Η Παιανία (αρχαία ελληνικά: Παιανία), (ο δήμος: Παιανίας, δήμος Παιανιεύς) ήταν το όνομα, αρχαίων οικισμών - πόλεων και δήμων της Πανδιονίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας), που ήταν διαμοιρασμένη σε δύο κυρίως οικισμούς, με δύο αντίστοιχους δήμους των Μεσογείων, με ονομασίες αντίστοιχα, «Καθύπερθεν Παιανία» (Άνω Παιανία) και «Υπένερθεν Παιανία» (Κάτω Παιανία).
Γρήγορες Πληροφορίες Γενικά στοιχεία, Ονομασία ...
Παιανία Πανδιονίδας| Γενικά στοιχεία |
|---|
| Ονομασία | Παιανία καθύπερθεν |
|---|
| Μεταγενέστερη ονομασία | Λιόπεσι, Παιανία |
|---|
| Κύριος οικισμός | Παιανία Καθύπερθεν (Άνω Παιανία) |
|---|
| Διοικητικά στοιχεία |
|---|
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
|---|
| Ονομασία δήμου | Δήμος Καθύπερθεν Παιανίας |
|---|
| Ονομασία δημότη | Παιανιεύς (καθύπερθεν) |
|---|
| Φυλή | Πανδιονίδα
Αντιγονίδα |
|---|
| Τριττύς | Μεσογείων |
|---|
| Έδρα τριττύος | Παιανία |
|---|
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
|---|
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
|---|
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
|---|
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
|---|
| Αριθμός βουλευτών |
|---|
1η περίοδος
508 – 307/306 π.Χ. | 1 |
|---|
2η περίοδος
307/306–224/223 π.Χ. | 1 |
|---|
3η περίοδος
224/223–201/200 π.Χ. | 1 |
|---|
4η περίοδος
201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
|---|
5η περίοδος
126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
|---|
| Ιστορική εξέλιξη |
|---|
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
|---|
| Λήξη | 3ος αιώνας |
|---|
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Παιανίας |
|---|
| Λατρευτικές παραδόσεις |
|---|
| Αρχαιολογία |
|---|
| Περιοχή |
|---|
Αρχαία Αττική
Σήμερα: θέση βόρεια από την Παιανία Αττικής |
 |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής |
|
Κλείσιμο
Γρήγορες Πληροφορίες Γενικά στοιχεία, Ονομασία ...
Παιανία Πανδιονίδας| Γενικά στοιχεία |
|---|
| Ονομασία | Παιανία ὑπένερθεν |
|---|
| Μεταγενέστερη ονομασία | Λιόπεσι, Παιανία |
|---|
| Κύριος οικισμός | Παιανία Υπένερθεν (Κάτω Παιανία) |
|---|
| Διοικητικά στοιχεία |
|---|
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
|---|
| Ονομασία δήμου | Δήμος Υπένερθεν Παιανίας |
|---|
| Ονομασία δημότη | Παιανιεύς (υπένερθεν) |
|---|
| Φυλή | Πανδιονίδα |
|---|
| Τριττύς | Μεσογείων |
|---|
| Έδρα τριττύος | Παιανία |
|---|
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
|---|
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
|---|
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
|---|
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
|---|
| Αριθμός βουλευτών |
|---|
1η περίοδος
508 – 307/306 π.Χ. | 11 |
|---|
2η περίοδος
307/306–224/223 π.Χ. | 22 |
|---|
3η περίοδος
224/223–201/200 π.Χ. | 22 |
|---|
4η περίοδος
201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
|---|
5η περίοδος
126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
|---|
| Ιστορική εξέλιξη |
|---|
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
|---|
| Λήξη | 3ος αιώνας |
|---|
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Παιανίας |
|---|
| Λατρευτικές παραδόσεις |
|---|
| Αρχαιολογία |
|---|
| Περιοχή |
|---|
Αρχαία Αττική
Σήμερα:
Σήμερα: θέση ανατολικά από την Παιανία Αττικής |
|
Κλείσιμο
Οι δήμοι της Παιανίας, ήταν δήμοι των Μεσογείων.[1] Οι δύο δήμοι της Παιανίας μαζί με τους δήμους της Ώας, της Κονθύλης και της Κυθήρρου αποτελούσαν την πεδινή (μεσογειακή) τριττύ της φυλής. Έχουν βρεθεί αρχαιολογικά σημεία που ταυτίζουν τους δυο δήμους με την σημερινή Παιανία, (παλαιότερη ονομασία Λιόπεσι)[2] του σημερινού Δήμου Παιανίας. Στην περιοχή της σύγχρονης Παιανίας, εκτός από τον μεγάλο δήμο της Παιανίας, εμπίπτουν και τμήματα άλλων τεσσάρων αρχαίων αττικών δήμων: Των δήμων της Κίκκυνας, της Ώας, της Κονθύλης και της Ερχιάς.
