Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ

Ο Μητροπολίτης Σεραφείμ (κατά κόσμον Χρήστος Μεντζελόπουλος, Αθήνα, 29 Δεκεμβρίου 1956) είναι Έλληνας θεολόγος, επίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος και Μητροπολίτης Πειραιώς από το 2006.

Σεβασμιώτατος Σεραφείμ
Μητροπολίτης Πειραιώς
Εκκλησία	Εκκλησία της Ελλάδος
Έδρα	Πειραιάς
Από	28 Φεβρουαρίου 2006
Προκάτοχος	Καλλίνικος
Ιεροσύνη
Χειροτονία	1980 από Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ
Βαθμός	Διάκονος
Προσωπικά στοιχεία
Κοσμικό Όνομα	Χρήστος Μεντζελόπουλος
Γέννηση	29 Δεκεμβρίου 1956 (1956-12-29) (68 ετών) Αθήνα, Αττική, Ελλάδα
Εθνικότητα	Έλληνας
Ιδιότητα	Θεολόγος, Νομικός, Μητροπολίτης
Σπουδές	Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Υπογραφή
Δόγμα	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Πρώην τίτλος	Επίσκοπος Χριστιανουπόλεως (2000-2006)

Στιγμιότυπο από ακολουθία το καλοκαίρι του 2018

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956 και μεγάλωσε στα Κάτω Πατήσια. Ο πατέρας του, Βασίλειος, ήταν δικηγόρος και καθηγητής Εγκληµατολογίας^[1] και η μητέρα του ονομαζόταν Αικατερίνη Μίχου^[2]. Ανάδοχός του ήταν ο Μιχαήλ Στασινόπουλος^[3]. Σπούδασε Νομικά και Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έλαβε την άδεια ασκήσεως δικηγορίας^[4].

Το 1980 εκάρη μοναχός στη Μονή Πεντέλης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ. Το 1983 ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ του ανέθεσε τα καθήκοντα του υπεύθυνου του δικαστικού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Από το 1985 έως και τον Δεκέμβριο του 2000 ανέλαβε Γραμματέας των Συνοδικών Δικαστηρίων και επιτέλεσε και καθήκοντα Εκκλησιαστικού Ανακριτή σε πολλές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος^[4].

Τον Δεκέμβριο του 2000 εξελέγη από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου επίσκοπος Χριστιανουπόλεως, βοηθός του αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού και χειροτονήθηκε επίσκοπος στις 21 Ιανουαρίου 2001. Υπηρέτησε στην Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας ως βοηθός επίσκοπος μόνο έως τον Απρίλιο του 2002, καθώς υπήρξαν σοβαρά προβλήματα συνεργασίας με τον Αρχιεπίσκοπο Στυλιανό^[5].

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα προσελήφθη από τον τότε μητροπολίτη Πειραιώς Καλλίνικο ως Ιεροκήρυκας και Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Μητρόπολης μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2005, οπότε του ανατέθηκαν τα καθήκοντα του Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατόπιν πρότασης του αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου^[4].

Στις 28 Φεβρουαρίου 2006 εξελέγη Μητροπολίτης Πειραιώς και ενθρονίστηκε στον καθεδρικό ναό Αγίας Τριάδας Πειραιώς στις 19 Μαρτίου 2006.

Μιλά αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά^[4].

Συγγραφικό έργο

Έχει συγγράψει πέντε (5) βιβλία:

1. Κόσμος. «Εξέλιξις ή Δημιουργία;». «Τυχαιότης ή πάνσοφος σκοπιμότης;». «Φυσική επιλογή ή απερινόητος Θεία Πρόνοια;».
2. Η αίρεσης της ικανοποιήσεως της Θείας Δικαιοσύνης δια της Σταυρικής Θυσίας του Κυρίου.
3. Αι αιρέσεις του παπισμού
4. Η πνευματική υπόστασις της ανθρωπίνης ψυχής, ο πνευματισμός και η αλήθεια των ψυχικών και μεταφυσικών φαινομένων.
5. Το απόλυτο υπαρξιακόν ερώτημα: Υπάρχει Θεός; Ποιος είναι;

Τα παραπάνω βιβλία μπορούν να αναγνωστούν δωρεάν από τον επίσημο ιστότοπο της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς.

