Λαϊκόν Κόμμα

Το Λαϊκό Κόμμα, εξέλιξη του Κόμματος των Εθνικοφρόνων, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κόμματα του Μεσοπολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων στην Ελλάδα.

Λαϊκόν Κόμμα
Πρόεδρος	Δημήτριος Γούναρης (1920-1922) Παναγής Τσαλδάρης (1924-1936) Κωνσταντίνος Τσαλδάρης (1946-1961)
Ιδρυτής	Δημήτριος Γούναρης
Ίδρυση	1920
Διάλυση	1961
Προκάτοχος	Κόμμα Εθνικοφρόνων
Έδρα	Αθήνα
Ιδεολογία	Μοναρχισμός,[1] Συντηρητισμός, Αντι-Βενιζελισμός, Εθνικισμός, Φιλελευθερισμός Αντικομμουνισμός[2]
Πολιτικό φάσμα	Δεξιά
Χρώματα	μπλε
Πολιτικό σύστημα Ελλάδας Πολιτικά κόμματα Εκλογές

Ιστορία

Παρουσία ως το 1936

Στις εκλογές του 1920 επικράτησε έναντι του Κόμματος Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το διάστημα 1920-22 σχηματίστηκαν διαδοχικές κυβερνήσεις με τη συμμετοχή του Λαϊκού Κόμματος, υπό τον Δημήτριο Γούναρη, τον Νικόλαο Στράτο και τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και το στρατιωτικό κίνημα του Σεπτεμβρίου του 1922, η πλειοψηφία των στελεχών του διώχτηκε και πέντε από τα κυριότερα στελέχη των κυβερνήσεών του εκτελέστηκαν, μαζί με τον τελευταίο αρχιστράτηγο, Γεώργιο Χατζηανέστη.

Την περίοδο 1923-1925, το ακέφαλο Λαϊκό Κόμμα απείχε από τις εκλογικές αναμετρήσεις. Μετά την πτώση του παγκαλικού καθεστώτος, τον Ιανουάριο του 1924, πολιτεύτηκε υπό την ηγεσία του Παναγή Τσαλδάρη, που ανέλαβε προσωρινά -και από 4 Μαΐου οριστικά- ανακτώντας την εκλογική του επιρροή. Στις εκλογές του 1932 στέρησε από το Κόμμα Φιλελευθέρων την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία και στις εκλογές του 1933 επικράτησε, σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση. Παρέμεινε στην εξουσία μέχρι και το ατυχές βενιζελικό κίνημα του 1935, συνέπεια του οποίου ήταν η παραίτησή του από την εξουσία, και ένεκα του πολιτικού χάους η παλινόρθωση της μοναρχίας από την κυβέρνηση Γεωργίου Κονδύλη.

Στις εκλογές που ακολούθησαν την παλινόρθωση βγήκε πρώτο σε κοινοβουλευτική δύναμη, χωρίς όμως να είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση. Τελικώς, έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις Κωνσταντίνου Δεμερτζή και Ιωάννη Μεταξά. Μετά το θάνατο του Παναγή Τσαλδάρη και την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, ανεστάλη η πολιτική του δράση, όπως και όλων των άλλων κομμάτων, ακόμη και αυτού του Μεταξά, παράγοντες του οποίου και διώχθηκαν.

Μετά τον πόλεμο

Αφίσα του Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές του 1946

Μετά την απελευθέρωση το 1944, το κόμμα επαναδραστηριοποιήθηκε υπό συλλογική ηγεσία, μέχρι που αρχηγός του ορίστηκε ο ανιψιός του Παναγή Τσαλδάρη, Κωνσταντίνος Τσαλδάρης. Στις εκλογές που ακολούθησαν παρέμεινε η πρώτη δύναμη στο χώρο της Δεξιάς. Αποκορύφωμα ήταν οι εκλογές του 1946, στις οποίες υπερίσχυσε έναντι του ασθενικού Κέντρου και των καταλοίπων του μεταξικού καθεστώτος· από τις εκλογές απείχαν οι κομμουνιστές. Παρά τη νίκη του όμως, ο Τσαλδάρης αναγκάστηκε υπό την έντονη πίεση των Αμερικανών, να στηρίξει κυβέρνηση συνασπισμού, με πρωθυπουργό τον παλαιό βενιζελικό πολιτικό και αρχηγό του Κόμματος Φιλελευθέρων, Θεμιστοκλή Σοφούλη. Στο δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος που έγινε τον ίδιο χρόνο, στήριξε ανεπιφύλακτα την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β΄.