Πιστεύεται ότι οι ως τώρα έρευνες έχουν επιβεβαιώσει την ταύτιση των δύο (2) αρχαίων δήμων και οικισμών της Παιανίας με τις εξής αρχαιολογικές θέσεις:[3]
- Η Παιανία Καθύπερθεν (Άνω Παιανία, αγγλικά: Upper Paiania) τοποθετείται πιθανώς στην περιοχή του Παλαιού χωριού της Παιανίας, κάτω από τον λόφο Καμάρθι, σε θέση στο νότιο τμήμα του Λιόπεσι,[4] δηλαδή της σύγχρονης Παιανίας, η οποία υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Παιανίας.
- Η Παιανία Υπένερθεν (Κάτω Παιανία, αγγλικά: Lower Paiania) αναπτύσσεται πιθανώς στην περιοχή του σημερινού Αγίου Αθανασίου, σε θέση στα ανατολικά περίχωρα από το Λιόπεσι,[4] δηλαδή τη σύγχρονη Παιανία, η οποία υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Παιανίας.
Οι ερευνητές του 19ου αιώνα Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής[2]και Διονύσιος Σουρμελής,[5] επίσης επιβεβαιώνουν την διαχρονική ύπαρξη του δήμου στην περιοχή της σύγχρονης Παιανίας, η οποία παλαιότερα αναφερόταν ως Λιόπεσι.
Και οι δύο δήμοι, η ύπαρξη των οποίων επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[6] ως μέλη αρχικά της Πανδιονίδας φυλής, συμμετείχαν στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). ως εξής: Με 1 βουλευτή ο δήμος της Καθύπερθεν Παιανίας (Άνω Παιανίας) και με 11 βουλευτές ο δήμος της Υπένερθεν Παιανίας (Κάτω Παιανίας). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ως και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος της Καθύπερθεν Παιανίας (Άνω Παιανίας) ενσωματώθηκε στην Αντιγονίδα φυλή με 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Ενώ ο δήμος της Υπένερθεν Παιανίας (Κάτω Παιανίας) παρέμεινε στην Πανδιονίδα φυλή, αλλά με 22 βουλευτές. Μετά την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς) ο δήμος της Καθύπερθεν Παιανίας (Άνω Παιανίας) επανήλθε ξανά στην Πανδιονίδα φυλή, κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας). Για τις δυο αυτές τελευταίες περιόδους είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων και των δυο δήμων ή αν είχαν ενοποιηθεί σε ένα δήμο.
Νεκροπόλεις Παιανίας
- Μεγάλο νεκροταφείο στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου (οικόπεδο Οικονομόπουλου) με τάφους που χρονολογούνται από τη Γεωμετρική εποχή ως και την Ύστερη κλασική εποχή. Ως το 2015 είχαν πραγματοποιηθεί 5 σωστικές ανασκαφικές έρευνες και ερευνήθηκαν 28 τάφοι με 22 ταφές, ενώ ανάμεσα στα κτερίσματα περιλαμβάνονται πινάκια, σκύφοι, κύπελλα, κάνθαροι, μικρές οινοχόες, πυξίδες και άλλα ευρήματα.[7]
- Μεγάλο νεκροταφείο βόρεια της νοτιοδυτικής οδού, που ορίζεται από 2 ταφικούς περιβόλους. Έχουν ερευνηθεί 60 ταφές όλων των τύπων και χρονολογείται μεταξύ του 5ου και του 4ου αιώνα π.Χ. Ξεχωρίζουν 2 μεγάλες μαρμάρινες σαρκοφάγοι.[7]
- Μικρότερο σε έκταση νεκροταφείο δυτικά της βορειοδυτικής οδού (οικόπεδο Στρακαντούνα), το οποίο χρονολογείται περί τον 5ο αιώνα π.Χ., όπου ερευνήθηκαν συνολικά 19 ταφές, εκ των οποίων 16 πυρές. Αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει σε αυτό, ένας κεραμοσκεπής τάφος.[7]
- Ταφικός περίβολος στη θέση Πισκοπή ή Προσήλιο, η οποία ήταν γνωστή λόγω του αρχαίου υδραγωγείου της περιοχής (οικόπεδο Γιαννάκη). Ανακαλύφθηκαν συστάδες τάφων με 10 πρωτογενείς πυρές, 2 σαρκοφάγους και 1 εγχυτρισμό, που χρονολογούνται περί τον 4ο αιώνα π.Χ. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα ευρήματα περιλαμβάνεται χάλκινο δικαστικό πινάκιο στο οποίο αναφέρεται ως διαιτητής ή δικαστής ο Αμύνιππος ο Παιανιεύς.[8]
Ο δημότης της αρχαίας Παιανίας ονομαζόταν Παιανιεύς.[9]
Αρχαιολογική συλλογή Παιανίας
Η αρχαιολογική συλλογή Παιανίας, στην οποία περιλαμβάνονται διάφορα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή της Παιανίας, όπως λίθινα αντικείμενα, επιτύμβια, λήκυθοι κ.α. παλαιότερα είχε βρει στέγη στο Δημοτικό Σχολείο της Παιανίας, ενώ σήμερα στεγάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας. Βασική αναφορά για αυτήν είχε κάνει ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κυπαρίσσης (1879–1944).[10]
Η κατοίκηση της Παιανίας συνεχίστηκε και στα χρόνια που ακολούθησαν την κλασική εποχή. Την αδιάσπαστη συνέχεια της κατοίκησης στην περιοχή έως σήμερα επιβεβαιώνουν, διάφορα σωζόμενα κατάλοιπα από την ρωμαϊκή και υστερορωμαϊκή εποχή. Η κατοίκηση του χώρου κατά τα υστερορωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια. Στη συνέχεια Αρβανίτες άποικοι προσήλθαν, ως εργατικά χέρια στα κτήματα, στην ευρύτερη περιοχή του Ενετικού δουκάτου των Αθηνών, την περίοδο της Λατινοκρατίας (1204 - 1453), στην περιοχή δε της Παιανίας αφομοιώθηκαν με τους παλιότερους κατοίκους μετατρέποντας το όνομα της αρχαίας πόλης σε "Λιόπεσι" το οποίο παρέμεινε κατά την Τουρκοκρατία και για ένα αιώνα ακόμα, ως το 1935, όταν επανήλθε η αρχική ονομασία Παιανία. Το 2001, η Παιανία υπολογίζονταν σε 19.767 κατοίκους και το 2011, με βάση την επίσημη απογραφή, σε 26.668 κατοίκους.
