Remove ads
Ο Δεύτερος Μακεδονικός Πόλεμος (200 – 197 π.Χ.) διεξήχθη με αντιπάλους το βασίλειο της Μακεδονίας υπό τον Φίλιππο Ε΄, και τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, η οποία ξεκίνησε τον πόλεμο μετά από πρόσκληση της Περγάμου και Ρόδου, με τις οποίες και συμμάχησε.
Το αποτέλεσμα ήταν η ήττα του Φιλίππου ο οποίος αναγκάστηκε να αποσυρθεί από όλες του τις κτήσεις στη νότια Ελλάδα, Θράκη και Μικρά Ασία. Κατά την παρέμβαση τους αυτή, οι Ρωμαίοι διακήρυξαν πως θέλουν να φέρουν την «Ελευθερία των Ελλήνων» από τους Μακεδόνες τους οποίους παρουσίαζαν ως δυνάστες και αιμοδιψείς βάσει των πολέμων του Φιλίππου με τις πόλεις της νότιας Ελλάδας, και η έκβαση του πολέμου αυτού αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο της αυξανόμενης Ρωμαϊκής επέμβασης στον Ελληνικό κόσμο και στην ανατολική Μεσόγειο, και τους οδήγησε αργότερα στην κατάκτηση ολόκληρης της περιοχής.
Remove ads
Το 204 π.Χ. ο Πτολεμαίος Δ Φιλοπάτωρ της Αιγύπτου πέθανε, αφήνοντας τον θρόνο στον εξάχρονο γιό του Πτολεμαίο Ε΄. Ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας από τα δυτικά, και ο Αντίοχος Γ΄ της δυναστείας των Σελευκιδών από τα ανατολικά, προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του νεαρού της ηλικίας του νέου βασιλιά, προσαρτώντας μέρη της Πτολεμαϊκής επικράτειας για τα βασίλεια τους, και υπογράφοντας μυστική συνθήκη συνεργασίας με την οποία καθόριζαν τις σφαίρες επιρροής των ενδιαφερόντων τους. Ο Φίλιππος έστρεψε την προσοχή του πρώτα στις ανεξάρτητες πόλεις-κράτη στη κοντά στον Ελλήσποντο της Θράκης. Η επιτυχία του με την κατάκτηση της Κίου, έκανε τις πόλεις της Ρόδου και της Περγάμου να ανησυχήσουν μια και οι ίδιες είχαν συμφέροντα στην περιοχή.
Το 201 π.Χ., ο Φίλιππος ξεκίνησε εκστρατεία στη Μικρά Ασία, πολιορκώντας την Πτολεμαϊκή πόλη της Σάμου και κατακτώντας τη Μίλητο. Η ανησυχία της Ρόδου και Περγάμου αυξήθηκε ακόμα περισσότερο, και ο Φίλιππος τελικά λεηλάτησε την περιοχή της Περγάμου. Συνέχισε εισβάλλοντας στην Καρία, αλλά οι Ρόδιοι και Περγάμιοι κατάφεραν να εμποδίσουν τον στόλο του στη Βαργυλία, αναγκάζοντας τον να μείνει τον Χειμώνα στην περιοχή αντιμετωπίζοντας έλλειψη προμηθειών.
Στο σημείο αυτό, αν και φαινόταν πως είχαν το πάνω χέρι, οι σύμμαχοι της Ρόδου και Περγάμου εξακολουθούσαν να φοβούνται τον Φίλιππο ιδιαίτερα, και αποφάσισαν να στείλουν αίτηση βοηθείας στην τότε αναδυόμενη υπερδύναμη της Μεσογείου, τη Ρώμη.
Remove ads
Η Ρώμη πριν λίγο καιρό είχε αναδειχθεί νικήτρια του δεύτερου Καρχηδονιακού πολέμου εναντίον του Αννίβα. Έως αυτό σημείο, και παρά τον Πρώτο Μακεδονικό Πόλεμο λίγα χρόνια νωρίτερα, η Ρώμη δεν είχε πραγματικά αναμειχθεί στις υποθέσεις της ανατολικής Μεσογείου. Ο Πρώτος Μακεδονικός Πόλεμος εναντίον του Φιλίππου Ε΄ αφορούσε ζητήματα της Ιλλυρίας και διευθετήθηκε με την ειρήνη της Φοινίκης το 205 π.Χ.. Οι εκστρατείες του Φιλίππου στη Μικρά Ασία, δεν απειλούσαν κάποιο από τα συμφέροντα της Ρώμης.
