Η Τζιν Άιρις Μέρντοχ (αγγλικά: Jean Iris Murdoch, 15 Ιουλίου 1919 - 8 Φεβρουαρίου 1999) ήταν Ιρλανδή και Βρετανίδα μυθιστοριογράφος και φιλόσοφος. Η Μέρντοχ είναι γνωστή για τα μυθιστορήματά της για το καλό και το κακό, τις σεξουαλικές σχέσεις, την ηθική και τη δύναμη του ασυνείδητου. Το πρώτο της δημοσιευμένο μυθιστόρημα, Μέσα στο δίχτυ (Under the Net, 1954), επιλέχθηκε το 1998 ως ένα από τα 100 καλύτερα μυθιστορήματα της Αγγλικής Βιβλιοθήκης του 20ού αιώνα. Το μυθιστόρημά της Θάλασσα, Θάλασσα (The Sea, the Sea) του 1978 κέρδισε το Βραβείο Μπούκερ. Το 1987, της δόθηκε ο τίτλος της ντάμας από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ για τη συνεισφορά της στη λογοτεχνία. Το 2008, οι The Times κατέταξαν τη Μέρντοχ δωδέκατη στη λίστα με τους «50 μεγαλύτερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945».[15]
Άλλα βιβλία της είναι τα The Bell (1958), «Ένα κομμένο κεφάλι» (A Severed Head, 1961), The Red and the Green (1965), The Nice and the Good (1968), «Ο Μαύρος Πρίγκιπας» (The Black Prince (1973), «Ερρίκος και Κάτωνας» (Henry και Cato, 1976), The Philosopher's Pupil (1983), The Good Apprentice (1985), The Book and the Brotherhood (1987), The Message to the Planet (1989) και «Ο Πράσινος Ιππότης» (The Green Knight, 1993).
Η Μέρντοχ γεννήθηκε στο Phibsborough του Δουβλίνου της Ιρλανδίας. Ήταν κόρη της Άιριν Άλις (το γένος Ρίτσαρντσον, 1899-1985)[16] και του Wills John Hughes Murdoch. Ο πατέρας της ήταν δημόσιος υπάλληλος, από μια πρεσβυτεριανή οικογένεια κτηνοτρόφων από το Hillhall, County Down. Το 1915, στρατολογήθηκε ως στρατιώτης στο King Edward's Horse και υπηρέτησε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η μητέρα της είχε εκπαιδευτεί ως τραγουδίστρια προτού γεννηθεί η Άιρις και η οικογένεια της, μία μεσοαστική οικογένεια του Δουβλίνου, ανήκε στην Εκκλησία της Ιρλανδίας. Οι γονείς τής Άιρις Μέρντοκ συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Δουβλίνο όταν ο πατέρας της ήταν σε άδεια και παντρεύτηκαν το 1918.[17] Η Άιρις ήταν το μόνο παιδί του ζευγαριού. Όταν ήταν λίγων εβδομάδων, η οικογένεια μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου ο πατέρας της είχε προσχωρήσει στο υπουργείο Υγείας ως υπάλληλος δεύτερης κατηγορίας.[18] Ο πατέρας της ήταν δεύτερος ξάδερφος του Ιρλανδού μαθηματικού Μπράιαν Μέρντοχ.[17]
Η Μέρντοχ μορφώθηκε σε προοδευτικά ανεξάρτητα σχολεία, μπήκε στο σχολείο Froebel Demonstration το 1925 και φοίτησε στο σχολείο Badminton στο Μπρίστολ ως οικότροφος από το 1932 έως το 1938. Το 1938 πήγε στο κολέγιο Somerville της Οξφόρδης, με την πρόθεση να σπουδάσει αγγλικά, αλλά άλλαξε με ένα μάθημα που συνδυάζει κλασική ιστορία, αρχαία ιστορία και φιλοσοφία.[19] Στην Οξφόρδη σπούδασε φιλοσοφία με τον Donald M. MacKinnon και παρακολούθησε τα σεμινάρια του Έντουαρντ Φραίνκελ για την Ορέστεια.