Κωνσταντίνος Δημητριάδης (γλύπτης)

Ο Κωνσταντίνος Θ. Δημητριάδης (Στενήμαχος Ανατολικής Ρωμυλίας, 1881 – Αθήνα, 28 Οκτωβρίου 1943) ήταν Έλληνας γλύπτης, ακαδημαϊκός και ολυμπιονίκης.

Κωνσταντίνος Δημητριάδης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Κωνσταντίνος Δημητριάδης (Ελληνικά)[1]
Γέννηση	1881[2][3][4] ή 1879[5] Ασένοβγκραντ
Θάνατος	28  Οκτωβρίου 1943[4][6] ή 1943[5] Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλύπτης[1]
Εργοδότης	Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών[1]
Αξιοσημείωτο έργο	Γρηγόριος Γ. Μαρασλής Ανδριάντας του Χρυσόστομου Σμύρνης, Αθήνα Προτομή Στέλιου Σεφεριάδη, Νέα Σμύρνη Προτομή του Αλέξανδρου Πάλλη, Ιωάννινα Προτομή Μαντὠ Μαυρογένους, Μύκονο Πολεμιστής του 1821, Πάτρας Αναθηματική στήλη του 1821, Πάτρας Έφιππος Ανδριάντας του Μεχμέτ Αλή, Καβάλα Ηρώο των Αγωνιστών του 1821, Καλάβρυτα Προτομή του Βασιλιάς Γεώργιου Α’, Θεσσαλονίκη Προτομή του Διονύσιου Σολωμού, Ζάκυνθος Προτομή του Ούγκο Νικολάου Φώσκολο, Ζάκυνθος Ανδριάντας Χρυσοστόμου Σμύρνης, Δράμα
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Ακαδημίας Αθηνών[1] διευθυντής (1930–1943, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών)[1]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Καλλιτεχνικό μετάλλιο
Χρυσό	Ολυμπιακοί αγώνες - Παρίσι	1924

Η ζωή του

Σπούδασε γλυπτική στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας (τη μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δάσκαλο τον Γεώργιο Βρούτο. Το 1903 έλαβε την Αβερώφειο υποτροφία για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Μόναχο. Τον επόμενο χρόνο, μετακόμισε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στην Ακαδημία της Γκραντ Σωμιέρ (Académie de la Grande Chaumière) και στη Σχολή Καλών Τεχνών (École des Beaux-Arts).^[7] Το 1905 άνοιξε δικό του εργαστήριο στο Παρίσι, ενώ αργότερα άνοιξε και δεύτερο εργαστήριο στο Λονδίνο.

Παντρεύτηκε πρώτη φορά με πολιτικό γάμο τη Γαλλίδα Ανζέλ Μοντέιγ (Angele Monteil) το 1908, αλλά ο γάμος αυτός κατέληξε στο διαζύγιο το 1927. Το 1928 παντρεύτηκε στο Παρίσι, με ορθόδοξο γάμο, τη Σόνια Δ. Μαριέττη.

Ο Δισκοβόλος (1927), Λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου, Παναθηναϊκό Στάδιο, Αθήνα

Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι, όχι σε αθλητικό αγώνισμα αλλά στη γλυπτική, αφού το πρόγραμμα των αγώνων περιελάμβανε και καλλιτεχνικούς αγώνες^[8]. Το έργο του Ο δισκοβόλος (Discobole Finlandais) κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. Το έργο αυτό σήμερα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη^[9], ενώ αντίγραφό του βρίσκεται στην Αθήνα, απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο.

Προτομή του Κωστή Παλαμά, από τη συλλογή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός

Το 1930 επέστρεψε στην Αθήνα και, με παρέμβαση του Ελευθέριου Βενιζέλου, διορίστηκε πρώτος διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και καθηγητής της γλυπτικής, θέση που διατήρησε έως το θάνατό του. Σ' αυτόν οφείλεται η ίδρυση των πρώτων παραρτημάτων της Σχολής στους Δελφούς, την Ύδρα και τη Μύκονο, ενώ με δική του πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε η ελληνική συμμετοχή στην 20ή Μπιενάλε της Βενετίας το 1936^[10].

Συνεργάστηκε επίσης με τους καλλιτέχνες Φωκίωνα Ρώκ και Θωμά Θωμόπουλο για το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας (1932). Το 1936 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1937 τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών. Το 1938 συμμετείχε στην Πανελλήνια Έκθεση.

