Νίκος Κοτζιάς

Ο Νίκος Κοτζιάς (Αθήνα, 19 Νοεμβρίου 1950) είναι Έλληνας πολιτικός, πανεπιστημιακός, πρώην βουλευτής Επικρατείας, συνεργαζόμενος με τον ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας. Θήτευσε στο υπουργείο Εξωτερικών από το 2015 έως το 2018, στις κυβερνήσεις του Αλέξη Τσίπρα, όταν και συνομολογήθηκε η Συμφωνία των Πρεσπών.

Νίκος Κοτζιάς
Υπουργός Εξωτερικών Ελλάδας
Περίοδος 23 Σεπτεμβρίου 2015 – 20 Οκτωβρίου 2018
Πρωθυπουργός	Αλέξης Τσίπρας
Προκάτοχος	Πέτρος Μολυβιάτης
Διάδοχος	Αλέξης Τσίπρας
Περίοδος 27 Ιανουαρίου 2015 – 28 Αυγούστου 2015
Πρωθυπουργός	Αλέξης Τσίπρας
Προκάτοχος	Ευάγγελος Βενιζέλος
Διάδοχος	Πέτρος Μολυβιάτης
Βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου
Περίοδος 20 Σεπτεμβρίου 2015 – 11 Ιουνίου 2019
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	19 Νοεμβρίου 1950 (1950-11-19) (73 ετών), Αθήνα
Εθνότητα	Έλληνας
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Πολιτικό κόμμα	ΚΚΕ (έως το 1989) Κίνηση Ιδεών και Δράσης ΠΡΑΤΤΩ (2012-)
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Γκίσεν
Επάγγελμα	Καθηγητής πανεπιστημίου, πολιτικός
Βραβεύσεις	Ιππότης του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος της τιμής της Ιταλικής Δημοκρατίας επίτιμος διδάκτωρ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Μόσχας[1]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Εργάστηκε ως ερευνητής και δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, της Οξφόρδης και του Μαρβούργου. Πλέον, είναι Ομότιμος Καθηγητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά.^[2]

Πολιτική δράση

Είναι ιδρυτικό μέλος της αριστερής δεξαμενής σκέψης Νίκος Πουλαντζάς, η οποία πήρε το όνομά της από τον Γαλλοέλληνα, μαρξιστή κοινωνιολόγο και πολιτικό φιλόσοφο.^[3] Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος μέχρι το 1989.^[4] Είναι ιδρυτής και επικεφαλής της πολιτικής κίνησης ΠΡΑΤΤΩ από το 2012.^[5]

Ο Κοτζιάς έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την «άνοιξη» των ελληνοτουρκικών σχέσεων το 1999, εφαρμόζοντας τη «διπλωματία των σεισμών» την εποχή που οι δύο χώρες χτυπήθηκαν από καταστροφικούς σεισμούς.^[6] Υποστήριξε την ελληνοτουρκική προσέγγιση ως νέο δόγμα πολιτικής και εισήγαγε τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.^[7]

Κατά την ελληνική οικονομική κρίση δημόσιου χρέους έγραψε το βιβλίο Ελλάδα αποικία χρέους, όπου αντιμετωπίζει αρνητικά την Ευρώπη και τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε την κρίση χρέους την Ελλάδα, κατηγορώντας τις ισχυρές χώρες της Ευρώπης και ιδίως τη Γερμανία για οικονομικό εθνικισμό και ρατσισμό.^[8] Επίσης, στο βιβλίο του Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στον 21ο αιώνα υποστήριζε την ενίσχυση των σχέσεων με τις αναδυόμενες χώρες.^[9]

Υπουργός Εξωτερικών

Ο Νίκος Κοτζιάς με τον Υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου Ιωάννη Κασουλίδη

