Μαρία της Αντιόχειας (1145-1182)

Η Μαρία της Αντιόχειας (1145 - 1182) από τον Οίκο του Πουατιέ-Αντιόχειας ήταν σύζυγος του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού.

Μαρία της Αντιόχειας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1145 Αντιόχεια
Θάνατος	1182 Κωνσταντινούπολη
Αιτία θανάτου	ασφυξία
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μοναχή
Οικογένεια
Σύζυγος	Μανουήλ Α΄ Κομνηνός
Σύντροφος	Αλέξιος Κομνηνός
Τέκνα	Αλέξιος Β΄ Κομνηνός
Γονείς	Ραϋμόνδος της Αντιόχειας και Κωνσταντία της Αντιόχειας
Αδέλφια	Βοημούνδος Γ΄ της Αντιόχειας Φιλίππα της Αντιοχείας Αγνή της Αντιόχειας Ιωάννα του Σατιγιόν-Αντιόχειας
Οικογένεια	Οίκος του Πουατιέ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	αντιβασιλιάς (1180–1182)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βίος

Η Μαρία της Αντιόχειας γεννήθηκε το 1145. Ήταν κόρη του Ραϋμόνδου του Πουατιέ και της Κωνσταντίας της Αντιόχειας. Παντρεύτηκε τον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό τα Χριστούγεννα του 1161^[1]. Η μόνη ανάμειξη της Μαρίας στα πολιτικά πράγματα κατά τη βασιλεία του συζύγου της ήταν όταν ένας διερμηνέας, ο Ααρών Ισαάκιος κατά της διάρκεια ακρόασης πρεσβευτικής αποστολής, συμβούλευσε τους ξένους πρέσβεις να μην αποδεχθούν πολύ γρήγορα τις προτάσεις του αυτοκράτορα, αλλά η Μαρία κατάλαβε τι ειπώθηκε και αποκάλυψε την προδοσία του διερμηνέα στο σύζυγό της. Τότε εκείνος έβαλε και τον τύφλωσαν^[2].

Για αρκετά χρόνια ήταν άτεκνη, αλλά μετά από μια αποβολή τον Σεπτέμβριο του 1169 έγινε μητέρα του Αλέξιου Β΄ Κομνηνού. Ο σύζυγός της έλαβε όλα εκείνα τα μέτρα με τα οποία θα κατοχύρωνε τον γιο του ως διάδοχο και την αφοσίωση στο πρόσωπό του: η Μαρία θα έπρεπε να γίνει μοναχή και κυρίως να μην ξαναπαντρευτεί. Πράγματι μετά τον θάνατο του συζύγου της έγινε μοναχή ονόματι Ξένη. Έντονες υπήρξαν οι φήμες πως είχε εραστή, έναν ανιψιό του συζύγου της, τον πρωτοσέβαστο και πρωτοβεστιάριο Αλέξιο Κομνηνό^[3].

Μετά τον θάνατο του συζύγου της ήταν όχι ιδιαίτερα δημοφιλής ως αντιβασίλισσα του νεαρού της γιου Αλέξιου Β΄ Κομνηνού, ενώ αντιμετώπισε την αντιπάθεια της πρόγονής της Μαρίας της Πορφυρογέννητης^[1]. Η Μαρία η Πορφυρογέννητη υποκίνησε κίνημα σε βάρος της μητριάς της: αναθεματίστηκε αυτή κι ο εραστής της από κάποιον ιερέα στον ιππόδρομο^[4].

Το τέλος της

Ο Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός, εξάδελφος του Μανουήλ, κατηγόρησε τη Μαρία για συνωμοσία εναντίον του γιου της και για διαφθορά της καθαρότητας του στέμματος λόγω της σχέσης της με τον πρωτοσέβαστο. Όταν ο Ανδρόνικος Α΄ έφτασε στην Κωνσταντινούπολη ζήτησε -ανεπιτυχώς- από τρεις δικαστές του velum να την καταδικάσουν για προδοσία και η Μαρία κατέφυγε στη βοήθεια του γαμπρού της Μπέλα Γ΄ της Ουγγαρίας, ζητώντας του να λεηλατήσει περιοχές γύρω από το Βελιγράδι. Τελικά καταδικάστηκε για προδοσία σε φυλάκιση σε μια μικρή φυλακή κοντά στη Χρυσή Πύλη. Ο Αλέξιος Β΄ υπέγραψε την καταδικαστική απόφαση σε θάνατο της μητέρας του. Όμως η εκτέλεση αναβλήθηκε λόγω της άρνησης του γιου του Ανδρόνικου Μανουήλ και του γαμπρού του Γεωργίου να την εκτελέσουν. Τελικά στα τέλη του 1182 στραγγαλίστηκε και θάφτηκε στην ακτή.

Μετά το θάνατό της ο Ανδρόνικος Α΄ έβαλε να τη ζωγραφίσουν στα δημόσια πορτραίτα της ως μια ρυτιδωμένη γριά γυναίκα αν συνέβαινε ποτέ ο λαός να την συμπαθήσει^[5].