Remove ads
Ο Άγιος Νεκτάριος, γνωστός και ως Νεκτάριος Πενταπόλεως και ως Νεκτάριος Αιγίνης (κατά κόσμο Αναστάσιος Κεφαλάς, Σηλυβρία Ανατολικής Θράκης, 1 Οκτωβρίου 1846 – Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 1920), ήταν Έλληνας Θρακιώτης επίσκοπος και θεολόγος με καταγωγή από τη Χίο, σύγχρονος θαυματουργός Άγιος της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Τιμάται, επίσης, ως Άγιος από τις Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες. Υπήρξε λαοφιλής ιεράρχης, ποιμενάρχης και παιδαγωγός στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ού αιώνα[5].
| Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1 Οκτωβρίου 1846 Σηλυβρία[1] |
| Θάνατος | 8 Νοεμβρίου 1920[2] Αθήνα |
| Αιτία θανάτου | καρκίνος |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Εθνικότητα | Έλληνες[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία[4] |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Eορτασμός αγίου | 9 Νοεμβρίου |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά Πολίτικη διάλεκτος |
| Σπουδές | Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Βαρβάκειος Σχολή |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ορθόδοξος μοναχός |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μητροπολίτης επίσκοπος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Άγιος Νεκτάριος είναι ο άγιος της υπομονής. Θεωρείται προστάτης των αδυνάτων, των φτωχών και όλων όσοι αναζητούν εργασία. Με εισηγητική πρόταση επιτροπής καθηγητών φυσικής αγωγής ανακηρύχθηκε προστάτης άγιος των γυμναστών.
Remove ads
Καταγωγή
Η καταγωγή του Αγίου Νεκταρίου, η γενέτειρα των γονιών του, ήταν το χωριό Λιθί της Χίου[6][7]. Πριν γεννηθεί ο άγιος, το 1846, οι γονείς του έφυγαν από τη Χίο και εγκαταστάθηκαν στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης.
Γέννηση και πρώτα χρόνια στη Σηλυβρία
.JPG)
Ο Αναστάσιος Κεφαλάς γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1846 στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης[8]. Γονείς του ήταν ο Δήμος (Δημοσθένης) και η Μπαλού (Βασιλική) Κεφαλά,[9] και ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά της φτωχής οικογένειας. Συχνά προσευχόταν στον Μητροπολιτικό ναό του Γενεσίου της Θεοτόκου της Σηλυβρίας, όπου φυλασσόταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Σηλυβριανής.[10] Σύντομα ήρθε αντιμέτωπος με τη δύσκολη πραγματικότητα της εποχής, καθώς η οικογένειά του αδυνατούσε να συντηρηθεί, ενώ στη γενέτειρά του δεν υπήρχε σχολείο μέσης εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 13 ετών[5].
Στην Κωνσταντινούπολη
Η ζωή στην Κωνσταντινούπολη για τον Αναστάσιο ήταν σκληρή και δύσκολη τα πρώτα χρόνια της παραμονής του. Αρχικά εργάζεται σε συσκευαστήριο καπνού, όπου ο ιδιοκτήτης τού φερόταν βάναυσα. Εργάζεται πολλές ώρες ημερησίως, δεν αμείβεται και πολλές φορές ξυλοκοπείται. Ο Αναστάσιος τα υπέμενε όλα αυτά, ωστόσο θλιβόταν, καθώς αδυνατούσε να ενισχύσει οικονομικά την οικογένειά του, ενώ παράλληλα δεν μπορούσε να παρακολουθήσει μαθήματα στο σχολείο. Την κλίση όμως προς τον Θεό και το Ευαγγέλιο την έδειχνε από μικρός. Έτσι στο συσκευαστήριο, μαζί με τον καπνό που πουλούσε, κάθε φορά έδινε και ένα μικρό χαρτάκι, το οποίο έγραφε κάποια ευαγγελική ρήση[5][11].
Η κατάσταση άλλαξε όταν ένας έμπορος που είχε μαγαζί παραπλεύρως από το συσκευαστήριο, είδε κάποια μέρα τον ξυλοδαρμό από το αφεντικό του και τον πήρε στη δούλεψή του. Άρχισε να εργάζεται στο επιπλοποιείο του εμπόρου, έχοντας πλέον χρόνο για εκκλησιασμό και για να πηγαίνει σχολείο, ενώ σύντομα και η οικογένεια του τον ακολούθησε στην Κωνσταντινούπολη. Στην Πόλη παρέμεινε συνολικά επτά έτη και σε ηλικία 20 ετών την εγκατέλειψε, παρότι δεν ολοκλήρωσε τη μόρφωσή του, για να εργαστεί ως δάσκαλος στο Λιθί της Χίου[12].
Στη Χίο
Στα 20 του χρόνια έφτασε στη Χίο. Έχοντας πλέον γραμματική και θεολογική γνώση, έλαβε τη θέση του δασκάλου, παραμένοντας στο νησί για 10 χρόνια, μέχρι το 1877. Εκεί αρχικά θα γνωρίσει τον μεγάλο ευεργέτη του Ιωάννη Χωρέμη, έναν εύπορο τοπικό άρχοντα, ο οποίος, εξαιτίας ενός περιστατικού που είχε συμβεί κατά τη μεταφορά του Αγίου από τη Σηλυβρία προς την Κωνσταντινούπολη (ένας ανιψιός του Χωρέμη τον βοήθησε να επιβιβαστεί στο πλοίο γιατί δεν είχε χρήματα), τον έθεσε υπό την προστασία του. Ο Άγιος Νεκτάριος όμως είχε αποφασίσει πλέον να αφιερωθεί στον μοναχικό βίο. Το 1876 εκάρη μοναχός με το όνομα Λάζαρος και έναν χρόνο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος, λαμβάνοντας το όνομα Νεκτάριος. Ο Άγιος Νεκτάριος είχε κλίση προς τον μοναχισμό, τον οποίο επιθυμούσε να υπηρετήσει. Ωστόσο οι πιέσεις που του ασκήθηκαν λόγω των χαρισμάτων του λόγου και της μορφώσεώς του τελικά τον έστρεψαν προς τον κοσμικό κλήρο, χωρίς όμως ποτέ να λησμονήσει τον μοναχισμό[5][11][12].