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τους δήμους της Παιανίας, όπως ο βουλευτής Βάσσος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Βιβούλλιος (Θεόφιλος) ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Βίκτωρ ο Παιανιεύς, ο Βλεψίας ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Βόηθος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Γάιος (ο και Επάγαθος) ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Γάιος (Ευβίοτος) ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Γάιος ο Παιανιεύς γιος του Πρείμου, ο λοχαγός Γλαύκος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Γναίος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Δείος ο Παιανιεύς γιος του Πυθού, ο επιστάτης στο προεδρείο της αρχαίας Βουλής Δεξίμβροτος ο Παιανιεύς γιος του Αρκεσίλου, ο κοσμήτης Δέξιππος ο Παιανιεύς γιος του Παγχάρου, ο δικαστής Δημαίνετος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Δημέας ο Παιανιεύς γιος του γιος του Δημοστράτου, ο βουλευτής Δημήτριος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Δημοκλής ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Δημόστρατος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Δημόφιλος ο Παιανιεύς γιος του Δημοφάνους, ο ιερέας των Πανδείων Δήμων ο Παιανιεύς γιος του Δημομέλους, ο βουλευτής Διογένης ο Παιανιεύς γιος του Διογένους, ο βουλευτής Διόδοτος ο Παιανιεύς, ο βουλευτής Διόδοτος ο Παιανιεύς γιος του Δεινία, ο βουλευτής Διονύσιος ο Παιανιεύς γιος του Γλαύκου κ.α.[11] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
- Φορμίων, έζησε στο δήμο ως την εκλογή του σαν ναύαρχος.
- Δημοσθένης, γεννήθηκε το 384 π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).
- Δημάδης, γεννήθηκε το 380 π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).
- Δημομέλης, γεννήθηκε τον τέταρτο αιώνα π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).
- Ζηνόδωρος ο Παιανιεύς, γεννήθηκε το 200 π.Χ., δημότης.
[...] "Paeania: (Παιανία/Paianía). Great Attic mesogeia deme of the phyle Pandionis in Liopesi (today again P.), divided into Upper P. (Π. καθύπερθεν/P. kathýperthen) with one bouleutḗs and Lower P. (Π. ὑπένερθεν/P. Hypénerthen) with eleven bouleutaí (Harpocr. s.v. Παιανιεῖς). In 307/6 BC, Upper P. changed over to Antigonis. The deme decree IG I3 250 (450/430 BC; FO: Liopesi) [2. 385 No. 83] of Lower P., which mentions a quorum of 100 dēmótai [2. 95], attests to the harvest festival of Pr(o)ērosía [2. 196f.] and hieropoioí ('cult officials') [2. 142, 183]". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Paeania Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellēnika: ē toi perigraphē geōgraphikē, historikē, archaiologikē kai statistikē tēs archaias kai neas Hellados, Jakob. R. Rhangabis, 1853. Τόμος 1ος, σελ. 279: [...] "Παιανία, δήμος φυλής Πανδιονίδος διαιρούμενος εις δύο = εις Καθύπερθεν Παιανίαν και Υπένερθεν Παιανίαν (1 = Ιδ. Αρποκρατ. - Σουΐδ.) και κείμενος επί της ανατολικής πλευράς του Υμηττού. Φορμίων ο Ασωπίχου ος ην εξ ουκ αφανών γονέων και εις των επισήμων Αθηναίων οφείλων χρέη, ανεχώρησεν εις τούτον τον Παιανιέα δήμον• διαιτώμενος δε ενταύθα, ηρέθη ναύαρχος των Αθηναίων, αλλά δεν ηθέλησε να εκπλεύση, προτείνων ότι πριν η εκτίση τα χρέη δεν θα ήναι ίκανος να εμπνεύση φρόνημα γενναίον εις τους στρατιώτας• και τότε οι Αθηναίοι θέλοντες βεβαίως να ναυαρχήση ο Φορμίων, απέτισαν τα χρέη εις όσους ώφειλεν (2 = Παυσ. Αττ. κ. 23.). — Ο Δημοσθένης ην εκ του δήμου Παιανίας. - Ο δήμος η Παιανία εκείτο παρά το νυν χωρίον Λιόπεσι (3 = Ληκ. Δημ. μετάφρασ. ο. 231. σημ. 109. - Ρος Δημ. Παιονία)".