Μαίανδρος (ποταμός)

Ο Μαίανδρος ή Μεντερές (τουρκικά Büyük Menderes, Μπουγιούκ Μεντερές) είναι ποταμός της νοτιοδυτικής Τουρκίας στην αρχαία Καρία της Μικράς Ασίας.^[1] Στην αρχαιότητα ο ποταμός θεωρούνταν προσωποποιημένη ποτάμια θεότητα των αρχαίων Ελλήνων.

Αυτό το λήμμα αφορά τον ποταμό της Τουρκίας. Για το διακοσμητικό σχέδιο, δείτε: Μαίανδρος (αρχιτεκτονική).

Μαίανδρος
Πηγές	περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ
Εκβολές	Αιγαίο
Χώρες Λεκάνης	Τουρκία
Τουρκία	Τουρκία
Μήκος	584 χλμ.
Μέση εκροή	90 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
Παραπόταμοι	Akçay, d:Q3577263, Banaz Çayı και Λύκος (ποταμός της Φρυγίας)
wikidata (π • σ • ε )

Πηγάζει από το οροπέδιο της Ανατολίας στη Φρυγία^[2], κοντά στην σημερινή πόλη Ντινάρ και ακολουθώντας ελικοειδή πορεία χύνεται στο Αιγαίο πέλαγος. Στις εκβολές του χτίστηκαν οι αρχαίες πόλεις Μίλητος και Πριήνη. Σύμφωνα με τον Παυσανία, η Μίλητος αρχικά ήταν λιμάνι αλλά με τις προσχώσεις του Μαιάνδρου απομακρύνθηκε από αυτή.^[3]. Έχει μήκος 584 χιλιόμετρα και κατά την πορεία του σχηματίζει μια εύφορη κοιλάδα όπου κατά την αρχαιότητα αναπτύχθηκαν πολλές πόλεις. Στην πορεία του δέχεται νερά πολλών παραποτάμων με κυριότερους τον Λύκο, δύο με το ίδιο όνομα Μαρσύας, του Οργκία και του Λυθαίου. Ο Μπουγιούκ Μεντερές είναι βαθύ ποτάμι αλλά και στενό και γι αυτό είναι πλωτό μόνο από βάρκες.

Από τον Μαίανδρο ονομάστηκε και ένας είδος διακοσμητικού σχήματος που χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Έλληνες σε αγγεία και υφάσματα. Επίσης μαίανδροι ονομάζονται οι συνεχόμενες ελικοειδείς στροφές των ποταμών.

Μυθολογία

Στην Ελληνική μυθολογία ήταν ποτάμια θεότητα, όπως και ο γιος του Μαρσύας, και προστάτης του ομώνυμου ποταμού.

Ήταν γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, παιδιά του ήταν ο Κάλαμος, ο Μαρσύας, ο Βάβυος, η Σαμία, η Καλλιρρόη, και η Κυανή.

Κατά τον Αθανάσιο Σταγειρίτη, ο ποταμός Μαίανδρος, ονομάζονταν αρχικά "Αναβαίνων", γιατί φαινόταν πως επέστρεφε στις πηγές του. Άλλαξε όνομα εξ αιτίας κάποιου Μαιάνδρου. Αυτός, πολεμώντας τους Πεσσινούντιους, έταξε στη Ρέα να θυσιάσει όποιον τον προϋπαντούσε γυρίζοντας. Τον υποδέχτηκαν η γυναίκα, η κόρη και ο γιος του. Αφού τους θυσίασε, όπως είχε τάξει, πνίγηκε στο ποτάμι το οποίο πλέον πήρε το όνομά του.

Κατά άλλη παραλλαγή, που αναφέρει πάλι ο Σταγειρίτης, στον ίδιο πόλεμο, ο Μαίανδρος σύλησε ένα ιερό της Ρέας και η θεά τον τρέλανε. Τότε, αυτός σκότωσε την οικογένειά του, και μετά πνίγηκε στο ποτάμι. Εκεί υπήρχε και μια πέτρα που όποιος την έπαιρνε τρελαίνονταν και σκότωνε τους δικούς του. Για να μην συμβεί αυτό, έπρεπε να προσευχηθεί στη Ρέα.^[4]

Παραπομπές

1. Μαίανδρος· ποταμὸς Μιλήτου· ἄλλοι Καρίας Ησύχιος Γλώσσαι Μ
2. [1.2.7 ] ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσιν εἰς Κελαινάς, τῆς Φρυγίας[...]διὰ μέσου δὲ τοῦ παραδείσου ῥεῖ ὁ Μαίανδρος ποταμός· αἱ δὲ πηγαὶ αὐτοῦ εἰσιν ἐκ τῶν βασιλείων· ῥεῖ δὲ καὶ διὰ τῆς Κελαινῶν πόλεως. Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις Α΄
3. [11] κατὰ τὴν Μυουσίαν χώραν θαλάσσης κόλπος ἐσεῖχεν οὐ μέγας: τοῦτον λίμνην ὁ ποταμὸς ἐποίησεν ὁ Μαίανδρος, ἀποτεμόμενος τὸν ἔσπλουν τῇ ἰλύι: ὡς δὲ ἐνόστησε τὸ ὕδωρ καὶ οὐκέτι ἦν θάλασσα, οἱ κώνωπες ἄπειρον πλῆθος ἐγίνοντο ἐκ τῆς λίμνης, ἐς ὃ τοὺς ἀνθρώπους ἠνάγκασαν ἐκλιπεῖν τὴν πόλινΠαυσανία Αχαϊκά
4. Αθανασίου Σταγειρίτου "Ωγυγία ή αρχαιολογία" τομ Δ', σελ 207-8

Δείτε επίσης

• Μαίανδρος (αρχιτεκτονική)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Büyük Menderes River στο Wikimedia Commons