Ανώτερες θεολογικές σπουδές
Το 1877 ο Νεκτάριος, μετά από παρότρυνση του Ιωάννη Χωρέμη, πήγε στην Αθήνα προκειμένου να ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές. Μετά την ολοκλήρωσή τους στη Βαρβάκειο, εστάλη μέσω γνωριμίας που είχε με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιο στην Αλεξάνδρεια. Ο Σωφρόνιος εντυπωσιάστηκε από τον Νεκτάριο και με βάση τις πολύ καλές συστάσεις που είχε τον έστειλε ξανά στην Αθήνα, να φοιτήσει στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Ο Νεκτάριος εκεί διέπρεψε, και μάλιστα πρώτευσε στον διαγωνισμό σχολικής κοσμητείας στο Παπαδάκειο Κληροδότημα, με αποτέλεσμα να κερδίσει υποτροφία σπουδών στη Θεολογική Σχολή, κάτι που τον ανακούφισε πολύ, καθότι ο ευεργέτης του Ιωάννης Χωρέμης είχε φύγει από τη ζωή, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Αφού έλαβε το πτυχίο του (1885), ανεχώρησε πάλι για την Αλεξάνδρεια.[5][11][12]
Στην Αλεξάνδρεια
Με την επιστροφή του στην Αλεξάνδρεια χειροτονείται Ιερέας και πέντε μήνες αργότερα τοποθετείται γραμματέας του Πατριαρχείου. Μέσα σε δύο μήνες, αξιοποιώντας τη ρητορική του δεινότητα, προήχθη σε ιεροκήρυκα, λαμβάνοντας και θέση πατριαρχικού επιτρόπου στο Κάιρο. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, ο Νεκτάριος ανήλθε στην ιεραρχία του Πατριαρχείου, όντας ένας πολύ έμπιστος άνθρωπος στο πλευρό του Πατριάρχη. Στις 15 Ιανουαρίου 1889 ανακηρύχθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως Λιβύης, μετά την κοίμηση του επισκόπου της περιοχής Νείλου. Το πρακτικό της χειροτονίας του διασώζεται μέχρι και σήμερα (Πρακτικό εκλογής κωδ. 66, σελ. 394).
Η ραγδαία ανέλιξη του Νεκταρίου δεν πέρασε απαρατήρητη από τους υπολοίπους επισκόπους. Ο Σωφρόνιος πλησίαζε τα 90 χρόνια ζωής και είχαν ξεκινήσει οι διαδικασίες διαδοχής του. Ο λαός, που είχε ευεργετηθεί από το πολυποίκιλο έργο του Νεκταρίου (κυρίως φιλανθρωπικό αλλά και ποιμαντικό και αντιαιρετικό), επιθυμούσε την άνοδο του στον πατριαρχικό θρόνο, και σε συνδυασμό με την εύνοια του Σωφρονίου ο Νεκτάριος καθίστατο η πρώτη επιλογή. Οι αντίπαλοί του, γνωρίζοντας όλα αυτά, αποφάσισαν να τον παραμερίσουν, κατηγορώντας τον για υποκίνηση ανατροπής του Πατριάρχη Σωφρονίου, αλλά και με αόριστες ηθικές κατηγορίες. Επίσης, μερίδα κληρικών πίστευαν ότι η τακτική λιτότητας και πενίας της Εκκλησίας που ακολουθούσε ο Νεκτάριος ως επίσκοπος θα επηρέαζε την οικονομική κατάσταση του Πατριαρχείου, το οποίο χωρίς οικονομική ευρωστία θα γινόταν έρμαιο πολιτικών ή εθνικών σκοπιμοτήτων.
Η δίωξη και η επιστροφή στην Αθήνα
Ο Σωφρόνιος, που πληροφορήθηκε τις κατηγορίες, πείσθηκε για την αλήθεια των ισχυρισμών, με αποτέλεσμα την άμεση παύση της ιερατικής ιδιότητας του Νεκταρίου. Κάτι που ήταν εκκλησιαστικά παράνομο, καθότι σύμφωνα με το εκκλησιαστικό δίκαιο ο Νεκτάριος έπρεπε να παρουσιαστεί ενώπιον Συνόδου, η οποία θα εξέταζε κατόπιν ακροάσεως τις εις βάρος του κατηγορίες. Ο Νεκτάριος δεν θέλησε να τραβήξει το σχοινί στα άκρα και αναχώρησε από την Αλεξάνδρεια, εν αντιθέσει με τους αντιπάλους του, οι οποίοι θέλησαν την οικονομική και ηθική του βλάβη, φροντίζοντας να σπιλώσουν το όνομα του στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη και παρακρατώντας τον μισθό του. Ως αποτέλεσμα, ο Νεκτάριος αδυνατούσε να εργαστεί οπουδήποτε.[5]
Ο Νεκτάριος βρέθηκε ενώπιον ακόμα μιας πολύ δύσκολης κατάστασης, όπως από μικρή ηλικία πολλές φορές είχε βρεθεί. Ο ίδιος ενοικίασε ένα μικρό δωμάτιο στα περίχωρα των Αθηνών, αλλά αδυνατούσε να πληρώσει το ενοίκιο, ενώ δεν είχε χρήματα να τραφεί. Η παράλληλη διαπόμπευσή του, ακόμα και σε κυβερνητικά κλιμάκια, δυσχέραινε τη δυνατότητα εύρεσης εργασίας. Προσπαθούσε μέσω του Αρχιεπισκόπου Γερμανού να βρει μια θέση ιεροκήρυκα. Αυτός, παρά τη συμπάθεια που έτρεφε προς το πρόσωπό του, αδυνατούσε να τον βοηθήσει, λόγω πιέσεων από τη Σύνοδο. Έφτασε μέχρι τον υπουργό Παιδείας και Εκκλησιαστικών, που όμως του διεμήνυσε ότι λόγω του νόμου (ο Νεκτάριος δεν είχε ελληνική υπηκοότητα) αδυνατούσε να βοηθήσει.
