Καλυβιανή Χανίων

Η Καλυβιανή είναι οικισμός της Κοινότητας Γραμβουσής του δήμου Κισσάμου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 136 κατοίκους. Βρίσκεται 6 χιλιόμετρα δυτικά από το Καστέλλι Κισσάμου και 49 από τα Χανιά και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 50 μ.^[1] στον δυτικό μύχο του κόλπου της Κισσάμου.

Καλυβιανή
Καλυβιανή Καλυβιανή
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Χανίων
Δήμος	Κισσάμου
Δημοτική Ενότητα	Κισσάμου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Κρήτη
Νομός	Χανίων
Πληθυσμός
Μόνιμος	149
Έτος απογραφής	2021
δεδομένα

Ιστορικά στοιχεία

Στη χερσόνησο βόρεια της Καλυβιανής, στη θέση Άη Σώστης βρισκόταν κατά την αρχαιότητα ιερό και εκεί τοποθετείται το αρχαίο πόλισμα Αγνείο.^[2] Στη θέση Τύλιφος, στην λοφοσειρά ανάμεσα στην Καλυβιανή και τη Φαλάσαρνα βρέθηκε ελληνιστική επιγραφή 22 στίχων, η οποία αφορά προσπάθεια ειρήνης ανάμεσα στις αρχαίες πόλεις Φαλάσσαρνα και Πολυρρήνια.^[3]

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Caliviani, στην επαρχία Κισάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Caliviani με 47 κατοίκους και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 αναφέρει το χωριό επίσης ως Caliviani. Ο Ρόμπερτ Πάσλεϊ στα ταξίδια του στην Κρήτη αναφέρει την Καλυβιανή μαζί με άλλα χωριά της περιοχής με την ονομασία Μεσόγεια.^[1]

Το 1881 ανήκε στον δήμο Μεσογείων και σύμφωνα με την απογραφή είχε μαζί με το Νιο Χωριό και τον Αζογυρές 385 χριστιανούς κατοίκους και 8 μουσουλμάνους κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 208 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Το 1920 υπαγόταν στον αγροτικό δήμο Αγίου Γεωργίου.^[1] Το 1925 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Λαρδά (από το 1940 και έπειτα Γραμβούσης), μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον δήμο Κισσάμου.^[4]

Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	208	102	128	133	146	155	139	132		114	136

Σημεία ενδιαφέροντος

Το χωριό διατηρεί τον παραδοσιακό χαρακτήρα, με τις νεότερες κατασκευές να εξακολοθούν να κατασκευάζονται από πέτρα.^[5] Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο και στο εσωτερικό της φέρει τοιχογραφίες, ψηφιδωτό και στεγάζει εκκλησιαστικό μουσείο. Στα Κουτουφιανά βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, κτισμένος το 1908. Δίπλα στον ναό στο παρελθόν λειτουργούσε σχολείο, ενώ σήμερα στεγάζεται εκεί το Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Κισσάμου.^[6] Στην κορυφή λόφου σώζεται το καθολικό μονής αφιερωμένης στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός χρονολογείται από τον 15ο αιώνα και στο εσωτερικό του σώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών.^[7]

Από την Καλυβιανή ξεκινάει χωματόδρομος μήκους 9,5 χιλιομέτρων, ο οποίος καταλήγει κοντά στην αβαθή λιμνοθάλασσα του Μπάλου, η οποία σχηματίζεται ανάμεσα στο ακρωτήριο Τηγάνι και τη χερσόνησο της Γραμβούσας.^[5] Βόρεια του οικισμού εκτείνεται η παραλία της Καλυβιανής, η οποία είναι ελάχιστα ανεπτυγμένη τουριστικά.^[8]

Παραπομπές

1. Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 426.
2. «Άγιος Σώστης». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
3. «ΤΥΛΙΦΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
4. «Καλυβιανή (Χανίων)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
5. «Η Κίσσαμος». in.gr. 5 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.
6. «Ενορία Αγίου Νικολάου Καλυβιανής». Ιερά Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.
7. «Κοίμηση Θεοτόκου». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
8. «Παραλία Καλυβιανής - Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης». www.cretanbeaches.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.