Στις εκλογές του 1950 παρέμεινε πρώτη δύναμη στο χώρο της Δεξιάς, αν και τα κόμματα του Κέντρου μπόρεσαν να αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή. Στις εκλογές του 1951 όμως, το κόμμα σαρώθηκε από τον Ελληνικό Συναγερμό του Αλέξανδρου Παπάγου, τη νέα δύναμη στη Δεξιά, η δε πλειοψηφία των στελεχών του προσχώρησε άμεσα σ’ αυτόν. Ο Τσαλδάρης συνέχισε να ηγείται του συνεχώς συρρικνούμενου κόμματός του, το οποίο πλέον εξέλεγε ελάχιστο αριθμό βουλευτών. Το 1956, το Λαϊκό Κόμμα συμμετείχε από κοινού με τα κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς, στο συνασπισμό υπό τον τίτλο Δημοκρατική Ένωσις, κερδίζοντας 3 έδρες στη Βουλή. Το 1958, το Λαϊκό Κόμμα επιχείρησε να ανακτήσει ορισμένα από τα παλαιά στελέχη του, συγκεντρώνοντάς τα σε έναν εκλογικό συνασπισμό υπό την επωνυμία Ένωσις Λαϊκών Κομμάτων, και έλαβε στις εκλογές της 11ης Μαΐου 4 έδρες, οι 2 από τις οποίες περιήλθαν στο κόμμα.

Από το 1961 δεν μετέχει πλέον σε εκλογές.

Αποτελέσματα εκλογών

Βουλή των Ελλήνων

Έτος	Αρχηγός κόμματος	Αριθμός ψήφων	Ποσοστό ψήφων	Έδρες	Θέση
1923	Παναγής Τσαλδάρης	αποχή	αποχή	0 / 398	Εκτός Βουλής
1926	Παναγής Τσαλδάρης	194.293	20,27%	60 / 279	Οικουμενική Κυβέρνηση
					Αξιωματική Αντιπολίτευση
1928	Παναγής Τσαλδάρης	243.543	23,94%	19 / 250	Αξιωματική Αντιπολίτευση
1932	Παναγής Τσαλδάρης	395.974	33,80%	95 / 250	Κυβέρνηση
					Αξιωματική Αντιπολίτευση
1933	Παναγής Τσαλδάρης	434.550 (Η.Α.)	38,07% (Η.Α.)	118 / 300	Κυβέρνηση
1935	Παναγής Τσαλδάρης	669.434 (Σ.Κ.Κ.)	65,04 (Σ.Κ.Κ.)	254 / 300	Κυβέρνηση
1936	Παναγής Τσαλδάρης	281.597	22,10%	72 / 300	Κυβέρνηση συνεργασίας
1946	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης	610.995 (Η.Π.Ε.)	55,12% (Η.Π.Ε.)	156 / 354	Κυβέρνηση συνεργασίας
					Κυβέρνηση
					Κυβέρνηση συνεργασίας
					Κυβέρνηση
					Κυβέρνηση συνεργασίας
					Κυβέρνηση συνεργασίας
					Κυβέρνηση συνεργασίας
1950	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης	317.512	18,80%	62 / 250	Αξιωματική αντιπολίτευση
					Κυβέρνηση συνεργασίας
					Αξιωματική αντιπολίτευση
1951	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης	113.876	6,66%	2 / 258	5ο κόμμα Αντιπολίτευση
1952	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης	16.767	1,05%	0 / 300	4ο κόμμα Εκτός Βουλής
1956	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης	1.620.007 (Δημοκρατική Ένωσις)	48,15% (Δημοκρατική Ένωσις)	3 / 300	8ο κόμμα Αντιπολίτευση
1958	Κωνσταντίνος Τσαλδάρης Παναγιώτης Κανελλόπουλος	113.358 (Ε.Λ.Κ.)	2,95% (Ε.Λ.Κ.)	2 / 300	5ο κόμμα Αντιπολίτευση

Διατελέσαντες πρόεδροι

Οι διατελέσαντες πρόεδροι του Λαϊκού Κομματος είναι οι εξής:

#	Πρόεδρος		Εικόνα	Θητεία		Πρωθυπουργός
1		Δημήτριος Γούναρης		17 Οκτωβρίου 1920	28 Νοεμβρίου 1922	1921-1922
2		Παναγής Τσαλδάρης		Ιανουάριος 1924	17 Μαΐου 1936	1932-1933 1933-1935
3		Κωνσταντίνος Τσαλδάρης		15 Νοεμβρίου 1945	1961	Απρίλιος 1946 - Ιανουάριος 1947 Αύγουστος 1947 - Σεπτέμβριος 1947

Παραπομπές

1. Roudometof, Victor (2002), Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Praeger Publishers, p. 98
2. Hatzivassiliou, Evanthis (2010), "Greek Liberalism in the Twentieth Century Dilemmas of Research", The Constantinos Karamanlis Institute for Democracy Yearbook 2010 (Springer): 124