Ο Βενιαμίν Λέσβιος (Μεγαλοχώρι Λέσβου, 1759 ή 1762 - Ναύπλιο, 1824) ήταν Έλληνας εκπρόσωπος του νεοελληνικου Διαφωτισμού, μοναχός και λόγιος, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και πολιτικός κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Βενιαμίν Λέσβιος | |
|---|---|
| Γέννηση | 1759 ή 1762[1][2] Λέσβος |
| Θάνατος | 1824 Ναύπλιο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Σπουδές | Πολυτεχνική Σχολή[3] |
| Ιδιότητα | χριστιανός ιερέας, πολιτικός και μαθηματικός |
Ο Βενιαμίν ο Λέσβιος γεννήθηκε στο Μεγαλοχώρι, Πλωμαρίου Λέσβου το 1759 ή το 1762 και πέθανε το 1824 στο Ναύπλιο. Το κοσμικό του όνομα ήταν Βασίλειος και ήταν γιος του Ιωάννη και της Αμύρισσας Γεωργαντά ή Καρρέ.
Σε ηλικία 17 ετών μετέβη στο Άγιο όρος κοντά στο θείο του, αδελφό της μητέρας του, που ήταν ηγούμενος και χειροτονήθηκε μοναχός. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του στη σχολή του Ιωάννη Οικονόμου και τον επόμενο χρόνο συνέχισε τις σπουδές του στην Πάτμο. Έμεινε εκεί μέχρι το 1786, όταν μετέβη στη Χίο για να συνεχίσει εκεί τις σπουδές του. Το 1789 επέστρεψε στο Άγιο όρος στις Κυδωνίες και δίδαξε στη Σχολή του Οικονόμου. Το 1790 ταξίδεψε για σπουδές στο εξωτερικό, στην Πίζα και στο Παρίσι. Στο Παρίσι γνωρίστηκε με τον Κοραή και άλλους Έλληνες λόγιους, ενώ αρθρογραφούσε στον Λόγιο Ερμή. Μετά το τέλος των σπουδών το, έζησε για ένα χρόνο στην Αγγλία.
Το 1799 επέστρεψε στις Κυδωνίες και δίδαξε πάλι στη Σχολή. Η διδασκαλία του περιλάμβανε μαθήματα φιλοσοφίας, φυσικομαθηματικών, αστρονομίας, καθώς και τη διεξαγωγή πειραμάτων. Χάρη στο διδακτικό έργο του η Σχολή των Κυδωνιών απέκτησε μεγάλη φήμη, αλλά λόγω του περιεχομένου του κατηγορήθηκε από την Εκκλησία ως άθεος. Συνέχισε πάντως να διδάσκει μέχρι το 1812. Την ίδια χρονιά αρνήθηκε την πρόταση να διευθύνει την Πατριαρχική σχολή της Κωνσταντινούπολης και αργότερα, το 1817, δέχτηκε την πρόσκληση να αναδιοργανώσει την Ακαδημία του Βουκουρεστίου. Κατά την παραμονή του στη Βλαχία, στο Ιάσιο μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Το 1820 δίδαξε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Με την έναρξη της Επανάστασης μετέβη στην Ελλάδα, προσπαθώντας να μαζέψει πολεμοφόδια για τον αγώνα.
Χρημάτισε μέλος στην Πελοποννησιακή Γερουσία και πήρε μέρος στην Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου το 1821 και στην Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους το 1823. Το 1822 ήταν μέλος της Αρμοστείας του Αιγαίου.
Η ακμή της διδακτικής και επιστημονικής δραστηριότητάς του συμπίπτει με τις αρχές του 19ου (1803-1812) όπου διδάσκει στη Σχολή Κυδωνιών Μαθηματικά, Φυσική, Ηθική και Μεταφυσική. Για την Αριθμητική, Γεωμετρία και τα στοιχεία Μεταφυσικής βρίσκουμε σε εκδόσεις που έγιναν στη Βιέννη (1812-1820). Δεν έχουμε εκδόσεις της Φυσικής και της Τριγωνομετρίας, ενώ τα Στοιχεία Ηθικής εκδόθηκαν το 1994 σε κριτική έκδοση με εισαγωγή και σχόλια από την Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου, ΚΝΕ-EIE.
