Η Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή (απεβ. 1313) από την Οικογένεια Καντακουζηνών ήταν ανιψιά του Μιχαήλ Η΄ και η δεύτερη σύζυγος του Νικηφόρου Α΄ Αγγέλου δεσπότη της Ηπείρου. Όταν αυτός απεβίωσε το 1297, ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ηπείρου ως την ενηλικίωση του 12ετούς γιου τους Θωμά Α΄.
| Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 13ος αιώνας Αυτοκρατορία της Νίκαιας |
| Θάνατος | 1318 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Νικηφόρος Α΄ Κομνηνός Δούκας |
| Τέκνα | Θαμάρ της Ηπείρου Θωμάς Κομνηνός Δούκας Μαρία Αγγελίνα Κομνηνή Δούκαινα |
| Γονείς | Ιωάννης Καντακουζηνός και Ειρήνη Ευλογία Παλαιολογίνα |
| Αδέλφια | Μαρία Καντακουζηνή Ευγενία Παλαιολογίνα Καντακουζηνή Θεοδώρα Ραούλαινα |
| Οικογένεια | Οικογένεια Καντακουζηνών |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | αντιβασιλιάς |
Ήταν η τρίτη κόρη του Ιωάννη Καντακουζηνού πιγκέρνη και δούκα των Θρακησίων και της Ειρήνης Παλαιολογίνας, αδελφής του Μιχαήλ Η΄. Οι δύο μεγαλύτερες αδελφές της ήταν η Θεοδώρα σύζυγος του Ιωάννη Ραούλ και η Μαρία σύζυγος του Κωνσταντίνου Α΄ Τιχ της Βουλγαρίας. Μικρότερή της αδελφή ήταν η Ευγενία, σύζυγος του Συργιάννη μεγάλου δομεστίκου.
Το 1264 παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Α΄ Άγγελο, γιο του Μιχαήλ Β΄ δεσπότη της Ηπείρου, ως μέρος συμφωνίας ειρήνης μεταξύ του θείου της Μιχαήλ Η΄ και του Μιχαήλ Β΄, ηγέτη της υπέρ της Κωνσταντινούπολης μερίδας στην Ήπειρο[1]. Η Άννα επηρέαζε και επισκίασε τον σύζυγό της[2], όπως όμοια έκαναν και οι αδελφές της Μαρία και Θεοδώρα. Έγινε δούκισσα των Νέων Πατρών (Υπάτης) το 1289[3].
Με την άνοδο στο θρόνο του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου το 1282, ο Νικηφόρος Α΄ θέλησε να ανανεώσει τη συμμαχία του με την Κωνσταντινούπολη και έστειλε την Άννα για τη διευθέτηση της συμφωνίας. Η ίδια εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Αυλής της Κωνσταντινούπολης. Η Άννα και ο σύζυγός της κάλεσαν στην Ήπειρο τον Μιχαήλ, γιο του Ιωάννη Α΄ της Θεσσαλίας (ετεροθαλούς αδελφού του Νικηφόρου Α΄), δελεάζοντάς τον με την υπόσχεση να νυμφευτεί την κόρη τους ως κληρονόμο του δεσποτάτου, όμως τον συνέλαβαν και τον έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ιωάννης Α΄ λεηλάτησε τα περίχωρα της Άρτας ως αντίποινα.
Η Άννα συνέλαβε το φιλόδοξο σχέδιο της ένωσης των Αγγέλων της Ηπείρου με τους Παλαιολόγους και θέλησε να παντρέψει την κόρη της με τον διάδοχο Μιχαήλ Θ΄. Αν και δεν υλοποιήθηκε τελικά το σχέδιο, στον γιο της Θωμά απονεμήθηκε ο τίτλος του δεσπότη. Η αντίθετη με την Κωνσταντινούπολη μερίδα έπεισε τον Νικηφόρο Α΄ να συμμαχήσει με τον Κάρολο Β΄ της Νάπολης το 1291, που επιθυμούσε να εισβάλλει στην Ελλάδα. Ο Κάρολος Β΄ χρησιμοποιούσε γι' αυτό τους υποτελείς του Ριχάρδο Α΄ Ορσίνι παλατινό κόμη (δούκα) της Κεφαλληνίας και τον Φλωρέντιο του Αινώ πρίγκιπα της Αχαΐας. Η Άννα και ο Νικηφόρος Α΄ πάντρεψαν τις κόρες τους, τη Θάμαρ με τον Φίλιππο Α΄ του Τάραντα, γιο του Καρόλου Β΄ και τη Μαρία με τον Ιωάννη Α΄ Ορσίνι, γιο του Ριχάρδου Α΄. Η Θάμαρ θα κληρονομούσε το δεσποτάτο αντί του αδελφού της Θωμά και θα κρατούσε την Ορθόδοξη πίστη της. Με το γάμο της το 1294 μερικά παραθαλάσσια φρούρια του δεσποτάτου παραχωρήθηκαν στον Φίλιππο Α΄ ως προίκα της Θάμαρ και εκείνος έλαβε τις περιοχές και τις διεκδικήσεις του πατέρα του στην Ελλάδα.
Ο Νικηφόρος Α΄ απεβίωσε π. το 1297 και η Άννα εξασφάλισε τη διαδοχή στον 12ετή Θωμά, αν και η συμφωνία προέβλεπε την Ήπειρο στην Θάμαρ και στον σύζυγό της· ο Κάρολος Β΄ απαίτησε την τήρηση της συμφωνίας. Η Άννα του απάντησε ότι η Θάμαρ πιέστηκε να γίνει Καθολική, πράγμα που παραβίασε και ακύρωσε τη συμφωνία και ζήτησε τη βοήθεια του Ανδρόνικου Β΄. Η συμμαχία επισφραγίστηκε με τον γάμο του Θωμά με την Άννα Παλαιολογίνα, κόρη του Μιχαήλ Θ΄[4]. Ο γάμος έγινε το 1307 ή το 1313. Εν τω μεταξύ ο Κάρολος Β΄ έστειλε στρατό, που απωθήθηκε από το δεσποτάτο. Μάλιστα οι Ηπειρώτες κατέλαβαν το Βουθρωτό και τη Ναύπακτο από τις κτήσεις των Καπετιδών-Ανζού το 1304-05. Το 1307 έστειλε άλλο στρατό για να εκθρονίσει την Άννα[5], όμως η επιχείρηση έληξε με την παραχώρηση από τον Φίλιππο Α΄ των περιοχών που κατέλαβαν οι Ηπειρώτες κατά τον προηγούμενο πόλεμο.
Η Άννα μνημονεύεται το 1313 σε έγγραφο της Βενετίας, όπου απαριθμούνται οi σύμμαχοί της στη Ρωμανία. Η μετέπειτα τύχη της δεν είναι γνωστή[6].
Παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Α΄ Άγγελο δεσπότη της Ηπείρου και είχε τέκνα[7]:
- Θάμαρ, παντρεύτηκε τον Φίλιππο Α΄ των Ωτβίλ πρίγκιπα του Τάραντα.
- Μιχαήλ, κρατήθηκε όμηρος το 1279 στη Νάπολη ως το 1281, οπότε επέστρεψε στους γονείς του. Μάλλον απεβίωσε πριν τον πατέρα του.
- Θωμάς δεσπότης της Ηπείρου.
- Μαρία, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Α΄ Ορσίνι παλατινό κόμη (δούκα) της Κεφαλληνίας & Ζακύνθου. Οι γιοί τους
- Νικόλαος Ορσίνι και
- Ιωάννης Β΄ Ορσίνι έγιναν δεσπότες της Ηπείρου.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
