αναλγητικό και αντιπυρετικό φάρμακο From Wikipedia, the free encyclopedia
Η παρακεταμόλη, αναφερόμενη και ως ακεταμινοφαίνη, είναι συνθετικό φάρμακο με αναλγητική, αντιπυρετική και ασθενή αντιφλεγμονώδη δράση,[11][12] το οποίο χρησιμοποιείται εκτενώς και χωρίς συνταγή γιατρού. Σε θεραπευτικές δόσεις έχει λιγότερες παρενέργειες απ' ότι η ασπιρίνη. Είναι διαθέσιμο με τα εμπορικά ονόματα Panadol, Depon (Ελλάδα), Apotel (Ελλάδα), Dolal (Ελλάδα), Algocit (Ελλάδα),[13] Tylenol (ΗΠΑ) κτλ.
Ονομασία IUPAC | |
---|---|
N-(4-hydroxyphenyl)acetamide | |
Κλινικά δεδομένα | |
Εμπορικές ονομασίες | Tylenol, Panadol, Depon, άλλες[1] |
AHFS/Drugs.com | monograph |
MedlinePlus | a681004 |
Δεδομένα άδειας |
|
Κατηγορία ασφαλείας κύησης |
|
Οδοί χορήγησης | Από το στόμα, διορθικά, ενδοφλέβια (IV) |
Κυκλοφορία | |
Κυκλοφορία |
|
Φαρμακοκινητική | |
Βιοδιαθεσιμότητα | 63–89%[3]:73 |
Πρωτεϊνική σύνδεση | Αμελητέα έως 10–25% σε υπερδοσολογία [4] |
Μεταβολισμός | Κυρίως στο ήπαρ[5] |
Μεταβολίτες | APAP gluc, θειούχος APAP, APAP GSH, APAP cys, AM404, NAPQI[6] |
Έναρξη δράση | Έναρξη αναλγητική δράσης ανά οδό χορήγησης: Από το στόμα – 37 λεπτά[7] Ενδοφλεβίως – 8 λεπτά[7] |
Βιολογικός χρόνος ημιζωής | 1,9–2,5 ώρες[4] |
Απέκκριση | Ούρα [4] |
Κωδικοί | |
Αριθμός CAS | 103-90-2 |
Κωδικός ATC | N02BE01 N02BE51 N02BE71 |
PubChem | CID 1983 |
IUPHAR/BPS | 5239 |
DrugBank | DB00316 |
ChemSpider | 1906 |
UNII | 362O9ITL9D |
KEGG | D00217 C06804 |
ChEBI | CHEBI:46195 |
ChEMBL | CHEMBL112 |
Συνώνυμα | N-acetyl-para-aminophenol (APAP) |
PDB ID | TYL (PDBe, RCSB PDB) |
Χημικά στοιχεία | |
Χημικός τύπος | C8H9NO2 |
Μοριακή μάζα | 151,17 g·mol−1 |
CC(=O)Nc1ccc(O)cc1 | |
InChI=1S/C8H9NO2/c1-6(10)9-7-2-4-8(11)5-3-7/h2-5,11H,1H3,(H,9,10) Key:RZVAJINKPMORJF-UHFFFAOYSA-N | |
Φυσικά στοιχεία | |
Πυκνότητα | 1.263 g/cm3 |
Σημείο τήξης | 169 °C (336 °F) [8][9] |
Υδροδιαλυτότητα | mg/mL (20 °C) |
(verify) |
Δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση προσταγλανδινών στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός.[14] Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από τους πονοκεφάλους και άλλους πόνους (π.χ. στην αρθρίτιδα) και χρησιμοποιείται για τη ανακούφιση από το κρυολόγημα και τη γρίπη. Φαίνεται να είναι ασφαλές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.[11] Σε συνδυασμό με οπιοειδή αναλγητικά, η παρακεταμόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του έντονου πόνου, όπως ο μετεγχειρητικός πόνος και η παρηγορητική θεραπεία των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο.[15]. Κυκλοφορεί και σε σκεύασμα μαζί με καφεΐνη οπότε η υπερβολική πρόσληψη καφέ, τσάι και ορισμένων κονσερβοποιημένα ποτών θα πρέπει να αποφεύγεται κατά τη λήψη του συγκεκριμένου προϊόντος[16].
Η παρακεταμόλη είναι ασφαλής[17] και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παρουσιάζουν παρενέργειες στις συνιστώμενες δόσεις (μέχρι 1000 mg σε μία δόση, 3000-4000 mg την ημέρα[18][19]). Παρόλα αυτά, η υπερδοσολογία παρακεταμόλης μπορεί να αποβεί μοιραία, καθώς προκαλεί εκτεταμένη βλάβη στο ήπαρ.[11] Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η χρόνια ηπατική νόσος και ο αλκοολισμός.[20] Η υπερδοσολογία παρακεταμόλης είναι η κύρια αιτία οξείας ηπατικής βλάβης στον δυτικό κόσμο.[21]
Η παρακεταμόλη χρησιμοποιείται για τη μείωση του πυρετού σε άτομα όλων των ηλικιών.[11] Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) συνιστά να χρησιμοποιείται η παρακεταμόλη για τη θεραπεία του πυρετού στα παιδιά μόνο εάν η θερμοκρασία τους είναι μεγαλύτερη από 38,5°C (101,3°F).[22] Η αποτελεσματικότητα της παρακεταμόλης από μόνη της σε παιδιά με πυρετό είναι λιγότερη από την ιβουπροφαίνη.[23][24] Η παρακεταμόλη δεν έχει σημαντικά αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα.[14]
Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του ήπιου έως μέτριου πόνου.[11] Η χρήση της ενδοφλέβιας μορφής για βραχυχρόνιο πόνο σε ασθενείς στα επείγοντα υποστηρίζεται από περιορισμένα στοιχεία.[25] Η παρακεταμόλη έχει σχετικά ήπια αντιφλεγμονώδη δράση,[14][26] σε αντίθεση με άλλα κοινά αναλγητικά όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) ασπιρίνη και ιβουπροφαίνη, αλλά η ιβουπροφαίνη και η παρακεταμόλη έχουν παρόμοια αποτελέσματα στη θεραπεία του πονοκεφάλου. Η παρακεταμόλη μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο στην ήπια αρθρίτιδα, αλλά δεν έχει καμία επίδραση στην υποκείμενη φλεγμονή, ερυθρότητα και οίδημα της άρθρωσης.[27]
Με βάση μια συστηματική ανασκόπηση, η παρακεταμόλη συστήθηκε από το Αμερικανικό Κολέγιο Ιατρών και την Αμερικανική Εταιρεία Πόνου ως θεραπεία πρώτης γραμμής για την οσφυαλγία.[28][29][30] Το αμερικανικό κολλέγιο ιατρών, από το 2017, σημείωσε ότι δεν ήταν διαφορετικό από το εικονικό φάρμακο στη θεραπεία της οσφυαλγίας.[31] Άλλες συστηματικές αναθεωρήσεις κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του.[32][33][34]
Η οξεία υπερδοσολογία παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρα βλάβη στο ήπαρ. Το 2011, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ξεκίνησε ένα πρόγραμμα δημόσιας εκπαίδευσης για να βοηθήσει τους καταναλωτές να αποφύγουν την υπερβολική δόση, προειδοποιώντας: «Η Ακεταμινοφαίνη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ηπατική βλάβη εάν χρησιμοποιηθεί περισσότερο από το χορηγούμενο».[35][36][37] Σε μια Προειδοποίηση Ασφάλειας για το 2011, η FDA απαίτησε αμέσως από τους κατασκευαστές να ενημερώσουν τις ετικέτες όλων των συνταγογραφούμενων συνδυασμών ακεταμινοφαίνης για να προειδοποιήσουν για τον πιθανό κίνδυνο για σοβαρή ηπατική βλάβη και απαιτούσε ότι τέτοιοι συνδυασμοί δεν περιέχουν περισσότερα από 325 mg ακεταμινοφαίνης.[38][39] Οι υπερδοσολογίες συσχετίζονται συχνά με τη χρήση συνταγογραφούμενων οπιοειδών με υψηλή δόση, καθώς αυτά τα οπιοειδή συνδυάζονται συχνότερα με ακεταμινοφαίνη.[40] Ο κίνδυνος υπερδοσολογίας μπορεί να αυξηθεί λόγω της συχνής κατανάλωσης οινοπνεύματος.[12]
Η τοξικότητα παρακεταμόλης είναι η κύρια αιτία οξείας ηπατικής ανεπάρκειας στον δυτικό κόσμο και αντιπροσωπεύει τις περισσότερες υπερβολικές δόσεις φαρμάκων στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.[41][42][43][44] Σύμφωνα με το FDA, στις Ηνωμένες Πολιτείες, «56.000 επισκέψεις σε χώρους έκτακτης ανάγκης, 26.000 νοσηλείες και 458 θανάτους ετησίως [σχετίζονται] με υπερδοσολογία που σχετίζεται με ακεταμινοφαίνη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Εντός αυτών των εκτιμήσεων, η ακούσια υπερδοσολογία ακεταμινοφαίνης αντιπροσώπευε σχεδόν το 25% η επίσκεψη του τμήματος έκτακτης ανάγκης, το 10% των νοσηλείων και το 25% των θανάτων».[45]
Η παρακεταμόλη μεταβολίζεται από το ήπαρ και είναι ηπατοτοξική. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες πολλαπλασιάζονται όταν συνδυάζονται με αλκοολούχα ποτά και είναι πολύ πιθανές σε χρόνιους αλκοολικούς ή σε άτομα με ηπατική βλάβη.[46][47] Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει την πιθανότητα ενός μέτρια αυξημένου κινδύνου επιπλοκών του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος, όπως η αιμορραγία στο στομάχι, όταν λαμβάνονται υψηλές δόσεις χρονίως.[48] Η βλάβη των νεφρών παρατηρείται σε σπάνιες περιπτώσεις, συνηθέστερα σε υπερδοσολογία.[49]
Η αθεράπευτη υπερδοσολογία παρακεταμόλης έχει ως αποτέλεσμα μια μακρά, οδυνηρή ασθένεια. Τα σημεία και τα συμπτώματα της τοξικότητας παρακεταμόλης μπορεί αρχικά να είναι απόντα ή μη ειδικά συμπτώματα. Τα πρώτα συμπτώματα υπερδοσολογίας συνήθως αρχίζουν αρκετές ώρες μετά την κατάποση, με ναυτία, εμετό, εφίδρωση και πόνο, καθώς αρχίζει η οξεία ηπατική ανεπάρκεια.[50] Οι άνθρωποι που λαμβάνουν υπερδοσολογία παρακεταμόλης δεν κοιμούνται ή χάνουν συνείδηση, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι που προσπαθούν να αυτοκτονήσουν με παρακεταμόλη πιστεύουν λανθασμένα ότι θα γίνουν μείνουν αναίσθητοι από το φάρμακο.[51]
Η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας συνίσταται στην απομάκρυνση της παρακεταμόλης από το σώμα και την αναπλήρωση της γλουταθειόνης.[52] Ο ενεργός άνθρακας μπορεί να μειώσει την απορρόφηση της παρακεταμόλης αν το άτομο φτάσει στο νοσοκομείο σύντομα μετά τη λήψη των φαρμάκων. Το αντίδοτο της παρακεταμόλης είναι η ακετυλοκυστεΐνη, η οποία δρα ως πρόδρομο μόριο της γλουταθειόνης, η οποία θα απενεργοποιήσει τον τοξικό μεταβολίτη της παρακεταμόλης, με στόχο να προληφθεί ή τουλάχιστον να περιοριστεί η ηπατική βλάβη. Σε περίπτωση εκτεταμένης ηπατικής βλάβης μπορεί να απαιτείται μεταμόσχευση ήπατος.[53]
Την 1η Αυγούστου 2013, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ εξέδωσε νέα προειδοποίηση σχετικά με την παρακεταμόλη. Αναφέρει ότι το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει σπάνιες και πιθανώς θανατηφόρες δερματικές αντιδράσεις όπως το σύνδρομο Stevens-Johnson (SJS) και την τοξική νεκρωτική επιδερμόλυση. Τα προϊόντα που απαιτούν συνταγογραφούμενα φάρμακα θα πρέπει να φέρουν μια προειδοποιητική ετικέτα σχετικά με τις δερματικές αντιδράσεις και ο FDA κάλεσε τους κατασκευαστές να κάνουν το ίδιο με τα προϊόντα που δεν συνταγογράφουνται.[54]
Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της χρήσης παρακεταμόλης και του άσθματος, αλλά αν η σχέση αυτή είναι αιτιακή εξακολουθεί να συζητείται όσον αφορά το 2017.[55] Ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι αυτή η συσχέτιση πιθανώς αντικατοπτρίζει συγχύσεις αντί να είναι πραγματικά αιτιώδης.[56][57] Μια ανασκόπηση του 2014 διαπίστωσε ότι μεταξύ των παιδιών, η συσχέτιση εξαφανίστηκε όταν ελήφθησαν υπόψη λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.[58]
Από το 2014, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας φροντίδας συνεχίζουν να συστήνουν παρακεταμόλη για πόνο και δυσφορία στα παιδιά,[59][60][61][62][63][64] αλλά ορισμένοι ειδικοί συνέστησαν ότι η χρήση παρακεταμόλης από παιδιά με άσθμα ή σε κίνδυνο για άσθμα θα πρέπει να αποφεύγεται.[65][66]
Αρκετές μελέτες, αν και όχι όλες, έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια χρήση παρακεταμόλης σχετίζεται με εμφάνιση αρτηριακής υπέρτασης, όπως συμβαίνει και στα ΜΣΑΦ, και η συσχέτισή της με καρδιαγγειακές νόσους χρήζει περαιτέρω έρευνας.[67][68]
Η παρακεταμόλη επίσης χρησιμοποιείται ως εναλλακτική στη χρήση ΜΣΑΦ, τα οποία παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας του γαστρεντερικού. Μια μεγάλη μελέτη παρακολούθησης βρήκε στατιστικά σημαντική αύξηση των αιμορραγιών του γαστρεντερικού σε όσους προχωρούσαν σε μακροχρόνια χρήση παρακεταμόλης ≥2-3 γρ/ημέρα, αλλά σε περιστασιακή χρήση ήταν ασφαλής.[69] Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν και από μετέπειτα μελέτες και φαίνεται από τον δοσοεξαρτώμενο τρόπο δράσης ότι σχετίζεται με τον μηχανισμό δράσης της παρακεταμόλης. Η συγχορήγηση ΜΣΑΦ επιδεινώνει το αποτέλεσμα.[67]
Σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας παρακεταμόλης έχει βρεθεί ότι το 1-2% των ασθενών εμφανίζουν οξεία νεφρική ανεπάρκεια, συνήθως μαζί με την οξεία ηπατική ανεπάρκεια, και μπορεί να διαφοροποιείται από το ηπατονεφρικό σύνδρομο. Η παθοφυσιολογία δεν έχει εξακριβωθεί και ως πιθανοί μηχανισμοί έχουν προταθεί η δράση σε ισοένζυμα του κυτοχρώματος Ρ450 στο νεφρό, στη δράση της συνθετάσης της προσταγλανδίνης και της Ν-αποακετυλασών. Επιπλέον έχει βρεθεί ότι οι μεταβολίτες της παρακεταμόλης μπορεί να είναι νεφροτοξικοί.[70] Η χρήση ακετυλοκυστεΐνης δεν φαίνεται να επηρεάζει τη νεφροτοξικότητα.[67]
Μετά τη λήψη από το στόμα, η παρακεταμόλη απορροφάται ταχέως από τον γαστρεντερικό (αν και η απορρόφηση από το στομάχι είναι αμελητέα).[71] Ο όγκος κατανομής είναι περίπου 50 L.[72] Η συγκέντρωση στον ορό μετά από μια τυπική δόση παρακεταμόλης συνήθως κυμαίνεται κάτω από 30 μg/ml (200 μmol/L). Μετά από 4 ώρες, η συγκέντρωση είναι συνήθως μικρότερη από 10 μg/ml (66 μmol/L).[73]
Η παρακεταμόλη μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ, σε τοξικά και μη τοξικά προϊόντα. Τρεις μεταβολικές οδοί είναι αξιοσημείωτες:
Και οι τρεις οδοί αποφέρουν τελικά προϊόντα που είναι ανενεργά, μη τοξικά και τελικά εκκρίνονται από τα νεφρά. Στην τρίτη οδό, ωστόσο, το ενδιάμεσο προϊόν NAPQI είναι τοξικό.[76] Το NAPQI είναι κυρίως υπεύθυνο για τις τοξικές επιδράσεις της παρακεταμόλης. Η παραγωγή του NAPQI οφείλεται κυρίως σε δύο ισοένζυμα του κυτοχρώματος P450: CYP2E1 και CYP3A4.[76] Στις συνήθεις δόσεις, το NAPQI αποτοξικοποιείται γρήγορα με σύζευξη με γλουταθειόνη.[52]
Ο μηχανισμός δράσης της παρακεταμόλης δεν είναι ξεκάθαρος.[14] Φαίνεται να αναστέλλει επιλεκτικά τις δραστηριότητες του ενζύμου κυκλοοξυγονάση (COX) στον εγκέφαλο, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην ικανότητά του να θεραπεύει πυρετό και πόνο. Αυτή η δραστηριότητα δεν φαίνεται να είναι άμεση αναστολή, εμποδίζοντας μια ενεργή περιοχή, αλλά ανάγοντας την COX, η οποία πρέπει να οξειδωθεί για να λειτουργήσει.[26]
Άλλες πηγές αναφέρουν πως η παρακεταμόλη δρα ως αδύναμος αναστολέας της κυκλοοξυγονάσης τύπου 1 και 2 στους περιφερεικούς ιστούς.[77]
Η παρακεταμόλη μπορεί να διαμορφώσει το ενδογενές σύστημα κανναβινοειδών στον εγκέφαλο μέσω του μεταβολίτη AM404 που φαίνεται να αναστέλλει την επαναπρόσληψη του ενδογενούς κανναβινοειδούς/βαναλοειδούς ανανδρομιδίου από τους νευρώνες, καθιστώντας τον πιο διαθέσιμο για να μειώσει τον πόνο. Το AM404 φαίνεται επίσης να είναι σε θέση να ενεργοποιήσει απευθείας το TRPV1 (παλαιότερο όνομα: βανιλλοειδής υποδοχέας), το οποίο επίσης αναστέλλει τα σήματα πόνου στον εγκέφαλο.[26]
Η ακετανιλίδη ήταν το πρώτο παράγωγο ανιλίνης που βρέθηκε ότι έχει αναλγητικές και αντιπυρετικές ιδιότητες και εισήχθη ταχέως στην ιατρική πρακτική υπό την επωνυμία Antifebrin από την Cahn & Hepp το 1886.[78] Αλλά τα μη αποδεκτά τοξικά αποτελέσματα - με πιο ανησυχητική την κυάνωση που οφείλεται στη μεθαιμοσφαιριναιμία - προκάλεσε την αναζήτηση λιγότερων τοξικών παραγώγων ανιλίνης.[79] Η Harmon Northrop Morse είχε ήδη συνθέσει παρακεταμόλη στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins μέσω της αναγωγής της ρ-νιτροφαινόλης με κασσίτερο σε παγωμένο οξικό οξύ το 1877,[80] αλλά μόλις το 1887 ο κλινικός φαρμακολόγος Joseph von Mering δοκίμασε την παρακεταμόλη στους ανθρώπους.[79] Το 1893, ο von Mering δημοσίευσε μια αναφορά σχετικά με τα κλινικά αποτελέσματα της παρακεταμόλης με φαινακετίνη, ένα άλλο παράγωγο ανιλίνης. Ο Von Mering ισχυρίστηκε ότι, σε αντίθεση με τη φαινακετίνη, η παρακεταμόλη είχε μια ελαφρά τάση να παράγει μεθαιμοσφαιριναιμία. Στη συνέχεια, η παρακεταμόλη απορρίφθηκε γρήγορα υπέρ της φαινακετίνης. Οι πωλήσεις φαινακετίνης ανέδειξαν τη Bayer ως κορυφαία φαρμακευτική εταιρεία.[81] Επισκιάστηκε εν μέρει από την ασπιρίνη, η οποία εισήχθη στην ιατρική από τον Heinrich Dreser το 1899, αλλά η φαινακετίνη ήταν δημοφιλής εδώ και πολλές δεκαετίες, ιδιαίτερα στα ευρέως διαφημισμένα μίγματα πονοκεφάλου, που συνήθως περιείχαν φαινακετίνη, παράγωγο αμινοπυρίνης ασπιρίνη, καφεΐνη και ένα βαρβιτουρικό.[79]
Η παρακεταμόλη είναι ο δραστικός μεταβολίτης της φαινακετίνης και της ακετανιλίδης, αμφότερες δημοφιλή αναλγητικά και αντιπυρετικά από μόνες τους στο παρελθόν.[72][82] Ωστόσο, σε αντίθεση με τη φαινακετίνη, την ακετανιλίδη και τους συνδυασμούς τους, η παρακεταμόλη δεν θεωρείται καρκινογόνος σε θεραπευτικές δόσεις.[83]
Οι ισχυρισμοί του φον Μέριγκ παρέμειναν ουσιαστικά χωρίς αμφισβήτηση για μισό αιώνα, μέχρις ότου δύο ομάδες ερευνητών από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανέλυσαν τον μεταβολισμό της ακετανιλίδης και της παρακεταμόλης.[81] Το 1947, ο Ντέιβιντ Λέστερ και ο Λέον Γκρίνμπεργκ βρήκαν ισχυρές ενδείξεις ότι η παρακεταμόλη ήταν ένας κύριος μεταβολίτης της ακετανιλίδης στο ανθρώπινο αίμα και σε μια μετέπειτα μελέτη ανέφεραν ότι οι μεγάλες δόσεις παρακεταμόλης που χορηγήθηκαν σε αρουραίους αλμπίνο δεν προκάλεσαν μεθαιαμοσφαιριναιμία.[84] Σε τρεις μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο τεύχος του 1948 του περιοδικού Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, οι Μπέρναρντ Μπρόντι, Τζούλιους Άξελροντ και Φρέντερικ Φλιν επιβεβαίωσαν με πιο συγκεκριμένες μεθόδους ότι η παρακεταμόλη ήταν ο κύριος μεταβολίτης της ακετανιλίδης στο ανθρώπινο αίμα και διαπίστωσαν ότι ήταν ακριβώς όσο αποτελεσματικό ως αναλγητικό όσο και το πρόδρομο του.[85][86][87] Επίσης, πρότειναν ότι η μεθαιμοσφαιριναιμία παράγεται σε ανθρώπους κυρίως από έναν άλλο μεταβολίτη, φαινυλυδροξυλαμίνη. Μια επακόλουθη από τους Μπρόντι και Άξλροντ το 1949 έδειξε ότι η φαινακετίνη επίσης μεταβολίστηκε σε παρακεταμόλη.[88] Αυτό οδήγησε σε μια "νέα ανακάλυψη" της παρακεταμόλης.[79] Έχει προταθεί ότι η επιμόλυνση της παρακεταμόλης με την 4-αμινοφαινόλη, την οποία ο φον Μέρινγκ χρησιμοποίησε ως βάση, μπορεί να είναι η αιτία των ψευδών ευρημάτων της.[81]
Η παρακεταμόλη κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1950 με την ονομασία Triagesic, συνδυασμός παρακεταμόλης, ασπιρίνης και καφεΐνης.[89] Οι αναφορές του 1951 από τρεις χρήστες που επλήγησαν από την ακοκκιοκυτταρική νόσο του αίματος οδήγησαν στην απομάκρυνσή του από την αγορά και χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να καταστεί σαφές ότι η ασθένεια δεν σχετιζόταν.[89] Η παρακεταμόλη κυκλοφορεί στο εμπόριο το 1953 από τη Sterling-Winthrop Co. ως Panadol, διατίθεται μόνο με ιατρική συνταγή και προωθήθηκε ως προτιμότερη από την ασπιρίνη, δεδομένου ότι ήταν ασφαλής για παιδιά και άτομα με έλκη.[81][89][90] Το 1955, η παρακεταμόλη διατέθηκε στο εμπόριο ως παιδικό Tylenol Elixir από την McNeil Laboratories.[91] Το 1956, τα δισκία παρακεταμόλης 500 mg κυκλοφόρησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο με την εμπορική ονομασία Panadol, που παράγεται από την εταιρεία Frederick Stearns & Co, θυγατρική της Sterling Drug Inc. Το 1963, η παρακεταμόλη προστέθηκε στη Βρετανική Φαρμακοποιία και κέρδισε δημοτικότητα από τότε ως αναλγητικό παράγοντα με λίγες παρενέργειες και μικρή αλληλεπίδραση με άλλους φαρμακευτικούς παράγοντες.[89] Οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια της παρακεταμόλης καθυστέρησαν την ευρεία αποδοχή της μέχρι τη δεκαετία του 1970, αλλά κατά τη δεκαετία του 1980 οι πωλήσεις παρακεταμόλης υπερέβησαν τις πωλήσεις της ασπιρίνης σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό συνοδεύτηκε από την εμπορική κατάρρευση της φαινακετίνης, η οποία κατηγορήθηκε ως αιτία αναλγητικής νεφροπάθειας και αιματολογικής τοξικότητας.[79] Το 1988, η Sterling Winthrop αποκτήθηκε από την Eastman Kodak, η οποία πώλησε τα δικαιώματα για την εμπορία του φαρμάκου στη SmithKline Beecham το 1994.[92]
Διατίθεται και χωρίς συνταγή από το 1959[93] και έχει γίνει από τότε ένα κοινό οικιακό φάρμακο.[94] Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σχετικά με την παρακεταμόλη έχουν λήξει εδώ και καιρό και οι γενόσημες εκδόσεις του φαρμάκου είναι ευρέως διαθέσιμες.[95]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.