Παράδοση του υπουργείο εξωτερικών στον Κοτζιά, Ιανουάριος 2015

Στις 27 Ιανουαρίου 2015, ο Νίκος Κοτζιάς διορίστηκε Υπουργός Εξωτερικών, παρότι δεν ήταν βουλευτής. Κατά την τελετή παράδοσης του υπουργείου, ο Κοτζιάς προϊδέασε για την πολιτική του προσέγγιση λέγοντας: «Ανυπομονούμε για γέφυρες με τον νέο αναδυόμενο κόσμο. Δεν θεωρούμε τη συμμετοχή μας στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ως συγκρουσιακή με τις σχέσεις μας με τις αναδυόμενες δυνάμεις».^[10]

Το ίδιο βράδυ του διορισμού Κοτζιά, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία εκδίδει την απροθυμία της Ελλάδας να συμφωνήσει στο βασικό πέρασμα της δήλωσης, καθυστερώντας τη συμφωνία για περαιτέρω κυρώσεις της ΕΕ κατά των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών στην Ουκρανία, πριν από την έκτακτη σύνοδο της Ε.Ε. Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, που είχε προγραμματιστεί στις 29 Ιανουαρίου 2015 στις Βρυξέλλες. Ο νέος υπουργός υποστήριξε ότι «ορισμένοι από τους εταίρους μας προσπάθησαν να μας παρουσιάσουν ένα τετελεσμένο γεγονός πριν καν ορκιστεί η νέα κυβέρνηση». Υπογράμμισε επίσης ότι η Ελλάδα «δεν θα παραιτηθεί από την κυριαρχία και την ενεργό συμβολή της στην ευρωπαϊκή πολιτική, καθώς αυτό θα ήταν μια πράξη που παρακάμπτει μια ζωτική αρχή του ευρωπαϊσμού».^[11]

Η συνάντηση της 29ης Ιανουαρίου είχε ως αποτέλεσμα μια βελτιωμένη και πιο ήπια εκδοχή της δήλωσης, παρατείνοντας τις συνεχιζόμενες κυρώσεις αλλά αποφεύγοντας να συμπεριλάβει περαιτέρω μέτρα, κυρίως λόγω της θέσης που κράτησε ο Έλληνας υπουργός. Η Φεντερίκα Μογκερίνι, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, δήλωσε ότι η «στάση Κοτζιά ήταν εξαιρετικά εποικοδομητική» κατά τη συνάντηση και ότι «πρόκειται για μια εξαιρετικά θετική άσκηση» που οδήγησε σε «μια συναινετική και ουσιαστική απόφαση».^[12]

Στις 11 Φεβρουαρίου 2015 συναντήθηκε με τον Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα με στόχο την αναθέρμανση των ελληνορωσικών σχέσεων, χαρακτηρίζοντας τη Ρωσία την πιο δημοφιλή χώρα στην Ελλάδα, ενώ ο Λαβρόφ δήλωσε ευχαριστημένος με τη στάση της Ελλάδας σε σχέση με τις κυρώσεις.^[13] Στις 25 Μαρτίου 2015 ταξίδεψε στην Κίνα μαζί με τον Γιάννη Δραγασάκη με στόχο τη σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδας-Κίνας,^[14] και πιθανόν η Κίνα να αποτελέσει δανειστή της Ελλάδας.^[15] Επίσης επισκέφτηκε τον Ιούλιο του 2015 το Ισραήλ με στόχο τη διατήρηση της συνεργασίας των δύο χωρών. Ο ίδιος ήταν επικριτικός έναντι της Χαμάς και της Χεζμπολάχ.^[16]

Ο Νίκος Κοτζιάς ανέλαβε επίσης πρωτοβουλίες ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις Ελλάδας με την ΠΓΔΜ και το Κόσοβο, επισκεπτόμενος τα Σκόπια και τη Πρίστινα τον Ιούλιο του 2015. Ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη Έλληνα υπουργού εξωτερικών στο Κοσσυφοπέδιο. Ο Άγγελος Χρυσσόγελος υποστήριξε ότι στόχος ήταν η ανάκτηση της κυρίαρχης θέσης της Ελλάδας στα Βαλκάνια, αν και αυτό ερχόταν σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ ή τους ΑΝΕΛ σε ζητήματα για το Κόσσοβο και την ονομασία της Βόρειας Μακεδονίας.^[9]