[...] John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 129. Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 64-65: [...] "Παιανία, ο δημότης Παιανιεύς, ο δήμος ούτος ήτον διαιρημένος εις δύο, εις υπένερθεν και καθύπερθεν• ότι ούτος έκειτο όπισθεν του Υμηττού προς τα Μεσόγεια συμφωνούσι πολλοί, αλλά η θέσις δεν γίνεται γνωστή εκ μαρτυρίας, μόνην δε αφορμήν έχομεν ημείς να διϊσχυρισθώμεν την θέσιν το του Αρποκρατίωνος εν οις λέγει «Παιανιείς, μνημονεύουσι και τούτον οι ρητορες ώσπερ και Δείναρχος εν τω κατά Στεφάνου περί του Οχετού». Παρατηρείται λοιπόν ότι ο Δείναρχος μνημονεύει τους Παιανιείς εις την περί του Οχετού υπόθεσιν, ο έστι εγένετο μνεία της Παιανίας δια την μετά του Οχετού γειτονίαν της• και επειδή το νυν λεγόμενον λιόπεσι συνορεύει με τον Οχετόν, όστις την σήμερον είνε η Κοροπή κατά τα προειρημένα, άρα το λιόπεσι είνε η Παιανία, της όποιας η Κώμη ήτον όπου την σήμερον ό τόπος καλείται Πισκοπή κατά παραφθοράν του ονόματος• το δε βουστάσιον των Παιανιέων ωνομάσθη παρά των Αλβανών Λιόπεσι• διότι λιόπε αλβανιστί λέγεται η αγελάδα. Και ο δήμος ούτος έχει γαίας καρποφόρους, και ελαιώνα, και αμπελώνας• ήτον δε το πάλαι εκ των πλουσίων δήμων• αλλά και σήμερον δεν είνε ευκαταφρόνητος, και έχει προ πάντων το μέλι εξαίρετον δια τον παρακείμενον Υμηττόν.". [...] Παιαν Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Παιανία (καθύπερθεν, και υπένερθεν) δήμος της Αττικής, εκ της Πανδιονίδος φυλής (Κάτοικ. Παιανιεύς)". [...], σελ. 302. Δημότες της Παιανίας Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): PAIANIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πρωτογενείς πηγές
Δευτερογενείς πηγές
- Paeania, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
- Ουίλλιαμ Σμιθ,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 97-98 (Paeania)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 97-98 (Paeania)
- John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, «Attica». Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, σελ. 129.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
- Πέτρος Φιλίππου-Αγγέλου, «Παιανία Υπένερθεν - Παιανία Καθύπερθεν», Πρακτικά Ε' ΕΣΝΑ, από την Ε' Επιστημονική Συνάντηση, (Παιανία 1991), έκδοση 1994, σελ. 31-46, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ).
- Όλγα Κακαβογιάννη, «Η περιοχή της Παιανίας κατά τους προϊστορικούς και τους αρχαίους χρόνους», Πρακτικά ΙΓ' ΕΣΝΑ, από την ΙΓ' Επιστημονική Συνάντηση (Παιανία 2008), 2011, σελ. 171-192, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ).
- Μαρία Μέξη, Κερασία Ντούνη, "Αρχαίος Δήμος Παιανίας Υπένερθεν, νεότερα ανασκαφικά δεδομένα", Πρακτικά ΙΕ', από την ΙΕ' Επιστημονική Συνάντηση, ΕΣΝΑ 2015, σελ. 83-99, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ).
- Ιστορικά στοιχεία Παιανίας Αρχειοθετήθηκε 2017-03-28 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: www.paiania.gov.gr του Δήμου Παιανίας.
- Δήμος Παιανίας, στην ιστοσελίδα: www.paiania.gov.gr του Δήμου Παιανίας.
- Traill, J. «Places: 580047 (Paiania Kathyperthen)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
- Paiania Kathyperthen, N Liopesi, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, («Digital Atlas of the Roman Empire», Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Traill, J. «Places: 580046 (Paiania Hypenerthen)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
- Paiania Hypenerthen, Liopesi, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, («Digital Atlas of the Roman Empir», Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Παιανία στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
_Attica_Demos_II-el.svg)