Δημόσιες τοποθετήσεις

Ο Πειραιώς Σεραφείμ εκφράζει δημοσίως γνώμη του για πολιτικά και θρησκευτικά θέματα μέσω ιστοσελίδας της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου. Μεταξύ άλλων, έχει ασκήσει κριτική σε θέματα της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τη Ρωμαιοκαθολική^[6][7], το κατά πόσο πόσο οφείλει η Εκκλησία να τιμά τον Καζαντζάκη^[8], την κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στην Τουρκία (Μάρτιος-Απρίλιος 2018)^[9] και άλλα^[10]. Παραιτήθηκε από την συμμετοχή του στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας το 2016, διαφωνώντας δημοσίως με τις διαδικασίες και την θεματολογία της^[11]. Επίσης, έχει τοποθετηθεί δημοσίως για το ζήτημα των σχέσεων της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία, υποστηρίζοντας τα συλλαλητήρια που έλαβαν χώρα στην Αθήνα το Φεβρουάριο του 2018^[12][13][14], ενώ τον Νοέμβριο του 2022 ανακοίνωσε ότι δεν δέχεται σε κοινωνία τους κληρικούς της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, παρά την θεραπεία του εκεί σχίσματος από τα Πατριαρχεία Σερβίας και Κωνσταντινουπόλεως^[15]. Ομοίως, αρνείται να αναγνωρίσει την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, στην οποία το Οικουμενικό Πατριαρχείο παραχώρησε Τόμο Αυτοκεφαλίας τον Ιανουάριο του 2019^[16].

Σε επιστολή του προς τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε την άποψη της Τουρκίας περί τρομοκρατικής δράσης των οπαδών του Φετουλάχ Γκιουλέν θεωρώντας παράνομη την μη έκδοση των Τούρκων αξιωματικών που ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 στην Τουρκία. Στην επιστολή περιέλαβε κριτική του Ισλάμ ως αίρεση κατά την Ορθόδοξη θεολογία και ως «συρραφή δανείων από Εβραϊκές και Χριστιανικές διδασκαλίες» και προέτρεψε τον Ερντογάν να γίνει Χριστιανός^[17][18].

Ηγείται του φιλανθρωπικού έργου της Μητρόπολης Πειραιώς, στα πλαίσια του οποίου έλαβε αρκετή δημοσιότητα η κοινή εμφάνισή του με την ηγεσία της ΠΑΕ Ολυμπιακός, την οποία και ευχαρίστησε για την οικονομική συνεισφορά της. Ο Σεραφείμ δήλωσε ότι καθημερινά μοιράζονται 7.000 μερίδες φαγητό και ότι «ο Ολυμπιακός και η Ελλάδα είναι ενωμένες ιδέες κι αδιάσπαστες^[19]».

Κριτική και αμφιλεγόμενες δηλώσεις

Διακρίνονται από αριστερά προς τα δεξιά, οι Μητροπολίτες Προικοννήσου Ιωσήφ, Εδέσσης Ιωήλ, Πειραιώς Σεραφείμ και Νικαίας Αλέξιος.

Όταν το 1998 ετέθη θέμα εκλογής του στη Μητρόπολη Κυθήρων, πέντε αρχιμανδρίτες και ένας μοναχός, επιχειρώντας να αποτρέψουν την εκλογή του, έγραψαν επιστολή στον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, η οποία αργότερα δημοσιεύθηκε και στην εφημερίδα «Απογευματινή». Σε αυτήν χαρακτήριζαν τον Σεραφείμ Μεντζελόπουλο «δράκο με αιμοβόρα ένστικτα», που «αντί καρδίας έχει ηφαίστειο λάβας», «δεν ξέρει τι σημαίνει αγάπη και συγχώρεσι» και «εστιάζει την ηθική κάτω από τη μέση, μόνο στο σλιπάκι». «Όλες του οι κινήσεις έχουν τα τυπικά χαρακτηριστικά του ανέραστου αιμοδιψούς Δράκουλα»^[20]. Αντ'αυτού τότε Μητροπολίτης Κυθήρων εξελέγη ο Κύριλλος Χριστάκης.