Παρόλα αυτά, η Ρώμη ανταποκρίθηκε όταν οι Ρόδιοι και Περγάμιοι έστειλαν την αντιπροσωπεία τους ζητώντας βοήθεια, και αρχικά έστειλε τους δικούς της αντιπροσώπους στην Ελλάδα ώστε να ερευνήσουν την εκεί κατάσταση. Οι αντιπρόσωποι αυτοί βρήκαν πως υπήρχε πολύ μικρός ενθουσιασμός για ένα πόλεμο εναντίον του Φιλίππου, μέχρι που έφτασαν στην Αθήνα. Εκεί, συνάντησαν τον βασιλιά Άτταλο Α΄ της Περγάμου και διπλωμάτες από τη Ρόδο. Σύντομα η Αθήνα κήρυξε τον πόλεμο στη Μακεδονία, και ο Φίλιππος έστειλε εκστρατευτικό σώμα να επιτεθεί στην Αθήνα. Οι Ρωμαίοι πρεσβευτές συναντήθηκαν με τον Μακεδόνα στρατηγό των δυνάμεων που προήλαυναν προς Αθήνα, και του ζήτησαν να αφήσει συγκεκριμένες Ελληνικές πόλεις στην ησυχία τους, ξεχωρίζοντας αυτές της Αθήνας, Ρόδου, Περγάμου και την Αιτωλική Συμπολιτεία, καθώς ήταν πλέον σύμμαχοι της Ρώμης και επομένως ελεύθεροι και ανεξάρτητοι από το Μακεδονικό βασίλειο. Ζήτησαν επίσης η Μακεδονία να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις για τις ζημιές που προκάλεσε στις συγκρούσεις εναντίον των Ροδίων και Περγάμιων. Ο Μακεδόνας στρατηγός αποσύρθηκε από την Αθηναϊκή περιοχή, και παρέδωσε το Ρωμαϊκό τελεσίγραφο στον Φίλιππο.
Ο Φίλιππος, ο οποίος είχε στο εντωμεταξύ κατορθώσει να επιστρέψει πίσω στη Μακεδονία από τη Μικρά Ασία, απέρριψε το τελεσίγραφο αμέσως μόλις του μεταφέρθηκε. Ανανέωσε την επίθεση εναντίον της Αθήνας και ξεκίνησε νέα εκστρατεία στον Ελλήσποντο, πολιορκώντας την πόλη της Άβυδου στη Μυσία. Εδώ, την άνοιξη του 200 π.Χ., τον αναζήτησε και βρήκε ένας ακόμα Ρωμαίος αντιπρόσωπος, με ένα δεύτερο τελεσίγραφο, ζητώντας του να σταματήσει να επιτίθεται στις υπόλοιπες Ελληνικές πόλεις-κράτη και να μη προσπαθεί να αποκτήσει περιοχές που ανήκουν στον Πτολεμαίο, και να συνθηκολογήσει με τη Ρόδο και την Πέργαμο. Ήταν πλέον φανερό πως η Ρώμη σκόπευε να ξεκινήσει πόλεμο ενάντια στη Μακεδονία, και την ίδια στιγμή που ο πρεσβευτής παρέδιδε το μήνυμά του, οι Ρωμαϊκές δυνάμεις αποβιβάζονταν στην Ιλλυρία. Οι διαμαρτυρίες του Φιλίππου πως δεν παρέβη κανένα από τους όρους της Ειρήνης της Φοινίκης που είχε υπογράψει με την Ρώμη στο τέλος του Πρώτου Μακεδονικού Πολέμου, ήταν ανώφελες.
Ο Πολύβιος, αναφέρει πως κατά την πολιορκία της Αβυδού, ο Φίλιππος είχε γίνει ανυπόμονος και έστειλε μήνυμα στους πολιορκημένους πως θα γίνει μαζική εισβολή στις οχυρώσεις τους και θα καταληφθούν, και πως αν κάποιος θέλει να αυτοκτονήσει ή να παραδοθεί, έχει τρεις μέρες προθεσμία να το κάνει. Οι κάτοικοι της πόλης, αφού πρώτα σκότωσαν όλες τις γυναίκες και τα παιδιά τους, πέταξαν τα πολύτιμα αντικείμενα τους στη θάλασσα και πολέμησαν μέχρι τον τελευταίο άνδρα. Η ιστορία αυτή, αναπαριστά τη φήμη που είχε αποκτήσει ο Φίλιππος για τέλεση φρικαλεοτήτων κατά την επέκταση της επιρροής του βασιλείου του ενάντια των πόλεων της νότιας Ελλάδας.[1]
Remove ads
Ο Φίλιππος διέθετε λίγους ενεργούς συμμάχους στην Ελλάδα, αλλά και η Ρώμη επίσης είχε πρόβλημα στην απόκτηση περισσοτέρων στον Ελληνικό χώρο, με τους Έλληνες να θυμούνται τις αγριότητες των λεγεώνων κατά τον Πρώτο Μακεδονικό Πόλεμο. Οι περισσότερες πόλεις-κράτη υιοθέτησαν μια πολιτική αναμονής περιμένοντας να δουν προς ποια πλευρά θα κλίνει ο πόλεμος.
