Μεσσαπική γλώσσα

Η μεσσαπική γλώσσα είναι αρχαία εξαφανισμένη γλώσσα η οποία ήταν σε χρήση στην περιοχή της Απουλίας στην νοτιοανατολική ιταλική χερσόνησο κατά τον 6ο με 1ο αιώνα π.Χ., και ομιλούνταν από τις ιαπυγικές φυλές των Μεσσαπίων, Πευκέτιων, και Δαύνιων. Διασώζονται περίπου 300 επιγραφές στην γλώσσα αυτή, κυρίως τοπωνύμια,^[2] ενώ έχει προταθεί πως ενδεχομένως σχετίζεται με τις ιλλυρικές γλώσσες χωρίς κάτι τέτοιο να έχει επιβεβαιωθεί.^[3][4] Εξαφανίστηκε μετά την κατάκτηση της περιοχής από την Ρωμαϊκή Δημοκρατία τον 1ο αιώνα π.Χ. και οι κάτοικοι της περιοχής ενσωματώθηκαν σε αυτή.

Μεσσαπική
Περιοχή	Απουλία
Εποχή	6ος-1ος αιώνας π.Χ.
Ταξινόμηση	Ινδοευρωπαϊκές
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	cms
Glottolog	mess1244[1]

Περιγραφή

Η γλώσσα θεωρείται ινδοευρωπαϊκή, αλλά όχι ιταλική.^[2] Η σύνδεση της γλώσσας με τις ιλλυρικές γλώσσες, έγινε βάσει των μαρτυριών των Ρωμαίων ιστορικών πως ο λαός των Μεσσαπίων προέρχονταν από την περιοχή της Ιλλυρίας, ωστόσο το πολύ μικρό σώμα κειμένων που διασώζεται στις ιλλυρικές γλώσσες κάνει την υπόθεση αυτή να αποτελεί απλώς εικασία καθώς η γλωσσολογική ανάλυση δεν είναι εφικτή.^[5]

Για την γραφή της, γινόταν χρήση του τοπικού ελληνικού αλφαβήτου.^[6][7] Η πιο γνωστή επιγραφή στην γλώσσα αυτή είναι ο λεγόμενος χάρτης του Σολέτο, επιγραφή σε θραύσμα αγγείου του 500 π.Χ. στην οποία περιέχονται λέξεις στην μεσσαπική και την ελληνική γλώσσα, και αναπαριστάται η γεωγραφική τοποθεσία της χερσονήσου του Σαλέντο μαζί με τις τοποθεσίες των πόλεων της περιοχής, εκ των οποίων ο Τάραντας είναι γραμμένος με την ελληνική του ονομασία (ΤΑΡΑΣ) ενώ οι υπόλοιπες πόλεις με τις μεσσαπικές.^[8] Θεωρείται ο παλαιότερος γνωστός γεωγραφικός χάρτης που διασώζεται στην Ευρώπη,^[9][10] αν και η γνησιότητα του έχει αμφισβητηθεί.^[11]

Δείγματα γραφής

• 
  Το μεσσαπικό αλφάβητο με χρήση ελληνικών χαρακτήρων και την φωνολογική απόδοση τους με λατινικούς χαρακτήρες
• 
  Ο χάρτης του Σολέτο, με χρήση της μεσσαπικής και ελληνικής γλώσσας

Παραπομπές

1. Hammarström, Harald· Forkel, Robert· Haspelmath, Martin· Bank, Sebastian, επιμ. (2016). «Messapic». Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
2. Woodward, Roger D. (2015). Cambridge encyclopedia of the world's ancient languages. Cambridge. σελ. 14-15. ISBN 978-0-521-56256-0.
3. (Woodard 2008, σελ. 11): "A linking of the two languages, Illyrian and Messapic,must,however,remain a linguistically unverifiable hypothesis..."
4. «Messapic language». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2019.
5. Mallory, J. P.· Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture. Taylor & Francis. σελ. 288. ISBN 9781884964985.
6. «Messapic alphabet». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2019.
7. «Messapic alphabet and language». www.omniglot.com. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2019.
8. Thrower, Norman J. W. (15 Νοεμβρίου 2008). Maps and Civilization: Cartography in Culture and Society, Third Edition. University of Chicago Press. σελ. 18. ISBN 9780226799759.
9. Gomarasca, Mario A. (18 Σεπτεμβρίου 2009). Basics of Geomatics. Springer Science & Business Media. σελ. 20. ISBN 9781402090141.
10. Clarke, Hilary (2005-11-18). «Archaeologists find western world's oldest map» (στα αγγλικά). ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/italy/1503336/Archaeologists-find-western-worlds-oldest-map.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-12.
11. Irby, Georgia L. (19 Ιανουαρίου 2016). A Companion to Science, Technology, and Medicine in Ancient Greece and Rome. John Wiley & Sons. σελ. 831. ISBN 9781118372975.

Σχετική βιβλιογραφία

• Carlo De Simone, Simona Marchesini, Monumenta linguae Messapicae, 2 voll., Reichert: Wiesbaden 2002.
•  
  Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Messapii» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 18 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σσ. 189–190