Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1977

Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 20ης Νοεμβρίου 1977 διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Καραμανλή. Την αναμέτρηση κέρδισε η Νέα Δημοκρατία, που ήταν κυβερνών κόμμα, παρότι παρουσίασε μείωση στις ψήφους, κυρίως λόγω του φιλοβασιλικού κόμματος Εθνική Παράταξις του πρώην Πρωθυπουργού Στέφανου Στεφανόπουλου και του Σπύρου Θεοτόκη. Στις εκλογές αυτές εμφανίσθηκαν οι μετέχοντες στις λεγόμενες κυβερνήσεις της Αποστασίας του 1965, όπως ο Στεφανόπουλος και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής του Ν. 626/1977 που είχε ψηφίσει η Βουλή λίγο πριν τις εκλογές.

Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1977

1974 ← 20 Νοεμβρίου 1977 → 1981

Οι 300 έδρες της Βουλής των Ελλήνων 151 έδρες χρειάζονται για την απόλυτη πλειοψηφία Συμμετοχή 5.193.891 (77,76%) (1,77 %)   Πρώτο κόμμα Δεύτερο κόμμα Τρίτο κόμμα   Επικεφαλής Κωνσταντίνος Καραμανλής Ανδρέας Παπανδρέου Γεώργιος Μαύρος Κόμμα Ν.Δ. ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ε.ΔΗ.Κ. Προηγούμενες εκλογές 54,37%, 220 έδρες 13,58%, 12 έδρες 20,42%, 60 έδρες Έδρες 171 93 16 Αλλαγή στις έδρες 49 81 44 Αριθμός ψήφων 2.146.365 1.300.025 612.786 Ποσοστό 41,84% 25,34% 11,95% Μεταβολή 12,53% 11,76% 8,64%   Τέταρτο κόμμα Πέμπτο κόμμα Έκτο κόμμα   Επικεφαλής Χαρίλαος Φλωράκης Στέφανος Στεφανόπουλος Ηλίας Ηλιού Κόμμα Κ.Κ.Ε. Ε.Π. Συμμαχία Προηγούμενες εκλογές Ενωμένη Αριστερά Νέο 9,47%, 8 έδρες Έδρες 11 5 2 Αλλαγή στις έδρες 6 Νέο 6 Αριθμός ψήφων 480.272 349.988 139.356 Ποσοστό 9,36% 6,82% 2,72% Μεταβολή Ενωμένη Αριστερά Νέο 6,75%   Έβδομο κόμμα   Επικεφαλής Κωνσταντίνος Μητσοτάκης Κόμμα Κ.ΝΦ. Προηγούμενες εκλογές Νέο Έδρες 2 Αλλαγή στις έδρες Νέο Αριθμός ψήφων 55.494 Ποσοστό 1,08% Μεταβολή Νέο

Απερχόμενος Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής Ν.Δ. Επόμενος Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής Ν.Δ.

Το πολιτικό πλαίσιο

Κανονικά οι εκλογές θα διενεργούνταν τον Νοέμβριο του 1978. Από τον Σεπτέμβριο του 1977 ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής διερεύνησε τις απόψεις των πολιτικών αρχηγών για ενδεχόμενη επίσπευση των εκλογών.^[1] Ο Ανδρέας Παπανδρέου φάνηκε ψύχραιμος και σίγουρος για τη δυναμική του κόμματός του, ενώ ο Γεώργιος Μαύρος, ανήσυχος, αντέδρασε έντονα, παρά το γεγονός ότι ο Καραμανλής έκανε και νύξη για ενδεχόμενη μετεκλογική συνεργασία μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και της Ένωσης Δημοκρατικού Κέντρου^[2].

Οι λόγοι που προβλήθηκαν από τον πρωθυπουργό για την επίσπευση των εκλογών αφορούσαν τα εθνικά θέματα: Κυπριακό, διένεξη με την Τουρκία και την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι τα ζητήματα αυτά θα εισέρχονταν σε μια κρίσιμη φάση, ότι όφειλε να τα χειριστεί κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή και να αποφευχθεί παρατεταμένη προεκλογική περίοδος. Στα δύο πρώτα ζητήματα σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις, όπως ο θάνατος του Μακαρίου το καλοκαίρι του 1977. Στο θέμα της ένταξης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες οι διαπραγματεύσεις είχαν εισέλθει σε κρίσιμο στάδιο, καθώς παρουσιάζονταν ορισμένες τεχνικές δυσκολίες: παράλληλα με το ζήτημα της ένταξης της Ελλάδας αντιμετωπιζόταν και το πρόβλημα της ένταξης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.^[2]

Αποτίμηση του αποτελέσματος των εκλογών

Σε γενικές γραμμές Δεξιά και Αριστερά μοιράστηκαν και πάλι από 50% των ψήφων. Η σημαντική πτώση του ποσοστού της ΝΔ οφειλόταν κυρίως «στην ύπαρξη ενός ισχυρού πολιτικού οργανισμού στα δεξιά της, με στάση ιδιαίτερα εχθρική προς τον Καραμανλή για τις επιλογές του στο θέμα του δημοψηφίσματος του 1974».^[2] Πάντως η ΝΔ είχε χάσει την κοινοβουλευτική παντοδυναμία και δεν διέθετε πλέον ούτε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων για την εκλογή αρχηγού κράτους το 1980^[2]

Στο χώρο της αντιπολίτευσης οι αλλαγές ήταν περισσότερο εντυπωσιακές: κύριος αντιπολιτευτικός πόλος και μελλοντικός διεκδικητής της εξουσίας γινόταν πλέον το ΠΑΣΟΚ, ενώ διαγραφόταν η κατάρρευση του παραδοσιακού Κέντρου: πράγματι μετά τις εκλογές θα παραιτηθεί από τη θέση του αρχηγού της ΕΔΗΚ ο Μαύρος, τον οποίο θα αντικαταστήσει ο Ιωάννης Ζίγδης. Και αυτή όμως η εξέλιξη δεν θα αποτρέψει τελικά τη σταδιακή διάλυση του κόμματος.^[2]

Αποτελέσματα

Σύνοψη αποτελεσμάτων βουλευτικών εκλογών 20ης Νοεμβρίου 1977

Κόμμα		Επικεφαλής	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	± %	Αριθμός	±
	Νέα Δημοκρατία	Κωνσταντίνος Καραμανλής	2.146.365	41,84	-12,53	171	-49
	Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα	Ανδρέας Παπανδρέου	1.300.025	25,34	+11,76	93	+80
	Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου 1	Γεώργιος Μαύρος	612.786	11,95	-8,47	16	-44
	Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας 2	Χαρίλαος Φλωράκης	480.272	9,36	-	11	+6
	Εθνική Παράταξις	Στέφανος Στεφανόπουλος	349.988	6,82	Νέο	5	Νέο
	Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων 3	Ηλίας Ηλιού	139.356	2,72	-6,75	2	-6
	Κόμμα Νεοφιλελευθέρων	Κωνσταντίνος Μητσοτάκης	55.494	1,08	Νέο	2	Νέο
	Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας	διοικούσα επιτροπή	11.895	0,23	+0,20	-	-
	Λαϊκή Δημοκρατική Ενότητα	διοικούσα επιτροπή	8.839	0,17	Νέο	-	-
	Εργατική Διεθνιστική Ένωση - Τροτσκιστές	Σάββας Μιχαήλ	1.032	0,02	Νέο	-	-
	Ελληνική Χριστιανοκοινωνική Ένωση	Γεώργιος Σακελλαρόπουλος	777	0,02	Νέο	-	-
	Κομμουνιστική Οργάνωση "Μαχητής"		321	0,01	Νέο	-	-
	Εργαταγροτικό Κόμμα Ελλάδας		170	0,00	Νέο	-	-
	Κόμμα Αγροτικών Καπνοπαραγωγών		84	0,00	Νέο	-	-
	Ολυμπιακή Δημοκρατία	Ευστάθιος Πατσαντζής	19	0,00	Νέο	-	-
	Ανεξάρτητοι υποψήφιοι		22.348	0,44	-0,42	-	-
Σύνολο			5.129.771	100		300
Έγκυρα			5.129.771	98,77
Άκυρα/Λευκά			64.120	1,23
Ψήφισαν			5.193.891	81,10
Αποχή			1.209.847	18,90
Εγγεγραμμένοι			6.403.738
Πηγή: Nohlen & Stöver
Σημειώσεις:
Λίστα 1Τα αποτελέσματα της Ένωσης Δημοκρατικού Κέντρου συγκρίνονται με τα αποτελέσματα των Ε.Κ.-Ν.Δ. και Δημοκρατικής Ένωσης Κέντρου των εκλογών του 1974. 2Οι έδρες του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας συγκρίνονται με τις έδρες του κόμματος ως μέλους της Ενωμένης Αριστεράς των εκλογών του 1974. 3Τα αποτελέσματα της Συμμαχίας Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων συγκρίνονται με τα αποτελέσματα της Ενωμένης Αριστεράς των εκλογών του 1974.

Αποτελέσματα ανά εκλογική περιφέρεια

Περιφέρεια	ΝΔ	ΠΑΣΟΚ	ΕΔΗΚ	ΚΚΕ	ΕΠ	Συμμ.	ΚΝΦ	Διαφορά
Α' Αθηνών	42,83	22,58	9,18	11,51	6,65	6,00	0,53	20,25
Β' Αθηνών	36,14	27,58	8,30	16,09	5,13	5,18	0,62	8,56
Α' Πειραιώς	43,93	23,87	10,97	11,04	4,89	4,20	0,37	20,06
B' Πειραιώς	32,41	26,47	11,99	19,34	2,99	5,18	0,46	5,94
Αττικής	45,10	28,07	11,09	7,62	5,48	1,80	–	17,03
Αιτωλοακαρνανίας	49,24	26,16	10,18	7,58	4,81	1,25	0,35	23,08
Αργολίδας	46,01	25,50	10,40	3,45	12,40	0,99	1,22	20,51
Αρκαδίας	48,74	21,45	12,21	5,03	11,20	1,11	–	27,29
Άρτας	39,32	27,91	12,60	6,86	12,06	1,19	0,29	11,41
Αχαΐας	40,00	37,26	5,67	8,14	6,46	2,02	–	2,74
Βοιωτίας	39,40	30,96	11,99	7,37	7,98	1,71	–	8,44
Γρεβενών	32,44	18,09	26,98	8,05	10,32	1,02	2,27	5,46
Δράμας	39,66	27,28	7,25	3,60	10,23	1,51	0,13	12,38
Δωδεκανήσου	41,32	27,71	25,06	2,72	2,05	1,15	–	13,61
Έβρου	54,73	21,76	13,01	3,70	4,34	1,70	–	32,97
Εύβοιας	42,72	27,68	13,08	5,28	5,64	1,05	–	15,04
Ευρυτανίας	46,43	28,44	13,67	3,05	6,75	0,55	1,10	17,99
Ζακύνθου	36,33	20,39	7,38	15,79	15,25	2,00	2,86	15,94
Ηλείας	35,24	31,00	18,11	3,70	10,61	0,95	–	4,24
Ημαθίας	43,34	30,62	10,94	8,45	4,16	2,03	0,10	12,72
Ηρακλείου	24,90	35,36	25,09	7,23	0,72	2,18	4,15	10,27
Θεσπρωτίας	34,10	30,55	24,74	4,55	5,32	0,75	–	3,55
Α' Θεσσαλονίκης	45,80	22,12	9,02	11,98	4,18	5,51	0,43	23,68
Β' Θεσσαλονίκης	46,19	27,55	7,45	10,01	5,32	2,03	0,97	18,64
Ιωαννίνων	46,26	24,78	8,57	8,11	7,57	2,51	1,72	21,48
Καβάλας	50,50	23,30	9,37	7,44	3,95	3,83	0,27	27,20
Καρδίτσας	36,52	26,56	10,18	10,96	14,29	1,01	–	9,96
Καστοριάς	44,21	19,49	9,97	2,82	13,49	1,02	–	24,72
Κέρκυρας	35,44	32,07	7,65	10,03	9,96	2,87	0,26	3,37
Κεφαλληνίας	39,67	24,05	9,76	13,06	11,32	2,12	–	15,62
Κιλκίς	42,98	23,61	9,14	10,20	11,35	1,67	0,51	19,37
Κοζάνης	49,82	23,70	13,58	5,60	5,38	1,77	–	26,12
Κορινθίας	47,09	29,86	9,73	3,88	6,16	1,49	1,46	17,23
Κυκλάδων	54,95	22,92	12,61	3,45	3,04	2,38	0,40	32,03
Λακωνίας	55,00	16,23	7,03	4,17	16,24	0,88	0,13	38,76
Λάρισας	36,90	22,31	11,59	15,06	10,31	2,31	–	14,59
Λασιθίου	29,61	26,18	30,97	4,19	0,45	0,67	7,92	1,36
Λέσβου	42,77	20,79	7,96	24,37	1,14	2,20	0,67	18,40
Λευκάδας	31,89	16,58	18,71	18,05	8,17	4,52	0,27	13,18
Μαγνησίας	42,42	19,54	14,16	14,52	5,39	3,32	–	22,88
Μεσσηνίας	44,43	23,37	10,94	6,08	14,05	0,86	–	21,06
Ξάνθης	43,86	22,45	23,99	2,07	5,40	1,03	–	19,87
Πέλλας	44,21	31,18	10,98	4,56	7,35	1,36	0,10	13,03
Πιερίας	44,04	23,81	15,05	6,56	8,29	1,90	0,27	20,23
Πρέβεζας	44,21	34,37	3,89	7,45	8,87	1,21	–	9,84
Ρεθύμνης	29,49	24,28	13,93	4,57	0,51	0,86	26,03	3,46
Ροδόπης	35,73	16,68	17,00	2,49	27,31	0,78	–	8,42
Σάμου	43,39	10,88	21,54	17,58	2,94	3,07	–	21,85
Σερρών	52,55	23,10	9,67	6,90	5,59	1,82	–	29,45
Τρικάλων	37,18	22,34	19,46	12,10	7,87	1,13	–	14,84
Φθιώτιδας	43,97	22,68	14,16	5,74	11,01	1,11	0,71	21,29
Φλώρινας	47,03	15,62	19,17	4,80	8,07	0,93	–	27,86
Φωκίδας	54,88	23,96	3,88	4,90	10,59	1,02	0,76	30,92
Χαλκιδικής	52,82	25,31	10,70	4,16	4,31	1,67	0,17	27,51
Χανίων	16,01	23,44	20,55	10,67	0,95	1,98	25,72	2,28
Χίου	47,76	15,67	27,03	5,40	2,01	2,14	–	20,73

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Ελλήνων βουλευτών (1977)

Παραπομπές

1. Κλάψης, Αντώνης (15 Φεβρουαρίου 2022). «Η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το 1977». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2022.
2. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, «Από τη θέσπιση του Συντάγματος στις εκλογές του 1977», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΣΤ, 2000, σελ. 313

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Εκλογικός Νόμος 626/1977