[17] Το 1942 τής απονεμήθηκαν τιμητικά πτυχία πρώτης κατηγορίας.[20] Αφού έφυγε από την Οξφόρδη, πήγε να εργαστεί στο Λονδίνο για το HM Treasury. Τον Ιούνιο του 1944 εγκατέλειψε το HM Treasury και πήγε να εργαστεί για την UNRRA. Αρχικά τοποθετήθηκε στο Λονδίνο στο Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Γραφείο. Το 1945 μεταφέρθηκε πρώτα στις Βρυξέλλες, μετά στο Ίνσμπρουκ και τέλος στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου εργάστηκε σε ένα στρατόπεδο προσφύγων. Έφυγε από την UNRRA το 1946.[17]
Από το 1947 έως το 1948, η Άιρις Μέρντοχ σπούδασε φιλοσοφία ως μεταπτυχιακό στο κολέγιο Newnham του Κέιμπριτζ. Συναντήθηκε με τον Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν στο Κέιμπριτζ, αλλά δεν τον παρακολούθησε να δίνει διάλεξη, καθώς είχε εγκαταλείψει τη θέση του πριν τη Μέρντοχ.[17]:262–263[21] Το 1948 έγινε μέλος του κολεγίου St Anne's της Οξφόρδης, όπου δίδαξε φιλοσοφία έως το 1963. Από το 1963 έως το 1967 δίδασκε μια μέρα την εβδομάδα στο τμήμα Γενικών Σπουδών του Royal College of Art.[17]
Το 1956 η Μέρντοχ παντρεύτηκε τον Τζον Μπέιλι, έναν κριτικό λογοτεχνίας, μυθιστοριογράφο, και από το 1974 έως το 1992 καθηγητή Αγγλικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, τον οποίο είχε συναντήσει στην Οξφόρδη το 1954. Η ασυνήθιστη ρομαντική συνεργασία διήρκεσε περισσότερα από σαράντα χρόνια μέχρι τον θάνατο της Μέρντοκ. Ο Μπέιλι πίστευε ότι το σεξ ήταν «αναπόφευκτα γελοίο». Η Μέρντοκ, αντιθέτως, είχε «πολλές σχέσεις τόσο με άντρες όσο και με γυναίκες και, σε μερικές περιπτώσεις, ο [Μπέιλι] ήταν μάρτυρας αυτών».[22][23]
Το πρώτο μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ, Μέσα στο δίχτυ, κυκλοφόρησε το 1954. Στο παρελθόν είχε δημοσιεύσει δοκίμια για τη φιλοσοφία και την πρώτη μονογραφία για τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ που δημοσιεύτηκε στα αγγλικά. Έγραψε 25 ακόμη μυθιστορήματα και επιπλέον έργα φιλοσοφίας, καθώς και ποίηση και δράμα. Το 1976 ορίστηκε Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και το 1987 ορίστηκε Ντάμα Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.[17] Της έχουν απονεμηθεί τιμητικά πτυχία από το Πανεπιστήμιο του Μπαθ (DLitt, 1983),[24] από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (1993)[25] και από το Πανεπιστήμιο του Κίνγκστον (1994), μεταξύ άλλων. Εκλέχθηκε Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών το 1982.[26]
Το τελευταίο της μυθιστόρημα, «Το δίλημμα του Τζάκσον» (Jackson's Dilemma), δημοσιεύθηκε το 1995. Η Άιρις Μέρντοχ διαγνώστηκε με τη νόσο Αλτσχάιμερ το 1997 και πέθανε το 1999 στην Οξφόρδη.[21] Υπάρχει ένα παγκάκι αφιερωμένο σε αυτήν στους χώρους του Lady Margaret Hall της Οξφόρδης, όπου απολάμβανε να περπατάει.[27]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