Δεύτερη θητεία ως Υπουργός Εξωτερικών και παραίτηση

Κοτζιάς με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον, 13 Μαρτίου 2017

Μετά την ανακοίνωση για πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου 2015, ο Νίκος Κοτζιάς προτάθηκε ως υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ, μετά τη συμφωνία με το Πράττω και εξελέγη βουλευτής Επικρατείας στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015.^[17]

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2015, μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξαρτήτων Ελλήνων, ο Κοτζιάς διορίστηκε για δεύτερη φορά υπουργός Εξωτερικών, διαδεχόμενος τον υπηρεσιακό υπουργό Πέτρο Μολυβιάτη.

Τις 15 Ιανουαρίου 2017, κατά τη διάρκεια επαφών για τη επίλυση του κυπριακού ζητήματος στις οποίες συμμετείχαν ο Νίκος Αναστασιάδης, ο Μουσταφά Ακιντζί καθώς και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο, ζήτησε την ταχεία απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων από την Κύπρο με αποτέλεσμα την αντίδραση της Τουρκίας και τη διακοπή των συνομιλιών.^[18]

Στις 17 Οκτωβρίου 2018 ο Κοτζιάς υπέβαλε την παραίτησή του, μια μέρα μετά το υπουργικό συμβούλιο, όπου και συγκρούστηκε για τη Συμφωνία των Πρεσπών με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Πάνο Καμμένο, που αντιτάχτηκε. Τον διαδέχθηκε, στο υπουργείο Εξωτερικών, ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.^[19]

Συγγραφικό έργο

• Ο τρίτος δρόμος του ΠΑΣΟΚ: Κριτική με βάση τη μαρξιστική-λενινιστική ανάλυση της ελληνικής πραγματικότητας (1985)
• Συνειδητό και αυθόρμητο (1987)
• Κράτος και πολιτική: Η διαλεκτική του κράτους, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη (1993), (ISBN 978-960-236-379-9)
• Στόχοι και τακτικές στην διακυβερνητική διάσκεψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 1996-1997 (με τον Στέλιο Ε. Περράκη), Σάκκουλας Αντ. Ν. (1999), (ISBN 978-960-232-978-8)
• Μονοπάτια, Εκδόσεις Καστανιώτη (2000), (ISBN 978-960-03-2952-0)
• Παγκοσμιοποίηση: Η ιστορική θέση, το μέλλον και η πολιτική σημασία, Εκδόσεις Καστανιώτη (2003), (ISBN 978-960-03-3505-7)
• Το ενεργητικό δημοκρατικό κράτος: Εθνικό κράτος και παγκοσμιοποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη (2004), (ISBN 978-960-03-3646-7)
• Πολιτικό σύστημα και ταυτότητα: Παγκοσμιοποίηση και η περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, Εκδόσεις Καστανιώτη (2008), (ISBN 978-960-03-4823-1)
• Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στον 21ο αιώνα, Εκδόσεις Καστανιώτη (2010), (ISBN 978-960-03-5077-7)
• Η πολιτική της σωτηρίας ενάντια στην τρόικα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη (2011), (ISBN 978-960-14-2488-0)
• Ελλάδα αποικία χρέους, Εκδόσεις Πατάκη (2013), (ISBN 978-960-16-4966-5)
• Πατριωτισμός και αριστερά, Εκδόσεις Πατάκη (2014), (ISBN 978-960-16-6066-0)
• Πολιτική επιστήμη, Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης (συλλογικό έργο), Εκδόσεις Ι. Σιδέρης (2016), (ISBN 978-960-08-0718-9)
• Η μεγάλη διαπραγμάτευση: Πρέσπες, εκδόσεις Πατάκη (2019), (ISBN 978-960-16-8337-9)
• Η λογική της λύσης, Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2020), (ISBN 978-960-01-2187-2)