Τελικά, μετά από λίγο καιρό, χάρη στη βοήθεια ενός ανθρώπου ονόματι Μελά, ο οποίος ήταν μέλος της κυβέρνησης και τον είχε γνωρίσει στην Αλεξάνδρεια, διορίστηκε ιεροκήρυκας στη Χαλκίδα. Ωστόσο η φήμη που τον ακολουθούσε παρέμενε, καθότι υπήρχε μεγάλη καχυποψία, δεδομένων των εις βάρος του κατηγοριών, με αποτέλεσμα να αποδοκιμάζεται και να στιγματίζεται.[11][12]
Η αποκατάσταση της αλήθειας
Το 1891, δύο έτη μετά τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν και την απομάκρυνσή του από την Αλεξάνδρεια, στην κυβέρνηση ακόμα γίνονταν προσπάθειες για την αποπομπή του από τη θέση που κατείχε. Τότε αποκαλύφθηκε πλήρως το σχέδιο και η πλεκτάνη που είχε στηθεί σε βάρος του. Όλα ξεκίνησαν από την αποκάλυψη ότι δεν έπαιρνε τα χρήματα που του οφείλονταν και εργαζόταν αμισθί επί εποχής της επισκοπείας του. Επίσης, παρότι παρέμενε δικαιωματικά επίσκοπος Πενταπόλεως, αφού είχε παράνομα εκδιωχθεί δεν ελάμβανε χρήματα. Εν συνεχεία καθαρίστηκε το όνομά του από κάθε είδους ανάμιξη σε σκάνδαλο ηθικού χαρακτήρος και από παντός είδους ραδιούργες προσπάθειες σε βάρος του Πατριάρχη. Αυτό, ειδικά μετά τη σκληρή συμπεριφορά του ποιμνίου, τον έκανε συμπαθή ενώπιον του λαού στη Χαλκίδα. Άρχισε τότε με περισσή άνεση να κηρύττει. Γρήγορα η φήμη του εξαπλώθηκε μακρύτερα από τη Χαλκίδα, ενώ ο λαός έδειξε μεγάλη συμπάθεια στο πρόσωπό του, όταν χήρεψε η θέση του τοπικού επισκόπου, σχεδόν απαιτώντας την άνοδό του στον θρόνο.
Στη Ριζάρειο Σχολή
Το 1892 και 1893 διορίστηκε ιεροκήρυκας στον νομό Λακωνίας και Φθιωτοβοιωτίας (Νομός Φθιώτιδας, Νομός Βοιωτίας) αντίστοιχα. Ο Νεκτάριος πραγματοποιούσε διαρκώς περιοδείες σε χωριά και πόλεις κηρύττοντας, την ώρα που φίλοι του προσπαθούσαν να τον μεταθέσουν στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών. Όταν έγινε αντιληπτό, άρχισαν πάλι κάποιοι ψίθυροι, οι οποίοι τελικά δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τον Νεκτάριο από το να γίνει διευθυντής της αθηναϊκής θεολογικής σχολής της εποχής, που επί των ημερών του γνώρισε μεγάλη αίγλη.
Την άνοιξη του 1894 διορίστηκε διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής. Οι αμφιβολίες που υπήρχαν πλέον περί του Νεκταρίου δεν ήταν τόσο για τις κατηγορίες του παρελθόντος, χωρίς όμως και να εκλείψουν, αλλά κατά πόσον αυτός ο λεγόμενος και «δεσποτοκαλόγερος» θα ήταν δυνατόν, με τις παλαιές και θρησκευτικές αντιλήψεις του, να μπορέσει να πετύχει στο έργο που του ανατέθηκε, καθώς η Ριζάρειος Σχολή ήταν μεν θεολογική, αλλά ήταν σχολή όπου φοιτούσαν και πολλά παιδιά ευκατάστατων Αθηναίων και άλλων αρχόντων και πολιτικών της εποχής, που δεν θα γίνονταν απαραίτητα ιερείς ή θεολόγοι, αλλά επιστήμονες. Σύντομα όμως κάμφθηκαν όλες οι αντιρρήσεις από τον ρηξικέλευθο τρόπο διαπαιδαγώγησης του Νεκταρίου.
Το έργο του στη Ριζάρειο
Το έργο του στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή ήταν οργανωτικό, εκπαιδευτικό, συγγραφικό και παιδαγωγικό. Σύντομα οργάνωσε τη σχολή με πρότυπα τα οποία αφορούσαν τον εκκλησιαστικό ορθόδοξο τρόπο σκέψης. Όμως αυτό στο οποίο ήταν αξεπέραστος ήταν η παιδαγωγική του σκέψη. Κάποτε, όταν μαθητές της Ριζαρείου ήρθαν στα χέρια, ο ίδιος αντί να τους τιμωρήσει, αυτοτιμωρήθηκε, θεωρώντας εαυτόν υπαίτιο, με ασιτία τριών ημερών. Σύντομα το παράδειγμά του έγινε δείκτης ανάμεσα στους τροφίμους και η σχολή επί των ημερών του απέκτησε μεγάλη αίγλη. Άλλοτε βρέθηκε ξυπόλητος ενώπιον των μαθητών να αγορεύει, διότι εισερχόμενος στην αίθουσα είδε έναν φτωχό ο οποίος τον παρακάλεσε, αν μπορούσε να τον βοηθήσει να αποκτήσει παπούτσια, καθότι δεν είχε. Ο Νεκτάριος αμέσως έβγαλε τα δικά του και τα παρέδωσε προς κατάπληξη των πάντων. Άλλοτε, σε διαμάχη μεταξύ των επιστατών για το ποιος ήταν υπεύθυνος καθαριότητας των αποχωρητηρίων, ο ίδιος έλυσε τη διαφορά τους καθαρίζοντάς τες. Τέτοια και άλλα πλείστα παραδείγματα τον ανέδειξαν και σύντομα τον έκαναν στην τότε μικρή Αθήνα ακουστό και κοσμαγάπητο. Είχε πολύ καλή συνεργασία με τον τότε φοιτητή της Ριζαρείου Άγιο Γερβάσιο των Πατρών (Παρασκευόπουλο) (1905) στον οποίο έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση λέγοντας ότι "στο πρόσωπό του Γερβασίου βλέπει τον γνήσιο ποιμένα τον αυριανό ταγό της Εκκλησίας".[13]
Την ίδια εποχή επιδόθηκε σε μεγάλο συγγραφικό έργο. Πολλά έργα τα διέθεσε στον λαό και τους θεολόγους δωρεάν, επειδή αδυνατούσαν να τα αγοράσουν, λόγω της φτώχειας. Χωρίς κανένα κέρδος, με γνώμονα μόνο την ψυχική ωφέλεια, πένητας από μικρός, ασκητής και ολιγαρκής, ουδέποτε ενδιαφέρθηκε για την αυτοπροβολή και το κέρδος. Όταν τον κατηγορούσαν ουδέποτε αντιδικούσε, παρέμενε πράος και έλεγε πάντα πως ο Θεός θα δικαιώσει το δίκαιο και την αλήθεια. Ταπεινός, μοναχικός και παρ' όλα αυτά προσηνής, ο ήδη σεβάσμιος γέροντας Νεκτάριος έγινε παράδειγμα ανιδιοτελούς προσφοράς και αγάπης στους πονεμένους συνανθρώπους του στις δύσκολες εποχές που διένυαν. Η ταπεινοφροσύνη και το αίσθημα ευθύνης που τον διακατείχε για το έργο που επιτελούσε, καταδείχθηκε την εποχή που πέθανε ο Πατριάρχης Σωφρόνιος, όταν του ζητήθηκε να τον διαδεχθεί και ο ίδιος αρνήθηκε.
