πολιτικό κόμμα στη Νότιο Αφρική From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (αγγλικά: African National Congress - ANC) είναι ένα πολιτικό κόμμα στη Νότια Αφρική. Η οργάνωση αυτή ξεκίνησε ως ένα απελευθερωτικό κίνημα γνωστό για την αντίθεσή του στο απαρτχάιντ. Το συγκεκριμένο κόμμα κυβερνά τη χώρα από το 1994, όταν οι πρώτες εκλογές μετά το απαρτχάιντ οδήγησαν τον Νέλσον Μαντέλα να εκλεγεί Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Ο Σίριλ Ραμαφόζα, ο σημερινός Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, έχει διατελέσει ως πρόεδρος του ΑΕΚ από τις 18 Δεκεμβρίου 2017.[1]
Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο | |
---|---|
Πρόεδρος | Σίριλ Ραμαφόζα |
Αντιπρόεδρος | Πωλ Μασατίλ |
Εκπρόσωπος Τύπου | Μαλένγκι Μπένγκοθ |
Ιδρυτής | Σολ Πλάτγιε
Πίξλι κα Ισάκα Τζον Ντιούμπ |
Ίδρυση | 8 Ιανουαρίου 1912 |
Έδρα | Λουθούλι Χάουζ |
Εφημερίδα | ANC Today |
Πτέρυγα νεολαίας | ANC Youth League |
Μέλη (2022) | ~660.000 |
Εθνική προσχώρηση | Τριμερής Συμμαχία |
Διεθνής προσχώρηση | Σοσιαλιστική Διεθνής |
Εθνοσυνέλευση | 159 / 400 |
Εθνικό Συμβούλιο Επαρχιών | 54 / 90 |
Παν-Αφρικανικό Κοινοβούλιο | 5 / 9 |
Επαρχιακά Νομοθετικά Σώματα | 255 / 487 |
Το κόμμα ιδρύθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1912 στο Μπλουμφοντέιν, αρχικά, ως οργάνωση για την υπεράσπιση των μαύρων Νοτιοαφρικάνων. Όταν το Εθνικό Κόμμα αναδείχθηκε στην διακυβέρνηση της χώρας, ο κεντρικός στόχος του ΑΕΚ κατέστη η εναντίωση στην νέα πολιτική του θεσμοθετημένου απαρτχάιντ. Για τον σκοπό αυτό, οι μέθοδοι και οι λειτουργίες του οργανισμού μεταλλάχθηκαν και ξεκίνησε η προετοιμασία της Εκστρατείας Ανυπακοής από το 1952 ως το 1953. Το ΑΕΚ ανακηρύχθηκε παράνομο από την Νοτιοαφρικανική κυβέρνηση λίγο μετά την σφαγή του Σάρπβιλ, τον Απρίλιο του 1960 ως και τον Φεβρουάριο του 1990. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, παρά τις αποσπασματικές προσπάθειες για την εθνική του ανασυγκρότηση, το ΑΕΚ εξαιτίας της αυξημένης κυβερνητικής καταστολής αναγκάστηκε να παραμείνει στην εξορία. Το τότε εξορισμένο στην Λουσάκα της Ζάμπια ΑΕΚ επικέντρωσε την προσοχή του σε μία εκστρατεία σαμποτάζ και ανταρτοπόλεμου ενάντια στο κράτος του απαρτχάιντ την οποία διαχειρίστηκε η στρατιωτική του πτέρυγα "uMkhonto we Sizwe", η οποία ιδρύθηκε το 1961 σε συνεργασία με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Νοτίου Αφρικής (ΚΚΝΑ). Αργότερα, το ΑΕΚ ανακηρύχθηκε τρομοκρατική οργάνωση από τις κυβερνήσεις της Νότιας Αφρικής, των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρόλα αυτά, το ΑΕΚ κατέστησε τον εαυτό του ως βασικό θιασώτη στις διαπραγματεύσεις για την λήξη του απαρτχάιντ οι οποίες ξεκίνησαν μετά την ανάκληση της απαγόρευσης το 1990.
