Ζιζί

Το Ζιζί (αγγλ.: Gigi) είναι αμερικανικό μιούζικαλ του 1958, σε σκηνοθεσία Βινσέντε Μινέλι. Πρωταγωνιστούν οι Λέσλι Καρόν, Μορίς Σεβαλιέ, Λουί Ζουρντάν και η Εύα Γκαμπόρ. Η ταινία αποτελεί διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος της Κολέτ που κυκλοφόρησε το 1944 και ανέβηκε για πρώτη φορά στο Μπρόντγουεϊ σε μορφή μιούζικαλ, με πρωταγωνίστρια την Όντρεϊ Χέπμπορν. Τα τραγούδια του μιούζικαλ έγραψαν οι Άρθουρ Τζέι Λέρνερ κι ο Φρέντερικ Λέβε, ενώ την εκτέλεση των τραγουδιών ανέλαβε ο Αντρέ Πρεβέν. Η ταινία βραβεύτηκε με 9 βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.

Ζιζί
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Βινσέντε Μινέλι
Παραγωγή	Άθρουρ Φριντ
Σενάριο	Άλαν Τζέι Λέρνερ Κολέτ (Μυθιστόρημα)
Βασισμένο σε	Ζιζί
Πρωταγωνιστές	Λέσλι Καρόν Μορίς Σεβαλιέ Λουί Ζουρντάν Εύα Γκαμπόρ
Μουσική	Φρέντερικ Λέβε Αντρέ Πρεβέν
Φωτογραφία	Τζόζεφ Ράτενμπεργκ και Ρέι Τζουν
Μοντάζ	Αντριέν Φαζάν
Ενδυματολόγος	Σέσιλ Μπίτον
Εταιρεία παραγωγής	Metro-Goldwyn-Mayer
Διανομή	Metro-Goldwyn-Mayer και Netflix
Πρώτη προβολή	15/5/1958
Κυκλοφορία	1958
Διάρκεια	115 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γλώσσα	Aγγλικά
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το 1991, η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.^[1]Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 35η θέση στη λίστα 100 Χρόνια...100 Πάθη. Η ταινία θεωρείται το τελευταίο μεγάλο μιούζικαλ της εταιρίας Metro-Goldwyn-Mayer, καθώς και το τελευταίο μεγάλο επίτευγμα της ομάδας παραγωγής του Άρθουρ Φριντ, παρά το γεγονός ότι συνέχισε να χρηματοδοτεί κι άλλα μιούζικαλ όπως το Κορίτσια για όλες τις δουλειές (Bells Are Ringing) το 1960. Η ταινία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός ανεπιτυχούς μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ το 1973.

Υπόθεση

Γνωρίζοντας τους τύπους και τις προκαταλήψεις της κοινωνίας του Παρισιού, ένας πλούσιος πλέιμποϊ και μια νεαρή πόρνη (στα σκαριά) χαίρουν πλατωνικής φιλίας, η οποία ίσως να μην παραμείνει πλατωνική για καιρό. Ο Γκαστόν (Λουί Ζουρντάν), κληρονόμος πλούσιας οικογενείας βρίσκει καταφύγιο από τον επιφανειακό τρόπο ζωής της υψηλής κοινωνίας των αρχών του 20ού αιώνα, στο σπίτι της Μαντάμ Αλβάρεζ (Ερμάιονι Τζίνγκολντ) πρώην ερωμένης του θείου του, Ονορέ (Μορίς Σεβαλιέ), και με την εγγονή της Ζιζί (Λέσλι Καρόν), ένα αγοροκόριτσο που η γιαγιά το προορίζει για να γίνει ερωμένη ενός πλούσιου άνδρα. Ο Γκαστόν διαπιστώνει ότι η Ζιζί έχει ωριμάσει κι έχει μετατραπεί σε μια όμορφη γυναίκα. Ο έρωτας που πρόκειται να φωλιάσει μέσα στους δυο νέους θα φέρει αλλαγές στα σχέδια της γιαγιάς της Ζιζί.

Παραγωγή

Ανάπτυξη

Το 1954 ο παραγωγός του Χόλιγουντ Άρθουρ Ριντ πρότεινε στον Άλαν Τζέι Λέρνερ, που είχε μεταφέρει με επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ το έργο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω Πυγμαλίων, με τίτλο Ωραία μου κυρία, να συνεργαστούν προκειμένου να μεταφέρουν το μυθιστόρημα Ζιζί της Κολέτ στη μεγάλη οθόνη σε μορφή μιούζικαλ. Όταν ο Λέρνερ έφτασε στο Χόλιγουντ δυο χρόνια αργότερα, ο Φριντ προσπαθούσε να βρει τρόπο ώστε να αποφύγει τη λογοκρισία, την οποία επρόκειτο να υποστεί η κινηματογραφική μεταφορά της Ζιζί, εφόσον η υπόθεση αναφερόταν σε μια κοπέλα που είχε ανατραφεί ώστε να γίνει ερωμένη πλουσίων ανδρών. Άλλο ένα εμπόδιο που αντιμετώπιζε ο Φριντ ήταν το γεγονός ότι τα δικαιώματα του έργου της Κολέτ είχαν αποκτηθεί από τον παραγωγό Γκίλμπερτ Μίλερ, που σχεδίαζε να μεταφέρει το μυθιστόρημα στη μεγάλη οθόνη βασισμένος στην θεατρική εκτέλεση του 1954 την οποία είχε γράψει η Ανίτα Λους. Ο Φριντ απέκτησε τα δικαιώματα του έργου από τον Μίλερ και τη Λους για 87.000 δολάρια^[2].

Ο συνεργάτης του Λέρνερ, Φρέντερικ Λέβε, είχε εκφράσει την απροθυμία του να εργαστεί στο Χόλιγουντ, επομένως ο Λέρνερ συμφώνησε με τον Φριντ να ασχοληθεί μόνο με τη συγγραφή του σεναρίου κι όχι με τη δημιουργία των τραγουδιών της ταινίας. Ο Λέρνερ ήθελε να προσλάβει την Όντρεϊ Χέπμπορν για το ρόλο της Ζιζί, εφόσον είχε ήδη ερμηνεύσει το ρόλο με επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ, αλλά ο Φριντ προτίμησε τη Λέσλι Καρόν, η οποία είχε εμφανιστεί με επιτυχία στο προηγούμενο μιούζικαλ του Φριντ Ένας Αμερικανός στο Παρίσι (An American in Paris, 1951), πλάι στον Τζιν Κέλι. Κι οι δυο τους συμφώνησαν ότι ο Μορίς Σεβαλιέ θα ήταν η καταλληλότερη επιλογή για το ρόλο του Ονορέ κι ο Λέρνερ πρότεινε να προσλάβουν τον Ντερκ Μπόγκαρντ για το ρόλο του Γκαστόν. Ο Λέρνερ είπε ότι θα ασχολούταν με τη συγγραφή των τραγουδιών αν μπορούσαν να πείσουν τον Μπόγκαρντ και τον Σεσίλ Μπίτον να συμμετάσχουν στο εγχείρημα, έπειτα έπεισε τον Λέβε να συνεργαστεί μαζί του γράφοντας τη μουσική τον τραγουδιών και του έταξε να πάνε στο Παρίσι για να εργαστούν πάνω στο εγχείρημα. Ο Λέβε συμφώνησε^[3].

Οι δυο τους άρχισαν να εργάζονται στο Παρίσι κι όταν συναντήθηκαν με τον Μορίς Σεβαλιέ του έβαλαν να ακούσει το τραγούδι Thank Heaven for Little Girls. Ο ηθοποιός ενθουσιάστηκε κι όταν συζήτησαν για το χαρακτήρα του Ονορέ, ο οποίος ενδιαφερόταν για το κρασί, τις γυναίκες και τα καμπαρέ, έλαβαν την έμπνευση για να συγγράψουν το I'm Glad I'm Not Young Anymore. Ένα από τα τραγούδια της ταινίας το Say a Prayer for Me Tonight, είχε γραφτεί αρχικά για λογαριασμό της θεατρικής εκτέλεσης του Ωραία μου κυρία, αλλά ο Λέρνερ αποφάσισε την τελευταία στιγμή να μην το χρησιμοποιήσει. Μετά από πιέσεις που έλαβε από τον Φριντ, τον Λέβε και το σκηνοθέτη Βινσέντε Μινέλι, ο Λέρνερ υπέκυψε και το τραγούδι ενσωματώθηκε στο σενάριο της Ζιζί^[4].

Επιλογή ηθοποιών

Ο Φριντ κάποια στιγμή αναθεώρησε την άποψή του για την ανάθεση του ρόλου της Ζιζί στην Καρόν και ζήτησε από τον Λέρνερ να συναντηθεί με την Όντρεϊ Χέπμπορν στο Παρίσι. Η ηθοποιός όμως απέρριψε το ρόλο. Ο παραγωγός ζήτησε έπειτα από τον Λέρνερ να ταξιδέψει μέχρι και την Αγγλία για να συναντήσει τη Λέσλι Καρόν, που ζούσε εκεί με το σύζυγό της Πίτερ Χολ. Όταν ο Λέρνερ συνάντησε τη Γαλλίδα σταρ αντελήφθη ότι είχε χάσει τη χαρακτηριστική γαλλική της προφορά κι ότι μιλούσε πλέον άπταιστα αγγλικά. Η ηθοποιός είχε συμμετάσχει πρόσφατα σε μιαν αποτυχημένη θεατρική μεταφορά του έργου της Κολέτ κι όταν πληροφορήθηκε ότι η κινηματογραφική μεταφορά επρόκειτο να είναι διαφορετική συμφώνησε να συμμετάσχει στην ταινία. Η φωνή της στα τραγούδια της ταινίας ντουμπλαρίστηκε από την Μπέτι Γουόντ. Ο Ντερκ Μπόγκαρντ έδειξε ενδιαφέρον για την ταινία, αλλά ήταν δεσμευμένος από το συμβόλαιό του με τον παραγωγό Άρθουρ Ρανκ και δεν μπόρεσε να δεχτεί το ρόλο του Γκαστόν. Τότε ο Φριντ θυμήθηκε τον Λουί Ζουρντάν από την ερμηνεία του στην ταινία Πιστεύουμε στον έρωτα (Three Coins in the Fountain, 1954) και του πρόσφερε το ρόλο του Γκαστόν^[5].

Γυρίσματα

Τον Απρίλιο του 1957, οι Φριντ και Μινέλι έφτασαν στο Παρίσι. Ο Μινέλι έψαξε για τοποθεσίες στις οποίες θα μπορούσε να πραγματοποιήσει κάποια εξωτερικά γυρίσματα, ενώ οι Φριντ και Λέρνερ συζήτησαν για το σενάριο, το οποίο δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί. Ο Λέρνερ είχε αποκλίvει αρκετά από το μυθιστόρημα της Κολέτ. Ο ρόλος του Ονορέ που είναι ανύπαρκτος στο μυθιστόρημα κι εμφανίζεται λίγο στο θεατρικό της Λους, είχε γίνει ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες. Ο ρόλος της μητέρας της Ζιζί είχε μειωθεί, ενώ ο Λέρνερ εμβάθυνε περισσότερο πάνω στη σχέση γιαγιάς κι εγγονής^[6].

Τον Ιούλιο του 1957 το σενάριο και τα τραγούδια είχαν ολοκληρωθεί, αν κι έλειπε ένα τραγούδι για τους τίτλους της ταινίας. Μια μέρα ο Λέβε βρισκόταν στο πιάνο κι έπαιζε ένα ρυθμό που είχε μόλις εμπνευστεί, ενώ ο Λέρνερ ήταν στην τουαλέτα. Όταν ο Λέρνερ άκουσε το κομμάτι που έπαιζε ο Λέβε, βγήκε από το μπάνιο με τα παντελόνια κατεβασμένα φωνάζοντας: Παίξ' το πάλι! Η μελωδία αυτή έγινε το τραγούδι των τίτλων της ταινίας^[7].

Το Σεπτέμβρη το συνεργείο και οι ηθοποιοί επέστρεψαν στην Καλιφόρνια για τα εσωτερικά γυρίσματα.

Υποδοχή

Μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων, η ταινία προβλήθηκε για δοκιμαστική προβολή στη Σάντα Μπάρμπαρα τον Ιανουάριο του 1958. Το 88% του κοινού την χαρακτήρισε είτε εξαιρετική είτε απλά καλή. Αλλά ο Λέρνερ κι ο Φριντ ήταν απογοητευμένοι από το αποτέλεσμα. Ο Λέρνερ πίστευε ότι ήταν μεγάλη σε διάρκεια κι ότι δεν είχε ένταση. Οι αλλαγές που πρότεινε κόστισαν 300.000 δολάρια στον Φριντ, αλλά ο Φριντ δεν είχε διάθεση να δώσει παραπάνω χρήματα. Τότε οι συνθέτες της ταινίας παρακάλεσαν τα ανώτερα στελέχη της MGM για βοήθεια κι εκείνα παρείχαν επιπλέον 400.000 δολάρια και έντεκα επιπλέον μέρες για γυρίσματα. Μια δεύτερη προβολή της ταινίας είχε έντονη ανταπόκριση από το κοινό κι ο Λέρνερ ένιωσε έτοιμος για την επίσημη πρεμιέρα, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαΐου 1958 στη Νέα Υόρκη^[8]. Η ταινία με προϋπολογισμό 3,319,355 δολαρίων έκανε εισπράξεις 13,208,725 δολαρίων και ήταν επιτυχημένη στο Box-Office^[9].

