Ως μεταγραφή ιαπωνικών με ελληνικούς χαρακτήρες εννοούμε ακριβώς την απόδοση της ιαπωνικής γλώσσας με το ελληνικό σύστημα γραφής. Αντιστοιχεί με τα συστήματα Ρομάτζι για μεταγραφή στο λατινικό αλφάβητο και το σύστημα Πολιβάνοφ για μεταγραφή στο κυριλλικό αλφάβητο. Γενικά δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο επίσημο σύστημα μεταγραφής παρά μόνο τάσεις και συχνά χρησιμοποιούμενες συμβάσεις.
Από την αρχή που μεταγράφονταν λέξεις, κύρια ονόματα και τοπωνύμια στα ελληνικά, οι μεταγραφές των ιαπωνικών έχουν περάσει από πολλές μεθόδους που δε θεωρούνται συστήματα. Γι' αυτόν τον λόγο υπάρχουν διπλές γραφές (π.χ. Τόκυο-Τόκιο, Κυότο-Κιότο, Σαππόρο-Σαπόρο). Γενικά, επεκράτησαν δύο κυρίως τρόποι μεταγραφών, και οι δύο βασισμένοι στα ρομάτζι. Ο ένας είναι η αντιστρεψιμότητα –δηλαδή, γράφονταν οι λέξεις με τέτοια ορθογραφία ώστε να μπορούν οι αναγνώστες να αναχθούν στην ορθογραφία ρομάτζι–. Βέβαια, τέλεια αντιστρεψιμότητα δεν μπορούσε να υπάρξει προς το σύστημα ρομάτζι Χέπμπορν. Αυτός ήταν και ο λόγος που υπάρχει η απλογράφηση –δηλαδή οι μεταγραμμένες λέξεις δεν τηρούσαν καμία ορθογραφία από τα ρομάτζι μη χρησιμοποιώντας διπλά σύμφωνα και χρησιμοποιώντας το γιώτα για τα δύο γράμματα i και y–.
Εξαιτίας του ότι οι ιαπωνικές λέξεις και ονόματα συνήθως δε μεταγράφονται στo διαδίκτυο και σε υπότιτλους ταινιών και σειρών άνιμε, προέκυψε η ανάγκη να δημιουργηθεί σύστημα μεταγραφής. Περαιτέρω λόγοι δημιουργίας αυτού ήταν η συχνή εναλλαγή μεταξύ γλωσσών στα πληκτρολόγια, κάτι το οποίο προκαλεί κούραση, η αδυναμία μερικών ανθρώπων να προφέρουν σωστά τις ξένες λέξεις, η έλλειψη γνώσης του λατινικού αλφαβήτου από μερικούς και η άσχημη εικόνα που δημιουργεί η πάραθεση όρων σε ξένα συστήματα γραφής αντί αυτού που χρησιμοποιείται στο υπόλοιπο κείμενο.[1]
Πίνακας χιραγκάνα
Όλοι οι ήχοι της ιαπωνικής αποδίδονται πλήρως με το συλλαβάριο χιραγκάνα. Επειδή, ωστόσο, τα κατακάνα καλύπτουν ακριβώς το ίδιο φάσμα ήχων, οι ίδιες μεταγραφές μπορούν να λειτουργήσουν και για αυτά. Χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα και οι διαδεδομένες μεταγραφές στο σύστημα Χέπμπορν για αντιστοίχηση μεταξύ των δύο τρόπων μεταγραφής.
