Μυρτώ

Η Μυρτώ (5ος αι. π.Χ.) ήταν, σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, σύζυγος του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη.

Ο Σωκράτης, οι δύο σύζυγοί του και ο Αλκιβιάδης (1675), Ρέιγερ βαν Μπλόμεντελ

Πηγές

Η αρχική πηγή για τον ισχυρισμό ότι η Μυρτώ ήταν σύζυγος του Σωκράτη φαίνεται να ήταν ένα έργο του Αριστοτέλη που ονομάζεται On Being Well-Born,^[1][2][3] αν και ο Πλούταρχος εκφράζει αμφιβολίες για το κατά πόσο το έργο αυτό είναι γνήσιο. Ήταν κόρη^[3] ή, πιθανότερα, εγγονή του Αριστείδη.^[2] Μια διαφορετική εκδοχή για την Ξανθίππη και της Μυρτώ δίνεται στο έργο Βίος του Σωκράτη του Αριστόξενου που γράφτηκε στο δεύτερο μέρος του 4ου αι. π.Χ., σύμφωνα με την οποία ο Αριστόξενος ισχυρίζεται ότι βασίζεται σε αφηγήσεις του πατέρα του σε πρώτο πρόσωπο. Αυτές υποστηρίζουν ότι η Μυρτώ ήταν η νόμιμη σύζυγός του και η Ξανθίππη η ερωμένη του, της οποίας το παιδί έγινε νόμιμο.^[4]

Αν και ο Διογένης Λαέρτιος περιγράφει τη Μυρτώ ως τη δεύτερη σύζυγο του Σωκράτη που ζούσε μαζί με την Ξανθίππη, η Μυρτώ φαίνεται να ήταν νόμιμη σύζυγός του^[5] και ο Πλούταρχος αναφέρει ότι Μυρτώ απλώς ζούσε «μαζί με τον σοφό Σωκράτη, ο οποίος είχε άλλη γυναίκα αλλά την ανέλαβε όταν έμενε χήρα και φτωχή.^[2] Ο Αθήναιος και ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρουν ότι ο Ιερώνυμος ο Ρόδιος προσπάθησε να επιβεβαιώσει την ιστορία αυτή με βάση ένα προσωρινό διάταγμα που ψήφισαν οι Αθηναίοι: "Φασὶ γὰρ βουληθέντας Ἀθηναίους διὰ τὸ λειπανδρεῖν συναυξῆσαι τὸ πλῆθος, ψηφίσασθαι γαμεῖν μὲν ἀστὴν μίαν, παιδοποιεῖσθαι δὲ καὶ ἐξ ἑτέρας· ὅθεν τοῦτο ποιῆσαι καὶ Σωκράτην".^[6] Ούτε o Πλάτων ούτε o Ξενοφών αναφέρουν τη Μυρτώ, και δεν πίστευαν όλοι στην αρχαιότητα την ιστορία της: σύμφωνα με τον Αθήναιο, ο Παναίτιος «διέψευσε αυτούς που μιλούν για τις γυναίκες του Σωκράτη».^[1]

Η ιστορία γενικά δεν έγινε πιστευτή από τους σύγχρονους μελετητές, αν και ορισμένοι την αποδέχθηκαν – για παράδειγμα ο Τζ. Γ. Φίτον, ο οποίος υποστηρίζει ότι η Μυρτώ ήταν σύζυγος του Σωκράτη ενώ η Ξανθίππη ήταν παλλακίδα.^[7][8]