Μετά την χειροτονία του ως επισκόπου Χριστιανουπόλεως τον Ιανουάριο του 2001, παρέμεινε στην Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας μόνο για δεκαπέντε μήνες. Όταν το 2006 ο Σεραφείμ προτάθηκε ως υποψήφιος για την Μητρόπολη Πειραιώς, ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός έγραψε επιστολή στην εφημερίδα της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας «Το Βήμα της Εκκλησίας», στην οποία τον κατηγορούσε ότι «υπέκλεψε το επισκοπικό αξίωμα^[5]» και καταφερόταν με σκληρές εκφράσεις εναντίον του^[α].

Οι θέσεις του Σεραφείμ, τις οποίες εκφράζει ως Μητροπολίτης Πειραιώς δημόσια από μέσα ενημέρωσης ή κείμενα που αναρτά στην ιστοσελίδα της της Μητρόπολης, έχουν επικριθεί για αντισημιτισμό και ομοφοβία.

Σε δηλώσεις του τον Δεκέμβριο του 2010, σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή του Mega Channel, αναφέρθηκε στην άποψή του για τον έλεγχο του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος από Εβραίους τραπεζίτες που, όπως είπε, προσπαθούν να επιβάλλουν την οικονομική τους πολιτική μέσω της παγκοσμιοποίησης και του σιωνισμού. Υποστήριξε επίσης ότι ο σιωνισμός έχει ως στόχο την αποδόμηση της ελληνικής κοινωνίας από τα ελληνοχριστιανικά πρότυπα. Αναφέρθηκε, τέλος, στην άποψή του ότι ο Αδόλφος Χίτλερ είχε χρηματοδοτηθεί από εβραϊκή πολιτική οικογένεια, που είχε ως στόχο την εξυπηρέτηση του οράματος του σιωνισμού, έπειτα από τις διώξεις που θα εφάρμοζε ενάντια στην εβραϊκή κοινότητα της Γερμανίας^[21].

Οι αντισημιτικές^{[22][23][24][25]} δηλώσεις του μητροπολίτη προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις και σχολιάστηκαν επικριτικά από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο της Ελλάδος και πολιτικούς^[26][27]. Οι ισραηλιτικές οργανώσεις ζήτησαν από την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος να αποδοκιμάσει τις δηλώσεις του μητροπολίτη Πειραιά, αλλά ακόμα και να ζητήσει την παραίτησή του^[22][28]. Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής και αρκετοί μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας επέκριναν τις δηλώσεις του μητροπολίτη, ενώ ο Πειραιώς Σεραφείμ εξέδωσε επιστολή με την οποία δηλώνει ότι θρέφει αισθήματα αγάπης για τον εβραϊκό λαό, ότι καταδικάζει το Ολοκαύτωμα και ότι οι δηλώσεις του σχετικά με τον Σιωνισμό αποτελούν προσωπικές του απόψεις και όχι της Ορθόδοξης Εκκλησίας^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Τον Δεκέμβριο του 2013, λίγες ημέρες μετά την καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο του Στρασβούργου, που έκρινε αντίθετο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τον αποκλεισμό των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης^[29], ο Σεραφείμ έστειλε επιστολή στον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλο ζητώντας να μην γίνει επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια. Σε αυτήν ανέφερε ότι διάβασε με βαθύτατο αποτροπιασμό την είδηση πως το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε τροπολογία στον αντιρατσιστικό νόμο για την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια και προσθέτει ότι για το σύνολο των Άγιων Πατέρων «η ομοφυλοφιλία είναι σιχαμερό και ακάθαρτο αμάρτημα»^[30]. Σε άλλη περίσταση, στα τέλη Νοεμβρίου του 2013, είχε ανακοινώσει ότι θα αφορίσει όσους βουλευτές ψηφίσουν την τροπολογία επέκτασης του συμφώνου στα ομόφυλα ζευγάρια, και τόνισε ότι η συγκεκριμένη τροπολογία «θέτει πλέον κατά τρόπο φρικιαστικό στη χώρα μας την θεσμοθέτηση της ανατροπής της ανθρώπινης οντολογίας και φυσιολογίας και την κατοχύρωση της ψυχοπαθολογικής εκτροπής της ομοφυλοφιλίας^[29]». Οι ομοφοβικές δηλώσεις του μητροπολίτη προκάλεσαν την αντίδραση της ΛΟΑΤ κοινότητας, η οποία οργάνωσε διαμαρτυρία την ημέρα του Αγιασμού των υδάτων^[31][32] τον Ιανουάριο του 2014.