Η φτώχεια την εποχή που διετέλεσε ο Νεκτάριος διευθυντής της Ριζαρείου ήταν κανόνας και ταυτόχρονα το ηθικό των Ελλήνων, ειδικά μετά την αποτυχία, το 1897 με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, βρισκόταν στο ναδίρ. Ο ίδιος όμως με την ελεημοσύνη ως όπλο και το λόγο του Ευαγγελίου τόνωνε την τότε αθηναϊκή κοινωνία, η οποία προσέτρεχε συχνά στα κηρύγματά του για να πάρει τη συμβουλή του. Ο ίδιος διετέλεσε διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής 14 συναπτά έτη ως και το 1908, οπότε και για λόγους υγείας εγκατέλειψε τη θέση του.
Στην Αίγινα
Το 1908 εγκαταστάθηκε στην Αίγινα. Ο Νεκτάριος ποτέ στη ζωή του δεν απέβαλε την έντονη επιθυμία του για το μοναχικό βίο. Αυτή η επιθυμία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο κατά την επίσκεψη του στο Άγιον Όρος και τη σύνδεσή του με τον Γέροντα Δανιήλ τον Σμυρναίο (Γέροντα της Αδελφότητας Δανιηλαίων) το 1898 με τον οποίο διατηρούσε και αλληλογραφία. Έκτοτε έψαχνε ένα τόπο να στεγάσει ένα μοναστήρι για το τέλος της ζωής του, έναν «Εκκλησιαστικό Παρθενώνα», όπως έλεγε. Πιο έντονη και ίσως επιτακτική έγινε αυτή η ανάγκη, όταν 4 γυναίκες που ήσαν μόνες και συνδέονταν μαζί του, με σχέση πνευματικής καθοδήγησης, θέλησαν να μονάσουν υπό την εποπτεία του. Έτσι τελικά βρήκε ένα παλαιό εγκαταλελειμμένο μοναστήρι στην Αίγινα στη θέση Ξάντος στο οποίο και αποφάσισε να στεγάσει τις 4 μοναχές και άλλες 3 που ήδη μόναζαν στο νησί. Το μοναστήρι άρχισε να επαναλειτουργεί το 1904 υπό την καθοδήγησή του, παρότι αυτός ακόμα βρισκόταν στη Ριζάρειο Σχολή.
Η παρουσία του στην Αίγινα, συνδέθηκε με δύο γεγονότα, που τον κατέστησαν άμεσα λαοφιλή. Ο Νεκτάριος αρχικά θεράπευσε έναν δαιμονισμένο νέο κάτι που γρήγορα μαθεύτηκε. Οι χωρικοί τότε τον επισκέφτηκαν ζητώντας του να λειτουργήσει και να δεηθεί στον Θεό, διότι είχε 3 χρόνια να βρέξει στο νησί με αποτέλεσμα να έχει προκληθεί εκτεταμένη ανομβρία και οικονομική ζημία. Ο ίδιος με σύσσωμη την παρουσία των νησιωτών, λειτούργησε και την ίδια μέρα άρχισε να βρέχει, γεγονότα που εκλήφθησαν ως θεϊκά σημάδια από τους Αιγινίτες.
Το 1908 παραιτήθηκε από τη σχολή για λόγους υγείας αλλά και γήρατος και αφοσιώθηκε στο μοναστήρι. Η χάρη του και η φήμη διαρκώς μεγάλωναν, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος δωρεών να κατευθύνεται στο μοναστήρι και μέσα σε 4 χρόνια να μεγαλώσει τόσο, φτάνοντας να έχει 15 μοναχές, χάρη στους προσκυνητές που είχαν αρχίσει να συρρέουν από όλη την Ελλάδα, ενισχύοντας με τις δωρεές τους την ανέγερση της μονής και του φιλανθρωπικού της έργου.
Το έργο του στην Αίγινα
Παρότι ήταν μεγάλος σε ηλικία όταν αποσύρθηκε στην Αίγινα, δεν έπαψε ποτέ να εργάζεται είτε πνευματικά υπέρ της εκκλησίας, είτε και χειρωνακτικά για τη διεύρυνση του μοναστηριού. Το έργο πλέον είχε χαρακτήρα ποιμαντικό, λειτουργικό, λατρευτικό, εξομολογητικό, παρηγορητικό. Στάθηκε στους ανθρώπους του νησιού σαν αδελφός, βοηθός, συμπαραστάτης, οδηγός και συνοδοιπόρος της ζωής. Τα χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής του έμελλε να είναι πολύ ταραγμένα. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, που έφεραν ηθική ανάταση και κάποια οικονομική και πνευματική ευφορία, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήρθε να σκιάσει την Ελλάδα. Ο ίδιος όμως πάντα βοηθός, παρηγορητής, γνωρίζοντας από μικρός τις δυσκολίες του κόσμου κήρυττε την ελπίδα και τον Θεό για ένα καλύτερο μέλλον. Γι' αυτό και ο Άγιος Νεκτάριος υπήρξε για τους Αιγινίτες κάτι παραπάνω από ένας μοναχός που εγκαταστάθηκε στο νησί τους.
Η ποιμαντική αγωγή του ποιμνίου, μακρύτερα από τα στενά όρια του νησιού, ήταν πάντα μέλημά του. Έτσι συνέχισε το συγγραφικό του έργο, που πλέον αναγνωριζόταν τόσο από τον τύπο της εποχής για την επιστημονική εγκυρότητά του, όσο και από μεγάλα πνευματικά ιδρύματα της εποχής. Επίσης, διέθετε περισσότερο χρόνο για προσευχή, κάτι που αγαπούσε, ιδιαίτερα προς την Παναγία, που θεωρούσε μητέρα του, όπως έλεγε. Ποτέ παρά τον κλονισμό της υγείας του δεν έπαψε όμως να προσφέρει ακόμα και χειρωνακτικά. Μάλιστα συνεισέφερε στην ανέγερση νέων κοιτώνων της μονής, στη διάνοιξη δρόμων προς το μοναστήρι, ασχολούνταν με την κηπουρική και άλλες χειρωνακτικές εργασίες που πάντα τις θεωρούσε τιμή. Πάντα ανέφερε πως καμία εργασία δεν είναι ντροπή, αντιθέτως είναι ευλογία Θεού.