Είναι γνωστός επίσης και για την θεωρία του Πανταχηκίνητου, μιας αφηρημένης έννοιας που εισήγαγε ως προς την μελέτη των επιστημονικών παρατηρήσεων.
Εγχειρίδια διδακτικού περιεχομένου του ιδίου
- Στοιχεία Αριθμητικής, Παρά Βενιαμίν Λεσβίου, τόμος Α΄, Εν Βιέννη της Αουστρίας, εκ της Τυπογραφίας του Ιωάννου Σνείρερ 1818.
- Γεωμετρίας Ευκλείδου Στοιχεία, Εκτεθέντα παρά Βενιαμίν Λεσβίου, εν Βιέννη της Αουστρίας εκ της Τυπογραφίας του Ιωάννου Σνείρερ 1820, τόμος Β΄.
- Στοιχεία της Μεταφυσικής, Παρά Βενιαμίν Λεσβίου, Εν Βιέννη της Αουστρίας, Εκ της Τυπογραφίας Ιωάννου Σνείρερ 1820.
- Στοιχεία Ηθικής. Το χειρόγραφο εκδόθηκε από το Εθνικό ίδρυμα Ερευνών - Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών με την επιμέλεια της Ρ. Αργυροπούλου το 1994.
- Στοιχεία Φυσικής. Χειρόγραφο. Βρίσκεται στη Λέσχη Πλωμαρίου Βενιαμίν ο Λέσβιος[4]
- Στοιχεία Άλγεβρας. Χειρόγραφα. Ένα βρίσκεται στο Α΄ Λύκειο Μυτιλήνης και ένα άλλο στο εν Κωνσταντινουπόλει Μετόχιο του Παναγίου Τάφου[5]
- Τριγωνομετρία ευμέθοδος πάνυ, συνερανεισθείσα παρά πολλών συγγραφέων, μάλιστα δε παρά του αββά Μαρία. Χειρόγραφο. Βρίσκεται στο εν Κωνσταντινουπόλει Μετόχιο του Παναγίου Τάφου[5]
- Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου, «Ο Βενιαμίν Λέσβιος και η ευρωπαϊκή σκέψη του 18ου αιώνα». «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών», Αθήνα 2003 (Διδακτ. Διατριβή, Αθ. 1983).
- Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου, «Ο Βενιαμίν Λέσβιος. Οραματιστής και θεμελιωτής της ελευθερίας των Ελλήνων», Αθήνα, Μικρή Βιβλιοθήκη Διδασκάλων του Γένους-1, 2019.
- Γ.Α Αριστείδου, «Βενιαμίν ο Λέσβιος», Αθήναι 1880 και Συμπλήρωμα, Αθήναι 1889
- Ν. Δ. Σωτηράκη, «Βενιαμίν Λέσβιος», Μυτιλήνη, 1939
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βιβλιογραφία
- Αντώνης Ν. Ανδριώτη, Η Θεωρία του Πανταχηκινήτου του Βενιαμίν Λέσβιου, Λέσχη Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος», Πλωμάρι 2008
- Ν. Δ. Σωτηράκη, «Βενιαμίν Λέσβιος», Μυτιλήνη, 1939
- Γ.Α Αριστείδου, «Βενιαμίν ο Λέσβιος», Αθήναι 1880 και Συμπλήρωμα, Αθήναι 1889
- Αργυροπούλου, Ρωξάνη Δ. , «Αριστοτελικές πολιτικές έννοιες στην πολιτειακή θεωρία του Βενιαμίν Λεσβίου». Δαυλός 42 (1985), 2181-2184.