Στην εποχή μετά το απαρτχάιντ, το ΑΕΚ συνεχίζει να αυτοπροσδιορίζεται ως ένα απελευθερωτικό κίνημα, αν και είναι πλέον ένα εγγεγραμμένο πολιτικό κόμμα. Με τη βοήθεια της Τριμερούς Συμμαχίας του με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Νότιας Αφρικής (ΚΚΝΑ) και το Κογκρέσο των Εταιρικών Συνδικάτων της Νότιας Αφρικής, έχει διατηρήσει μια άνετη εκλογική πλειοψηφία σε εθνικό επίπεδο και στις περισσότερες επαρχίες, και έχει καταφέρει να εκλέξει και τους πέντε προέδρους της Νότιας Αφρικής από το 1994.Ωστόσο, η εκλογική πλειοψηφία του ΑΕΚ μειώνεται σταθερά από το 2004, και στις τοπικές εκλογές του 2021 το ποσοστό του έπεσε κάτω από το 50% για πρώτη φορά.[2] Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το κόμμα έχει εμπλακεί σε μια σειρά από αντιπαραθέσεις, ιδίως σχετικά με τις ευρέως διαδεδομένες κατηγορίες για διαφθορά μεταξύ των μελών του. Μετά τις γενικές εκλογές του 2024, το ΑΕΚ έχασε την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο για πρώτη φορά στην δημοκρατική ιστορία της Νότιας Αφρικής. Παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα, με λιγότερο από το 41% των ψήφων.[3] Το κόμμα έχασε επίσης την πλειοψηφία του στο Κβα-Ζούλου Νατάλ, Γκάουτεγκ και το Βόρειο Ακρωτήρι. Παρά τις αποτυχίες αυτές, το ΑΕΚ παραμένει στην εξουσία σε εθνικό επίπεδο μέσω μιας κυβέρνησης συνασπισμού.[4]
Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο ιδρύθηκε αρχικά με το όνομα "Νότιο Αφρικανικό Ιθαγενές Εθνικό Κογκρέσο" στις 8 Ιανουαρίου 1912 στο Μπλουμφοντέιν ως συνεχιστής της οργάνωσης Imbumba Yamanyama της Αποικίας του Ακρωτηρίου και μετονομάστηκε σε Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο το 1923. Ο Πίξλι κα Ισάκα Σέμε, ο Σολ Πλάτγιε, ο Τζον Ντιούμπ και ο Ουόλτερ Ρουμπουσάνα ίδρυσαν την οργάνωση, η οποία, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των πρώτων μελών του ΑΕΚ, προέρχονταν από τις συντηρητικές, μορφωμένες και θρησκευτικές επαγγελματικές τάξεις της μαύρης κοινωνίας της Νότιας Αφρικής.[5][6] Οι αρχηγοί της φυλής Ξόσα έδειχναν τεράστια υποστήριξη για την οργάνωση αν και δεν συμμετείχαν σε αυτή. Περίπου το 1920, σε μια μερική μετατόπιση από τον αρχικό στόχο για "ήπια πολιτική",[7] το ΑΕΚ ανέπτυξε ένα πρόγραμμα παθητικής αντίστασης κατευθυνόμενο κυρίως εναντίον της επέκτασης και την εδραίωσης των "Pass Laws" (νόμοι κατά της ελεύθερης μετακίνησης των μαύρων εντός της Νότιας Αφρικής).[6][8] Όταν ο Τζοσάια Γκουμέδε ανέλαβε την προεδρία του ΑΕΚ το 1927 υπερασπίστηκε μια στρατηγική μαζικής κινητοποίησης και συνεργασίας με το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά καθαιρέθηκε από το αξίωμα το 1930 και αντικαταστάθηκε από τον συντηρητικό Σέμε, του οποίου η ηγεσία είδε την επιρροή του ΑΕΚ να μειώνεται.[5][7]
Στη δεκαετία του 1940, ο Άλφρεντ Μπιτίνι Ζούμα αναβίωσε μερικά από τα προγράμματα του Γκουμέδε, με τη βοήθεια της ανόδου της συνδικαλιστικής δραστηριότητας και της δημιουργίας το 1944 της αριστερής Ένωσης Νεολαίας του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου υπό την ηγεσία μιας νέας γενιάς ακτιβιστών, μεταξύ των οποίων ο Ουόλτερ Σισούλου, ο Νέλσον Μαντέλα και ο Όλιβερ Τάμπο.[5][6] Μετά το 1948, το Εθνικό Κόμμα κατέλαβε την εξουσία έχοντας ως βάση της εκστρατείας του την πλατφόρμα του απαρτχάιντ, η οποία συνεπαγόταν την περαιτέρω θεσμοθέτηση του φυλετικού διαχωρισμού. Η νέα γενιά του ΑΕΚ επεδίωξε ένα Πρόγραμμα Δράσης που θα εξέφραζε ρητά τον Αφρικανικός εθνικισμό και οδήγησε το ΑΕΚ, για πρώτη φορά, στην συνεχή χρήση τεχνικών μαζικής κινητοποίησης όπως απεργιών, αποχών και μποϊκοτάζ.[6][9] Αυτό κορυφώθηκε με την Εκστρατεία Αμφισβήτησης το 1952-53, μια εκστρατείας μαζικής πολιτικής ανυπακοής που διοργανώθηκε από το ΑΕΚ, το Ινδικό Κογκρέσο και το Συμβούλιο Δράσης των Εγχρώμων ως διαμαρτυρία έναντι σε έξι νόμους του απαρτχάιντ.[10] Στο μεταξύ τα μέλη του ΑΕΚ αυξήθηκαν.[7] Τον Ιούνιο του 1955, ήταν μία από τις ομάδες που εκπροσωπήθηκαν στο πολυφυλετικό Συνέδριο/Κογκρέσο του Λαού στο Κλιπτάουν, Σόβετο, το οποίο επικύρωσε την Χάρτα της Ελευθερίας, ένα θεμελιώδες έγγραφο για τον αγώνα κατά του απαρτχάιντ.[7] Η Χάρτα ήταν η βάση της διαρκούς Συμμαχίας του Κογκρέσου αλλά χρησιμοποιήθηκε επίσης ως πρόσχημα για να κυνηγηθούν εκατοντάδες ακτιβιστές, μεταξύ των οποίων οι περισσότεροι από την ηγεσία του ΑΕΚ, για εθνική προδοσία.[11] Πριν ολοκληρωθεί η δίκη, έλαβε χώρα η σφαγή του Σάρπβιλ στις 21 Μαρτίου 1960. Ως αποτέλεσμα, το ΑΕΚ ανακηρύχθηκε παράνομο από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής. Ενώ νομιμοποιήθηκε εκ νέου μόλις τον Φεβρουάριο του 1990, σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα.