Οι δυσκολίες και οι πίκρες ποτέ δεν έλειψαν. Παρότι είχαν περάσει πάνω από 10 χρόνια από την επαναλειτουργία της μονής, ο Μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος αρνείτο να την αναγνωρίσει, παρά την αρχική συγκατάθεσή του. Το πρόβλημα αυτό μεγάλωνε, διότι η μονή δεν αποκτούσε νομική προσωπικότητα με αποτέλεσμα να αδυνατεί να κρατήσει τις κληρονομιές και όποια άλλα οικονομικά ωφελήματα είχε από πιστούς, γεγονός που δυσχέραινε το φιλανθρωπικό έργο. Κάποιοι δηλαδή άφηναν κληρονομιές υπέρ του μοναστηριού, που το μοναστήρι αδυνατούσε να αποδεχτεί λόγω της νομικής ανυπαρξίας του. Ο Μητροπολίτης είχε δυσαρεστηθεί από την τροπή που έλαβε η εξέλιξη του μοναστηριού, με αποτέλεσμα να είναι ανένδοτος. Ο Νεκτάριος προσπάθησε με διάφορους τρόπους να τον μεταπείσει, όμως μέχρι τέλους της ζωής του, δεν είδε το αίτημά του να πραγματοποιείται.
Τα τελευταία χρόνια
Ο Νεκτάριος αρχικά, αφού τελείωσε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, και ο Θεόκλητος αποπέμφθηκε λόγω του αναθέματος στον Ελευθέριο Βενιζέλο μαζί με τους υπολοίπους επισκόπους, πίστεψε πως τα πράγματα ίσως εξομαλυνθούν. Η αρχική αισιοδοξία όμως διεκόπη όταν το 1918 κατηγορήθηκε από μητέρα μοναχής για ανηθικότητα. Γρήγορα όμως εξετάσεις και έρευνες του εισαγγελέα Αθηνών κατέδειξαν το ψεύδος της μητέρας της κόρης, η οποία οικειοθελώς είχε προσχωρήσει στο μοναστήρι. Εξ αιτίας αυτού του λόγου, αλλά και κληρικών στο νησί οι οποίοι τον φθονούσαν πιστεύοντας ότι τους παίρνει όλη την «πελατεία» και τον κατηγορούσαν πισώπλατα, ουσιαστικά δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρό του, την αναγνώριση του Μοναστηριού. Πάντα όμως πιστός στο Ευαγγέλιο, το παράδειγμα του Χριστού, τα γραφέντα του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, πίστευε απόλυτα στη δικαιοσύνη του Θεού. Ήταν πράος, ήρεμος, υπομονετικός σε όλες αυτές τις κατηγορίες και τους εξευτελισμούς στους οποίους κατά καιρούς τον υπέβαλλαν.[5][11]
Το τέλος της ζωής του ήταν επίπονο. Η χρόνια ασθένεια του προστάτη, μαζί με τα περασμένα χρόνια της ηλικίας του και κακοπάθειες της ζωής τον ταλαιπωρούσαν. Ακόμα και τότε είχε σχέδια. Ήθελε να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτήριο. Τελικά, δεν πρόλαβε. Το 1920 εισήχθη στο Αρεταίειο νοσοκομείο Αθηνών, όπου διεγνώσθη καρκίνος του προστάτη. Το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου του ιδίου έτους ο Άγιος Νεκτάριος εκοιμήθη σε ηλικία 74 ετών. Το δωμάτιο στο οποίο εκοιμήθη, έχει σήμερα μετατραπεί σε μικρό ναό στον δεύτερο όροφο του Αρεταιείου νοσοκομείου, που κοσμείται από εικόνες του Αγίου και τάματα πιστών για ανάρρωση των συγγενών τους, που νοσηλεύονται στην κλινική[12].
Remove ads
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1953 πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των λειψάνων του στην Αίγινα, από τον Μητροπολίτη Ύδρας Προκόπιο και τον αντιστασιακό Μητροπολίτη Ηλείας Αντώνιο.[14]
Το 1960 ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Α΄ με μια εμπεριστατωμένη εισήγηση στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος υποστήριξε την αγιότητα του Νεκταρίου Κεφαλά[15].
Σαράντα έτη μετά την κοίμηση του Νεκταρίου ανακηρύχθηκε Άγιος, στις 20 Απριλίου του έτους 1961 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα καθώς αξιολόγησε τα θαύματα όπως και το μεγάλο ποιμαντικό και εκκλησιαστικό έργο. Η επίσημη διαδικασία ανακήρυξής του έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1961[16]. Με την ανακήρυξη του Νεκταρίου Κεφαλά σε Άγιο ο Αθηναγόρας αποφάσισε ακόμα πως οι άντρες και οι γυναίκες που φέρουν τα ονόματα Νεκτάριος και Νεκταρία θα εορτάζουν στις 9 Νοεμβρίου και όχι στις 11 Ιουλίου όπως ίσχυε μέχρι τότε.[12][17]
Μόλις το 1998 και ένα χρόνο μετά την εκλογή του στον Πατριαρχικό θρόνο, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος Ζ' απεκατέστησε συνοδικώς την κανονική τάξη περί του προσώπου του Αγίου Νεκταρίου, Μητροπολίτου Πενταπόλεως. Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας εξέδωσε Συνοδικὴ διαγνώμη «πρὸς ἐκζήτησιν συγχωρήσεως παρὰ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου διὰ τὴν γενομένην εἰς αὐτὸν ἀδικίαν ὑπὸ τῶν προαπελθόντων πατέρων καὶ ἀδελφῶν τοῦ Πατριαρχικοῦ θρόνου Ἀλεξανδρείας».[18]
Θαύματα μετά θάνατον
Ο Άγιος Νεκτάριος θεωρείτο από τους κατοίκους του νησιού της Αίγινας εν ζωή Άγιος. Τα γεγονότα όμως που περιγράφουν οι μοναχές, ο Κωστής Σακκόπουλος, φίλοι, ιερείς, νησιώτες είναι πραγματικά αξιοπερίεργα, που δικαιολογούν τη σημερινή του λαοφιλία. Όπως λέγεται στο διπλανό κρεβάτι όπου νοσηλευόταν ο Άγιος νοσηλευόταν και ένας παραπληγικός, ο οποίος αδυνατούσε να περπατήσει. Όταν όμως ακούμπησε τη φανέλα του κεκοιμημένου Αγίου πάνω του θεραπεύθηκε. Κατά τη μεταφορά του λέγεται ότι δεν είχε βάρος, ενώ το μέτωπό του ανάβλυζε μύρο. Το μεγαλύτερο όμως μυστήριο είναι ότι το λείψανο του Αγίου παρά τις 3 ταφές και εκταφές παρέμενε αναλλοίωτο για περισσότερα από 30 χρόνια. Το λείψανό του, για πρώτη φορά, εξετάφη 3 έτη μετά την κοίμησή του και σήμερα βρίσκεται στον νέο ναό του αγίου στην Αίγινα[11][12].
Προστάτης άγιος
Ο Άγιος Νεκτάριος, ύστερα από εισηγητική πρόταση επιτροπής Καθηγητών Φυσικής Αγωγής, ανακηρύχθηκε ως Προστάτης άγιος των Γυμναστών, καθώς ο ίδιος ευλόγησε ως «oιωνό άριστο» τη σύσταση Γυμναστικού Συλλόγου και στόχος τέτοιων συλλόγων είναι η σωματική γυμνασία και η πνευματική ανάπτυξη, οι δύο πόλοι γύρω από τους οποίους στρέφεται η τελεία μόρφωση και η τελεία αγωγή. Αργότερα, ως Διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής φρόντιζε ιδιαίτερα για την άθληση των σπουδαστών και τη βελτίωση της διατροφής τους. Επίσης, στην ίδια Σχολή καθιέρωσε το ποδόσφαιρο ως άθλημα για τους σπουδαστές ύστερα από παράκληση των ιδίων. Έτσι ήταν ο πρώτος που έθεσε το ποδόσφαιρο ως άθλημα στον σχολικό χώρο.[19][20][21]. Ο Άγιος Νεκτάριος είναι επίσης προστάτης της Βαρβακείου Σχολής μιας και ήταν απόφοιτός της.
Remove ads
Ο Άγιος Νεκτάριος ήταν πολυγραφότατος και λόγιος της εποχής εξ ου και παρέδωσε πολυποίκιλο έργο, πραγματευόμενος πάσης φύσεως θέματα: Θεολογικά, κοινωνικά, παιδαγωγικά, ηθικά κλπ. Το έργο είχε αναγνωριστεί για τη σπουδαιότητά του, το ύφος του και πνευματικότητά του όσο ακόμα βρισκόταν εν ζωή από τον τύπο της εποχής αλλά και από την Πανεπιστημιακή κοινότητα.
Από το 1885-1890. Περίοδος Αιγύπτου[22]
- Δέκα λόγοι δια την Μεγάλην Τεσσαρακοστή. Αλεξάνδρεια 1885
- Λόγος Εκκλησιαστικός εκφωνηθείς εν τω Ναώ του Αγίου Νικολάου εν Καΐρω την πρώτη Κυριακή του Τεσσαρακονθημέρου. Αλεξάνδρεια 1886
- Δύο λόγοι Εκκλησιαστικοί («Εις την Κυριακήν της Ορθοδοξίας, ήτοι περί πίστεως» και «Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού, ήτοι περί θαυμάτων») Κάιρον 1887
- Λόγοι περί εξομολογήσεως. Κάιρο 1887
- Περί των Ιερών Συνόδων και ιδίως περί της σπουδαιότητος των δύο πρώτων Οικουμενικών Συνόδων. Αλεξάνδρεια 1888
- Περί των καθηκόντων ημών προς το Άγιον Θυσιαστήριον. Κάιρο 1888
- Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού. Αλεξάνδρεια 1889
- Λόγος εκφωνειθείς εν τω Αχιλλοπουλείω Παρθεναγωγείο κατά την εορτήν των Τριών Ιεραρχών. Αλεξάνδρεια 1889
- Λόγος περί της προς το Άγιον Θυσιαστήριον προσελεύσεως. Αλεξάνδρεια
- Με πρωτοβουλία και με επιμέλειά του Αγίου εξεδόθηκε το βιβλίο του Ευγενίου Βουλγάρεως «Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας». 1890
Από το 1892-1894. Περίοδος που ο Άγιος ήταν ιεροκήρυκας[22]
- Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι της του Χριστού Εκκλησίας. 1892, Β΄ Έκδοση συμπληρωμένη.
- Τα παρ' ημίν τελούμενα ιερά μνημόσυνα. 1892
- Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού. 1892, Β΄ Έκδοση συμπληρωμένη.
- Υποτύπωσις περί ανθρώπου. 1893
- Περί επιμελείας ψυχής (Ένδεκα ομιλίες). 1894
- Μελέτη περί των αποτελεσμάτων της αληθούς και ψευδούς μορφώσεως. 1894
- Επιμέλεια της έκδοσης του βιβλίου του Νεόφυτου Βάμβα «Φυσική Θεολογία και Χριστιανική Ηθική», Αλεξάνδρεια 1893
Από το 1894-1908. Περίοδος που ο Άγιος ήταν Διευθυντής στη Ριζάρειο[22]
- Ομιλίαι περί του Θείου χαρακτήρος και του έργου του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. 1895
- Ιερόν και Φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα. Τόμος Α΄ 1895, Τόμος Β΄ 1896
- Επικαί και Ελεγειακαί γνώμαι των μικρών Ελλήνων ποιητών. 1896
- Μάθημα Χριστιανικής Ηθικής. 1897
- Μάθημα Ποιμαντικής. 1898
- Ορθόδοξος Ιερά Κατήχησις. 1899
- Χριστολογία. 1901, εσώφυλλο 1990
- Μελέτη περί αθανασίας της ψυχής και περί των ιερών μνημοσύνων. 1901
- Ευαγγελική Ιστορία δι' αρμονίας των ποιμένων των ιερών Ευαγγελιστών Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά και Ιωάννου. 1903
- Προσευχητάριον Κατανυκτικόν. 1904
- Το γνώθι σ' αυτόν. 1904, επανέκδοση:με απόδοση στη νεοελληνική από την Ευανθία Χατζή, εκδ. Άθως, Αθήνα, 2012
- Μελέτη περί της Μητρός του Κυρίου της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας. 1904
- Μελέτη περί των Αγίων του Θεού. 1904
- Μελέτη περί μετανοίας και εξομολογήσεως. 1904
- Μελέτη περί του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. 1904
- Ιστορική μελέτη περί των διατεταγμένων νηστειών. 1905
- Θεοτοκάριον, ήτοι προσευχητάριον μικρόν. 1905
- Ιερατικόν Εγκόλπιον. 1907
- Θεοτοκάριον. 1907, Β΄ έκδοση επαυξημένη.
