Προεδρική εκλογή των Ηνωμένων Πολιτειών 1980

Οι προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών του 1980 (αγγλικά: 1980 United States presidential election) ήταν οι 49ες προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες διεξήχθησαν την Τρίτη, 4 Νοεμβρίου 1980.

Προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών 1980

1976 ← 4 Νοεμβρίου 1980 → 1984

Συμμετοχή 52.8%   Προτεινόμενος Ρόναλντ Ρήγκαν Τζίμι Κάρτερ Κόμμα Ρεπουμπλικανοί Δημοκρατικοί Πολιτειακή έδρα Καλιφόρνια Τζόρτζια Συνυποψήφιος Τζορτζ Χ.Ο. Μπους Ουόλτερ Μόντεϊλ Εκλεκτορική ψήφος 489 49 Πολιτείες που κέρδισε 44 6 + ΠΚ Λαϊκή ψήφος 43.903.230 35.481.115 Ποσοστό 50,8% 41.0%

Απερχόμενος Πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ Δημοκρατικοί Εκλεγμένος Πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν Ρεπουμπλικανοί

Ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για την προεδρία και πρώην Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Ρόναλντ Ρήγκαν, κατάφερε να κερδίσει με σαρωτική νίκη τον τότε εν ενεργεία Δημοκρατικό πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ. Ο Ρήγκαν έγινε ο 40ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ρόναλντ Ρήγκαν, επικράτησε λαμβάνοντας 489 εκλεκτορικές ψήφους, και 50.8% της λαϊκής ψήφου (43.903.230 ψήφοι), έναντι 49 εκλεκτορικών ψήφων και 41.0% της λαϊκής ψήφου (35.481.115 ψήφοι) του Τζίμι Κάρτερ. Επίσης, υποψήφιος για την προεδρία ήταν και ο ανεξάρτητος υποψήφιος από την πολιτεία του Ιλινόι, και μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Τζον Άντερσον, ο οποίος δεν κατάφερε να αποσπάσει καμία εκλεκτορική ψήφο, όμως έλαβε το 6.6% της λαϊκής ψήφου (5.719.850 ψήφοι).^[1]

Ιστορικό

Διαδικασία

Το Άρθρο Δύο του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών, ορίζει ότι για να υπηρετήσει ένας άνθρωπος στη θέση του προέδρου, πρέπει να είναι γεννημένος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών, ηλικίας τουλάχιστον 35 ετών και κάτοικος των Ηνωμένων Πολιτειών για τουλάχιστον 14 χρόνια. Οι υποψήφιοι για την προεδρία πρέπει να αναδειχθούν από κάποιο από τα διάφορα πολιτικά κόμματα των Ηνωμένων Πολιτειών, τα οποία συνήθως επιλέγουν τους υποψήφιους με προκριματικές εκλογές. Οι προκριματικές συνήθως διεξάγονται με έμμεση εκλογική διαδικασία, στην οποία οι εκλογείς εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους (από την λίστα ενός κόμματος), και αυτοί με τη σειρά τους εκλέγουν τον υποψήφιο που θα εκπροσωπήσει το κόμμα στις προεδρικές εκλογές. Ο υποψήφιος για την προεδρία πρέπει να επιλέξει έναν συνυποψήφιο για την αντιπροεδρία, ώστε να καταρτιστεί η λίστα υποψηφίων του κόμματος, η οποία στη συνέχεια πρέπει να επικυρωθεί από τους αντιπροσώπους.

Στις γενικές εκλογές του Νοεμβρίου η εκλογική διαδικασία είναι έμμεση, και οι ψηφοφόροι εκλέγουν τα μέλη του Εκλογικού Κολεγίου, τους εκλέκτορες που εκλέγουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο με άμεσες εκλογές. Εάν κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει τις απαιτούμενες 270 ψήφους εκλεκτόρων που απαιτούνται για να κερδίσει τις εκλογές, τότε η Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών, θα ορίσει ως πρόεδρο τον έναν από τους τρεις υποψηφίους που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους εκλεκτόρων, και ομοίως η Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, θα επιλέξει τον αντιπρόεδρο με πλειοψηφικά κριτήρια.^[2]

Η 22η τροπολογία του Συντάγματος ορίζει ότι ένα άτομο δεν μπορεί να εκλεγεί στην προεδρία για περισσότερες από δύο φορές.^[3]

Σκιαγράφηση των εκλογών

Οι συγκεκριμένες εκλογές, θεωρήθηκαν πολύ σημαντικές, διότι ανέδειξαν στην επιφάνεια την πολιτική αναδιάταξη που είχε δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια. Η άνοδος του Ρόναλντ Ρήγκαν στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, χαρακτηρίστηκε ως «συντηρητική επανάσταση» με την πεντηκονταετία του προοδευτικού New Deal (του προέδρου Ρούζβελτ) και της Great Society (του προέδρου Τζόνσον), να βρίσκεται προς το τέλος της, σημαίνοντας μια νέα πολιτική εποχή.^[4]

Ο Τζίμι Κάρτερ, είχε μια μάλλον αδύναμη προεδρία και στο τέλος της πρώτης (και μοναδικής) θητείας του, ήταν αντιδημοφιλής και στερούνταν δυναμικής, η οποία έμοιαζε απαραίτητη για την επίλυση προβλημάτων όπως η χαμηλή ανάπτυξη, ο υψηλός πληθωρισμός, η υψηλή ανεργία, η Ιρανική Επανάσταση (1979) και η κρίση των ομήρων στο Ιράν του 1979. Επίσης, ο Κάρτερ, επιχείρησε να επανεκλεγεί με παρόμοιες μεθόδους που εξελέγη στις εκλογές του 1976 απέναντι στον Τζέραλντ Φορντ.^[5] Από την άλλη, ο Ρόναλντ Ρήγκαν, πραγματοποίησε μία πολύ πιο επιτυχημένη εκστρατεία και ο ίδιος προσωπικά θεωρείτο χαρισματικός ομιλητής και δυναμικότερος (εν αντιθέσει με τον Κάρτερ) κάτι το οποίο αποδείχθηκε πολύ σημαντικό κατά την διεξαγωγή των προεδρικών debate. Ο Ρήγκαν, υποστήριζε την αύξηση των αμυντικών δαπανών, την εφαρμογή των οικονομικών της προσφοράς, ισορροπημένο προϋπολογισμό, και ήταν υπέρμαχος του laissez-faire.^[6]

Υποψηφιότητες

Ρεπουμπλικανικό Κόμμα

Republican Party (United States) Υποψήφιοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (1980)
Ρόναλντ Ρήγκαν	Τζορτζ Χ.Ο. Μπους
για Πρόεδρος	για Αντιπρόεδρος
33ος Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας (1967–1975)	11ος Διευθυντής της CIA (1976–1977)

Άλλοι υποψήφιοι

Υποψήφιοι που δεν κατάφεραν να λάβουν το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών:

• Τζορτζ Χ.Ο. Μπους, 11ος Διευθυντής της CIA (1976–1977) — έλαβε 3.070.033 ψήφους / επιλέχθηκε από τον Ρόναλντ Ρήγκαν για την Αντιπροεδρία ως συνυποψήφιός του.
• Τζον Άντερσον, Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών για την 16η περιφέρεια του Ιλινόι (1961–1981) — έλαβε 1.572.174 ψήφους / συμμετείχε ύστερα στις εκλογές ως ανεξάρτητος υποψήφιος.
• Χάουαρντ Μπέικερ, Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για το Τενεσί (1967–1985) — έλαβε 181.153 ψήφους

Δημοκρατικό Κόμμα

Democratic Party (United States) Υποψήφιοι του Δημοκρατικού Κόμματος (1980)
Τζίμι Κάρτερ	Ουόλτερ Μόντεϊλ
για Πρόεδρος	για Αντιπρόεδρος
39ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1977–1981)	42ος Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1977–1981)

Άλλοι υποψήφιοι

Υποψήφιοι που δεν κατάφεραν να λάβουν το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών:

• Τεντ Κένεντι, Γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών για την Μασαχουσέτη (1962–2009) — έλαβε 7.381.693 ψήφους
• Τζέρι Μπράουν, 34ος Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας (1975–1983) — έλαβε 575.296 ψήφους
• Κλιφ Φιντς, 57ος Κυβερνήτης του Μισισίπι (1976–1980) — έλαβε 48.032 ψήφους

Ο Τζον Μ. Άντερσον δίνει λόγο στο Νιου Τζέρσεϊ, κατά την εκστρατεία του.

Τζον Άντερσον

Ο Τζον Μπ. Άντερσον ηττήθηκε στις προκριματικές εκλογές του Ρεπουμπλικανικό Κόμματος και εισήλθε στις εκλογές ως Ανεξάρτητος. Έκανε εκστρατεία ως ένας φιλελεύθερος Ρεπουμπλικάνος, με στόχο να προκαλέσει τον συντηρητισμό του Ρέγκαν και να τραβήξει υποψήφιους οι οποίοι ήθελαν μια εναλλακτική από τα δύο κόμματα. Ο υποψήφιος Αντιπρόεδρος του ήταν ο Πάτρικ Λούσι, Δημοκρατικός πρών Κυβερνήτης του Ουισκόνσιν και έπειτα πρεσβευτής στο Μεξικό για τις ΗΠΑ, διορισμένος από τον Πρόεδρο Κάρτερ.

Συγκέντρωσε 5,719,850 λαϊκούς ψήφους (6.6%) αλλά καθόλου ελεκτορική ψήφο.

Αποτελέσματα

Γενικά αποτελέσματα

Υποψήφιος Πρόεδρος	Κόμμα	Έδρα	Ψήφοι	%	Εκλ.	Συνυποψήφιος	Έδρα	Εκλ.
Ρόναλντ Ουίλσον Ρήγκαν	Ρεπουμπλικανικό	Καλιφόρνια	43.903.230	50,75	489	Τζορτζ Χ.Ο. Μπους	Μέριλαντ	489
Τζέιμς Ερλ Κάρτερ (εν ενεργεία)	Δημοκρατικό	Τζόρτζια	35.480.115	41,0	49	Ουόλτερ Φ. Μόντεϊλ	Μέριλαντ	49
Τζον Άντερσον	Ανεξάρτητος	Ιλινόι	5.719.850	6,61	0	Πάτρικ Λούσεϊ	Ουισκόνσιν	0
Έντουαρντ Κλαρκ	Ελευθεριακό	Καλιφόρνια	921.128	1,06	0	Ντέιβιντ Κοχ	Κάνσας	0
Μπάρι Κόμονερ	Κόμμα Πολιτών	Μιζούρι	233.052	0,27	0	ΛαΝτόνα Β. Χάρις	Οκλαχόμα	0
Άλλοι			252.303	0,29	—
Σύνολο			86.509.678	100%	538	——		538
Εκλέκτορες που απαιτούνται για τη νίκη					270	——		270

Αναλυτικά αποτελέσματα

Πολιτεία		Εκλ.	Ρόναλντ Ρήγκαν ✔		Τζίμι Κάρτερ		Άλλα
			Ψήφοι	%	Ψήφοι	%	Ψήφοι	%
	Καλιφόρνια	45	4,524,858	52,69%	3.083.661	35.91%'	——
	Νέα Υόρκη	41	2,893,831	46,66%	2,728,372	43,99%
	Πενσυλβάνια	27	2,261,872	49,59%	1,937,540	42,48%
	Ιλινόις	26	2,358,049	49,65%	1,981,413	41,72%
	Τέξας	26	2,510,705	55,28%	1,881,147	41,42%
	Οχάιο	25	2,206,545	51,51%	1,752,414	40,91%
	Μίσιγκαν	21	1,915,225	48,99%	1,661,532	42,50%
	Φλόριντα	17	2,046,951	55,52%	1,419,475	38,50%
	Νιου Τζέρσεϊ	17	1,546,557	51,97%	1,147,364	38,56%
	Μασαχουσέτη	14	1,057,631	41,90%	1,053,802	41,75%
	Ιντιάνα	13	1,255,656	56,01%	844,197	37,65%
	Βόρεια Καρολίνα	13	915,018	49,30%	875,635	47,18%
	Μιζούρι	12	1,074,181	51,16%	931,182	44,35%
	Βιρτζίνια	12	989,609	53,03%	752,174	40,31%
	Τζόρτζια	12	654,168	40,95%	890,733	55,76%
	Ουισκόνσιν	11	1,088,845	47,90%	981,584	43,18%
	Μινεσότα	10	873,241	42,56%	954,174	46,50%
	Τενεσί	10	787,761	48,70%	783,051	48,51%
	Λουιζιάνα	10	792,853	51,20%	708,453	45,75%
	Μέριλαντ	10	680,606	44,18%	726,161	47,14%
	Ουάσινγκτον	9	865,244	49,66%	650,193	37,32%
	Αλαμπάμα	9	654,192	48,75%	636,730	47,45%
	Κεντάκι	9	635,274	49,07%	616,417	47,61%
	Κονέκτικατ	8	677,210	48,16%	541,732	38,52%
	Άιοβα	8	676,026	51,31%	508,672	38,60%
	Οκλαχόμα	8	695,570	60,50%	402,026	34,97%
	Νότια Καρολίνα	8	441,207	49,57%	427,560	48,04%
	Κολοράντο	7	652,264	55,07%	367,973	31,07%
	Μισισίπι	7	441,089	49,42%	429,281	48,04%
	Όρεγκον	6	571,044	48,33%	456,890	38,67%
	Κάνσας	6	566,812	57,85%	326,150	33,29%
	Αριζόνα	6	529,688	60,61%	246,843	28,24%
	Αρκάνσας	6	403,164	48,13%	398,041	48,09%
	Δυτική Βιρτζίνια	6	334,206	45,30%	367,462	49,81%
	Νεμπράσκα	5*	419,937	65,53%	166,851	26,04%
	Γιούτα	4	493,687	72,77%	124,266	20,57%
	Μέιν	4*	238,522	45,61%	220,974	42,25%
	Νέο Μεξικό	4	250,779	54,97%	167,826	36,78%
	Άινταχο	4	290,699	66,46%	110,192	25,19%
	Νιου Χάμσαϊρ	4	221,705	57,74%	108,864	28,35%
	Μοντάνα	4	206,814	56,82%	118,032	32,43%
	Ρόουντ Άιλαντ	4	154,793	37,20%	198,342	47,67%
	Νότια Ντακότα	4	198,343	60,53%	103,855	31,69%
	Χαβάη	4	130,112	42,90%	135,879	44,80%
	Βόρεια Ντακότα	3	193,695	64,23%	79,189	26,26%
	Νεβάδα	3	155,017	62,54%	66,666	26,89%
	Ντέλαγουερ	3	111,252	47,21%	105,754	44,87%
	Περιφέρεια της Κολούμπια	3	23,313	13,41%	130,231	74,89%
	Αλάσκα	3	86,112	54,35%	41,842	26,41%
	Βερμόντ	3	94,598	44,37%	81,891	38,41%
	Ουαϊόμινγκ	3	110,700	62,64%	49,427	27,97%
	Σύνολο ΗΠΑ	538	43,903,230	50,75%	35,480,115	41,01%	7,126,333	8,23%

Δείτε ακόμη

• Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών
• Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών
• Προεδρία του Τζίμι Κάρτερ
• Προεδρία του Ρόναλντ Ρήγκαν

Παραπομπές

1. «CQ Almanac Online Edition». library.cqpress.com. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2022.
2. «Requirements for the President of the United States | The Presidential Election Process | Elections | Classroom Materials at the Library of Congress | Library of Congress». Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2022.
3. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2022.
4. Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος (2002). Αμερικανικό πολιτικό σύστημα και εξωτερική πολιτική 1945-2002. Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα. σελ. 329. ISBN 978-960-7803-22-1.
5. Sovocool, Stephen (2018-11-27). «Why Carter Lost: Dissecting the 1980 Presidential Campaign» (στα αγγλικά). published. https://dspace.sunyconnect.suny.edu/handle/1951/78620.
6. https://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/media/documents/event/shogan.pdf

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Census.gov
• https://www.usa.gov/election