Αγκάθα Κρίστι

Η Άγκαθα Μαίρυ Κλαρίσσα Μίλλερ, Λαίδη Μάλλοουαν, DBE^(D/R) (αγγλικά: Agatha Mary Clarissa Miller, Lady Mallowan‎‎, 15 Σεπτεμβρίου 1890 – 12 Ιανουαρίου 1976), γνωστή κυρίως ως Άγκαθα Κρίστι^{[4][5][6][7][8][9]} (στην Ελλάδα και ως Αγκάθα Κρίστι), ήταν Αγγλίδα συγγραφέας η οποία ήταν γνωστή κυρίως για τα αστυνομικά έργα της -66 μυθιστορήματα και 14 συλλογές διηγημάτων. Έγραψε επίσης δύο αυτοβιογραφικά έργα, αισθηματικά μυθιστορήματα αλλά και θεατρικά, μεταξύ των οποίων το μακροβιότερο έργο στην ιστορία του σύγχρονου θεάτρου, την Ποντικοπαγίδα (1952). Η δουλειά της στα έργα αυτά, στα οποία πρωταγωνιστούν οι ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό και Μις Μαρπλ, της έδωσε τον τίτλο της «Βασίλισσας του Εγκλήματος» και την έκανε έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς στην εξέλιξη του λογοτεχνικού αυτού ρεύματος.

Άγκαθα Κρίστι
Όνομα	Άγκαθα Κρίστι
Γέννηση	15 Σεπτεμβρίου 1890 Τορκί, Ντέβον, Αγγλία
Θάνατος	12 Ιανουαρίου 1976 (85 ετών) Ουόλινγκφορντ, Όξφορντσαϊρ, Αγγλία
Επάγγελμα/ ιδιότητες	συγγραφέας[1][2][3], μυθιστοριογράφος και συγγραφέας αστυνομικών έργων[3]
Εθνικότητα	Βρετανική
Υπηκοότητα	Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Σχολές φοίτησης	ιδιωτική εκπαίδευση
Είδη	Αστυνομικά μυθιστορήματα
Αξιοσημείωτα έργα	Ηρακλής Πουαρό
Σύζυγος(οι)	Μαξ Μαλόουαν (11  Σεπτεμβρίου 1930 και 1930, 12  Ιανουαρίου 1976) και Archie Christie (24  Δεκεμβρίου 1914, Οκτώβριος 1928)
Τέκνα	Rosalind Christie
agathachristie.com
Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στο Άσφιλντ, το οικογενειακό σπίτι της στο Τορκί του Ντέβον. Ήταν το μικρότερο παιδί των μεσοαστών Φρέντερικ Άλβα Μίλλερ και της Κλαρίσσα "Κλάρα" Μάργκαρετ Μπόουμερ. Περιέγραφε τον εαυτό της ως μεγάλη αναγνώστρια από μικρή ηλικία. Όταν ήταν 11 ετών, ο πατέρας της πέθανε και έμεινε μόνη της με τη μητέρα της, καθώς τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια της είχαν ήδη φύγει από το σπίτι. Παρά τη δύσκολη οικονομική κατάστασή τους η μητέρα της την έστειλε σε οικοτροφείο στο Παρίσι.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, επισκέφθηκε την Αίγυπτο με την άρρωστη μητέρα της, τόπο επιλογής πολλών ευπόρων Βρετανών. Σε ηλικία 18 ετών ξεκίνησε να γράφει τα πρώτα διηγήματά της και το πρώτο της μυθιστόρημα.

Πρώτος γάμος

Ήταν κοινωνική και συμμετείχε σε πολλές δραστηριότητες όπως κυνήγι, ιππασία, χορούς και πατινάζ. Το 1912 γνώρισε τον Άρτσιμπαλντ "Άρτσι" Κρίστι, αξιωματικό του Βασιλικού Πυροβολικού. Παντρεύτηκαν την Παραμονή των Χριστουγέννων του 1914, πριν ο Κρίστι φύγει για το μέτωπο. Η Άγκαθα εργάστηκε στον Ερυθρό Σταυρό και αργότερα ως βοηθός φαρμακοποιού για την αεροπορία, την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ίσως και για αυτό σε πολλά μυθιστορήματά της, τα δηλητήρια είχαν και εξέχουσα θέση στην πλοκή. Ο σύζυγός της επέστρεψε στο Λονδίνο το 1918 και μετακόμισαν στη συνοικία Σαιντ Τζον'ς Γουντ, όπου ξεκίνησε να εργάζεται στον οικονομικό τομέα στο Σίτυ. Ένα χρόνο αργότερα απέκτησε το μοναδικό της παιδί, τη Ρόζαλιντ Μάργκαρετ Κλαρίσσα Κρίστι (1919 - 2004). Είχε αρχίσει να γράφει συστηματικά και οι ιστορίες της δημοσιεύονταν σε περιοδικά.

Το 1922 έκανε ένα μεγάλο ταξίδι με το σύζυγό της στη Νότιο Αφρική, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Χαβάη και τον Καναδά. Αγόρασαν ένα σπίτι στο Σάννινγκντεηλ στο Μπάρκσιρ που το μεντονόμασε Στάιλς προς τιμήν του πρώτου της μυθιστορήματος.

Εξαφάνιση

Τον Αύγουστο του 1926 η μητέρα της πέθανε και η απώλεια της προκάλεσε βαθιά κατάθλιψη. Εκείνο το διάστημα, ο Κρίστι της ζήτησε να χωρίσουν καθώς ήταν ερωτευμένος με μια φίλη της. Μετά από μια φιλονικία, η Άγκαθα πήρε το αυτοκίνητο και έφυγε από το σπίτι. Την επόμενη μέρα το αυτοκίνητο βρέθηκε πάνω από ένα λατομείο στο Νιούλαντς Κόρνερ του Σάρρεϋ με δίπλωμα οδήγησης και ρούχα στο εσωτερικό του, αλλά χωρίς ίχνος της Κρίστι. Η εξαφάνισή της έγινε πρωτοσέλιδο στον εγχώριο και διεθνή Τύπο και έγιναν μεγάλες προσπάθειες για να βρεθεί. Τελικά, εμφανίστηκε 11 μέρες αργότερα και, παρότι η ίδια δήλωσε ότι δεν είχε καμία ανάμνηση από το διάστημα αυτό, θεωρείται ότι η κίνησή της ήταν σκόπιμη.

Δεύτερος γάμος και μεταγενέστερα χρόνια

Έχοντας πλέον την κηδεμονία της κόρης της, η Κρίστι (που διατήρησε το επώνυμο για τη συγγραφική της καριέρα) ταξίδεψε στο εξωτερικό για να αναρρώσει ψυχικά. Το 1928 επιβιβάστηκε στο Οριάν Εξπρές για την Κωνσταντινούπολη και έπειτα τη Βαγδάτη, όπου γνώρισε τον αρχαιολόγο Λέοναρντ Γούλλεϋ και τη σύζυγό του που την προσκάλεσαν δύο χρόνια αργότερα στην ανασκαφή του Γούλλεϋ στο Ιράκ. Στη δεύτερη επίσκεψή της γνώρισε τον αρχαιολόγο Μαξ Μαλλόουαν, με τον οποίο παντρεύτηκαν λίγους μήνες μετά στο Εδιμβούργο.

Κατά τη διάρκεια της ζωής τους τον συνόδευε στις ανασκαφές και τα ταξίδια του παίρνοντας έμπνευση για τα μυθιστορήματά της. Το ζευγάρι έμεινε πρώτα στο Τσέλσι και μετά στο Κένσινγκτον, ενώ αγόρασαν την Οικία Ουίντερμπρουκ κοντά στο Ουόλλινγκφορντ του Όξφορντσιρ και το Γκρήνγουεϋ στο Ντέβον ως θερινή κατοικία. Κατά το Δεύτερο Πακόσμιο Πόλεμο μετακόμισαν στο Χάμπστεντ και η Κρίστι εργάστηκε στο φαρμακείο του Νοσοκομείου του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου όπου απέκτησε καλύτερη γνώση για τα δηλητήρια.

Περιγράφηκε ως "εξαιρετικά ευσεβής" και η ίδια δήλωσε ότι σιχαινόταν τα μεγάλα πλήθη, τους δυνατούς θορύβους, τον κινηματογράφο, το γραμμόφωνο, το κάπνισμα και το αλκοόλ, αλλά αγαπούσε τον ήλιο, τη θάλασσα, τα λουλούδια, την κηπουρική, τα ταξίδια, τα παράξενα φαγητά, τα αθλήματα, τις συναυλίες, το θέατρο, το πιάνο και το κέντημα.

Το 1955, δυσαρεστημένη που δεν είχε η ίδια τα δικαιώματα του έργου της και για λόγους φορολόγησης, έστησε τη δική της ιδιωτική επιχείρηση (Agatha Christie Limited), η οποία έως και σήμερα διαχειρίζεται το έργο της, και το 1968 πούλησε το μεγαλύτερο μερίδιο της εταιρείας στην εταιρεία Booker Books. Το 1959 κληροδότησε το Γκρήνγουεϋ στην κόρη της, που το 2004 (μετά το θάνατο της Ρόζαλιντ) πέρασε στη National Trust. Το 1969 ιδρύθηκε το φιλανθρωπικό Ίδρυμα Άγκαθα Κρίστι για ηλικιωμένους και παιδιά.

Τιμές

Το 1950 έλαβε την τιμητική θέση του μέλους της Βασιλικής Εταιρείας της Λογοτεχνίας. Το 1956 έλαβε το παράσημο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (CBE) και από το 1958 έως το τέλος της ήταν συμπρόεδρος της Λέσχης Διερεύνησης. Το 1961 έλαβε τιμητικό πτυχίο του Δόκτορος της Λογοτεχνίας από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ. Το 1971 έλαβε τον τίτλο της Κυρίας του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (DBE) τρία χρόνια μετά της χρίση του συζύγου της ως ιππότη, ενώ η ίδια είχε τον τίτλο της Λαίδης Μαλλόουαν.

Το τέλος

Τη δεκαετία του 1970 η υγεία της σταδιακά επιδεινωνόταν, αλλά συνέχισε τη συγγραφή. Απεβίωσε από φυσικά αίτια σε ηλικία 85 ετών το 1976 στην Οικία Ουίντερμπρουκ. Τάφηκε στο νεκροταφείο της Εκκλησίας της Αγίας Μαρίας στο διπλανό χωριό, το Τσόλσεϋ. Ο σύζυγός της ξαναπαντρεύτηκε το 1977 την αρχαιολόγο Μπάρμπαρα Χέιστινγκς Πάρκερ, αλλά απεβίωσε το 1978 και ενταφιάστηκε δίπλα της.

Έργο

Παρόλο που οι Πουαρό και Μις Μαρπλ είναι από τους πιο γνωστούς ντετέκτιβ που επινόησε η Κρίστι, υπήρξαν κι άλλοι, όπως το ζευγάρι Τόμμυ και Τάπενς (Μπέρεσφορντ), που εμφανίζονται στο μυθιστόρημα Σύντροφοι στο Έγκλημα και Οι Άγγελοι δεν Φλυαρούν. Άλλοι ντετέκτιβ της Κρίστι, όπως ο Πάρκερ Πάιν και ο κύριος Χάρλεϋ Κουίν, εμφανίστηκαν σε σύντομες ιστορίες, αλλά υπόλοιποι, όπως ο αρχιεπιθεωρητής Τζέημς Τζαπ και η Αριάδνη Όλιβερ, συνόδευαν τους Πουαρό και Μαρπλ στα μυθιστορήματά τους. Το 1975 σκότωσε τους δύο αγαπημένους της ήρωες, τον Ηρακλή Πουαρό στο μυθιστόρημα Αυλαία: η τελευταία υπόθεση του Πουαρό και τη Μις Μαρπλ στο Ρετρό στην ομίχλη. Το τελευταίο της μυθιστόρημα, με πρωταγωνιστές το ζεύγος Τόμμυ και Τάπενς, είχε τον τίτλο Η Πύλη του Πεπρωμένου και το έγραψε στα τέλη του 1973.

Εκτιμάται ότι τα βιβλία της έχουν πουλήσει 1 δισεκατομμύριο αντίτυπα στα αγγλικά, και ένα ακόμη δισεκατομμύριο σε 103 άλλες γλώσσες.^[10]

Από τις σκηνικές επιτυχίες της Άγκαθα Κρίστι μεγαλύτερη είναι The Mousetrap (Η ποντικοπαγίδα), που παιζόταν στο Λονδίνο από το 1952 μέχρι το 2012, και η θεατρική προσαρμογή του Ten Little Niggers (Δέκα μικροί νέγροι, 1939) το οποίο πλέον φέρει το όνομα And Then There Were None (Κι έπειτα δεν έμεινε κανένας). Βρίσκεται στη λίστα: Βιβλία με περισσότερα από 100 εκατομμύρια αντίτυπα.

Τα περισσότερα από τα βιβλία της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο (μερικά μάλιστα πολλές φορές, όπως το Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές και το Έγκλημα στον Νείλο). Επίσης πολλά έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, στο ράδιο και έχουν εμπνεύσει βιντεοπαιχνίδια και κόμικς.

Το 2007, ο Άγγλος συγγραφέας Μπράιαν Άλντις είπε ότι η Άγκαθα Κρίστι του είχε πει ότι έγραφε τα βιβλία της μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο και μετά αποφάσιζε ποιος χαρακτήρας ήταν λιγότερο πιθανό να εκληφθεί ως ύποπτος. Ακολούθως έκανε τις απαραίτητες αλλαγές στο κείμενο για να «ενοχοποιήσει» τον χαρακτήρα αυτό.^[11]

Εργογραφία

Γλυπτό αφιέρωμα στην Άγκαθα Κρίστι, στη διασταύρωση των οδών Κράνμπορν και Γκρέητ Νιούπορτ, Λονδίνο.

Κύριο λήμμα: Κατάλογος έργων της Αγκάθα Κρίστι

Καλύτερα βιβλία

Περιοδικό Time

Σύμφωνα με το περιοδικό Time και την κριτικό λογοτεχνίας και επιμελήτρια της έκδοσης του βιβλίου Women Crime Writers: Eight Suspense Novels of the 1940s & 50s, Σάρα Ουάινμαν, τα 5 καλύτερα μυθιστορήματά της είναι:^[12]

• "The Murder of Roger Ackroyd" (1926) - (Ποιος σκότωσε τον Άκροϋντ)
• "The Murder at the Vicarage" (1930) - (Φόνος στο πρεσβυτέριο)
• "And Then There Were None" (1939) - (Δέκα μικροί νέγροι)
• "Death Comes As The End" (1944) - (Ο θάνατος έβαλε τελεία)
• "Endless Night" (1967) - (Ατέλειωτη νύχτα)

Εφημερίδα The Guardian

Σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα The Guardian και τον έγκριτο μελετητή του έργου της, Τζον Κέρραν, τα 10 καλύτερα μυθιστόρημά της είναι:^[13]

• "The Murder of Roger Ackroyd" (1926) - (Ποιος Σκότωσε τον Άκροϋντ)
• "Peril at End House" (1932) - (Θανάσιμος κίνδυνος)
• "Murder on the Orient Express" (1934) - (Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές)
• "The ABC Murders" (1935) - (Φόνοι με αλφαβητική σειρά)
• "And Then There Were None" (1939) - (Δέκα μικροί νέγροι)
• "Five Little Pigs" (1943) - (Πέντε μικρά γουρουνάκια)
• "Crooked House" (1949) - (Δέκα ύποπτοι για φόνο)
• "A Murder is Announced" (1950) - (Ένας φόνος ανακοινώνεται)
• "Endless Night" (1967) - (Ατέλειωτη νύχτα)
• "Curtain: Poirot's Last Case" (1975 έκδοση) - (Αυλαία: η τελευταία υπόθεση του Πουαρό)

Σύμφωνα με την ίδια την Άγκαθα Κρίστι

Το 1972 η Άγκαθα Κρίστι, με αφορμή τη δημοσίευση της λίστας με τα 10 καλύτερα βιβλία της από τον Ιάπωνα μεταφραστή της, έγραψε και εκείνη τη δική της λίστα:^[14]

• "And Then There Were None" - (Δέκα μικροί νέγροι)
• "The Murder of Roger Ackroyd" - (Ποιος Σκότωσε τον Άκροϋντ)
• "A Murder is Announced" - (Ένας φόνος ανακοινώνεται)
• "Murder on the Orient Express" - (Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές)
• "The Thirteen Problems" (1932) - (Τα δεκατρία προβλήματα) συλλογή διηγημάτων
• "Towards Zero" (1944) - (Προς το μηδέν)
• "Endless Night" - (Ατέλειωτη νύχτα)
• "Crooked House" - (Δέκα ύποπτοι για φόνο)
• "Ordeal by Innocence" (1958) - (Η δοκιμασία της αθωότητας)
• "The Moving Finger" (1943) (Η φαρμακερή πένα)

Δείτε επίσης

• Κατάλογος ελληνικών θεατρικών παραστάσεων της Άγκαθα Κρίστι.

Παραπομπές

1. BeWeB. 1686. Ανακτήθηκε στις 12  Φεβρουαρίου 2021.
2. The Fine Art Archive. 31922. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
3. (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 118520628. Ανακτήθηκε στις 12  Αυγούστου 2023.
4. «Agatha Christie». Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024.
5. «Άγκαθα Κρίστι: «Κανείς δεν μπορεί να περιγράψει την Ελλάδα!»». Η Ναυτεμπορική. 9 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024.
6. Ντούρου, Έμυ (29 Σεπτεμβρίου 2023). «Οταν η Άγκαθα Κρίστι σκότωσε τον Ηρακλή Πουαρό». Documento. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024.
7. «Αλλαγές και στα βιβλία της Άγκαθα Κρίστι με τον Πουαρό και την Μις Μαρπλ». HuffPost Greece. 27 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024.
8. Ζήφια, Άννα Μαρία (2017). Οι συγγραφείς στους συγγραφείς: Τα παιχνίδια της διακειμενικότητας σε τέσσερα έργα του Πέτρου Μαρτινίδη. Θεσσαλονίκη: ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. σελ. 15.
9. Δασκαλάκη, Σωτηρία (2023). «Εξιχνιάζοντας» λογοτεχνικά εγκλήματα: Εφαρμογές της αναγνωστικής πρόσληψης στη λογοτεχνία μυστηρίου. Νάουσα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. σελ. 42.
10. «Homepage». www.agathachristie.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.
11. «BBC Radio 4 - Desert Island Discs, Brian Aldiss». BBC (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.
12. «5 Must-Read Agatha Christie Novels». Time (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.
13. Curran, John (2009-09-16). «The top 10 Agatha Christie mysteries» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/books/2009/sep/15/top-10-agatha-christie-novels. Ανακτήθηκε στις 2019-07-10.
14. Williams, Shan (15 Σεπτεμβρίου 2016). «The Top 10 Agatha Christie Books According to Agatha Christie». For Reading Addicts (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2019.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Αγκάθα Κρίστι

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Wikiquote logo

Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το λήμμα:    Αγκάθα Κρίστι

• Επίσημη ιστοσελίδα της Άγκαθα Κρίστι
• Έργα της Άγκαθα Κρίστι στο Project Gutenberg
• Άγκαθα Κρίστι ραδιοφωνικές διασκευές αστυνομικών μυθιστορημάτων Αρχειοθετήθηκε 2017-08-20 στο Wayback Machine.