- Ψαλτήριον του προφητάνακτος Δαυίδ. 1908
- Επιμέλεια της έκδοσης του έργου του Αντιόχου μοναχού της Λαύρας του Αγίου Σάββα «Πανδέκτης των Θεοπνεύστων Αγίων Γραφών», 1906
Δημοσίευσε, επίσης, περιοδικά τις παρακάτω μελέτες
- Μελετίου Πηγά, «Δύο επιστολαί», Βυζαντινά Χρονικά, Πετρουπόλεως, Ι/1894
- «Ποιμαντικαί Ομιλίαι. Α΄ Περί της πολιτείας του ιερού κλήρου κατά τους Πατέρας της Εκκλησίας». Ιερός Σύνδεσμος, 1895-96
- «Η αγωγή των παίδων και αι μητέρες». Ιερός Σύνδεσμος, 1895
- «Περί μεσαίωνος και Βυζαντιακού Ελληνισμού». Ιερός Σύνδεσμος
- «Τίνες οι λόγοι της μήνιδος των Δυτικών κατά του Φωτίου». Θρακική Επετηρίς, 1897
- «Περί του τις η αληθής ερμηνεία περί της ρήσεως του Αποστόλου Παύλου 'η δε γυνή να φοβήται τον άνδραν'». Ανάπλασις, 1902
- «Μελέτη περί των αγίων εικόνων». Αναμόρφωσις, 1902
- «Θρησκευτικαί μελέται». Αναμόρφωσις, 1903-4
- «Περί όρκου». Ιερός Σύνδεσμος, 1906
- Επίσης, έγραψε 136 επιστολές στις μοναχές που εξεδόθησαν με τον τίτλο «Κατηχητικαί Επιστολαί προς τας μοναχάς Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Αιγίνης», 1984
Από το 1908-1920. Περίοδος που ο Άγιος ήταν στο μοναστήρι στην Αίγινα[22]
- Τριαδικόν. 1908
- Κεκραγάριον του Θείου και Ιερού Αυγουστίνου. τ.Α΄-Β΄,1910
- Μελέτη ιστορική περί των αιτιών του σχίσματος. Περί των λόγων της διαιωνίσεως αυτού και περί του δυνατού ή αδυνάτου της ενώσεως των δύο Εκκλησιών, της Ανατολικής και Δυτικής (τ. Α΄ 1911, τ. Β΄ 1912)
- Μελέται δύο. Α΄ Περί Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Β΄ Περί της Ιεράς Παραδόσεως (1913)
- Προσευχητάριον Κατανυκτικόν (β΄ έκδοση, 1913)
- Μελέτη περί των Θείων Μυστηρίων (1915)
- Μελέτη ιστορική περί του Τιμίου Σταυρού (1914)
- Χριστιανική Ηθική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας (β΄ έκδοση επαυξημένη, 1920)
- Περί Εκκλησίας («Εβδομηκονταπενταετηρίς της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής 1844-1919», 1920)
Εκδόσεις μετά την εκδημία του Αγίου[22]
- Θεία Λειτουργία του Αγίου και ενδόξου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου (1955)
- Θρησκευτικαί Μελέται (1986)
Ανέκδοτα έργα του Αγίου[22]
- Μελέτη περί των αγίων λειψάνων
- Περί της αφιερώσεως τω Θεώ οσίων παρθένων και περί Μονών και μοναχικού βίου
- Εορτολογία της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας (Περί των Κυριακών του όλου ενιαυτού- Περί των ακινήτων και κινητών εορτών)
- Ιερά Λειτουργική
- Κεφάλαια πέντε περί των λειτουργικών βιβλίων
- Περί της εν πνεύματι και αληθεία λατρείας
- Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων
- Περί Ελληνισμού
- Εγκυκλοπαιδεία της φιλοσοφίας
- Ιστορίας εκκλησιαστικής μυστική θεωρία
- Χρηστομάθεια
- Νέον Πασχάλιον αιώνιον
Remove ads
Το πολυδιάστατο του χαρακτήρα του Αγίου Νεκταρίου αποκαλύπτεται και από το υμνολογικό και υμνογραφικό έργο του. Ο Άγιος Νεκτάριος αγαπούσε ιδιαίτερα την Υπεραγία Θεοτόκο και γι' αυτό ειδικά συνέγραψε το θεοτοκάριον. Επίσης, επεσήμανε χαρακτηριστικά τη διαφορά μεταξύ τύπου προσευχής και λατρείας.
Υμνολογία[23]
- Κεκραγάριον είναι τα τέσσερα βιβλία των Εξομολογήσεων του ιερού Αυγουστίνου, κατά μετάφραση Ευγενίου Βουλγάρεως, τα οποία ο Άγιος ανήγαγεν «από του πεζού λόγου εις τον έμμετρον»
- Ψαλτήριον είναι πάντες οι Ψαλμοί του Δαβίδ, τους οποίους ο Άγιος, «ενέτεινεν εις μέτρα ποικίλα, Θεού ευδοκούντος και εμπνέοντος, κατά τονικήν βάσιν».
Υμνογραφία[23]
- Θεοτοκάριον και Τριαδικόν είναι τα θεοτοκία και τριαδικά αντιστοίχως τροπάρια της Παρακλητικής, του Τριωδίου ή και λοιπών λειτουργικών βιβλίων, εντεταγμένα σε ενιαία ή πολυποίκιλα μέτρα.
Remove ads
Η μορφή του Αγίου Νεκταρίου στην αγιογραφία εμφανίζεται σε δύο φάσεις. Όρθιος και καθήμενος σε επισκοπικό θρόνο. Στη πρώτη περίσταση φέρει λιτή αμφίεση κρατώντας το ευαγγέλιο στο αριστερό χέρι και με το δεξί ευλογεί. Στη δεύτερη περίσταση φέρει αναστάσιμα άμφια και έχει στο δεξί χέρι το ευαγγέλιο ανοιχτό σε κάποιο ευαγγελικό ανάγνωσμα. Ο Άγιος Νεκτάριος είναι σύγχρονος Άγιος με αποτέλεσμα να υπάρχουν φωτογραφίες με τη μορφή του.