- Αργυροπούλου, Ρωξάνη Δ. , Diversité des Lumières dans la pensée grecque. Idées et innovations (XVIIIe-XIXe siècles), Παρίσι, Honoré Champion, 2014.
- Αργυροπούλου, Ρωξάνη Δ., Νεοελληνικός ηθικός και πολιτικός στοχασμός. Από τον Διαφωτισμό στον Ρομαντισμό, Θεσσαλονίκη, Bάνιας, 2003.
- Βαλέτας, Γ., Βενιαμινικά. Τα μικρά κείμενα του Βενιαμίν Λεσβίου και οι βιογραφικές πηγές του. «Εταιρεία Αιολικών Μελετών», Μυτιλήνη 1989.
- Βενιαμίν Λέσβιος: Στοιχεία Ηθικής. Εισαγωγή-Σχόλια-Κριτικό υπόμνημα Ρωξάνη Αργυροπούλου. "ΚΝΕ", Αθ. 1994.
- Γραμματάς, Θόδωρος, «Στοιχεία γλωσσικού και ιδεολογικού προοδευτισμού στον Βενιαμίν Λέσβιο». Δωδώνη 13 (1984), 173-187επίσης στα Πρακτικὰ Πανελληνίου Συμποσίου, Βενιαμὶν Λέσβιος, Μυτιλήνη, 1985, σσ. 91-105.
- Δραγώνα-Μονάχου, Μ., «Βενιαμίν ο Λέσβιος: Ελευθερία, η δύναμη της εκπλήρωσης του αυτεξουσίου». Δευκαλίων 21 (1978), 96-130.
- Καβαρνός, Κων/νος, Η περί παιδείας θεωρία του Βενιαμίν Λεσβίου. Αθ. 1984.
- Λάππας Κώστας, Προφορικές παραδόσεις για τον Βενιαμίν Λέσβιο και η χρήση τους στις βιογραφίες του, Μνήμων, τομ.24 (2002), σελ.85-105.
- Μουτζούρης, Ι., Βενιαμίν ο Λέσβιος. Οι κατήγοροι των ιδεών του και η Μεγάλη Εκκλησία. Αθ. 1982.
- Παπαδόπουλος, Θανάσης, Οι φιλοσοφικές και κοινωνικο-πολιτικές αντιλήψεις του Βενιαμίν Λεσβίου. «Κέδρος», Αθ. 1983.
- Νούτσος Παναγιώτης, «Βενιαμίν Λέσβιος. Προβλήματα ερμηνείας», Δωδώνη 13 (1984), 163
- Πρακτικά Πανελληνίου Συμποσίου: Βενιαμίν Λέσβιος (Μυτιλήνη 28-30/5/1982), Αθ.
- Henderson, G. P., «Ἡ φυσικὴ φιλοσοφία τοῦ Βενιαμὶν Λεσβίου » , Αἰολικὰ Γράμματα, 4 (1974), σσ. 279-282
- Αρχειακό υλικό Λέσχης Πλωμαρίου Βενιαμίν Λέσβιος
- Πρακτικά του Συλλόγου Αναγνωστηρίου Βενιαμίν, 1878
- ' '«Αγία Σιών»: Πρακτικά του Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου «Νεοελληνικός Διαφωτισμός, η περίπτωση του Βενιαμίν Λεσβίου», Τόμος Δ', Μυτιλήνη, 2009
- Ιστορία του Αναγνωστηρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος», Τύποις Π.Τσιβιλή, Μυτιλήνη, 1937
- Ελαιόλαδο το χρυσάφι της Λέσβου, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, Λέσχη Πλωμαρίου Βενιαμίν ο Λέσβιος
Ελληνικά άρθρα
- Λαγουδάκος, Γιώργος (Ιούλιος 2021). «Τα μαθηματικά στην εποχή της ελληνικής επανάστασης». Ευκλείδης Α΄ (121): 1-5. http://www.hms.gr/sites/default/files/subsites/problems/material/EYKLEIDHS_A_t121_2021.pdf.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
