Ίναχος (μυθολογία)

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ο Ίναχος ήταν ο μυθικός πρώτος βασιλιάς του Άργους, ο οποίος έδωσε το όνομα του στον ομώνυμο ποταμό Ίναχο που υδροδοτεί το δυτικό τμήμα του Αργολικού κάμπου.^[1][2][3][4] Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν τον Ίναχο ως τον αρχαιότερο θεό και ήρωα του Άργους, σύγχρονος του Ευμόλπου και του Εριχθονίου. Ήταν γιος του Ωκεανού και της Τηθύος και ιδρυτής του βασιλικού γένους των Ιναχιδών.^[5][6] Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γκρέιβς ήταν απόγονος του Ιαπετού αλλά η μυθολογία τον θεωρεί σαν έναν από τους ποτάμιους θεούς που ήταν όλοι γιοι του Τιτάνα Ωκεανού και της Τηθύς, οι Έλληνες τον τοποθετούσαν στο Δωδεκάθεο και οι απόγονοι του πήραν το όνομα Πελασγοί.^[7]

Ίναχος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἴναχος (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Μελία Αργεία Colaxe
Τέκνα	Ιώ Μυκήνη Άργος ο Πανόπτης Φορωνέας Φιλοδίκη Πηγεύς Κάσος
Γονείς	Ωκεανός και Τηθύς
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	βασιλιάς του Άργους
δεδομένα

Ο Γουόλτερ Μπάρκερτ σημειώνει ότι στην Ελληνική εικονογραφία οι ποταμοί είχαν την μορφή ταύρου με ανθρώπινη κεφαλή ή το κεφάλι του Αχελώου.^[8] Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα του Άργους δείχνουν την σύνδεση της πόλης με την Αίγυπτο και την Βαβυλώνα.^[9] Καθώς οι ποταμοί ήταν εξαιρετικά γόνιμοι ο Ίναχος είχε πολλά παιδιά, οι πιο γνωστοί γιοι του ήταν ο Πελασγός, ο Φορωνέας και ο Αιγιαλέας του Ινάχου, οι κόρες του ήταν η Αργεία Ιώ και η Φιλοδίκη, σύζυγος του Λεύκιππου.^[10] Η μητέρα των παιδιών του δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα, με μερικές πηγές η Μελία μια από τις Ωκεανίδες ήταν μητέρα του Αιγιαλέα και του Φορωνέως, με άλλες η επίσης Ωκεανίδα Αργεία ήταν η μητέρα του Φορωνέως και της Αργείας Ιούς.^[11] Η Αργεία Ιώ καταγράφεται μερικές φορές σαν κόρη του Ινάχου και της Μελίας, άλλες σαν κόρη του Ινάχου μόνο. Άλλα παιδιά του Ινάχου ήταν η Μυκήνη, επώνυμη των Μυκηνών που ίδρυσε αργότερα ο απόγονος του Ινάχου Περσέας, η Αμυμώνη, η Υπερία, η Θεμιστώ μητέρα του Αρκάδα με τον Δία και ίσως η Τηλεδίκη.^{[12][13][14][15]} Ο Άργος ο Πανόπτης καταγράφεται επίσης μερικές φορές σαν γιος του Ινάχου.^[16]

Δημιουργία του Άργους

Ο Παυσανίας τον περιγράφει σαν τον αρχαιότερο βασιλιά του Άργους που έδωσε το όνομα του στον μεγαλύτερο ποταμό και ήταν λάτρης της Ήρας.^[17] Όταν η Ήρα και ο Ποσειδώνας ανταγωνίζονταν για την προστασία του βασιλείου του Άργους, απευθύνθηκαν στους ποταμούς Ίναχο, Αστερίωνα και Κηφισό, για να διαιτητεύσουν στη διαμάχη. Ο Ίναχος τάχθηκε υπέρ της Ήρας και ο Ποσειδώνας, για να τους τιμωρήσει, αποτράβηξε τα νερά από ολόκληρη την περιοχή, με αποτέλεσμα να ρέει νερό στους τρεις ποταμούς, μόνον όταν εκείνος αποφάσιζε να ρίξει βροχή.^[18] Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο Δίας ξέρανε τον ποταμό Ίναχο με κεραυνό του, γιατί, όταν ο Δίας άρπαξε την κόρη του βασιλιά Ίναχου, την Ιώ, ο βασιλιάς τον κυνηγούσε και εξαπέλυε εναντίον του Δία βρισιές και κατάρες.

