Αζέροι

Οι Αζέροι (γνωστοί και ως Αζερμπαϊτζανοί, αζερικά: Azərbaycanlılar‎‎ آذربایجانلیلار, Azərilər آذریلر) είναι λαός τουρκικής καταγωγής^[1][2][3] ο οποίος ζει κυρίως στο Ιρανικό Αζερμπαϊτζάν και την (πρώην Σοβιετική) Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Είναι το τρίτο πολυπληθέστερο τουρκικό φύλο μετά τους Τούρκους και τους Ουζμπέκους^[4] και στο θρήσκευμα είναι κυρίως Μουσουλμάνοι.^[5] Αποτελεί την πλειοψηφία των κατοίκων της δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στο Ιράν και τη Γεωργία.^[6] Ο μεγαλύτερος αριθμός των Αζέρων ζουν στο Ιράν, ακολουθούμενοι από τους περίπου 9.5 εκατομμύρια Αζέρους στη Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν.^[7] Μιλούν την αζερική γλώσσα, η οποία ανήκει στον ογουζικό κλάδο των τουρκικών γλωσσών.

Αζέρες με παραδοσιακές ενδυμασίες

Πιστεύεται ότι οι Αζέροι του Ιράν κατάγονται από διάφορες εθνοτικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Μανναίων, οι οποίοι κατοικούσαν σε μια επικράτεια που αντιστοιχεί στο βορειοδυτικό Ιράν νότια της Λίμνης Ούρμια κατά τον 10ο με 7ο αιώνα π.Χ. περίπου. Μιλούσαν μια διάλεκτο που σχετιζόταν με τα Χουρριανά (μια μη Σημιτική και μη ινδοευρωπαϊκή γλώσσα η οποία σχετιζόταν με τα ουραρτιανά). Επίσης πιστεύεται ότι κατάγονται από τους Μήδους, μια αρχαία Ιρανική εθνική ομάδα, η οποία υπό την κυριαρχία του Βασιλιά Κυαξάρη ισχυροποιήθηκε ιδρύοντας μια αυτοκρατορία που κυριάρχησε στην περιοχή.^[8] Πιστεύεται ότι η Μηδική αυτοκρατορία κατάκτησε και αφομοίωσε τους Μαναίους τον 6ο αιώνα π.Χ..^[9][10][11] Η ιστορική έρευνα δείχνει ότι η παλαιά αζερική γλώσσα, η οποία ανήκει στον Βορειοδυτικό κλάδο των ιρανικών γλωσσών, κατάγεται από τη μηδική γλώσσα^[12]. Σταδιακά η γλώσσα διαδόθηκε και ομιλούταν ευρέως στην προαναφερμένη περιοχή για αιώνες.^{[13][14][15][16][17]}

Πιστεύεται ότι οι Αζέροι του Αζερμπαϊτζάν κατάγονται από τους κατοίκους της Αλβανίας του Καυκάσου, μιας αρχαίας χώρας που βρίσκεται στην ανατολική περιοχή του Καυκάσου. Στην Αλβανία του Καυκάσου εγκαταστάθηκαν διάφορα ιρανικά φύλα.^[18] Υπάρχει απόδειξη ότι, παρά τις διαδοχικές εισβολές και μεταναστεύσεις, σταδιακά ο ιθαγενής καυκάσιος πληθυσμός ίσως αφομοιώθηκε γλωσσικά και πολιτισμικά πρώτα από ιρανικά φύλα όπως οι Πέρσες,^[19] και αργότερα από τουρκικά φύλα όπως οι Ογούζοι Τούρκοι. Έχουν μαθευτεί σημαντικές πληροφορίες για τους Καυκάσιους Αλβανούς, όπως η γλώσσα τους, η ιστορία τους, η πρώιμη μετατροπή τους στον Χριστιανισμό και οι σχέσεις τους με τους Αρμένιους και τους Γεωργιανούς, οι οποίοι άσκησαν κατά τους επόμενους αιώνες ισχυρή επιρροή, θρησκευτικά και πολιτιστικά, στους Καυκάσιους Αλβανούς.^[20][21] Πολλοί ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι η γλώσσα Ούντι, γλώσσα η οποία ανήκει στις βορειοανατολικές καυκάσιες γλώσσες και ομιλείται από λίγες χιλιάδες άτομα στο Αζερμπαϊτζάν, είναι απομεινάρι της γλώσσας των Καυκάσιων Αλβανών.