Με άλλες αφορμές, κατηγόρησε Έλληνες ευρωβουλευτές για την επιλογή τους να υπερψηφίσουν ψήφισμα της ΕΕ κατά της ομοφοβίας και των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου^[33], ενώ τον Αύγουστο του 2014, με αφορμή την ψήφιση της τροποποίησης του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου, που μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνει την ποινική δίωξη εγκλημάτων βίας ή μίσους σε βάρος σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου προσώπων, έστειλε επιστολή στον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, διαμαρτυρόμενος για την συγκεκριμένη διάταξη^[34].

Τον Ιούνιο του 2015 εξέφρασε εκ νέου την έντονη αντίθεσή του στην επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια^[35]. Υποστήριξε ότι με το «νομοσχέδιο απενοχοποιούνται οι πρακτικές της ομοφυλοφιλίας, που αναπόδραστα οδηγούν σε άπειρες λοιμώξεις του οργανισμού και καρκινογενέσεις^[36]».

Τον Φεβρουάριο του 2017 σε τηλεοπτική εκπομπή συνέκρινε την ομοφυλοφιλία με την παιδεραστία και την κτηνοβασία. Για τις δηλώσεις του αυτές ασκήθηκε ηλεκτρονική μήνυση από το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας "Athens Pride", την Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας (ΟΛΚΕ), τους ΛΟΑΤ ΑμεΑ και το "Blender Patras". Ο μητροπολίτης αναζητήθηκε από την αστυνομία στο πλαίσιο του αυτοφώρου για παράβαση του Νόμου 927/79, περί κολασμού πράξεων ή ενεργειών που αποσκοπούν σε φυλετικές διακρίσεις^[37]. Μια εκ των μηνύσεων κατετέθη από τους Andrea Gilbert και Π. Δημητρά και τέθηκε στο αρχείο από τα αρμόδια όργανα της Δικαιοσύνης καθώς δεν προέκυψε κάτι εις βάρος του Σεραφείμ. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Μητρόπολης Πειραιά, ο Σεραφείμ υπέβαλε μήνυση κατά των Gilbert και Δημητρά για ψευδή καταμήνυση^[38], ενώ η Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά ανέφερε ότι η Andrea Gilbert είναι άγνωστη στη δηλωθείσα κατοικία της.

Αμφιλεγόμενες σχέσεις με τον Βαγγέλη Μαρινάκη

Ο Μητροπολίτης Σεραφείμ έχει εμφανιστεί συχνά στο παρελθόν ως στενός φίλος και συνεργάτης του αμφιλεγόμενου εφοπλιστή Βαγγέλη Μαρινάκη, ο οποίος έχει δηλώσει ανοιχτά ότι χρηματοδοτεί άμεσα την Μητρόπολη Πειραιώς και συμμετέχει σε πολλές εκδηλώσεις της ως επίσημος χορηγός. Μάλιστα, όταν ο Μαρινάκης κατηγορήθηκε για τις δολοφονίες μαρτύρων της δίκης του βυθισμένου ναρκόπλοιου NOOR-1, ο Σεραφείμ περιέγραψε την αθώωσή του ως «δικαίωση ενός μεγάλου εθνικού ευεργέτη, πατριώτη και Ορθοδόξου Χριστιανού».

Ο Βαγγέλης Μαρινάκης χρηματοδότησε την ανακαίνιση και διαμόρφωση κτηρίου στο κέντρο του Πειραιά, το οποίο έκτοτε χρησιμοποιείται ως Διοικητικό Κέντρο της Μητρόπολης Πειραιώς και ονομάστηκε «Μαρινάκειον Μέλαθρον».^[39]