Τονίζει ότι δεν ήταν θνητός άνθρωπος αλλά ποταμός, σύμφωνα με άλλες πηγές ήταν ιερέας της Ήρας στο Άργος.^[7] Ο Ιερώνυμος και ο Ευσέβιος της Καισαρείας βασιζόμενοι σε γραπτά του Κάστωρ του Ρόδιου και αργότερα ο Ευημεριστής Τζον Λεμπριέρ (1812) καταγράφουν την διάρκεια της βασιλείας του στα 50 χρόνια (περί το 1807 π.Χ.). Ο Ίναχος μοίρασε το βασίλειο στους γιους του, τον διαδέχθηκε ο γιος του Φορωνεύς σαν δεύτερος βασιλιάς του Άργους, θεωρείται σύγχρονος του βασιλιά της Σικυώνας Λεύκιππου.^[2] Οι αρχαίοι έχουν παρουσιάσει πολλές ιστορίες σχετικά με τον Ίναχο, μερικοί τον εμφανίζουν σαν γηγενή Αργείο που συγκέντρωσε τους κατοίκους μετά τον κατακλυσμό, τους μετέφερε σε έναν νέο οικισμό δημιουργώντας κανόνες και νόμους. Άλλοι θρύλοι αναφέρουν ότι ήρθε από μακριά την Ανατολή ή την Αίγυπτο, συγκέντρωσε τους διασωθέντες κατοίκους σε έναν οικισμό στις όχθες του ομώνυμου ποταμού και έγινε βασιλιάς τους.^[19] Σε κάθε περίπτωση το όνομα του μεταφράζεται ως "σπουδαίος" και "λαμπρός", από την ίδια ρίζα προήλθε αργότερα το Μυκηναϊκό "Άναξ" δηλαδή "βασιλιάς". Ο Βιργίλιος στην Αινειάδα παρουσιάζει τον Ίναχο στην ασπίδα του Τούρνου. Σύμφωνα με τη μυθολογία η λέξη Ίναχος ήταν το τρίτο όνομα του ποταμού. Στην αρχή ονομαζόταν Καρμάνωρ, μετά Αλιάκμονας από τον ομώνυμο κάτοικο της Τίρυνθας, που σε μια κρίση τρέλας έπεσε στον ποταμό. Ύστερα, ονομάστηκε ο ποταμός Ίναχος από τον ομώνυμο ήρωα. Ο Δίας είδε μια μέρα την Ιώ και την ερωτεύτηκε. Όταν ο πατέρας της Ίναχος προσπάθησε να κυνηγήσει τον Δία, που είχε αρπάξει την Ιώ, ο Δίας έστειλε μια Ερινύα, την Τισιφόνη, που τον βασάνισε τόσο μέχρι που τον έσπρωξε στον ποταμό, που λεγόταν Αλιάκμονας μετονομάζοντάς τον σε Ίναχο.^[18]

Γενεαλογικό δένδρο

Γενεαλογία των Αργείων σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία

Ίναχος   Μελία                                                                                 Δίας   Ιώ   Φορωνέας                                                         Έπαφος   Μέμφις                                                         Ποσειδώνας   Λιβύη                                                                                                                     Βήλος   Αγχινόη                             Αγήνωρ   Τηλέφασσα                                                                                                                                                                                             Δαναός   Ελεφαντίδα   Αίγυπτος               Κάδμος   Αρμονία   Κίλικας   Φοίνιξ           Δίας   Ευρώπη                                                                                                                                                                                                 Υπερμνήστρα       Λυγκέας   Πολύδωρος   Αγαύη   Αυτονόη   Ινώ   Σεμέλη   Δίας   Σαρπηδόνας   Ραδάμανθυς   Μίνωας                                                                                             Άβαντας   Ωκάλεια                                     Διόνυσος                                         Ακρίσιος   Ευρυδίκη                                         Δίας   Δανάη                                         Περσέας

Παραπομπές

1. Ευσέβιος της Καισαρείας, Preparation of the Gospels 10.9.17-18; 10.10.4; 10.11.2
2. Αυγουστίνος Ιππώνος, (1886) [426]. Schaff, Philip (ed.). Translated by Dods, Marcus. "City of God, bk 18, ch 3"
3. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 2.1.1
4. Παυσανίας, 8.6.6
5. «Ίναχος ποταμός». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
6. William Smith. A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. s.v. Inachus
7. Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, 1.25.4
8. Burkert, Greek Religion, 1985: "Nature deities" 3.3, σ. 175
9. Hall, H(arry) R(eginald) (1916). Ancient History of the Near East: from the Earliest Times to the Battle of Salamis. London: Methuen. σσ. 4–6
10. Ευριπίδης, Ορέστης 920, 1239
11. Γάιος Ιούλιος Υγίνος, Fabulae 124, 143, 145, 155
12. Αισχύλος, Προμηθεύς Δεσμώτης 575, 655, 700
13. Ησίοδος, The Great Eoiae fr. 9
14. Valerius Flaccus, 4.345
15. Pseudo-Clement, Recognitions 10.21
16. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 2.1.3
17. Παυσανίας, 2.16.4
18. «Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2020.
19. Ευριπίδης, Ορέστης 920, 932

Πηγές

• Ελληνική Μυθολογία, τόμος 3, Οι ήρωες, τοπικές παραδόσεις, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 164-165.
• Κωνσταντίνος Π. Δάρμος, Οι Αρχαίοι Ποταμοί της Αργολίδας, Έκδοση: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Άργος 2013
• Burkert, Greek Religion, 1985: "Nature deities" 3.3
• Harry Thurston Peck. Harpers Dictionary of Classical Antiquities s.v. Inachus. New York. Harper and Brothers (1898).
• Sir William Smith. A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology s.v. Inachus. London. John Murray (1848)
• Hall, H(arry) R(eginald) (1916). Ancient History of the Near East: from the Earliest Times to the Battle of Salamis. London: Methuen.