- Κοίμηση - 9 Νοεμβρίου
- Ανακομιδή ιερών Λειψάνων - 3 Σεπτεμβρίου
Ο άγιος Νεκτάριος τιμάται επιπρόσθετα την Κυριακή των Αγίων Πάντων οπότε και τιμάται η μνήμη πάντων των Θρακών Αγίων [24] και στις 12 Οκτωβρίου που τιμάται η Σύναξη των εν Αθήναις Αγίων.[25][26][27]
- Απολυτίκιο (Ἦχος α΄)
Σηλυβρίας τὸν γόνον καὶ Αἰγίνης τὸν ἔφορον,
τὸν ἐσχάτοις χρόνοις φανέντα ἀρετῆς φίλον γνήσιον,
Νεκτάριον τιμήσωμεν πιστοί, ὡς ἔνθεον θεράποντα Χριστοῦ,
ἀναβλύζει γὰρ ἰάσεις παντοδαπὰς τοῖς εὐλαβῶς κραυγάζουσι.
Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ θαυματώσαντι,
δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Μετά από 33 έτη που το σώμα του Αγίου Νεκταρίου έμεινε ακέραιο, άρχισε να αποσυντίθεται. Σήμερα η τιμία Κάρα και τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Νεκταρίου φυλάσσονται στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος που ίδρυσε ο ίδιος στην Αίγινα[28].
Ένας αστράγαλος του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης βρίσκεται στο ομώνυμο Προσκύνημα Καμάριζας Λαυρίου και επίσης ένας σπόνδυλος του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης βρίσκεται στο ομώνυμο Προσκύνημα Χανίων Κρήτης[29].
Το 1969 γυρίστηκε η ταινία "ο Άγιος Νεκτάριος, προστάτης των φτωχών" με τον Χρήστο Πολίτη ως άγιο Νεκτάριο.
Ο βίος του Άγιου Νεκτάριου Αιγίνης είναι το θέμα της ταινίας Ο Άνθρωπος του Θεού, η οποία κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους τον Αύγουστο του 2021. Τον Άγιο στην ταινία ενσαρκώνει ο ηθοποιός Άρης Σερβετάλης.
- Ροδάνθη Ανδρουλιδάκη - Πετράκη, Ευάγγελος Πετράκης: «Ο Άγιος Νεκτάριος ως εκκλησιαστικό διοικητικό στέλεχος: Γραμματέας και Πατριαρχικός Επίτροπος Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Μητροπολίτης Πενταπόλεως, Διευθυντής Ριζαρείου, Ιδρυτής Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Αιγίνης», Ηράκλειο Κρήτης, 2011
- Σοφοκλής Δημητρακόπουλος: «Ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως: Η πρώτη αγία μορφή των καιρών μας. Ιστορική βιογραφία βασισμένη σε αυθεντικές πηγές». Αθήνα 2000.
- Σώτος Χονδρόπουλος: «Ο Άγιος του αιώνας μας», Εκδόσεις «Καινούργια Γη», Αθήνα, 2003
- «Ο Γυναικείος Μοναχισμός και ο Άγιος Νεκτάριος»: Πρακτικά Συνεδρίου, Αίγινα, 9-11 Σεπτεμβρίου 1996, Αθήνα,1998
- «Άγιος Νεκτάριος Ο Πνευματικός, Ο Μοναστικός, Ο Εκκλησιαστικός Ηγέτης»: Πρακτικά Συνεδρίου, Αίγινα, 21-23 Οκτωβρίου 1996, Αθήνα, 2000
- Πρωτοπρ. Θεόδωρου Ζήση: «Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὡς διδάσκαλος», Θεσσαλονίκη 2000.
Ο Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης. Το πορτρέτο του ΧΧΙ αιώνα - Χρίστος Γ. Ρώμας: «Ο Άγιος Νεκτάριος της Αίγινας», εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2004
- Αχιλλεύς Χαλδαιάκης: «Δύο χειρόγραφα τοῦ Θεοτοκαρίου τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου», ἀνάτυπον ἐκ τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία (τόμ. ΞΕ΄ [1994], τεῦχος Β΄, σσ. 355-394), Ἀθῆναι 1994.
- του ιδίου: «Ἡ μουσικότης τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου», ἀνάτυπον ἐκ τοῦ περιοδικοῦ Ὁ Ἐφημέριος (ἔτος ΜΔ΄ [1995], ἀριθμ. 13, σσ. 313-316), Ἀθήνα 1995.
- του ιδίου: «῾Ο ῞Αγιος Νεκτάριος καὶ ἡ ἀγάπη του γιὰ τὴν ποίηση καὶ τὴν μουσική». Εἰσαγωγικὸ σχεδίασμα στὴν ποιητική-μουσικὴ διάσταση τοῦ ἔργου τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, [Ἀθῆναι 1998], σσ. 176.
- του ιδίου: «Ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος Κεφαλᾶς· ἕνας μουσικώτατος ἅγιος τοῦ ἐκπνέοντος αἰῶνός μας», Θεοδρομία. Τριμηνιαία ἔκδοση ὀρθοδόξου διδαχῆς, ἔτος Α', τεῦχος 3, Ἰούλιος-Σεπτέμβριος 1999, σσ. 37-52.
- του ιδίου, «Ἡ ἀγάπη τοῦ ἁγίου Νεκταρίου διὰ τὴν μουσικὴν καὶ τὴν ποίησιν», Ἅγιος Νεκτάριος· ὁ πνευματικός, ὁ μοναστικός, ὁ ἐκκλησιαστικὸς ἡγέτης. Πρακτικὰ διορθοδόξου θεολογικοῦ ἐπιστημονικοῦ συνεδρίου ἐπὶ τῇ ἑκατονπεντηκονταετηρίδι (1846-1996) ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ ἁγίου Νεκταρίου (Αἴγινα, 21-23 Ὀκτωβρίου 1996), ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγ. Τριάδος (Ἁγ. Νεκταρίου) Αἰγίνης, Ἀθῆναι 2000, σσ. 485-515.
- του ιδίου, «Ἅγιος Νεκτάριος· ὁ μελῳδὸς ἱεράρχης», Ἡ Αἰγιναία. Περιοδικὴ πολιτιστικὴ ἔκδοση, τεῦχος 4, Αἴγινα, Ἰούλιος-Δεκέμβριος 2001, σσ. 70-75.
- του ιδίου, «Τρία κείμενα γιὰ τὴν ὑμνογραφία τοῦ Νεκταρίου Κεφαλᾶ. Α΄ Παρατηρήσεις ἐπὶ παρατηρήσεων», Νέα Ἑστία, ἔτος 80ο, τόμος 160ος, τεῦχος 1794, Νοέμβριος 2006, σσ. 888-895.
- μητρ. Κίτρους Βαρνάβας, «Νεκτάριος. Ο Κεφαλάς. Μητροπολίτης Πενταπόλεως.Όσιος», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.9 (1966), στ. 397-399
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads