Στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, η κλεισούρα ή κλεισαρχία αποτελούσε ένα όρο που περιέγραφε ένα οχυρωμένο ορεινό πέρασμα και την στρατιωτική διοικητική περιφέρεια που το προστάτευε.[1][2]
Στα τέλη του 7ου αιώνα, ήρθε να εφαρμοστεί σε πιο εκτεταμένη χρήση στις παραμεθόριες επαρχίες της αυτοκρατορίας, οι οποίες διακρίνονται από τα μεγαλύτερα σε έκταση θέματα, κυρίως κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας με τα αραβικά χαλιφάτα και κατά μήκος της γραμμής των ορεινών συμπλεγμάτων της οροσειράς του Ταύρου και του Αντίταυρου. Στα δυτικά της αυτοκρατορίας, υπήρχε μόνο στο θέμα του Στρυμόνα.[1] Επίσης στη Μικρά Ασία, υπήρχε το θέμα του Χαρσιανού που αναβαθμίστηκε στις αρχές του 9ου αιώνα σε κλεισούρα και προστάτευε το πέρασμα της Μελιτηνής. Ακόμα υπήρχε το θέμα της Καππαδοκίας, που αρχικά αποτελούσε κλεισούρα και επέβλεπε τις πόλεις Άδανα και Άδατα, ενώ υπήρχε το θέμα της Σελευκείας, που έλεγχε την κοιλάδα του ποταμού Λάμου και την Ταρσό.[2] Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε την κλεισούρα της Κολωνείας που προστάτευε την Χαλδία και την άνω κοιλάδα του Ευφράτη.[1]
Η κλεισούρα διοικούνταν στρατιωτικά από τον Κλεισουράρχη. Οι περισσότερες κλεισούρες μετατρέπονται αργότερα σε θέματα και αργότερα ο όρος πέφτει σε αχρηστία μετά τον 10ο αιώνα. Στα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, εμφανίζεται ο όρος δρούγγος, που περιέγραφε μία παρόμοια στρατιωτική περιφέρεια με την κλεισούρα. Ο αντίστοιχος όρος, για τις αραβικές περιοχές που γειτόνευαν με τις βυζαντινές κλεισούρες και τα παραμεθόρια θέματα κοντά στην Κιλικία και στη Μεσοποταμία, ήταν το σουγκούρ.[1]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
