From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου (Τελ Αβίβ, 21 Οκτωβρίου 1949) είναι Ισραηλινός πολιτικός και πρωθυπουργός από τον Δεκέμβριο του 2022. Είναι αρχηγός του συντηρητικού κόμματος Λικούντ. Προηγουμένως υπηρέτησε στην πρωθυπουργία του κράτους από τον Ιούνιο του 1996 ως τον Ιούλιο του 1999 και από το 2009 έως το 2021. Είναι ο πρώτος και μοναδικός πρωθυπουργός του Ισραήλ (μέχρι στιγμής) ο οποίος γεννήθηκε μετά την ίδρυση του κράτους το 1948. Ως το 2005, οπότε και παραιτήθηκε, χρημάτισε υπουργός Οικονομικών. Έγινε ξανά πρόεδρος του Λικούντ στις 20 Δεκεμβρίου του 2005. Τον Αύγουστο του 2007 επανεξελέγη στην ηγεσία του κόμματος στο συνέδριο. Έλαβε εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης από τον πρόεδρο Σιμόν Πέρες στις 20 Φεβρουαρίου του 2009, έπειτα από τις βουλευτικές εκλογές εκείνου του μήνα.[3] Ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 31 Μαρτίου του 2009. To 2013 κέρδισε ξανά τις εκλογές και έλαβε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης. Έγινε το πρώτο πρόσωπο που υπηρέτησε στη χώρα του για τρίτη συνεχή θητεία ως πρωθυπουργός από τον ιδρυτή του Ισραήλ, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν.
Μπενιαμίν Νετανιάχου בִּנְיָמִין נְתַנְיָהוּ | |
---|---|
Επίσημο πορτρέτο, 2023 | |
Πρωθυπουργός του Ισραήλ | |
Εν ενεργεία Ανέλαβε καθήκοντα 29 Δεκεμβρίου 2022 | |
Πρόεδρος | Ισαάκ Χέρτζογκ |
Προκάτοχος | Γιαΐρ Λαπίντ |
Περίοδος 31 Μαρτίου 2009 – 13 Ιουνίου 2021 | |
Πρόεδρος | Σιμόν Πέρες, Ρεουβέν Ριβλίν |
Προκάτοχος | Εχούντ Όλμερτ |
Διάδοχος | Ναφτάλι Μπένετ |
Περίοδος 18 Ιουνίου 1996 – 6 Ιουλίου 1999 | |
Πρόεδρος | Εζέρ Βάιτσμαν |
Προκάτοχος | Σιμόν Πέρες |
Διάδοχος | Εχούντ Μπαράκ |
Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ | |
Περίοδος 18 Δεκεμβρίου 2012 – 11 Νοεμβρίου 2013 | |
Πρωθυπουργός | Ο ίδιος |
Προκάτοχος | Αβιγκντόρ Λίμπερμαν |
Διάδοχος | Αβιγκντόρ Λίμπερμαν |
Αρχηγός της Αντιπολίτευσης του Ισραήλ | |
Περίοδος 6 Νοεμβρίου 2002 – 28 Φεβρουαρίου 2003 | |
Πρωθυπουργός | Αριέλ Σαρόν |
Προκάτοχος | Σιμόν Πέρες |
Διάδοχος | Σιλβάν Σαλόμ |
Περίοδος 28 Μαρτίου 2006 – 31 Μαρτίου 2009 | |
Πρωθυπουργός | Εχούντ Ολμέρτ |
Προκάτοχος | Αμίρ Πέρετζ |
Διάδοχος | Τζίπι Λίβνι |
Περίοδος 13 Ιουνίου 2021 – 29 Δεκεμβρίου 2022 | |
Πρωθυπουργός | Ναφτάλι Μπένετ |
Προκάτοχος | Γιαΐρ Λαπίντ |
Διάδοχος | Γιαΐρ Λαπίντ |
Υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ | |
Περίοδος 28 Φεβρουαρίου 2003 – 9 Αυγούστου 2005 | |
Πρωθυπουργός | Αριέλ Σαρόν |
Προκάτοχος | Σιλβάν Σαλόμ |
Διάδοχος | Εχούντ Ολμέρτ |
Προσωπικά στοιχεία | |
Γέννηση | 21 Οκτωβρίου 1949 , Τελ Αβίβ, Ισραήλ |
Εθνότητα | Ισραηλινός |
Υπηκοότητα | Ισραήλ |
Πολιτικό κόμμα | Λικούντ |
Σύζυγος | Μίριαμ Βάισμαν (1972-1978) Φλερ Κέιτς (1981-1984) Σάρα Μπεν-Αρτζί (1991-σήμερα) |
Παιδιά | 3 |
Κατοικία | Ιερουσαλήμ, Ισραήλ |
Σπουδές | Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης |
Επάγγελμα | πολιτικός διπλωμάτης κυβερνητικός υπάλληλος στρατιωτικός (1967–1972) πολιτικός συγγραφέας πολιτικός επιστήμονας[1] |
Βραβεύσεις | Jabotinsky Medal (1980) Tzeltner Prize (1987) honorary doctor of the Bar-Ilan University (1988)[2] Τάγμα του Σταυρού του Νότου (2019) |
Θρήσκευμα | Ιουδαϊσμός |
Υπογραφή | |
Παρωνύμιο | Μπίμπι |
Ιστοσελίδα | http://www.netanyahu.org.il/en/ |
Σχετικά πολυμέσα | |
Έχει συγγράψει πολλά βιβλία. Έχει παντρευτεί 3 φορές και έχει δύο γιους και μία κόρη.
Συμπεριελήφθη στη λίστα που εξέδωσε το περιοδικό Time για τα «Πρόσωπα με τη Μεγαλύτερη Επιρροή Παγκοσμίως» για το έτος 2012.[4]
Γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ στις 21 Οκτωβρίου του 1949. Οι γονείς της μητέρας του είχαν μεταναστεύσει στη Μινεάπολις των ΗΠΑ.[5] Όταν ο Μπενιαμίν ήταν 14 ετών, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ. Ο μεγαλύτερος αδερφός του, Γιονάταν, σκοτώθηκε κατά την Επιχείρηση Έντεμπε στην Ουγκάντα το 1976. Από το 1967 ως το 1972 υπηρέτησε ως λοχαγός του ισραηλινού στρατού. Απέκτησε πτυχίο στην αρχιτεκτονική από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασσαχουσέτης το 1975 και πτυχίο από το MIT Sloan School of Management το 1977. Εν συνεχεία σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Χάρβαρντ και στο MIT. Έπειτα εργάστηκε ως σύμβουλος στη Βοστόνη και τελικά επέστρεψε στο Ισραήλ.
Το 1982 διορίστηκε αναπληρωτής πρόεδρος της ισραηλινής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον και στη συνέχεια έγινε πρεσβευτής του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη, από το 1984 ως το 1988.
Εξελέγη μέλος της Κνεσέτ το 1988 και θήτευσε στις κυβερνήσεις του Γιτζχάκ Σαμίρ από το 1988 ως το 1992. Έπειτα από την ήττα του Λικούντ στις εκλογές του 1992 ο Σαμίρ αποσύρθηκε από την πολιτική και τον επόμενο χρόνο εξελέγη πρόεδρος του κόμματος ο Νετανιάχου, επικρατώντας του Μπένι Μπέγκιν.
Το 1996 οι Ισραηλινοί εξέλεξαν τον πρωθυπουργό τους για πρώτη φορά απευθείας. Ο Νετανιάχου έκανε την έκπληξη και κέρδισε τον επικρατέστερο για τη νίκη, Σιμόν Πέρες. Μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων από Παλαιστινίους με ισραηλινούς στόχους, που έγιναν στις 3 και στις 4 Μαρτίου του 1996 συνετέλεσαν στην ήττα του Πέρες. Ο τελευταίος φαινόταν ανίκανος να σταματήσει τις επιθέσεις, οι οποίες ήδη είχαν στοιχίσει τη ζωή σε 32 Ισραηλινούς. Παρά την άνοδο του Νετανιάχου στην πρωθυπουργία, το Εργατικό Κόμμα κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές του 1996. Έτσι, η κυβέρνηση Νετανιάχου στηρίχθηκε στο συνασπισμό των υπερορθόδοξων κομμάτων, του Σας και της Ενωμένης Τορά.
Με την εκλογή του έγινε το νεότερο σε ηλικία πρόσωπο στο Ισραήλ που έγινε πρωθυπουργός. Η σχέση του με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον επιδεινώθηκε έπειτα από τα μη κολακευτικά σχόλια που είχε κάνει ο ίδιος για τον πρόεδρο.[6]
Ως πρωθυπουργός έλαβε μέρος σε συνομιλίες με τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ το 1998. Παρότι απέτυχε στην εφαρμογή των συμφωνιών του Όσλο, ο Νετανιάχου εκχώρησε το μεγαλύτερο μέρος της Χεβρώνας στη δικαιοδοσία των Παλαιστινίων. Το 1996 ο Νετανιάχου και ο δήμαρχος της Ιερουσαλήμ, Εχούντ Ολμέρτ, αποφάσισαν να ανοίξουν μια έξοδο προς τη Σήραγγα του Δυτικού Τείχους, πυροδοτώντας τριήμερα επεισόδια με απολογισμό νεκρούς και από τις δύο πλευρές. Ο Νετανιάχου ενθάρρυνε την πολιτική των τριών «όχι»: Αυτά ήταν η μη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τα Υψώματα του Γκολάν, καμία συζήτηση για την υπόθεση της Ιερουσαλήμ και όχι στις συνομιλίες υπό οποιουσδήποτε όρους από πριν.[7]
Η αριστερή πτέρυγα στο Ισραήλ άσκησε αντιπολίτευση στον Νετανιάχου και εξαιτίας των παραχωρήσεων της κυβέρνησης του τελευταίου και των διαπραγματεύσεων με τον Αραφάτ η κυβέρνηση τελικά έχασε τη δημοτικότητά της. Σε αυτό συνετέλεσαν και αρκετά σκάνδαλα, όπως οι κατηγορίες εναντίον του για διαφθορά (αθωώθηκε αργότερα).
Το 1999 ηττήθηκε από τον Εχούντ Μπάρακ στην πρωθυπουργική εκλογή και η ήττα αυτή σήμανε την προσωρινή αποχώρηση του Νετανιάχου από την πολιτική.
Το 2001 αρνήθηκε την ευκαιρία να γίνει πρωθυπουργός καθώς απαίτησε τη διεξαγωγή γενικών εκλογών. Με τον τρόπο αυτό διευκόλυνε την άνοδο του Αριέλ Σαρόν στην εξουσία. Το 2002 το Εργατικό Κόμμα αποχώρησε από το συνασπισμό και η θέση του υπουργού Εξωτερικών έμεινε κενή. Ο Νετανιάχου διορίστηκε στο αξίωμα αυτό από τον Σαρόν. Οι δύο άνδρες αναμετρήθηκαν και στην ηγεσία του κόμματος Λικούντ. Ο Σαρόν βγήκε νικητής κι εκεί.
Έπειτα από τις εκλογές του 2003 ο Νετανιάχου έγινε υπουργός Οικονομικών στη νέα κυβέρνηση συνασπισμού του Σαρόν. Ο πολιτικός δεν υποστήριξε την ιδέα για ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος, αν και δύο φορές το 2001 επέδειξε προθυμία να σκεφτεί κάτι τέτοιο.[8] Ως υπουργός Οικονομικών προέβη σε σειρά μεταρρυθμίσεων στο τραπεζικό σύστημα. Το 2005 παραιτήθηκε από υπουργός Οικονομικών.
Μετά την αποχώρηση του Σαρόν από το Λικούντ, πρόεδρος του κόμματος εξελέγη με 47% στον προκριματικό γύρο ο Νετανιάχου, στις 20 Δεκεμβρίου του 2005. Στις εκλογές του 2006 το Λικούντ ηττήθηκε και ήρθε τρίτο, πίσω από το Καντίμα και τους Εργατικούς. Έτσι, ο Νετανιάχου έγινε αρχηγός της Αντιπολίτευσης. Επανεξελέγη πρόεδρος του Λικούντ με 73%, νικώντας τον ακροδεξιό Μοσέ Φέιγκλιν, στις 14 Αυγούστου του 2007. Εξέφρασε την αντίθεσή του στην εκεχειρία στη Γάζα του 2008.[9]
Στις 31 Ιουλίου του 2008 ο Νετανιάχου, ως ηγέτης του Λικούντ, ζήτησε τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.[10] Ο Ολμέρτ παραιτήθηκε και ανέλαβε υπηρεσιακός πρωθυπουργός για να επιβλέψει τη διεξαγωγή νέων εκλογών.[11]
Οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 10 Φεβρουαρίου του 2009 και ο Νετανιάχου κατά την προεκλογική του εκστρατεία χρησιμοποίησε το διαδίκτυο και άλλα μέσα, που είχε χρησιμοποιήσει και ο Μπαράκ Ομπάμα στη δική του εκστρατεία.[12] Το Λικούντ ήρθε δεύτερο σε ψήφους στις εκλογές και ο Νετανιάχου ανακηρύχθηκε νικητής των εκλογών, επειδή τα κόμματα της δεξιάς πτέρυγας είχαν κατακτήσει τις πιο πολλές ψήφους. Στις 20 Φεβρουαρίου του 2009 έγινε εντολοδόχος πρωθυπουργός, λαμβάνοντας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον πρόεδρο Πέρες.
Παρότι οι εταίροι στον συνασπισμό του είχαν κερδίσει πλειοψηφία της τάξης των 65 εδρών στο κοινοβούλιο, ο Νετανιάχου προτίμησε να συνεργαστεί με τους αντιπάλους του στο Καντίμα και τους κεντρώους. Το κόμμα της αντιπάλου του, Τζίπι Λίβνι, αρνήθηκε να συμμετάσχει και οι συνομιλίες κατέρρευσαν. Τελικά, ο Νετανιάχου συμφώνησε με το Εργατικό Κόμμα του Εχούντ Μπαράκ και σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού. Η κυβέρνησή του εγκρίθηκε από την Κνεσέτ στις 31 Μαρτίου του 2009 και ανέλαβε την ίδια ημέρα.
Στις 22 Ιανουαρίου 2013, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου και οι σύμμαχοί του κέρδισαν την επανεκλογή τους.[13] Στις 2 Φεβρουαρίου 2013 ο Νετανιάχου έλαβε εντολή από τον πρόεδρο Σιμόν Πέρες για να σχηματίσει νέα κυβέρνηση.[14]
Στις εκλογές του 2015 ο Νετανιάχου παρέμεινε πρωθυπουργός, με το κόμμα του, το Λικούντ να κερδίζει τις εκλογές, εξασφαλίζοντας 30 έδρες στην Κνεσέτ. Τον Απρίλιο του 2015 έλαβε νέα προθεσμία 14 ημερών για να σχηματίσει κυβέρνηση. [15] Σχεδόν μία ώρα πριν την εκπνοή της διορίας που του είχε δοθεί για να γίνει πρωθυπουργός, ο Νετανιάχου συμφώνησε με τους ηγέτες 4 κομμάτων και σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού στις 6 Μαΐου 2015. [16]Τα κόμματα που συναπαρτίζουν τον κυβερνώντα συνασπισμό είναι το Λικούντ (30 έδρες), το κεντρώο κόμμα Κουλάνου (10 έδρες) και άλλα δύο μικρότερα θρησκευτικά κόμματα, με συνολικά 13 έδρες και το δεξιό κόμμα Μπαγίτ Γιεχούντι (Εβραϊκός Οίκος) με 8 έδρες.[16] Τον Δεκέμβριο του 2018 η κυβέρνησή του διέλυσε την Κνεσέτ, προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές για τον Απρίλιο του 2019.
Για 5η φορά ο Νετανιάχου επανήλθε στην πρωθυπουργία της χώρας του και ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 29 Δεκεμβρίου 2022, έπειτα από τη νίκη του στις εκλογές του 2022.
Ο Νετανιάχου έχει αποκαλέσει «χάσιμο χρόνου» τις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα των ΗΠΑ.[17][18] Τον Ιανουάριο του 2009, πριν τις εκλογές, είπε στον απεσταλμένο στη Μέση Ανατολή Τόνι Μπλερ ότι θα συνέχιζε την πολιτική των προκατόχων του και τις επεκτάσεις των οικισμών Εβραίων στη Δυτική Όχθη.[19] Στη διάρκεια ομιλίας του, στις 14 Ιουνίου του 2009, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου τάχθηκε για πρώτη φορά υπέρ της ίδρυσης ενός αποστρατικοποιημένου παλαιστινιακού κράτους.[20]
Σε δηλώσεις του για το Ιράν συνέκρινε τη χώρα αυτή με τη ναζιστική Γερμανία.[21] Στις 8 Μαρτίου του 2007, σε συνέντευξή του στο CNN, τόνισε ότι υπάρχει μόνο μία διαφορά ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Κατονόμασε ότι η πρώτη εισήλθε σε μια παγκόσμια σύρραξη και στη συνέχεια επιζήτησε ατομικά όπλα, ενώ το Ιράν πρώτα ζητά ατομικά όπλα και όταν τα αποκτήσει, θα ξεκινήσει παγκόσμιο πόλεμο. Τον Απρίλιο του 2008 επανέλαβε τα σχόλια αυτά.[22]
Στις 21 Οκτωβρίου του 2015 ο Μπένιαμιν Νετανιάχου, μιλώντας στο Παγκόσμιο Εβραϊκό Συμβούλιο, τόνισε πως ο Αδόλφος Χίτλερ δεν ήθελε να εξοντώσει τους Εβραίους αλλά να τους απελάσει και πως την ιδέα του Ολοκαυτώματος του την έδωσε ο μουφτής της Ιερουσαλήμ Χάτζι Μοχάμεντ Αμίν Αλ-Χουσεϊνί. Ο δε κυβερνητικός εκπρόσωπος της Γερμανίας σχολιάζοντας τη δήλωση αυτή τόνισε πως η ευθύνη του Ολοκαυτώματος των Εβραίων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο βαραίνει τη Γερμανία και δεν υπάρχει λόγος αυτό να αλλάξει[23].
Στις 20 Μαΐου 2024, ο Καρίμ Αχμάντ Χαν, επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ζήτησε να εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης εναντίον του, με κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, με αφορμή την εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας, ως αντίποινα για την τρομοκρατική επίθεση της οργάνωσης Χαμάς εναντίον του Ισραήλ.[24][25][26]
Βιβλία:
'Άρθρα:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.