Μαργιάν Σατραπί

Η Mαργιάν Σατραπί ( περσικά: مرجان ساتراپی‎‎) είναι Ιρανή συγγραφέας παιδικών βιβλίων, γελοιογράφος, εικονογράφος και κινηματογραφική σκηνοθέτις. Γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1969 στο Ιράν και διαμένει στη Γαλλία^[16].

Μαργιάν Σατραπί
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση	22 Νοεμβρίου 1969 Ιράν
Ψευδώνυμο	Marjane Satrapi[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	περσικά[2][3] Γαλλικά[4] Αγγλικά Ιταλικά Γερμανικά Σουηδικά
Σπουδές	École supérieure des arts décoratifs de Strasbourg Lycée Français de Vienne Islamic Azad University Central Tehran Branch[5] Islamic Azad University, South Tehran Branch Razi High School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Καλλιτέχνις και συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργο	Περσέπολις[6] Embroideries The Voices Radioactive Chicken with Plums
Οικογένεια
Σύζυγος	Mattias Ripa (από 1996)[7]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Βραβείο Κριτικής Επιτροπής (Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών) (2007) Βραβείο Σάδερλαντ (2007) βραβείο Σεζάρ καλύτερης πρώτης ταινίας (2008) επίτιμος διδάκτωρ του Καθολικού Πανεπιστημίου του Λουβέν Peter Pan prize (2005) Sproing Award (2005) Urhunden Prizes (2005) Urhunden Prizes (2007) βραβείο Άνταμσον (2015)[8][9] Max & Moritz Prize (2004) Angoulême International Comics Festival Prize for Best Album (2004) Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (15  Απριλίου 2022)[10] βραβείο Σεζάρ καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου (2008) Αξιωματικός του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (Ιουλίου 2015)[11] Award Gato Perich (2008)[12] επίτιμος διδάκτωρ του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβένης Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (2005) Harvey Award (2004)[13] Noor Iranian Film Festival Βραβείο Πριγκίπισσα της Αστουρίας για την Επικοινωνία και την Ανθρωπιστική Δράση (2024)[14] Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (3  Ιουλίου 2024)[15]
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Η Σατραπί γεννήθηκε στην πόλη Ραστ του Ιράν^[17]. Μεγάλωσε στην Τεχεράνη σε μεσοαστική ιρανική οικογένεια μεσαίας τάξης^[18]. Και οι δύο γονείς της ήταν πολιτικά δραστήριοι και υποστήριζαν μαρξιστικά κινήματα εναντίον της μοναρχίας του τελευταίου Σάχη. Όταν η Ιρανική Επανάσταση έλαβε χώρα το 1979, εκφοβίστηκαν από τους μουσουλμάνους φονταμενταλιστές, που ανέλαβαν την εξουσία.

Κατά τα νεανικά της χρόνια, η Σατραπί εκτέθηκε στις αυξανόμενες βιαιότητες διαφόρων καθεστώτων. Πολλοί από τους οικογενειακούς φίλους τους διώχθηκαν, συνελήφθησαν, ακόμη και δολοφονήθηκαν. Βρήκε ένα ηρωικό ίνδαλμα στον θείο από την πλευρά του πατέρα της, Ανούς, ο οποίος ήταν πολιτικός κρατούμενος και έζησε για κάποιο διάστημα στην εξορία στη Σοβιετική Ένωση. Η νεαρή Μαργιάν θαύμαζε πολύ τον θείο της και εκείνος αντίστοιχα την έβλεπε σαν κόρη του. Όπως περιέγραψε στην αυτοβιογραφία της, ο θείος της συνελήφθη και εκτελέστηκε, κάτι που την τάραξε βαθιά.

Ως έφηβη, η Μαργιάν άρχισε να αντιδρά και να μπαίνει σε μπελάδες με την αστυνομία, επειδή παραβίαζε τους κώδικες μετριοφροσύνης και αγόραζε μουσική απαγορευμένη από το καθεστώς.

Οι γονείς της ανησυχούσαν ότι θα τα έβρισκε σκούρα με τους αυστηρούς νέους δημόσιους κώδικες για τις γυναίκες^[18]. Την έστειλαν στο εξωτερικό για σπουδές και το 1983 βρέθηκε στη Βιέννη και φοίτησε στο Γαλλικό Λύκειο της Βιέννης^[19]. Σύμφωνα με το αυτοβιογραφικό της graphic novel Περσέπολις, παρέμεινε στη Βιέννη και έμενε σε σπίτια φίλων, ενώ πέρασε και τρεις μήνες στο δρόμο. Αφότου ανέκαμψε από μια μια σχεδόν θανατηφόρα πνευμονία, επέστρεψε στο Ιράν. Σπούδασε οπτική επικοινωνία και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο Αζάντ στην Τεχεράνη^[20].

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σατραπί πήγαινε σε παράνομα πάρτι φίλων της, όπου γνώρισε τον Ρεζά, βετεράνο του πολέμου Ιράν-Ιράκ . Τον παντρεύτηκε σε ηλικία 21 ετών, αλλά χώρισαν δύο χρόνια αργότερα. Η Σατραπί μετακόμισε στο Στρασβούργο της Γαλλίας.

Η Σατραπί έχει παντρευτεί τον σουηδικής εθνικότητας Ματίας Ρίπα. Ζουν στο Παρίσι^[18]. Εκτός από τη μητρική της γλώσσα, τα περσικά, μιλάει γαλλικά, αγγλικά, σουηδικά, γερμανικά και ιταλικά^[21].

Σταδιοδρομία

Κόμικς

Η Σατραπί έγινε διάσημη παγκοσμίως εξαιτίας των πολυβραβευμένων αυτοβιογραφικών της graphic novels, τα οποία δημοσιεύθηκαν αρχικά στα γαλλικά σε τέσσερα μέρη το 2000-2003 και σε αγγλική μετάφραση σε δύο μέρη το 2003 και το 2004 αντίστοιχα ως Περσέπολις και Περσέπολις 2, τα οποία περιγράφουν την παιδική της ηλικία στο Ιράν και την εφηβεία της στην Ευρώπη. Το Περσέπολις κέρδισε το βραβείο Angoulême Coup de Coeur' στο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Ανγκουλέμ.

Το 2013, οι σχολές στο Σικάγο των ΗΠΑ διατάχθηκαν να αφαιρέσουν το Περσέπολις από το σχολικό πρόγραμμα εξαιτίας βίαιας γλώσσας και υπέρμετρης βίας. Το γεγονός προκάλεσε διαμαρτυρίες και διαμάχες^[22].

Η μεταγενέστερη δημοσίευσή της, τα Κεντήματα (Broderies), προτάθηκε επίσης για το Βραβείο της Χρονιάς Ανγκουλέμ το 2003, ένα βραβείο που κέρδισε το μυθιστόρημά της Κοτόπουλο με δαμάσκηνα (Poulet aux prunes)^[23][24]. Έχει επίσης συνεισφέρει σε δημοσιεύσεις των New York Times^[25].

Η Σατραπί έχει δηλώσει ότι προτιμά τον όρο "κόμικς" από τον όρο "graphic novels"^[26]. "Ο κόσμος φοβάται τόσο πολύ να πει τη λέξη «κόμικ»", δήλωσε στην εφημερίδα Guardian το 2011^[27].

Έργα

Στα γαλλικά

• Persepolis (2000), Paris: L'Association, ISBN 2-84414-058-0
• Persepolis v2, (2001), L'Association, ISBN 2-84414-079-3
• Persepolis v3, (2002), L'Association, ISBN 2-84414-104-8
• Persepolis v4, (2003), L'Association, ISBN 2-84414-137-4
• Sagesses et malices de la Perse (2001, με τους Lila Ibrahim-Ouali και Bahman Namwar-Motalg, Albin Michel, ISBN 2-226-11872-1)
• Les monstres n'aiment pas la lune (2001, Nathan Jeunesse, ISBN 2-09-282094-X)
• Ulysse au pays des fous (2001, με τους Jean-Pierre Duffour, Nathan Jeunesse, ISBN 2-09-210847-6)
• Ajdar (2002, Nathan Jeunesse, ISBN 2-09-211033-0)
• Broderies (2003, L'Association, ISBN 2-84414-095-5)
• Poulet aux prunes (2004), Paris: L'Association, ISBN 2-84414-159-5
• Le Soupir (2004, Bréal Jeunesse, ISBN 2-7495-0325-6)

Στα αγγλικά

• Persepolis: The Story of a Childhood. 1. New York: Pantheon Books. 2003. ISBN 978-0-375-42230-0.
• Persepolis: The Story of a Return. 2. New York: Pantheon Books. 2004. ISBN 978-0-375-42288-1.
• The Complete Persepolis. New York: Pantheon Books. 2007. ISBN 978-0-375-71483-2.
• Embroideries (2005, Pantheon ISBN 978-0-375-42305-5)
• Chicken with Plums (2006), New York: Pantheon Books, ISBN 978-0-375-42415-1
• Monsters Are Afraid of the Moon (2006, Bloomsbury, ISBN 1-58234-744-1)
• The Sigh (2011, Archaia)

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «BnF catalogue général» (Γαλλικά) Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Παρίσι. Ανακτήθηκε στις 8  Νοεμβρίου 2017.
2. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur: «Système universitaire de documentation» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Μονπελιέ.
3. CONOR.SI. 31790435.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb135762942. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
5. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2019.
6. «La société iranienne». 21  Ιουνίου 2005.
7. «Who's Who in France» (Γαλλικά) Παρίσι. 2003. σελ. 1700.
8. «2015 års Adamsonvinnare». Svenska Serieakademien. 17  Οκτωβρίου 2015.
9. «Malin Biller får Adamsonstatyetten». 17  Οκτωβρίου 2015.
10. MICA2211342A.
11. «arrêté ministériel du 17 juillet 2015». MCCA1516060A. Ανακτήθηκε στις 8  Νοεμβρίου 2017.
12. «Premiats».
13. «2004 Harvey Award Winners Announced!». Diamond Comic Distributors.
14. «Marjane Satrapi, Premio Princesa de Asturias de Comunicación y Humanidades». Ανακτήθηκε στις 30  Απριλίου 2024.
15. PRER2412669D.
16. «Marjane Satrapi» (στα αγγλικά). The Washington Post. 20 January 2008. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/01/18/AR2008011800888.html. Ανακτήθηκε στις 10 February 2016.
17. Hattenstone, Simon (29 Μαρτίου 2008). «Simon Hattenstone interviews Marjane Satrapi, whose best-selling comic book Persepolis is now an award-winning film!». Theguardian.com. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2018.
18. Hattenstone, Simon (29 March 2008). «Confessions of Miss Mischief». The Guardian. http://books.guardian.co.uk/departments/biography/story/0,,2268725,00.html. Ανακτήθηκε στις 7 November 2012.
19. Bédarida, Catherine. "Marjane Satrapi dessine la vie de l'Iran." Le Monde. 25 June 2003. Retrieved on 21 September 2009.
20. Heather Lee Schroeder (2010). A Reader's Guide to Marjane Satrapi's Persepolis. Enslow Publishers, Inc. σελ. 136. ISBN 978-0-7660-3166-1. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011.
21. «Author Bio: Marjane Satrapi». Michael Schwartz Library: Cleveland State University. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2011.
22. Flood, Alison (2013-03-19). «Persepolis battle in Chicago schools provokes outcry» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/books/2013/mar/19/persepolis-battle-chicago-schools-outcry. Ανακτήθηκε στις 2019-03-13.
23. «Les nominés d'Angoulême 2003» (στα French). ActuaBD. 10 Δεκεμβρίου 2003.
24. BDParadisio. «32ème Festival International D'Angouleme» (στα French). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2019.
25. Satrapi, Marjane. «Op-Ed contributors search». The New York Times. http://topics.nytimes.com/top/opinion/editorialsandoped/oped/contributors/?match=any&query=Satrapi&submit.x=17&submit.y=8&submit=Search. Ανακτήθηκε στις 6 September 2011.
26. Gilbey, Ryan (20 March 2015). «Marjane Satrapi: the Persepolis director escapes her comfort zone» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/film/2015/mar/20/marjane-satrapi-the-voices. Ανακτήθηκε στις 10 February 2016.
27. Satrapi, Marjane (16 June 2011). «How to film a graphic novel» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/film/2011/jun/16/how-to-film-a-graphic-novel. Ανακτήθηκε στις 10 February 2016.

Eξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μαργιάν Σατραπί

• Ο επίσημος ιστότοπος της ταινίας Persepolis (2008), Sony Picture Classics
• Marjane Satrapi στο Random House
• "Princess of Darkness", συνέντευξη από τον Robert Chalmers, The Independent (1 Οκτωβρίου 2006)
• "Φέρνοντας το Ιράν προς τη Δύση: Η Περσεπόλις της Μαργιάν Σατραπί στο The Culturatti
• «Η ζωή της Μαρζάν Σατραπί». LiFO. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2019.