie Kallergi
5. The noble Vendramin family became absorded in that of the Calergi in the 17th century in consequence of intermarriage
6. Η τεκμηρίωση όλων των ανωτέρω ευρίσκεται στα αρχεία του Δημαρχείου και εκκλησίας της Βενετίας, καθώς επίσης στο Hellenic Institute of Venice
7. Marston R., a book titled A week in Venice, pg. 65, 4th Edition by C. Coen & Son 1880
8. Adolbent Muller,The book of Venice, pg. 157, Harvard College KC5149, 1882
9. Αναστάσιος Γούδας, Βιογραφία Τσουδερών ή Καλλεργών : εκ του ανεκδότου ενάτου τόμου των Παραλλήλων Βίων των κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 διαπρεψάντων ανδρών, Αθήνα 1930, σελ. 44
10. Αναστάσιος Γούδας, Βιογραφία Τσουδερών ή Καλλεργών : εκ του ανεκδότου ενάτου τόμου των Παραλλήλων Βίων των κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 διαπρεψάντων ανδρών, Αθήνα 1930, σελ. 91
11. Αναστάσιος Γούδας, Βιογραφία Τσουδερών ή Καλλεργών : εκ του ανεκδότου ενάτου τόμου των Παραλλήλων Βίων των κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 διαπρεψάντων ανδρών, Αθήνα 1930, σελ. 98
12. Βιογραφικό Ιάκωβου Τσουδερού Αρχειοθετήθηκε 2020-09-22 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα tsouderos.info
13. Φωτόπουλος Διονύσιος, Το ένδυμα στην Αθήνα στο γύρισμα του 19ου αιώνα, εκδόσεις Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα 1999, σελ. 84