Παραπομπές

1. «Honorary Doctorates». (Αγγλικά) Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Μόσχας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29  Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2019.
2. «Ομότιμοι Καθηγητές». www.unipi.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2020.
3. «Greece′s new foreign minister: astute, opinionated, radical | Europe | DW.DE | 10.02.2015». DW.DE. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2015.
4. Νίκος Κοτζιάς, συνέντευξη στο DerSpiegel, 9 Φεβρουαρίου 2015. Αναφέρεται στο Δ. Ραυτόπουλος, Λόγος ανήθικος και κυνικός, The Athens Review, 24-2-2015
5. «Πράττω». Πράττω. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2015.
6. «New Greek FM Kotzias promises to be household name like Tsipras - ARIANA FERENTINOU». Hurriyetdailynews.com. 13 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2015.
7. «Greece's Bilateral Relations». Mfa.gr. 14 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2015.
8. Pardo, Sharon; Gordon, Neve (2018-10-02). «Euroscepticism as an Instrument of Foreign Policy» (στα αγγλικά). Middle East Critique 27 (4): 399–412. doi:10.1080/19436149.2018.1516338. ISSN 1943-6149. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19436149.2018.1516338.
9. Chryssogelos, Angelos (2019-07-04). «Europeanisation as de-politicisation, crisis as re-politicisation: the case of Greek foreign policy during the Eurozone crisis» (στα αγγλικά). Journal of European Integration 41 (5): 605–621. doi:10.1080/07036337.2018.1544249. ISSN 0703-6337. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/07036337.2018.1544249.
10. «New Foreign Minister Nikos Kotzias' approach to Greek foreign policy - News - Announcements». Mfa.gr. 29 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2015.
11. «Greece delays EU agreement on Russia sanctions | World news». Theguardian.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2015.
12. Bendavid, Naftali (2015-01-29). «EU Foreign Ministers Extend Targeted Sanctions on Russia». Wsj.org. https://www.wsj.com/articles/ukraine-foreign-minister-warns-of-new-spiral-of-violence-1422536212. Ανακτήθηκε στις 2015-06-02.
13. «Σε θερμό κλίμα η συνάντηση Κοτζιά - Λαβρόφ στη Μόσχα». ΤΑ ΝΕΑ. 11 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022.
14. «Δραγασάκης - Κοτζιάς στην Κίνα: Αμοιβαίο ενδιαφέρον για εμβάθυνση των διμερών οικονομικών σχέσεων». HuffPost Greece. 27 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022.
15. Άγγελος, Αθανασόπουλος Αλ (28 Μαρτίου 2015). «Μύθοι και αλήθειες για τα δάνεια από Πεκίνο - Μόσχα». Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022.
16. Tziampiris, Aristotle (2017). N. Litsas, Spyridon, επιμ (στα αγγλικά). Foreign Policy Against Austerity: Syriza’s Multifaceted Experiment. London: Palgrave Macmillan UK, σελ. 261–292. doi:10.1057/978-1-137-57582-1_11. ISBN 978-1-137-57581-4. http://link.springer.com/10.1057/978-1-137-57582-1_11.
17. «Κοινοβουλευτική Θητεία Βουλευτών Από Τη Μεταπολίτευση Ως Σήμερα». Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2018.
18. «Greek minister blamed for derailing Cyprus talks». POLITICO (στα Αγγλικά). 15 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2022.
19. Νέδος, Βασίλης (17 Οκτωβρίου 2018). «Το παρασκήνιο της παραίτησης Κοτζιά – Το ΥΠΕΞ στον Αλέξη Τσίπρα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2021.