Μετά τους ρωσοπερσικούς πολέμους του 1813 και του 1828 , οι συνθήκη του Γκιουλιστάν το 1813 και η συνθήκη του Τουρκμεντσάι το 1828 οριστικοποίησαν τα σύνορα Ρωσίας και Ιράν. Σύμφωνα με αυτές τις συνθήκες, τα εδάφη του Ιράν στον Καύκασο παραχωρήθηκαν στη Ρωσία.^[22][23] Ο σχηματισμός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν το 1918 καθόρισε τα εδάφη της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.

Η αζερική γλώσσα συνδέεται στενά με την τουρκική γλώσσα, τα κασκάι, τα γκαγκαουζιανά, τα τουρκμενικά και τα ταταρικά της Κριμαίας. Τα αζερικά είναι κατά κάποιο βαθμό αμοιβαία κατανοητή με τις παραπάνω γλώσσες.^[24] Επειδή εδώ και σχεδόν δύο αιώνες το Αζερμπαϊτζάν και το Ιρανικό Αζερμπαϊτζάν έχουν διαχωριστεί πολιτικά, υπάρχουν ορισμένες γραμματικές και λεξιλογικές διαφορές στη τοπική γλώσσα, αν και οι δύο ποικιλίες της αζερικής είναι αμοιβαία κατανοητές.^[25][26] Επιπλέον, η τουρκική και η αζερική γλώσσα είναι αμοιβαία κατανοητές μεταξύ τους σε έναν αρκετά υψηλό βαθμό, ώστε να είναι δυνατή η συνομιλία ενός Τούρκου και ενός Αζέρου χωρίς να έχει μελετήσει ο ένας την γλώσσα του άλλου. Αυτό το γεγονός έχει ωθήσει μερικούς γλωσσολόγους που ασχολούνται με τις τουρκικές γλώσσες να ονομάσουν την σχέση των δύο γλωσσών ως διάλεκτο συνεχές των δυτικών ογουζικών γλωσσών.^[27]

Παραπομπές

1. Svante E. Cornell (20 Μαΐου 2015). Azerbaijan Since Independence. Routledge. σελ. 7. ISBN 978-1-317-47621-4.
2. Barbara A. West (1 Ιανουαρίου 2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. σελ. 68. ISBN 978-1-4381-1913-7.
3. James Minahan (1 Ιανουαρίου 2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Publishing Group. σελ. 1766. ISBN 978-0-313-32384-3.
4. «Azerbaijani | people». Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Azerbaijani-people. Ανακτήθηκε στις 2016-11-03.
5. Robertson, Lawrence R. (2002). Russia & Eurasia Facts & Figures Annual. Academic International Press. σελ. 210. ISBN 978-0-87569-199-2.
6. «2014 General Population Census» (PDF). National Statistics Office of Georgia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2016.
7. Bani-Shoraka, Helena (2005). «Language Policy and Language Planning: Some Definitions». Στο: Rabo, Annika. The Role of the State in West Asia. Swedish Research Institute in Istanbul. σελ. 144. ISBN 978-91-86884-13-0.
8. «MEDIA – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2019.
9. «Mannai». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2006.
10. «Iranian art and architecture | ancient art». Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2019.
11. «Online Knowledge Explorer®/Encyclopedia Americana®». web.archive.org. 13 Μαρτίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2005. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2019.
12. The Iranian languages. Windfuhr, Gernot. London: Routledge. 2009. ISBN 9780700711314.
13. «IRAN i. LANDS OF IRAN». IRAN i. LANDS OF IRAN. http://www.iranicaonline.org/articles/iran-i-lands-of-iran. Ανακτήθηκε στις 30 December 2012.
14. «IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey». IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey. http://www.iranicaonline.org/articles/iran-v1-peoples-survey. Ανακτήθηκε στις 30 December 2012.
15. «Azerbaijan». Azerbaijan. Brill.
16. Roy, Olivier (2007). The new Central Asia. I.B. Tauris. σελ. 6. ISBN 978-1-84511-552-4. The mass of the Oghuz who crossed the Amu Darya towards the west left the Iranian plateau, which remained Persian, and established themselves more to the west, in Anatolia. Here they divided into Ottomans, who were Sunni and settled, and Turkmens, who were nomads and in part Shiite (or, rather, Alevi). The latter were to keep the name 'Turkmen' for a long time: from the 13th century onwards they 'Turkised' the Iranian populations of Azerbaijan (who spoke west Iranian languages such as Tat, which is still found in residual forms), thus creating a new identity based on Shiism and the use of Turkish. These are the people today known as Azeris.
17. «AZERBAIJAN vii. The Iranian Language of Azerbaijan». AZERBAIJAN vii. The Iranian Language of Azerbaijan. http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-vii. Ανακτήθηκε στις 3 May 2015.
18. Sourdel, D. (1959). «V. MINORSKY, A History of Sharvan and Darband in the 10th-11th centuries, 1 vol. in-8°, 187 p. et 32 p. (texte arabe), Cambridge (Heffer and Sons), 1958». Arabica 6 (3): 326–327. doi:10.1163/157005859x00208. ISSN 0570-5398.
19. Istorii︠a︡ Vostoka : v shesti tomakh. Rybakov, R. B., Kapit︠s︡a, Mikhail Stepanovich., Рыбаков, Р. Б., Капица, Михаил Степанович., Institut vostokovedenii︠a︡ (Rossiĭskai︠a︡ akademii︠a︡ nauk), Институт востоковедения (Rossiĭskai︠a︡ akademii︠a︡ nauk). Moskva: Izdatelʹskai︠a︡ firma "Vostochnai︠a︡ lit-ra" RAN. 1995–2008. ISBN 5020181021.
20. Weitenberg, J.J.S. (1984). «Thomas J. SAMUELIAN (ed.), Classical Armenian Culture. Influences and Creativity. Proceedings of the first Dr. H. Markarian Conference on Armenian culture (University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies 4), Scholars Press, Chico, CA 1982, xii and 233 pp., paper $ 15,75 (members $ 10,50), cloth $ 23,50 (members $ 15,75)». Journal for the Study of Judaism 15 (1–2): 198–199. doi:10.1163/157006384x00411. ISSN 0047-2212.
21. Suny, Ronald G.; Stork, Joe (July 1988). «Ronald G. Suny: What Happened in Soviet Armenia?». Middle East Report (153): 37–40. doi:10.2307/3012134. ISSN 0899-2851.
22. Harcave, Sidney (1968). Russia: A History: Sixth Edition. Lippincott. σελ. 267.
23. Mojtahed-Zadeh, Pirouz (2007). Boundary Politics and International Boundaries of Iran: A Study of the Origin, Evolution, and Implications of the Boundaries of Modern Iran with Its 15 Neighbors in the Middle East by a Number of Renowned Experts in the Field. Universal. σελ. 372. ISBN 978-1-58112-933-5.
24. Aspects of Altaic Civilization III: Proceedings of the Thirtieth Meeting of the Permanent International Altaistic Conference, Indiana University, Bloomington, Indiana, June 19-25, 1987. Psychology Press. 13 Δεκεμβρίου 1996. ISBN 9780700703807.
25. Suny, Ronald G. (Απριλίου 1996). Armenia, Azerbaijan, and Georgia. DIANE Publishing. ISBN 9780788128134.
26. Minahan, James (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Publishing Group. σελ. 1766. ISBN 9780313323843.
27. Nichol, James (1995). «Azerbaijan». Στο: Curtis, Glenn E. Armenia, Azerbaijan, and Georgia. Federal Research Division, Library of Congress. ISBN 978-0-8444-0848-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Azerbaijani people στο Wikimedia Commons