Δήμος Νεζερών

Ο Δήμος Νεζερών^[1][2] υπήρξε δήμος παλαιότερης διοικητικής διαίρεσης στην Ελλάδα, αυτής του 1836.

Τοποθεσία

Ήταν ορεινός δήμος του τότε Νομού Αχαιοήλιδος^[3], στην ενδοχώρα της Αχαΐας, στην Πελοπόννησο. Εκτεινόταν στη βόρεια και βορειοανατολική πλευρά του Ερυμάνθου και σε μέρος πρόβουνων νοτίως του Παναχαϊκού, που βρίσκονται ακριβώς έναντι και εγγύς του Ερυμάνθου, στην ιστορική περιοχή των Νεζερών^[4], ενώ καταλάμβανε και ένα μικρό μέρος που γειτνιάζει με αυτή^[5].

Ονομασία

Η ονομασία του δήμου και το τοπωνύμιο «Νεζερά» εν γένει, αναφέρεται ότι προήλθε από την ονομασία του σλάβικου φύλου των Εζεριτών^[6][7].

Ο δημότης ονομαζόταν Νεζερίτης^[6]. Ονομασία που επιβιώνει και ως επώνυμο στις μέρες μας.

Ιστορία

Συστάθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα 8/4/1835 (Β.Δ. 22ης Ιανουαρίου), σχετικό με τη Διοικητική Διαίρεση του 1836^[3][8].

Περιλάμβανε τους οικισμούς: Άγιος Δημήτριος, Δενδρά, Καλάνιστρα, Κομπηγάδι, Λακκώματα, Λόπεσι, Πλάτανος, Σποδιάναις, Συκιές, καθώς και τον Κάλανο που ορίστηκε έδρα του^[3][6][9]. Επίσης, περιελάμβανε τα μοναστήρια Χρυσοποδαριτίσσης και Ευαγγελιστρίας^[3][6].

Στην περιφέρειά του ανήκε γεωγραφικά και η Ρίκαβα παρότι δεν είχε εκείνη την περίοδο την μορφή επισήμως αναγνωρισμένου οικισμού.

Ήταν δήμος τάξης Γ΄^[10] με πληθυσμό που ανερχόταν σε 1.495 κάτοικους^[6]. Δήμαρχός του υπήρξε ο Γεώργιος Γιαννόπουλος ενώ εισπράκτορας ήταν ο Χ.Π. Νικολάου^{[9][11][12][13]}.

Λειτούργησε μέχρι το 1840, που, με το Βασιλικό Διάταγμα στις 27/11/1840 Περί συγχωνεύσεων δήμων (Φ.Ε.Κ. 5/8-3-1841), καταργήθηκε ως Δήμος και τα εδάφη του, με το Β.Δ. της 22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου του 1841, ενσωματώθηκαν στον τότε Δήμο Φαρών^[6][14].

Τη χρονική περίοδο 1835-1836 ανήκε διοικητικά στην Επαρχία Κυναίθης (Καλαβρύτων) του τότε Νομού Αχαιοήλιδος, σύμφωνα με την διοικητική διαίρεση που ήταν σε ισχύ από το 1833, ενώ, με την διαίρεση του 1836 και την κατάργηση του νομαρχιακού συστήματος, ο δήμος την περίοδο 1836-1841 ανήκε διοικητικά στην Επαρχία Καλαβρύτων της τότε Διοικήσεως Κυλληνίας (Κυναίθης) και με την κατάργησή του το 1841 τα εδάφη του προσαρτήθηκαν στον τότε Δήμο Φαρών της Επαρχίας Πατρών που ανήκε στην τότε Διοίκηση Αχαΐας^[9][10].

Δήμαρχοι

• Γεώργιος Κ. Γιαννόπουλος, αναφέρεται το 1836^[15]
• Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, αναφέρεται το 1841^[16]

Σημείο αναφοράς

Στην περιοχή του τότε Δήμου Νεζερών, της ομώνυμης ιστορικής περιοχής της Αχαΐας, δεσπόζουσα θέση είχε η Μονή Παναγίας Χρυσοποδαριτίσσης του 12ου αιώνα, γνωστή και ως Μονή Νεζερών, που βρίσκεται χτισμένη σε ένα απόκρημνο σπήλαιο στον πυθμένα σχεδόν της πυκνόφυτης κοιλάδας που δημιουργείται από τον ποταμό Πείρο και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζοντας στις 23 Αυγούστου^[17][18][19], ανήμερα της «Απόδοσης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου», γιορτή που είναι πολύ γνωστή στο λαό και ως τα «Εννιάμερα της Παναγίας».

Παραπομπές και υποσημειώσεις

1. Γκουρβέλος 2007, σελ. 188-195.
2. Λουλούδης 2010, σελ. 23, 41, 42.
3. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Νεζερών (1835-1841). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.
4. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Νεζερά.
5. Στα εδάφη του υπήχθη και το χωριό Λόπεσι που δεν ανήκει γεωγραφικά στα Νεζεροχώρια.
6. Λουλούδης 2010, σελ. 41.
7. Ένας μικρός πληθυσμός Εζεριτών εγκαταστάθηκε και κατοίκησε κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο στην περιοχή.
8. Η Διοικητική Διαίρεση του 1836 αντικατέστησε αυτή του 1833 η οποία δημιούργησε τον τότε Νομό Αχαιοήλιδος ο οποίος είχε πέντε επαρχίες. Η Διοικητική Διαίρεση του 1836 αντικαταστάθηκε από αυτή του 1845.
9. Κλάδου 1837, σελ. 224.
10. Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940, σελ. 70.
11. Ο δήμαρχος Γεώργιος Κ. Γιαννόπουλος ήταν προεπαναστατικά προεστός της περιοχής και συμμετείχε στην Επανάσταση του 1821. Γκουρβέλος 2007, σελ. 190.
12. Σε έγγραφο του 1840 δημαρχών πάρεδρος αναφέρεται ο Θ. Σπυρόπουλος, γνωστότερος ως οπλαρχηγός Καρασπύρος. Γκουρβέλος 2007, σελ. 193.
13. Σε έγγραφο της 17 Μαΐου 1841 δήμαρχος αναφέρεται ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος. Γκουρβέλος 2007, σελ. 194.
14. ΦΕΚ 5Α - 08/03/1841, ΒΔ της 22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1841
15. Γκουρβέλος 2007, σελ. 189.
16. Γκουρβέλος 2007, σελ. 194.
17. Γκουρβέλος 2007, σελ. 325-331.
18. Λουλούδης 2010, σελ. 292-293.
19. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Χρυσοποδαρίτισσα.

Πηγές

• Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, «Εν ταις των Νεζερών κώμαις». Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-930162-6.
• Αλέξ. Θ. Δρακάκης - Στυλ. Ι. Κούνδουρος, Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους. (Τέως δήμοι, κοινότητες, σύνδεσμοι κοινοτήτων, ανοργάνωτοι κοινότητες, συνοικισμοί, μοναί, θέσεις – Αναγνωρίσεις, προσαρτήσεις, αποστάσεις, μετονομασίες, συγχωνεύσεις), τόμοι Α΄-Β΄, Τύποις «Γραφικαί Τέχναι», Αθήνα 1939-1940.
• Α.Ι. Κλάδου, Εφετηρίς (Almanach) του Βασιλείου της Ελλάδος δια το Έτος 1837, Εκ της Βασιλικής Τυπογραφίας και Λιθογραφίας, Εν Αθήναις 1837.

Βιβλιογραφία

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Νεζερά, λήμμα Χρυσοποδαρίτισσα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Νεζερών (1835-1841). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/11/2017.