| あ α (a) | い ι (i) | う ου (u) | え ε (e) | お ο (o) | για (ya) | γιου (yu) | γιο (yo) |
| か κα (ka) | き κι (ki) | く κου (ku) | け κε (ke) | こ κο (ko) | きゃ κυα (kya) | きゅ κυου (kyu) | きょ κυο (kyo) |
| さ σα (sa) | し σι (shi) | す σου (su) | せ σε (se) | そ σο (so) | しゃ σ’α (sha) | しゅ σ’ου (shu) | しょ σ’ο (sho) |
| た τα (ta) | ち τσι (chi) | つ τσου (tsu) | て τε (te) | と το (to) | ちゃ τσα (cha) | ちゅ τσ‘ου (chu) | ちょ τσο (cho) |
| な να (na) | に νι (ni) | ぬ νου (nu) | ね νε (ne) | の νο (no) | にゃ νυα (nya) | にゅ νυου (nyu) | にょ νυο (nyo) |
| は χα (ha) | ひ χι (hi) | ふ φου (fu) | へ χε (he) | ほ χο (ho) | ひゃ χυα (hya) | ひゅ χυου (hyu) | ひょ χυο (hyo) |
| ま μα (ma) | み μι (mi) | む μου (mu) | め με (me) | も μο (mo) | みゃ μυα (mya) | みゅ μυου (myu) | みょ μυο (myo) |
| や για (ya) | ゆ γιου (yu) | よ γιο (yo) | |||||
| ら ρα (ra) | り ρι (ri) | る ρου (ru) | れ ρε (re) | ろ ρο (ro) | りゃ ρυα (rya) | りゅ ρυου (ryu) | りょ ρυο (ryo) |
| わ βα (wa) | ゐ βι (wi)† | ゑ βε (we)† | を βο/ω (wo/o)‡ | ||||
| ん ν’/ν (n‘/n) | |||||||
| が γκα (ga) | ぎ γκι (gi) | ぐ γκου (gu) | げ γκε (ge) | ご γκο (go) | ぎゃ γκυα (gya) | ぎゅ γκυου (gyu) | ぎょ γκυο (gyo) |
| ざ ζα (za) | じ τζι (ji) | ず ζου (zu) | ぜ ζε (ze) | ぞ ζο (zo) | じゃ τζα (ja) | じゅ τζου (ju) | じょ τζο (jo) |
| だ ντα (da) | ぢ τζ’ι (ji) | づ ζ’ου(zu) | で ντε (de) | ど ντο (do) | ぢゃ τζ’α (ja) | ぢゅ τζ’ου (ju) | ぢょ τζ’ο (jo) |
| ば μπα (ba) | び μπι (bi) | ぶ μπου (bu) | べ μπε (be) | ぼ μπο (bo) | びゃ μπυα (bya) | びゅ μπυου (byu) | びょ μπυο (byo) |
| ぱ πα (pa) | ぴ πι (pi) | ぷ που (pu) | ぺ πε (pe) | ぽ πο (po) | ぴゃ πυα (pya) | ぴゅ πυου (pyu) | ぴょ πυο (pyo) |
Πίνακας επιπρόσθετων κατακάνα
Αυτά τα γράμματα χρησιμοποιούνται για να την απόδοση ξένων λέξεων στα ιαπωνικά. Δεν έχουν καθιερωθεί επίσημα.
| イェ ye (γιε) | ||||
| ウィ wi (βι) | ウェ we (βε) | ウォ wo (βο) | ||
| ヷ va (βα) | ヸ vi (βι)† | ヹ ve (βε)† | ヺ vo (βο) | |
| ヴァ va (βα) | ヴィ vi (βι) | ヴ vu (βου) | ヴェ ve (βε) | ヴォ vo (βο) |
| シェ she (σ'ε) | ||||
| ジェ je (τζε) | ||||
| チェ che (τσε) | ||||
| ティ ti (τι) | トゥ tu (του) | |||
| テュ tyu (τυου) | ||||
| ディ di (ντι) | ドゥ du (ντου) | |||
| デュ dyu (ντυου) | ||||
| ツァ tsa (τσα) | ツェ tse (τ'σε) | ツォ tso (τ'σο) | ||
| ファ fa (φα) | フィ fi (φι) | フェ fe (φε) | フォ fo (φο) | |
| フュ fyu (φυου) | ||||
- † — Τα γράμματα με κόκκινο δε χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα ιαπωνικά.
- ‡ — Το γράμμα を/ヲ wo γράφεται ω όταν χρησιμοποιείται ως μόριο στα σύγχρονα ιαπωνικά.
- Γράμματα που οι λατινικές τους αποδόσεις τους υπάρχουν σε παρενθέσεις χρησιμοποιούνται μόνο για λόγους ευφωνίας κατά το φαινόμενο rendaku/ ρέν'ντακου .
- Η απόστροφος ('), στις ελληνικές αποδόσεις, χρησιμοποιείται και για να ξεχωρίσει το ん όταν ακολουθείται από φωνήεν (π.χ. んあ, n'a, ν'α), αλλά και ορθογραφικούς διαχωρισμούς συλλαβών με (παρ)όμοια προφορά. Περισσότερα παρακάτω.
