Παλάτι Μπρανίτσκι (Μπιαουίστοκ)

Το Παλάτι Μπρανίτσκι (πολωνικά: Pałac Branickich‎‎) είναι ιστορικό παλάτι στο Μπιαουίστοκ της Πολωνίας. Κτίστηκε στη θέση ενός προγενέστερου κτιρίου στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα από τον Γιαν Κλέμενς Μπρανίτσκι, έναν πλούσιο Πολωνό-Λιθουανό χετμάνο της Κοινοπολιτείας, σε μια κατοικία κατάλληλη για έναν άνδρα που φιλοδοξούσε να γίνει βασιλιάς της Πολωνίας.^[2] Το συγκρότημα των ανακτόρων με τους κήπους, τα κιόσκια, τα γλυπτά, τα βοηθητικά κτίρια και άλλες κατασκευές και η πόλη με τις εκκλησίες, το δημαρχείο και το μοναστήρι, όλα σχεδόν ταυτόχρονα χτισμένα σύμφωνα με γαλλικά πρότυπα, ήταν ο λόγος που η πόλη ήταν γνωστή τον 18ο αιώνα ως Versailles de la Pologne (Βερσαλλίες της Πολωνίας)^[3] και στη συνέχεια Versailles de la Podlachie (Βερσαλλίες της Ποντλάχια).^[4]

Παλάτι Μπρανίτσκι στο Μπιαουίστοκ
Είδος	ανάκτορο
Αρχιτεκτονική	μπαρόκ
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Διοικητική υπαγωγή	Μπιαουίστοκ
Χώρα	Πολωνία
Αρχιτέκτονας	Τίλμαν φαν Χάμερεν
Προστασία	αμετακίνητο μνημείο[1]
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ιστορία

Το παλάτι χτίστηκε για τον Κόμη Γιαν Κλέμενς Μπρανίτσκι, τον Χετμάνο του Μεγάλου Στέμματος και προστάτη της τέχνης και της επιστήμης, που ανατράφηκε στο γαλλικό περιβάλλον της πολωνικής αριστοκρατίας, ο οποίος μετέτρεψε ένα προηγούμενο σπίτι^[5] στην κατάλληλα υπέροχη κατοικία ενός μεγάλου Πολωνού ευγενή, αντίπαλο δέος του Παλατιού του Βιλάνουφ, ξεκινώντας το 1726.^[6] Σχεδίασε επίσης το κεντρικό τμήμα της πόλης Μπιαουίστοκ, όχι μεγάλη πόλη τον 18ο αιώνα, με την τριγωνική αγορά.

Εικονογράφηση του Παλατιού Μπρανίτσκι (1752). Άποψη από τη σημερινή οδό Ακαδημίας. Εκείνη την εποχή το παλάτι ήταν γνωστό ως Βερσαλλίες της Πολωνίας.

Η κύρια πύλη του παλατιού.

Το αρχικό ξύλινο αρχοντικό της οικογένειας Ρατσκόβιτς που καταλάμβανε την τοποθεσία μετατράπηκε τον 16ο αιώνα σε ένα διώροφο κάστρο από τούβλα για τον Πιοτρ Βιεσιοουόφσκι το νεότερο.^[7] Αρχιτέκτονας ήταν ο Χιομπ Μπρέτφους, ο οποίος κατασκεύασε τη γοτθική-αναγεννησιακή κατασκευή με τάφρο και χωμάτινες επάλξεις.^[7] Λίγο μετά την κληρονομιά της ιδιοκτησίας από τον Στέφαν Μικοουάι Μπρανίτσκι, ανέθεσε τη μετατροπή του κάστρου σε ένα μπαρόκ αρχοντικό. Η δομή ανακατασκευάστηκε διεξοδικά κατά τη διάρκεια του 1691-1697 από τον Τίλμαν Γκαμέρσκι,^[8] συμπεριλαμβανομένου ενός από τους πύργους προσαρμοσμένους σε μια σκάλα. Κατά την ανακατασκευή που ακολούθησε, ενισχύθηκαν τα πλευρικά πρόσθετα κτίρια, ανεγέρθηκε η ιωνική κιονοστοιχία πάνω από την κύρια είσοδο και ολόκληρη η κατασκευή κοσμήθηκε με γλυπτά. Η περαιτέρω επέκταση του παλατιού έγινε από τον Γιαν Κλέμενς Μπρανίτσκι και τη σύζυγό του, Ιζαμπέλα Πονιατόφσκα. Ξεκινώντας το 1728, η ανοικοδόμηση του παλατιού διευθύνθηκε από τον Γιόχαν Σίγκμουντ Ντέιμπελ.^[8] Υπό την επίβλεψή του, η κατασκευή βελτιώθηκε και προστέθηκαν οι θόλοι στους πύργους. Ο Ντέιμπελ είναι επίσης ο σχεδιαστής της κύριας πρόσοψης. Τα υπάρχοντα περίπτερα και τα βοηθητικά κτίρια συγχωνεύτηκαν με το κεντρικό κτίριο (corps de logis) σύμφωνα με το γαλλικό μοντέλο για να σχηματίσουν φτερά που περιβάλλουν ένα πέταλο - την αυλή της τιμής (cour d'honneur), η οποία έκλεισε με μια πύλη που χτίστηκε το 1758 από τον Γιαν Χένρικ Κλεμ.^[8] Ανάμεσα στους αξιόλογους αρχιτέκτονες που εργάστηκαν στην ανοικοδόμηση ήταν ο Πιερ Ρικό ντε Τιρεγκάλ. Μετά τον θάνατο του Ντέιμπελ, στα έτη 1750–1771, η ανοικοδόμηση του παλατιού επιβλέφθηκε από τον Γιάκουμπ Φοντάνα, ο οποίος ήταν σχεδιαστής του προθάλαμου του παλατιού, των εσωτερικών χώρων ροκοκό και της σκάλας με τα αγάλματα του Γιαν Χρισόστομ Ρέντλερ (1754).^[9] Ο φράκτης μεταξύ της μπροστινής αυλής (avant cour) και της αυλής τιμής στολίστηκε το 1757 με δύο μνημειώδη γλυπτά από τον Ρέντλερ - Ο Ηρακλής πολεμά το δράκο και Ο Ηρακλής πολεμά τη Λερναία Ύδρα. Οι εσωτερικές διακοσμήσεις πραγματοποιήθηκαν από καλλιτέχνες όπως οι Σίμον Τσεχόβιτς, Λούντβικ Μαρτό, Αουγκούστιν Μίρις και Ζαν-Μπατίστ Πιλμάν, ζωγράφοι νωπογραφιών όπως ο Γκέοργκ Βίλχελμ Νόινχερτς (το 1738) και ο Αντόνι Χερλίτσκα και οι διακοσμητές γύψινων Σάμουελ Κοντέσε και Άντονι Βογκτ.^[9]

Οι νεοδημιουργηθείσες Βερσαλλίες της Πολωνίας συγκέντρωσαν πολλούς σπουδαίους καλλιτέχνες, ποιητές, όπως οι Ελζμπιέτα Ντρουζμπάτσκα και Φραντσίσεκ Καρπίνσκι και επιστήμονες.^[4] Δημιουργήθηκαν θέατρο, ορχήστρα και μπαλέτο. Μεταξύ των αξιοσημείωτων προσκεκλημένων ήταν ο Βασιλιάς Αύγουστος Β΄ ο Δυνατός (1726 έως το 1727 και ξανά το 1729), ο Βασιλιάς Αύγουστος Γ΄ και η σύζυγος και οι γιοι του, Πρίγκιπας Φραγκίσκος Ξάφερ της Σαξονίας και Πρίγκιπας Κάρολος της Κουρλάνδης (1744 και 1752), ο Πρίγκιπας Κάρολος της Σαξονίας, Δούκας του Κουρλάνδης (δύο φορές το 1759), ο Επίσκοπος Ιγκνάτσι Κρασίτσκι (1760), ο Βασιλιάς Στανίσουαφ Αύγουστος Πονιατόφσκι (περιστασιακά), ο Αυτοκράτορας Ιωσήφ Β΄ (1780),^[4] ο Μέγας Δούκας Παύλος, μελλοντικός Τσάρος Παύλος Α΄ της Ρωσίας, με τη σύζυγό του (1782), ο Βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΗ΄ της Γαλλίας (1798),^[10] καθώς και Γάλλοι, Άγγλοι, Τούρκοι και Ρώσοι απεσταλμένοι και Ιταλοί ηθοποιοί.

Με τον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας ανήκε στο Πρωσικό Βασίλειο και, μετά το 1807, στη Ρωσία. Το καλοκαίρι του 1920, για μικρό διάστημα, το παλάτι ήταν η έδρα της Προσωρινής Πολωνικής Επαναστατικής Επιτροπής. Το Παλάτι Μπρανίτσκι υπέφερε από βομβαρδισμούς και πυρκαγιές που προκλήθηκαν από τους Γερμανούς, με ζημιές που ανήλθαν συνολικά σε περίπου 70%.^[4][11] Αποκαταστάθηκε μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως θέμα εθνικής υπερηφάνειας.^[11] Το Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Μπιαουίστοκ στεγάζεται στο Παλάτι.^[4]

Το μπροστινό μέρος του Παλατιού Μπρανίτσκι τη νύχτα

Χώροι του παλατιού

Μια ευθεία λεωφόρος με κέντρο το παλάτι περνάει από τον ποταμό σε μια τρίτοξη γέφυρα κατά μήκος του ποταμού, η οποία περιορίζεται με βαθύ πέτρινο ανάχωμα, στο μεγάλο κλειστό πλακόστρωτο προαύλιο. Το κεντρικό κτίριο έχει δύο ορόφους σε έναν ψηλό υπόγειο όροφο με τοξοστοιχία, με ένα κεντρικό τετράγωνο με αέτωμα που εμφανίζει το οικόσημο των Μπρανίτσκι και τα ακραία κιόσκια που έχουν τετράγωνους θόλους σε δύο επίπεδα. Η γραμμή της οροφής είναι ένα ιταλικό κιγκλίδωμα που καλύπτει έναν χαμηλό όροφο σοφίτας και η ηρωική γλυπτική ομάδα του Άτλαντα τα στεφανώνει όλα.

Γύρω από το παλάτι βρίσκονται οι χώροι. Το μπροστινό μέρος του κήπου έχει μια βεράντα υψωμένη σε κολώνες, η οποία σχηματίζει ένα βάθρο για να δει κανείς το παρτέρι στο «γαλλικό κήπο» με ένα κύριο κεντρικό σύμπλεγμα και γαλλικές σφίγγες, και έναν μεταγενέστερο αγγλικό κήπο τοπίου, στη νατουραλιστική γεύση που συνδέεται με το αγγλικό πάρκο, που περιβάλλει τους χώρους. Ο κεντρικός άξονας συνεχίζει σε κιόσκι φιλοξενουμένων. Άλλα βοηθητικά κτίρια περιλαμβάνουν το οπλοστάσιο (1755), τον πορτοκαλεώνα και τα υπόστεγα της Ιταλίας και της Τοσκάνης.^[5]

Εικόνες

• 
  Ένα κιόσκι με πέργκολα στον κήπο
• 
  Γλυπτό του Ακταίωνα στον κήπο του παλατιού
• 
  Το μουσείο του παλατιού
• 
  Το παλάτι κατά τη διάρκεια της νύχτας
• 
  Ανύψωση κήπου του Παλατιού Μπρανίτσκι
• 
  Κιονοστοιχίες του Παλατιού Μπρανίσκι
• 
  Corps de logis του Παλατιού Μπρανίσκι

Δείτε επίσης

• Παλάτι Μπρανίτσκι (Βαρσοβία)

Παραπομπές

1. register of objects of cultural heritage in Poland. www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2023.
2. «Podlaski Wersal Branickich». palac.amb.edu.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2009.
3. Artaud de Montor (1834). Encyclopédie des gens du monde: répertoire universel des sciences, des lettres et des arts; avec des notices sur les principales familles historiques et sur les personnages célèbres, morts et vivans (στα Γαλλικά). 4. Librairie de Treuttel et Würtz. σελ. 143. Rentré dans ses terres, Branicki, déjà aflaibli par l'âge, y vécut tranquillement, occupé à embellir sa résidence de Białystok, qu'on surnomma le Versailles de la Pologne.
4. Michelin-Grüne Reiseführer (2009). Pologne (στα Γαλλικά). Michelin. σελ. 159. ISBN 978-2-06-713917-6.
5. Magdalena Grassmann. «Podlaski Wersal Branickich». palac.amb. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2008.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
6. «Miasto Białystok». wrotapodlasia.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2008.
7. Władysław Paszkowski (1952). Wątki gotyckie Pałacu Branickich w Białymstoku (Gothic elements of the Branicki Palace in Białystok) (στα Πολωνικά). 5. Ochrona Zabytków. σελ. 287.
8. Roland Brockmann (2006). Polen (στα Γερμανικά). Baedeker. σελ. 159. ISBN 3-8297-1096-8.
9. Katarzyna Samusik· Jerzy Samusik (2003). Dwory i pałace Podlasia (Manors houses and palaces of Podlaskie) (στα Πολωνικά). Trans Humana. σελ. 36. ISBN 83-89190-10-9.
10. Jerzy Samusik (2009). Wersal Podlaski (Versailles of Podlaskie) (PDF) (στα Πολωνικά). 1. Spotkania z zabytkami. σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2023.
11. Magdalena Grassmann. «Odbudowa pałacu». palac.amb (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2008.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Παλάτι Μπρανίτσκι (Μπιαουίστοκ)

• Εικονική Περιήγηση (πολωνικά)
• Άποψη του παλατιού από drone