Βραβεία & υποψηφιότητες

Η ταινία προτάθηκε για 9 βραβεία Όσκαρ κι έγινε η πρώτη που κατάφερε να κερδίσει σε όλες της κατηγορίες καταρρίπτοντας το ρεκόρ των 8 όσκαρ των ταινιών Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone With the Wind, 1939), Όσο υπάρχουν άνθρωποι (From Here to Eternity) και Το λιμάνι της αγωνίας (On the Waterfront, 1954). Κράτησε το ρεκόρ μόνο για ένα χρόνο όμως, καθώς την επόμενη χρονιά η επική ταινία του Γουίλιαμ Γουάιλερ Μπεν Χουρ (Ben-Hur) ξεπέρασε το όριο των 10 όσκαρ, κερδίζοντας 11. Η ταινία κατάφερε να κατατροπώσει την ταινία του Ρίτσαρντ Μπρουκς Λυσσασμένη γάτα (Cat on A Hot Tin Roof) επίσης υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας^[10].

Οργάνωση	Κατηγορία	Υποψήφιος	Αποτέλεσμα
Όσκαρ[11]	Καλύτερη Ταινία	Άρθουρ Φριντ	Νίκη
	Σκηνοθεσία	Βιντσέντε Μινέλι	Νίκη
	Προσαρμοσμένο Σενάριο	Άλαν Τζέι Λέρνερ	Νίκη
	Καλλιτεχνική Διεύθυνση	Ε. Πρέστον Έιμς, Φ. Κίοχ Γκλίσον, Χένρι Γκρέις και Γουίλιαμ Χόρνινγκ	Νίκη
	Έγχρωμη Φωτογραφία	Τζόζεφ Ράτενμπεργκ	Νίκη
	Κοστούμια	Σέσιλ Μπίτον	Νίκη
	Μουσική	Αντρέ Πρεβέν	Νίκη
	Μοντάζ	Αντριέν Φαζάν	Νίκη
	Πρωτότυπο Τραγούδι	Άλαν Τζέι Λέρνερ και Φρέντερικ Λέβε	Νίκη
Χρυσές Σφαίρες	Καλύτερη Ταινία-Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Άρθουρ Φριντ	Νίκη
	Σκηνοθεσία	Βινσέντε Μινέλι	Νίκη
	Καλύτερη Ηθοποιός-Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Λέσλι Καρόν	Υποψηφιότητα
	Β' Γυναικείος Ρόλος	Έρμιον Τζίνγκολντ	Νίκη
	Καλύτερος Ηθοποιός-Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Μορίς Σεβαλιέ	Υποψηφιότητα
	Καλύτερος Ηθοποιός-Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Λουί Ζουρντάν	Υποψηφιότητα

Παραπομπές

1. «Ο πλήρης κατάλογος ταινιών του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου των Η.Π.Α» (στα Αγγλικά). loc.gov. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2024.
2. Jablonsky, Edward, Alan Jay Lerner. New York, New York: Henry Holt and Company 1996. ISBN 0805040765 pp. 147-48
3. Jablonsky, p. 149
4. Jablonsky, p. 159
5. Jablonsky, 152-55
6. Jablonsky, p. 154
7. Lerner, Alan Jay, The Street Where I Live. New York, New York: W.W. Norton & Company 1978. ISBN 0-393-07532-X pp. 161-62
8. Jablonsky, pp. 163-66
9. «Gigi (1958) - Box office / business». Internet Movie Database. Amazon.com. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2012.
10. «The 31st Academy Awards (1959) Nominees and Winners». oscars.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2012.
11. «The 31st Academy Awards (1959) Nominees and Winners». oscars.org. 6 Απριλίου 1959.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ζιζί στην IMDb (Αγγλικά)
• Ζιζί στο AllMovie (Αγγλικά)
• Ζιζί στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Ζιζί στο Metacritic (Αγγλικά)
• Ζιζί στο Box Office Mojo (Αγγλικά)
• Ζιζί στο TCMDB (Αγγλικά)
• Ζιζί στο AlloCine (Γαλλικά)
• Ζιζί στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)