- Οι συλλαβές που γράφονται «σύμφωνο – υ – φωνήεν», διαβάζονται σαν μία. Δηλαδή, το μυα διαβάζεται σαν το μυα στο μυαλό. Το νυα σαν το νια στο νιάου. Το χυο όπως το χιο στο χιόνι κ.ο.κ.
- Όταν το い ακολουθείται από συλλαβές λήγουσες εις -α/-ε/-ο, τότε μεταγράφεται ως ϊ με διαλυτικά.
Διπλά σύμφωνα, διπλασιασμός
Όταν τοποθετείται το っ/ッ πριν από σύμφωνο, το σύμωνο αυτό ακούγεται για περισσότερη ώρα απ' όσο ένα απλό σύμφωνο[2]. Γι'αυτόν τον λόγο και διπλασιάζουμε το σύμφωνο κατά τις ελληνικές αποδόσεις με σκοπό να διαβαστεί διπλό. Το φαινόμενο αυτό στα Αγγλικά ονομάζεται gemination[3] και μεταφράζεται ως διπλασιασμός[4]Πιο συγκεκριμένα, οι συνδυασμοί συμφώνων είναι:
κκ, σσ, σσ', ττ, ττσ, ττσ', νν, μμ, χχ, φφ, μμ, ρρ, γκγκ, ζζ, ττζ, ντντ, ζζ', ττζ', μπμπ, ππ και ακολουθεί το φωνήεν της συλλαβής.
Τα «ζευγάρια» γκ, ντ και μπ αντιμετωπίζονται ως ένα σύμφωνο (ώστε γράφονται γκγκ, ντντ, μπμπ), εν αντιθέσει με τα τσ, τσ', τζ και τζ' (που γράφονται διπλά ως ττσ, ττσ', ττζ', ττζ' διπλασιάζοντας μόνο το πρώτο σύμφωνο.
Μακρά φωνήεντα
Τα ιαπωνικά, όπως και πολλές γλώσσες, έχουν μακρά φωνήεντα.[5][6][7] Αυτά άλλοτε τα είχε και η αρχαία ελληνική.[8] Ωστόσο, εξαιτίας των φωνηεντικών αλλαγών που συνέβησαν ανά τους αιώνες, [9]θα ήταν μάταιο να προσπαθήσουμε να αναπαραστήσουμε τα μακρά ιαπωνικά φωνήεντα με τα πάλαι ελληνικά μακρά φωνήεντα. Γι' αυτό και επιλέγουμε να τα αναπαραστήσουμε με διπλά γράμματα. Αυτά είναι:
- Τα ああ/アー/アア αναπαρίστανται ως αα.
- Τα いい/イー/イイ ως ιι.
- Τα うう/ウー/ウウ ως ουου.
- Τα えい/エイ ως εϊ, ενώ τα ええ/エエ/エー ως εε.
- Και τα おう/オー/オウ ως οου, ενώ τα おお/オオ ως οο.
Επειδή κι εδώ –σαν και στα διπλά σύμφωνα– έχουμε πολλά γράμματα και οι λέξεις γίνονται πολύ μεγάλες, θα μπορούσαμε να είχαμε εναλλακτικές γραφές με μακρό. Σχετικό παράδειγμα αποτελεί ο τίτλος του βιβλίου της Κλαίρης Παπαπαύλου: Νō. Το κλασικό θέατρο της Ιαπωνίας[10]. Συνεπώς έχουμε:
- ᾱ αντί του αα.
- ῑ αντί του ιι (μόνο στην περίπτωση του イー).
- οῡ αντί του ουου.
- ɛ̄ αντί των εε (Τα えい/エイ γράφονται πάντα εϊ).
- ō αντί των οου και οο.
Λόγω έλλειψης μακρών στα ιστορικά βραχέα γράμματα, περιπλοκότητας στη χρησιμοποίηση πολυτονικού πληκτρολογίου και συχνών προβλημάτων στην απεικόνιση μη-συχνών γραμμάτων από τις γραμματοσειρές, χρησιμοποιούνται και τα αντίστοιχα λατινικά γραμματα στον διαδικτυακό χώρο. Αυτά είναι τα: ā, ī, ū (ως οū) και ō.