Οι προτομές και τα άλλα δημόσια μνημεία που δημιούργησε ο Δημητριάδης χαρακτηρίζονται ως έργα ρεαλιστικά και δεν διαφέρουν σημαντικά από άλλα έργα της εποχής του. Ωστόσο, το υπόλοιπο έργο του Δημητριάδη, το ιδιωτικό, είναι πολύ επηρεασμένο από το έργο του γάλλου γλύπτη Αύγουστου Ροντέν^[7] ως προς την επιλογή και την απόδοση των θεμάτων του. Στο ιδιωτικό του έργο, ο Δημητριάδης έδωσε έμφαση στην κίνηση και το στιγμιαίο και επεξεργάσθηκε την ανθρώπινη ανατομία σε βαθμό που να την κάνει αλληγορικό σύμβολο κατά τα πρότυπα του Ροντέν. Τέτοια έργα του ήταν Οι νικημένοι της ζωής (1905–1914), πολυπρόσωπη εικονογραφική σύνθεση με δώδεκα παραστάσεις που ο γλύπτης δεν ολοκλήρωσε εξαιτίας της κήρυξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γυναικείος κορμός (1920, Εθνική Πινακοθήκη, έργο 505) και η Χορεύτρια (1920, Εθνική Πινακοθήκη, έργο 1888).

Σημειώσεις

1. www.elia.org.gr/userfiles/archives/%ce%94%ce%97%ce%9c%ce%97%ce%a4%ce%a1%ce%99%ce%91%ce%94%ce%97%ce%a3__%ce%9a%ce%a9%ce%a3%ce%a4%ce%91%ce%a3.pdf. Ανακτήθηκε στις 4  Μαΐου 2020.
2. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500193080. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. (Γαλλικά) Répertoire des artistes. 11111. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. (Ολλανδικά) RKDartists. 433529. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
5. «Biographisches Lexikon der Münzmeister und Wardeine, Stempelschneider und Medailleure» 27941. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2022.
6. «Dēmētriadēs, Kostas» 12  Ιανουαρίου 2018.
7. «Δημητριάδης Κωνσταντίνος (1879 Στενήμαχος Ανατολικής Ρωμυλίας - 1943 Αθήνα)». Εθνική Πινακοθήκη. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2015.
8. Βλ. Αθήνα 1896–Ατλάντα 1996: Η ιστορία και τα αποτελέσματα των Ολυμπιακών Αγώνων, Έκδοση Εφημερίδας Έθνος, Αθήνα 1996.
9. Στο Ράνταλ Άιλαντ Παρκ· βλ. nycgovparks.org Αρχειοθετήθηκε 2012-06-24 στο Wayback Machine..
10. Συμμετείχε με αντίτυπο του έργου του Γυναικείος κορμός. Λανθασμένα στον κατάλογο της έκθεσης αντί «Torso di donna» έχει γραφτεί «Busto di donna» («Γυναικεία προτομή»). Βλ. Β΄ Λύκειο Νέας Φιλαδέλφειας, «Οι γλύπτες και η άθληση» Αρχειοθετήθηκε 2004-08-17 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2009.

Βιβλιογραφία

• Ζέττα Αντωνοπούλου: Τα γλυπτά της Αθήνας. Υπαίθρια γλυπτική 1834-2004, Ποταμός, 2003
• Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης. Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2011 
• Τώνια Γιαννουδάκη: Υπαίθρια γλυπτά του δήμου Αθηναίων 1832-1922, μεταπτυχιακή εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 1994 ρου Σούτζου, Αθήνα 2011
• Τώνια Γιαννουδάκη: Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
• Αντωνία Γιαννουδάκη: Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (7/5/2015)

• Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16^ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 1, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
• Στέλιος Λυδάκης: Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόμ. 5, Μέλισσα, Αθήνα 1981
• Στέλιος Λυδάκης: Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
• Ελένη Μάργαρη: Η γυναίκα στη νεοελληνική γλυπτική, Ιωάννινα 2014
• Ηλίας Μυκονιάτης: Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
• Gabriel Séailles: «Ένας έλληνας γλύπτης, ο Κώστας Δημητριάδης» (μτφρ. Κίμων Λώλος), Νέα Εστία, τ. 396, 1 Δεκεμβρίου 1943, σ. 1382-1384
• N. Tzani: Costas Dimitriadis (1879-1943). La carrière européenne d’un sculpteur grec (διδακτορική διατριβή), Université de Stasbourg, 2012
• Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982

Πηγές

• Αρχείο Κώστα Δημητριάδη, Ε.Λ.Ι.Α. (http://www.elia.org.gr/entry.fds?entryID=208&pageid=101&pageCode=05.02&tablepageID=25&pageNo=1&direction=asc&orderby=&langid=1&letter=%C4 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.) 28/4/2015
• Εθνική Πινακοθήκη, Ίδρυμα Αλεξάνδρου Σούτζου: Κωνσταντίνος Δημητριάδης (7/8/2015)
• https://web.archive.org/web/20160509213442/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=681&artwork_id=61146 (5/8/2015)
• https://web.archive.org/web/20160509152220/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=681&artwork_id=61147 (5/8/2015)
• https://web.archive.org/web/20160509031424/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=681&artwork_id=64143 (5/8/2015)
• https://web.archive.org/web/20160510034549/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=1&artwork_id=64144 (5/8/2015)
• https://web.archive.org/web/20150721120009/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=604 (5/8/2015)
• http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=604&artwork_id=64716%5Bνεκρός+σύνδεσμος%5D (5/8/2015)
• http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=604&artwork_id=64976%5Bνεκρός+σύνδεσμος%5D (5/8/2015)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Κωνσταντίνος Δημητριάδης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών