γένος αγγειόσπερμων φυτών της οικογένειας των ασπαραγοειδών From Wikipedia, the free encyclopedia
Το πολυγόνατο (Polygonatum), γνωστό και ως «σφραγίδα του Σολομώντος», είναι γένος αγγειόσπερμων ποωδών φυτών, που ανήκει σύμφωνα με το ταξινομικό σύστημα APG III στην οικογένεια του σπαραγγιού, τα ασπαραγοειδή, και συγκεκριμένα στην υποοικογένεια νολινοειδή (που αντικατέστησε την οικογένεια Ruscaceae).[1] Κατά καιρούς έχει ταξινομηθεί επίσης στην πρώην οικογένεια Convallariaceae και στην οικογένεια των κρίνων, τα λειριοειδή. Τα πολυγόνατα βρίσκονται στη φύση σε όλες τις χώρες της βόρειας εύκρατης ζώνης της Γης. Τα περισσότερα από τα περίπου 64 είδη απαντώνται στην Ασία, από τα οποία τα 20 είναι ενδημικά στην Κίνα.[2] Αρκετά είδη φυτρώνουν σε υγρές και σκιερές τοποθεσίες των δασών.
| Πολυγόνατο | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Το είδος Polygonatum multiflorum | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Συνώνυμα | ||||||||||||||
|
Το όνομα προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη πολυγόνατον, που σημαίνει «με πολλά γόνατα» και οφείλεται στο ρίζωμά του, που έχει πολλά «γόνατα».[3] Μια ερμηνεία για την κοινή ονομασία «σφραγίδα του Σολομώντος» είναι ότι το ρίζωμά του φέρει βαθουλώματα που μοιάζουν με βασιλικές σφραγίδες, ενώ σύμφωνα με άλλη ερμηνεία τα κομμένα ριζώματα ή ρίζες του μοιάζουν με εβραϊκά γράμματα.[4]
Οι καρποί του πολυγόνατου είναι κόκκινες ή μαύρες σφαιρικές ράγες. Το ρίζωμά του είναι οριζόντιο και αρθρωτό, με άφθονα ινώδη ριζίδια και μεγάλες στρογγυλές ουλές. Από αυτό εκφύεται ο βλαστός. Το είδος Polygonatum multiflorum, που απαντάται και στην ηπειρωτική Ελλάδα, ανθίζει τον Απρίλιο και τον Μάιο.
Σήμερα (2014) ο Παγκόσμιος Κατάλογος Ελέγχου Επιλεγμένων Οικογενειών Φυτών περιέχει 74 είδη και υβρίδια του γένους[5], τα ακόλουθα:
Αρκετά είδη πολυγόνατου καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά, όπως είναι τα[7]:
Πολλά είδη πολυγόνατου καταναλώνονται ως τροφή στην Κίνα από την αρχαιότητα: οι βλαστοί, τα ριζώματα, ακόμα και τα φύλλα, τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα, ως συνοδευτικό κρέατος και ρυζιού. Ειδικότερα τα ριζώματα δύο ειδών τρώγονται με ποδαράκια κοτόπουλου ή πόδια χοίρου σε εορταστικά τραπέζια. Από τα ριζώματα παρασκευάζεται αφέψημα και επίσης αφήνονται μέσα στο κρασί ή άλλα οινοπνευματώδη ποτά ώστε να τα αρωματίσουν. Το είδος P. sibirica δίνει ένα «τσάι» που ονομάζεται dungulle στην Κορέα.[2] Επίσης τηγανίζονται με ζάχαρη και μέλι, δίνοντας γλυκάκια. Επίσης τα αμυλώδη ριζώματα μπορούν να αποξηρανθούν, να αλεσθούν και να προστεθούν στο αλεύρι, καθιστάμενα έτσι μέρος της βασικής διατροφής. Ειδικότερα το ρίζωμα του P. sibiricum γίνεται πολτός, μετά βράζεται, στραγγίζεται και δένεται με αλεύρι κριθαριού, δημιουργώντας ένα γλυκό αρτυματικό υγρό που ονομάζεται τανγκ-χσι. Σε περιόδους λιμού, πολλοί Κινέζοι επεβίωσαν χάρη στο είδος P. megaphyllum.[2]
Οι νεαροί βλαστοί μερικών ειδών μπορούν να βραστούν και να καταναλωθούν όπως το σπαράγγι. Τα είδη P. cirrifolium και P. verticillatum χρησιμεύουν ως φυλλώδη λαχανικά στην Ινδία. Το αμερικανικό είδος P. biflorum έχει αμυλώδες ρίζωμα που καταναλωνόταν όπως η πατάτα και αλεθόταν σε αλεύρι για ψωμί.[2]
Η χρήση του φυτού ως αντιδιαβητικού στην παραδοσιακή ιατρική αναφέρθηκε το 1930 από τη Χέντβιχ Λάνγκεκερ (Hedwig Langecker, 1894-1989), η οποία μετά από πειράματα συμπέρανε ότι το πολυγόνατο ήταν αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της διατροφογενούς υπεργλυκαιμίας, αλλά όχι εκείνης που προκαλείται από απελευθέρωση αδρεναλίνης, μάλλον εξαιτίας της γλυκοκινίνης που περιέχει.[8]
Τα φύλλα του είδους P. verticillatum συνταγογραφούνται από την Αγιουρβέδα ως αφροδισιακό[9], ενώ χρησιμεύουν και ως αναλγητικό, αντιπυρετικό, αντιφλεγμονώδες, αντιαλλεργικό και τονωτικό φάρμακο.[10]
Στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική το βοτάνι που είναι γνωστό ως rhizoma polygonati είναι μίγμα διάφορων ειδών πολυγόνατου. Υποτίθεται ότι ενισχύει διάφορα όργανα και το τσι.[2] Το πολυγόνατο πιστεύεται ότι αποκαθιστά τη διανοητική ζωτικότητα, ιδίως μετά από διανοητική υπερκόπωση, φόρτιση (στρες) ή εξάντληση.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