Ωστόσο, πολλές φορές δεν προκύπτουν μακρά φωνήεντα από τους παραπάνω συνδυασμούς, οπότε δεν μπορούν να αντικατασταθούν από φωνήεν με μακρό.[5] Για παράδειγμα, η λέξη «経緯» (περίσταση)· το πρώτο κάν'τζι έχει την ανάγνωση «κεϊ» και το δεύτερο «ι». Οπότε η λέξη θα πρέπει να διαβαστεί «κέι•ι» κι όχι «κε•ῑ». Επίσης, στην λέξη «問う» (ρωτώ), το κάν'τζι έχει την ανάγνωση «το» και το χιραγκάνα «ου». Επειδή το «ου» βρίσκεται έξω από το κάν'τζι (ως κατάληξη ρήματος), η λέξη θα διαβαστεί «τό•ου» κι όχι «τō».
Απόστροφος
Συχνά οι Έλληνες προφέρουν τον συνδυασμό /nt/ σαν /d/ και /nd/. Επειδή οι Ιάπωνες διαχωρίζουν τα δύο, σκόπιμο είναι να διαχωρίζονται στις μεταγραφές. Σε λέξεις που βρίσκονται τα ん + συλλαβή σειράς τ-/τσ-/τσ'-/ντ-/τζ-/τζ'- μπαίνει απόστροφος. Επί παραδείγματι, しんとう = Σίν'τοου (Shintou, σιντοϊσμός).
Η ελληνική γλώσσα υστερεί σε φωνήματα που χρειάζονται στις άλλες γλώσσες και μπορούν να αλλοιώσουν ολόκληρο το νόημα μιας λέξης αν αυτό αλλαχτεί. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στις συλλαβές しゃ, しょ, しゅ (sha, sho, shu). Αυτές προφέρονται με πιο «παχύ» σ (Δ.Φ.Α. [ɕ]). Ως αποτέλεσμα, γράφουμε αυτές τις συλλαβές ως σ'α, σ'ο, σ'ου για να τις διαχωρίσουμε από τις σα, σο, σου (さ,そ,す) που προφέρονται με «κανονικό» σ (Δ.Φ.Α. [s]). Και το σι προφέρεται με «παχύ» σ, αλλά δε βάζουμε απόστροφο, διότι δεν υπάρχει συλλαβή σι με «κανονικό» σ.
Οι συλλαβές じ/ぢ/じゃ/ぢゃ/じゅ/ぢゅ/じょ/ぢょ και ず/づ προφέρονται το ίδιο. Με «παχύ» τζ (Δ.Φ.Α. [dʑ]) οι πρώτες και «κανονικό» ζ (Δ.Φ.Α. [z]) οι δεύτερες. Η απόστροφος μπαίνει μόνο για ορθογραφική διευκρίνιση.
Τονισμός
Τα ιαπωνικά, όπως άλλοτε και τα αρχαία ελληνικά σε αντίθεση με τα νέα ελληνικά, έχουν μελωδικό τονισμό. Μία λέξη μπορεί να έχει σε μία συλλαβή της τόνο. Αρχίζει ο τόνος να ανεβαίνει από την πρώτη συλλαβή της λέξης μέχρι να κορυφωθεί στην τονισμένη συλλαβή και ακολουθεί άμεση πτώση στο τονικό ύψος. Οπότε τοποθετείται ο τόνος σ' αυτό το τονισμένο φωνήεν.
- Η ορθή προφορά της λέξης "神風/kamikaze" είναι κα-μί-κα-ZE (αντί για κα-μι-κά-ZI).
- Η ορθή προφορά της λέξης "カラオケ/karaoke" είναι κα-ρα-ό-κε (αντί για κα-ρα-ό-ΚI).
- Ο πρώην Ιάπωνας πρωθυπουργός λεγόταν Κοϊζούμι Τζουν'ιτσιρόου (αντί για Γιουνιχίρο).
- Η πρωτεύουσα της Ιαπωνίας λέγεται Το-ού-κυο-ου (αντί για Τό-κι-ο).
- Ο ανώτερος στρατιωτικός κυβερνήτης κατά τον ιαπωνικό μεσαίωνα λεγόταν Σ'όουγκουν (αντί για Σογκούν).
- Η μεγάλη πόλη της δυτικής Ιαπωνίας λέγεται Οόσακα (αντί για Οζάκα).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