Κατά τα πρώτα δύο έτη, η Ρωμαϊκή εκστρατεία ήταν ανεπιτυχής. Ο Πούμπλιος Σουλπίκιος Γάλβας έκανε πολύ μικρές προόδους εναντίον του Φιλίππου, και ο Πούμπλιος Βίλιος που τον διαδέχτηκε, αντιμετώπισε ανταρσία μέσω στο ίδιο του το στράτευμα. Το 198 π.Χ., ο Βίλιος παρέδωσε τη διοίκηση στον Τίτο Κουίνκτιο Φλαμίνινο, ο οποίος απεδείχθη πως ήταν πολύ διαφορετικού τύπου στρατηγός.
Ο Φλαμίνινος δεν ήταν καν τριάντα ετών, και αυτοανακηρύχθηκε ως ένθερμος Φιλέλληνας. Εισήγαγε και καθόρισε τις λεπτομέρειες μιας νέας Ρωμαϊκής πολιτικής για να κερδηθεί ο πόλεμος. Μέχρι αυτό το σημείο, οι Ρωμαίοι είχαν απλώς απαιτήσει από τον Φίλιππο να σταματήσει να επιτίθεται στη νότια Ελλάδα υπό τον τίτλο Ειρήνη στην Ελλάδα. Τώρα ο Φλαμίνινος απαιτούσε ο Φίλιππος να αποσύρει όλα τα του στρατεύματα και διπλωμάτες από τις πόλεις της νότιας Ελλάδας και να περιοριστεί στη Μακεδονία υπό τον τίτλο «Ελευθερία στην Ελλάδα».
Ο Φλαμίνινος διεξήγαγε μια έντονη εκστρατεία εναντίον του Φίλιππου, τον οποίο τον ανάγκασε να υποχωρήσει στη Θεσσαλία. Οι πόλεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας, οι οποίες ήταν παραδοσιακοί σύμμαχοι των Μακεδόνων, ήταν πολύ απασχολημένες με τον πόλεμο τους εναντίον της Σπάρτης για να συμμετέχουν στον Δεύτερο Μακεδονικό Πόλεμο. Οι αυξανόμενες Ρωμαϊκές επιτυχίες εναντίον των Μακεδόνων, έκανε πολλούς από τους παλαιούς συμμάχους να αναθεωρήσουν τη στάση τους ως προς τη Μακεδονία. Υπήρξαν όμως και άλλοι, όπως το Άργος, η παραδοσιακή πηγή της παλαιάς Μακεδονικής δυναστείας των Αργεαδών, οι οποίοι παρέμειναν στο πλευρό του Μακεδονικού βασιλείου.
Ο Φίλιππος διακήρυξε τη θέληση του να κάνει ειρήνη, αλλά το άνοιγμα του αυτό ήρθε σε μια κρίσιμη στιγμή για τον Φλαμίνινο, καθώς ήταν προεκλογική περίοδος στη Ρωμαϊκή δημοκρατία και ο Φλαμίνινος ενώ επιθυμούσε τη δόξα του να κερδίσει τον πόλεμο, δε μπορούσε να γνωρίζει αν η διοίκηση του θα συνεχιστεί ή θα αντικατασταθεί από τη νέα κυβέρνηση, και αν ο πόλεμος θα συνεχιστεί ή διακοπεί. Αποφάσισε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τον Φίλιππο, ενόσω περίμενε τα αποτελέσματα των εκλογών στη Ρώμη. Εάν η νέα διακυβέρνηση αποφάσιζε πως ο Φλαμίνινος θα επέστρεψε στη Ρώμη, τότε θα προχωρούσε σε μια γρήγορη ειρηνευτική συμφωνία με τους Μακεδόνες. Εάν, από την άλλη πλευρά, η διοίκηση του συνεχιζόταν, τότε θα τερμάτιζε κάθε μορφή διαπραγμάτευσης και θα συνέχιζε τον πόλεμο εναντίον του Φιλίππου.
Ο Φλαμίνινος και ο Φίλιππος συναντήθηκαν στη Νίκαια της Λοκρίδας τον Νοέμβριο του 198 π.Χ.. Για να καθυστερήσει τις διαδικασίες, ο Φλαμίνινος επέμενε πως όλοι ανεξαιρέτως οι σύμμαχοι του θα πρέπει να είναι επίσης παρόντες στις διαπραγματεύσεις. Ακολούθως, επανέλαβε τις απαιτήσεις του προς τον Φίλιππο, πως θα έπρεπε να αποσυρθεί από όλη τη νότια Ελλάδα. Ο Φίλιππος, ήταν προετοιμασμένος να αποσυρθεί από τις πρόσφατες κατακτήσεις του σε Θράκη και Μικρά Ασία, αλλά δεν μπορούσε να δεχτεί τις απαιτήσεις του Φλαμίνινου. Ο Φλαμίνινος τον έπεισε τελικά πως το πρόβλημα ήταν οι ίδιες οι πόλεις του νότου, οι οποίες ήταν ανένδοτες σε αυτό το σημείο, και πρότεινε στον Φίλιππο να στείλει μια αντιπροσωπεία στη Ρωμαϊκή γερουσία έτσι ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στις διαπραγματεύσεις. Ο Φίλιππος ακολούθησε τη συμβουλή του Φλαμίνινου, αλλά την ίδια στιγμή ο Φλαμίνινος έμαθε πλέον πως η διοίκηση του θα επεκτεινόταν και οι πολιτικοί σύμμαχοι του στη Ρώμη του εξασφάλισαν τη συνέχιση του πολέμου, και οι διαπραγματεύσεις διακόπηκαν άμεσα.
Βλέποντας πως ο πόλεμος έκλεινε προς τη Ρώμη, οι λιγοστοί σύμμαχοι του Φίλιππου που απέμεναν τον εγκατέλειψαν -με την εξαίρεση της Ακαρνανίας-, και αναγκάστηκε να συγκεντρώσει ένα στρατό από 25.000 μισθοφόρους. Οι λεγεώνες του Φλαμίνινου συναντήσαν και κέρδισαν τον Φίλιππο αρχικά στη μάχη του ποταμού Αώου στη Βόρεια Ήπειρο, όμως η αποφασιστική μάχη δόθηκε στην τοποθεσία Κυνός Κεφαλές της Θεσσαλίας τον Ιούνιο του 197 π.Χ.., με τις πιο ευέλικτες και καλύτερα διοικούμενες Ρωμαϊκές λεγεώνες να νικούν τις Μακεδονικές φάλαγγες οι οποίες παρασύρθηκαν σε ανώμαλο έδαφος και έχασαν τη συνοχή τους. Μετά από αυτό, ο Φίλιππος αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει για ειρήνη σύμφωνα με τους Ρωμαϊκούς όρους.
Remove ads
Προκηρύχθηκε γενική εκεχειρία, και οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις έγιναν στην κοιλάδα των Τεμπών. ο Φίλιππος συμφώνησε να αποσυρθεί από όλες τις πόλεις της νότιας Ελλάδας και να ξεχάσει τις κατακτήσεις του σε Θράκη και Μικρά Ασία. Οι σύμμαχοι του Φλαμίνινου, η Αιτωλική Συμπολιτεία, έκαναν επιπλέον εδαφικές διεκδικήσεις εναντίον του Φιλίππου, αλλά ο Φλαμίνινος αρνήθηκε να τις υποστηρίξει. Η συνθήκη στάλθηκε στη Ρώμη για επικύρωση, και η Ρωμαϊκή Γερουσία έθεσε επιπλέον όρους, απαιτώντας ο Φίλιππος να πληρώσει πλήρεις πολεμικές αποζημιώσεις προς όλες τις πλευρές και να παραδώσει τον στόλο του.
Το 196 π.Χ., συμφωνήθηκαν οι όροι και σταμάτησε επίσημα ο πόλεμος. Κατά τους αγώνες των Ισθμίων, ο Φλαμίνινος διακήρυξε την «Ελευθερία και Ανεξαρτησία των Ελλήνων», προς τις γενικές επευφημίες και πανηγυρισμούς των παρευρισκόμενων. Την ίδια στιγμή, οι Ρωμαϊκές λεγεώνες μπήκαν στις γεωγραφικά στρατηγικές πόλεις της Κορίνθου, Χαλκίδος, και Δημητριάδος, τις οποίες προηγουμένως έλεγχαν οι Μακεδόνες. Οι λεγεώνες αυτές αποσύρθηκαν το 194 π.Χ..
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads