Βούλγαροι Μακεδόνες (βουλγαρικά: македонски българи) είναι οι Βούλγαροι το γένος που κατοικούν στην ή κατάγονται από την περιοχή της Μακεδονίας.
Σήμερα, οι Βούλγαροι Μακεδόνες κατοικούν ως επί το πλείστον στην Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ.
Ιστορία
Ο σλαβικός πληθυσμός στην περιοχή της Μακεδονίας αποκαλούταν (από τους ίδιους και από άλλους) Βούλγαροι, και έτσι αντιμετωπίζονταν κατά κύριο λόγο από τον 10ο,[1][2][3] έως τις αρχές του 20ου αιώνα.[4] Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, στις αρχές του 20ου αιώνα οι Βούλγαροι Μακεδόνες αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού σε όλη την περιοχή της Μακεδονίας, τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[5] Η λειτουργία της Βουλγαρικής Εξαρχίας τότε στόχευε συγκεκριμένα στη διαφοροποίηση του βουλγαρικού από τους ελληνικούς και σερβικούς πληθυσμούς σε εθνική και γλωσσική βάση, παρέχοντας μια ανοιχτή αξίωση βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας.[6] Όμως μία βασική διάκριση ανάμεσα στις πολιτικές σκοπιμότητες των τοπικών ιντελιγκεντσιών ήταν ξεκάθαρη. Οι Μακεδόνες Έλληνες και Σέρβοι ακολουθούσαν, γενικά, τις οδηγίες που έρχονταν από τα αντίστοιχα κέντρα εθνικής υποκίνησης, ενώ για τους Βούλγαρους ο όρος Μακεδόνας λάμβανε τη σημασία μιας συγκεκριμένης πολιτικής αφοσίωσης, που σταδιακά δημιούργησε ένα ιδιαίτερο πνεύμα τοπικισμού.[7] Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912–1913) και ο Α΄ Παγκόσμιος (1914–1918) άφησαν την Οθωμανική Μακεδονία χωρισμένη κυρίως ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία και κατέληξαν σε σημαντικές μεταβολές στην εθνική της σύσταση. Άμεσο επακόλουθο του διαμελισμού της Οθωμανικής Μακεδονίας ήταν οι εθνικιστικές εκστρατείες στις περιοχές υπό ελληνική και σερβική διοίκηση, που απέλασαν Βούλγαρους ιερείς και δασκάλους και έκλεισαν βουλγαρικά σχολεία και εκκλησίες. Ως συνέπεια ένα σημαντικό μέρος του σλαβικού πληθυσμού της ελληνικής και σερβικής (αργότερα γιουγκοσλαβικής) Μακεδονίας, κατέφυγαν στη Βουλγαρία ή τοποθετήθηκαν εκεί λόγω συμφωνιών ανταλλαγής πληθυσμού (Συνθήκη Νεϊγύ, Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ). Στην Ελλάδα, οι Σλάβοι της Μακεδονίας χαρακτηρίστηκαν «Σλαβόφωνοι Έλληνες», ενώ στη Σερβία (και στη μετέπειτα Γιουγκοσλαβία) αντιμετωπίζονταν επίσημα ως «Νότιοι Σέρβοι». Και στις δύο χώρες, σχολεία και μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιήθηκαν για να διαδώσουν τις εθνικές ιδεολογίες και ταυτότητες, και τις γλώσσες, των νέων κυρίαρχων κρατών, των Ελλήνων και των Σέρβων. Αυτά τα πολιτιστικά μέτρα ενισχύθηκαν από βήματα προς αλλοίωση της σύστασης του πληθυσμού: Σέρβοι έποικοι εγκαταστάθηκαν στη γιουγκοσλαβική Μακεδονία, ενώ στην ελληνική Μακεδονία, η μαζική εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία οριστικά έφερε τον σλαβικό πληθυσμό σε θέση μειοψηφίας.[8]
Παρά τις προσπάθειες διάκρισης της σλαβομακεδονικής ταυτότητας από τη βουλγαρική από τα τέλη του 19ου αιώνα, από συγγραφείς όπως οι Γκεόργκι Πούλεφσκι και Κρίστε Μισίρκωφ, και παρά το γενικά αδιαμόρφωτο εθνικό φρόνημα του σλαβικού πληθυσμού, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν πως η πλειοψηφία των Σλάβων της Μακεδονίας είχε βουλγαρική εθνική συνείδηση μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1940, όταν τα βουλγαρικά στρατεύματα, που κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής (στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα), αντιμετωπίσθηκαν ως απελευθερωτές.[9] Τα φιλοβουλγαρικά αισθήματα ήταν κυρίαρχα στον τοπικό σλαβικό πληθυσμό.[10] Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη βουλγαρική αποχώρηση, στη βάση της ισχυρής μακεδονικής τοπικιστικής ταυτότητας, μια διαδικασία εθνογένεσης ξεκίνησε και μια διακριτή εθνική μακεδονική ταυτότητα δημιουργήθηκε.[11] Γενικά, αισθητή μακεδονική εθνική συνείδηση πριν τη δεκαετία του 1940 δεν υπήρχε.[12][13][14] Πριν εκείνη την περίοδο μέχρι και η πολιτική οργάνωση των Σλάβων μεταναστών από την περιοχή της Μακεδονίας, η Μακεδονική Πατριωτική Οργάνωση, επίσης προωθούσε την ιδέα ότι οι Σλάβοι της Μακεδονίας ήταν Βούλγαροι.[15] Η διαδικασία της εθνογένεσης προωθούταν πολιτικά και αργότερα ενισχύθηκε από ισχυρό αντιβουλγαρικό αίσθημα και Γιουγκοσλαβισμό.[16] Οι νέες αρχές ξεκίνησαν μια πολιτική αφαίρεσης οποιασδήποτε βουλγαρικής επιρροής και δημιουργίας μιας διακριτής σλαβικής συνείδησης που θα ενέπνεε ταύτιση με τη Γιουγκοσλαβία.[11] Με την ανακήρυξη της νέας Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, στα πλαίσια της ομόσπονδης σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας, εξαπολύθηκαν μέτρα που αποσκοπούσαν στο να εκριζωθούν τα φιλοβουλγαρικά αισθήματα του πληθυσμού.[17] Έχει διατυπωθεί ο ισχυρισμός πως από το 1944 μέχρι το τέλος της ίδιας δεκαετίας οι άνθρωποι που ενστερνίζονταν βουλγαρική εθνική ταυτότητα υφίσταντο καταπίεση και διωγμούς.[17][18] Σύμφωνα με βουλγαρικές πηγές πάνω από 100.000 φυλακίστηκαν και γύρω στους 1.200 επιφανείς Βούλγαρους καταδικάστηκαν σε θάνατο.[17][18] Επιπλέον, η αλλοπρόσαλλη πολιτική προς τους Μακεδόνες Βούλγαρους που ακολούθησε η Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας εκείνη την εποχή έχει μπερδέψει τους περισσότερους ουδέτερους παρατηρητές, ως προς την εθνικότητα του πληθυσμού ακόμα και στη Βουλγαρική Μακεδονία.[19][20] Στην πράξη, ως συνέπεια, όλος ο υπόλοιπος πληθυσμός, εξαιρουμένου του πληθυσμού στη Βουλγαρία, τελικά μακεδονοποιήθηκε ή εξελληνίστηκε.[21]
Εν τούτοις, άνθρωποι με βουλγαρική συνείδηση ή βουλγαρόφιλα αισθήματα ακόμα ζουν στη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα.[22][23] Τα τελευταία χρόνια από τη στιγμή που η Βουλγαρία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πάνω από 50.000 πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν κάνει αίτηση για βουλγαρική υπηκοότητα.[24] Προκειμένου να την αποκτήσουν, οφείλουν να υπογράψουν μια δήλωση με την οποία δηλώνουν ότι είναι Βούλγαροι στην καταγωγή. Πάνω από 70.000 πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν ήδη λάβει βουλγαρική υπηκοότητα.[25] Όμως, αυτό το φαινόμενο δεν μπορεί να δώσει ακριβείς πληροφορίες για το πόσοι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας θεωρούν τους εαυτούς τους Βουλγάρους εθνικά, καθώς ορισμένοι υποπτεύονται ότι αυτό το φαινόμενο ενδέχεται να υποκινείται κυρίως από οικονομικούς λόγους.
Επιφανείς Βούλγαροι Μακεδόνες
Οι Βούλγαροι Μακεδόνες έχουν διακριθεί σε κάθε τομέα της βουλγαρικής κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων του πολιτισμού, της επιστήμης, της λογοτεχνίας, της αρχιτεκτονικής, της βιομηχανίας, του αθλητισμού, της ψυχαγωγίας, της διακυβέρνησης και του στρατού.
Πολλοί Βούλγαροι Μακεδόνες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται οι Ίλιο Βοϊβόντα, Χρίστο Μακεντόνσκι, Γκεόργκι Ιζμιρλιεφ, Ιβάν Απόστολοφ, Τραϊκο Κιτάντσεφ, Ντίνε Αμπντουραμάνοφ, Πέρε Τόσεφ, Αντόν Ντιμιτρόφ, Πέταρ Ποπάρσοφ, Χρίστο Τατάρτσεφ, Γκότσε Ντέλτσεφ, Ιβάν Χαντζινικόλοφ, Απόστολ Πέτκωφ, Ντάμε Γκρούεφ, Μπόρις Σαράφωφ, Κιρι'α Σκούρτοφ, Αλεξάνταρ Τουρούντζεφ, Γιάνε Σαντάνσκι, Βασίλ Τσακαλάρωφ, Κύριλ Παρλίτσεφ, Μετόντι Πάτσεφ, Ντίμο Χαντζινίμοφ, Νίκολα Κάρεφ, Σλαβέικο Άρσοφ, Κόστα Τσιπούσεφ, Μίλε Ποπγιοντάνοφ, Λάζαρ Ποπτράικοφ, Χρίστο Μπαταντζίεφ, Χρίστο Ουζούνοφ, Βασίλ Αντζαλάρσκι, Μανούς Γκεοργκίεφ, Γκεόργκι Σουγκάρεφ, Τόντορ Αλεξάντρωφ, Ντίμτσε Σαρβάνοφ, Πέταρ Τσαούεφ, Πάβελ Σάτεφ, Πανκο Μπρασναροφ, Αντον Κιοσετο, Ιβαν Ναουμοφ, Χρίστο Αντόνοφ, Ιβαν Μιχαηλοφ, Νιμιταρ Γκιουζελοφ, Μαρα Μπουνεβα, κ.α.
Βούλγαροι στρατηγοί και αξιωματικοί όπως οι Ντίμιταρ Ποπγκεοργκίεφ, Κλίμεντ Μπογιατζίεφ, Κονσταντίν Ζόστοφ, Αλεξάνταρ Προτογκέροβ, Μπορίς Ντράνγκοφ και Κίριλ Γιαντσουλεφ υπηρέτησαν στον Βουλγαρικό Στρατό στον Σερβοβουλγαρικό Πόλεμο, τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντίστοιχα.
Πολιτικοί, υπουργοί και διπλωμάτες όπως οι Αντρεϊ Λιαπτσεφ, Ντίμιταρ Ριζοφ, Νίκολα Στοϊανοφ, Συμεών Ράντεφ, Νίκολα Μιλεφ, Γκεόργκι Τραϊκοφ, Μετοντι Σατοροφ, Αντον Γιούγκοφ, Γκεόργκι Πιρίνσκι, Σεργκέι Στάνισεφ, Ρόσεν Πλέβνελιεφ κ.α.
Οι Βούλγαροι Μακεδόνες έχουν επίσης συνεισφέρει στην ανάπτυξη του βουλγαρικού πολιτισμού, τέχνης, λογοτεχνίας και μουσικής όπως οι Παΐσιος του Χιλανδαρίου, Κίριλ Πεϊτσίνοβιτς, Νεοφιτ Ριλσκι, Παρτενι Ζογκραφσκι, Ναθαναήλ της Αχρίδας, Ντασκαλ Καμτσε, αδελφοί Μιλαντίνοφ, Μαρκο Τσεπενκοφ, Γρηγόρης Σταυρίδης, Λιουμπομιρ Μιλετιτς, Κούζμαν Σαπκάρεφ, Ιορνταν Χαντζικονσταντινοφ-Ντζινοτ, Χρίστο Σιλιανοφ, Ντίμταρ Ταλεφ, Χρίστο Σμύρνενσκι, Αταν Νταλτσεφ, Νίκολα Βαπτσαροφ, Βοϊνταν Τσερνοντρινσκι, Ατανασ Μπαντεφ, Ραϊκο Αλεκσιεφ, Κάτια Πασκάλεβα, κ.ά.
Κάποιοι, όπως ο αρχιτέκτονας της Σκεπαστής Αγοράς στο κέντρο της Σόφιας, ο Ναούμ Τόρμποφ, δημιούργησαν ορατά αξιοθέατα.
Άλλοι, όπως η Μπάμπα Βάνγκα και ο Μιχαήλ Αϊβάνοβ, έθεσαν πνευματικά ορόσημα.
Άλλοι, όπως οι Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ, Ντίμταρ Γιακιμοφ, Αλεκσάνταρ Τομοφ, Ιρινα Νικουλτσινα, Στοϊτσο Μλαντενοφ, Γκεόργκι Σλαβκοφ, Ιβαν Λεμπανοφ, Βασίλ Μετόντιεφ, Νίκολα Κοβατσεφ, Μπόρις Γκαγκανελοφ, Σπύρο Ντεπάρσκι, Κρασιμιρ Μπεζινσκι, Πεταρ Μιχταρσκι, Ιβαϊλο Αντόνοφ, Σεραφιμ Μπαρζακοφ, Ντιμτσο Μπελιακοφ, ΣτοΪτσο Στοϊλοφ, Γκεόργκι Μπατσεφ, Κίριλ Γκεοργκίεφ και Νινα Κλενοφσκα είναι επιφανείς αθλητές ή συνδέονται με τον αθλητισμό.
Δείτε επίσης
- Σλαβόφωνοι της ελληνικής Μακεδονίας
- Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση
- Μακεδονία (ορολογία)
- Ενωμένη Μακεδονία
Παραπομπές
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