Μετά την απαγόρευση του τον Απρίλιο του 1960, το ΑΕΚ οδηγήθηκε στην παρακμή, μια διαδικασία που επιταχύνθηκε από μια σειρά κυβερνητικών διατάξεων εξοριών λόγω της κλιμάκωσης της πολιτειακής καταστολής και της φυλάκισης ανώτερων στελεχών του ΑΕΚ σύμφωνα με τη δίκη της Rivonia και τη δίκη της Little Rivonia.[12] Από το 1963, το ΑΕΚ έχασε οριστικά μεγάλο μέρος ακόμη και της κρυφής παρουσίας του εντός της Νότιας Αφρικής και λειτουργούσε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την εξωτερική αποστολή του, με την έδρα πρώτα στο Μορογκόρο, Τανζανία, και αργότερα στη Λουσάκα, Ζάμπια.[13] Καθ' όλη την περίοδο της εξορίας του, το ΑΕΚ ηγήθηκε ο Τάμπο - πρώτα de facto, με πρόεδρο τον Άλμπερτ Λουτούλι ο οποίος τελούσε υπό κατ' οίκον περιορισμό στη Ζουλουλάνδα και έπειτα σε ενεργό (προσωρινή) ιδιότητα, μετά το θάνατο του Λουτούλι το 1967; και, τελικά, επίσημα, μετά από εκλογική αναμέτρηση το 1985.[14] Επίσης αξιοσημείωτη για αυτή την περίοδο ήταν η εξαιρετικά στενή σχέση μεταξύ του ΑΕΚ και του αναδιοργανωμένου Κομμουνιστικού Κόμματος της Νότιας Αφρικής (ΚΚΝΑ), το οποίο επίσης βρισκόταν στην εξορία.[14]
Το 1961, εν μέρει ως αντίποινα στη σφαγή του Σάρπβιλ, οι ηγέτες του ΚΚΝΑ και του ΑΕΚ σχημάτισαν ένα στρατιωτικό σώμα με το όνομα Umkhonto We Sizwe (Δόρυ του Έθνους), ως μέσο για την ένοπλη πάλη κατά του κράτους του απαρτχάιντ. Αρχικά, το Δόρυ δεν ήταν επίσημο σώμα του ΑΕΚ, ούτε είχε ιδρυθεί άμεσα από την Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή του ΑΕΚ, αντίθετα θεωρήθηκε αυτόνομη οργάνωση, μέχρι την στιγμή που το ΑΕΚ το αναγνώρισε επίσημα ως την επίσημη ένοπλο πτέρυγά του τον Οκτώβριο του 1962.[12][15]
Κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960, το Δόρυ ήταν απασχολημένο με μια εκστρατεία επιθέσεων σαμποτάζ και ειδικότερα με βομβαρδισμούς ανεκμετάλλευτων κυβερνητικών εγκαταστάσεων.[15] Καθώς το ΑΕΚ μείωσε την παρουσία του εντός της Νότιας Αφρικής, τα στελέχη του Δόρατος περιορίστηκαν όλο και περισσότερο σε στρατόπεδα εκπαίδευσης στην Τανζανία και τις γειτονικές χώρες - με εξαιρέσεις όπως η εκστρατεία Wankie, μια σημαντική στρατιωτική αποτυχία.[16] Το 1969, ο Τάμπο αναγκάστηκε να καλέσει τη διάσημη Συνέλευση Μορογκόρο για να αντιμετωπίσει τις καταγγελίες που διατυπώθηκαν από τον Κρις Χάνι σε μνημόνιο που περιέγραφε την ηγεσία του Δόρατος ως διεφθαρμένη και διαπλεκόμενη.[17] Αν και η παθογένειες του Δόρατος διήρκησαν μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι συνθήκες για τον ένοπλο αγώνα σύντομα βελτιώθηκαν σημαντικά, ειδικά μετά την εξέγερση του Σοβέτο του 1976 στη Νότια Αφρική οπότε χιλιάδες φοιτητές - εμπνευσμένοι από τις ιδέες του Κινήματος της Μαύρης Συνείδησης - διέσχισαν τα σύνορα για να αναζητήσουν στρατιωτική εκπαίδευση.[18] Η δραστηριότητα των ανταρτών του Δόρατος εντός της Νότιας Αφρικής αυξήθηκε σταθερά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με μια εκτίμηση να καταγράφει αύξηση από 23 περιστατικά το 1977 σε 136 περιστατικά στο 1985.[19] Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ένας σημαντικός αριθμός πολιτών της Νότιας Αφρικής σκοτώθηκαν σε αυτές τις επιθέσεις, μια αντίθεση της προηγούμενης απροθυμίας του ΑΕΚ να προκαλέσει θύματα αμάχων.[19][20] Στις μοιραίες επιθέσεις περιλαμβάνονται η βομβιστική επίθεση στην Τσερτς Στριτ το 1983, ο βομβαρδισμός του Αμανζιμτότι το 1985, η βομβιστική επίθεση στο Bar του Magoo το 1986 και ο βομβαρδισμός στο Δικαστήριο του Γιοχάνεσμπουργκ το 1987. Εν μέρει ως αντίποινα, ο Στρατός της Νότιας Αφρικής διέσχιζε όλο και περισσότερο τα σύνορα ώστε να στοχεύσει μέλη και βάσεις του ΑΕΚ, όπως στις επιδρομές του 1981 και του 1983 στο Μαπούτο, και την επιδρομή στο Γκαμπορόνε το 1985.[14]
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δραστηριότητες του Δόρατος οδήγησαν τις κυβερνήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Ρονάλντ Ρίγκαν να ανακηρύξουν το ΑΕΚ τρομοκρατική οργάνωση.[21] Για την ακρίβεια, και το ΑΕΚ και ο Μαντέλα παρέμειναν στην λίστα παρακολούθησης τρομοκρατίας των ΗΠΑ μέχρι και το 2008.[22] Η εχθρότητα των δυτικών καθεστώτων πιστώθηκε εν μέρει - στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου - στην υποστήριξη τόσο οικονομικής όσο και τεχνικής φύσεως που έλαβε το ΑΕΚ από τη Σοβιετική Ένωση.[14][23]
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, καθώς η διεθνής και εσωτερική αντιπολίτευση στο απαρτχάιντ αυξανόταν, προσωπικότητες του ΑΕΚ άρχισαν να δοκιμάζουν τις προοπτικές για μια διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, αν και η προοπτική της εγκατάλειψης του ένοπλου αγώνα ήταν ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο θέμα εντός της οργάνωσης.[14] Μετά την προκαταρκτική επαφή μεταξύ του ΑΕΚ και των εκπροσώπων του κράτους, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, ο πρόεδρος Φρεντερίκ Ντε Κλερκ ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο του 1990 ότι η κυβέρνηση θα ήρε την απαγόρευση του ΑΕΚ και άλλων απαγορευμένων πολιτικών οργανώσεων, και ότι ο Μαντέλα θα απελευθερωνόταν από τη φυλακή.[19][24][25] Μερικοί ηγέτες του ΑΕΚ επέστρεψαν στη Νότια Αφρική για τις λεγόμενες "talks about talks", οι οποίες οδήγησαν το 1990 και το 1991 σε μια σειρά διμερών συμφωνιών με την κυβέρνηση να υπογράφει μια αμοιβαία δέσμευση για διαπραγματεύσεις. Σημαντικό είναι ότι το πρώτο ψήφισμα του Αυγούστου 1990 περιλάμβανε μια δέσμευση από το ΑΕΚ να αναστείλει μονομερώς τον ένοπλο αγώνα του.[26] Αυτό αποτέλεσε έναυσμα για την δημιουργία της πολυκομματικής Σύμβασης για μια Δημοκρατική Νότια Αφρική και αργότερα στο Πολυ-Κομματικό Διαπραγματευτικό Φόρουμ, στο οποίο το ΑΕΚ θεωρήθηκε ως ο κύριος εκπρόσωπος των συμφερόντων του κινήματος κατά του απαρτχάιντ.
Ωστώσο, η συνεχιζόμενη πολιτική βία, την οποία το ΑΕΚ απέδωσε σε μια τρίτη δύναμη που υποστηριζόταν από το κράτος, οδήγησε σε επαναλαμβανόμενες εντάσεις. Η πιο δραματική από αυτές, η σφαγή του Μποιπατόνγκ του Ιουνίου 1992, έκανε το ΑΕΚ να ανακοινώσει ότι αποσύρεται από τις διαπραγματεύσεις για αόριστο χρονικό διάστημα.[27] Αργότερα, προκάλεσε περαιτέρω θύματα στη σφαγή του Μπόσσο, τη σφαγή στο Σελ Χάουζ και σε άλλες συγκρούσεις με κρατικές δυνάμεις και υποστηρικτές του Κόμματος Ελευθερίας της Ίνκατα (ΚΕΙ).[28] Ωστόσο, όταν οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν, κατέληξαν τον Νοέμβριο του 1993, σε προσωρινό Σύνταγμα, το οποίο ήρθε σε ισχύ για την διεκπαιρέωση των πρώτων δημοκρατικών εκλογών της Νότιας Αφρικής στις 27 Απριλίου 1994. Στις εκλογές αυτές, το ΑΕΚ κέρδισε μια συντριπτική πλειοψηφία με 62,65% των ψήφων.[29] Ο Μαντέλα εξελέγη πρόεδρος και σχημάτισε μια κυβέρνηση συνασπισμού εθνικής ενότητας, η οποία, σύμφωνα με τις διατάξεις του προσωρινού Συντάγματος, περιλάμβανε επίσης το Εθνικό Κόμμα και το ΚΕΙ.[30] Το ΑΕΚ από τότε μέχρι και σήμερα έχει παραμείνει στην κυβέρνηση.
Στην εποχή μετά το απαρτχάιντ, τρεις σημαντικές διασπάσεις έχουν πραγματοποιηθεί από πρώην μέλη του ΑΕΚ και έχουν δημιουργήσει άλλα κόμματα. Η πρώτη ήταν το Κογκρέσο του Λαού το οποίο ιδρύθηκε από τον Μοσιούα Λεκότα το 2008 ως αποτέλεσμα του εκλογικού συνέδριου Πολοκουάνε, όταν το ΑΕΚ αρνήθηκε να επανεκλέξει τον Τάμπο Μπέκι ως πρόεδρο του και αντίθετα απαίτησε την παραίτησή του από την προεδρία. Η δεύτερη απόσχιση υπήρξαν οι Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας, που ιδρύθηκαν το 2013 μετά την καθαίρεση του επικεφαλής της Ένωσης Νεολαίας, Τζούλιους Μαλέμα από το ΑΕΚ. Πριν από αυτά, η πιο σημαντική διάσπαση στην ιστορία του ΑΕΚ έλαβε χώρα το 1959, όταν ο Ρόμπερτ Σόμπουκ ηγήθηκε μιας πτέρυγας Αφρικανών εθνικιστών στο νέο Παναφρικανικό Κογκρέσο.
Το uMkhonto weSizwe (Δόρυ του Έθνους) ανέβηκε σε εξέχουσα θέση τον Δεκέμβριο του 2023, όταν ο πρώην πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα ανακοίνωσε ότι, ενώ σχεδιάζει να παραμείνει μέλος του ΑΕΚ για όλη του τη ζωή, δεν θα συμμετέχει στην εκστρατεία του ΑΕΚ στις Νοτιοαφρικανικές γενικές εκλογές του 2024, και αντίθετα θα ψηφίσει για το Δόρυ του Έθνους.[31]
Σύμφωνα με το καταστατικό του ΑΕΚ, κάθε μέλος του ανήκει σε έναν τοπικό κλάδο και τα μέλη του κλάδου επιλέγουν τις πολιτικές και τους επικεφαλής του οργανισμού.[32][33] Αυτό γίνεται κυρίως με την εκλογή αντιπροσώπων στην Εθνική Διάσκεψη, η οποία λαμβάνει χώρα κάθε πέντε χρόνια. Μεταξύ των συνεδριάσεων, ο οργανισμός καθοδηγείται από την Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή που αποτελείται από 86 μέλη, η οποία εκλέγεται σε κάθε συνέδριο. Τα ανώτερα μέλη της Εθνικής Εκτελεστικής Επιτροπής είναι οι λεγόμενοι Top Six (ανώτεροι έξι) αξιωματούχοι, ο πρόεδρος του ΑΕΚ είναι ο πρώτος ανάμεσά τους. Μια παρόμοια διαδικασία λαμβάνει χώρα σε τοπικό επίπεδο: κάθε μία από τις εννέα επαρχιακές εκτελεστικές επιτροπές και περιφερειακές εκτελεστικές επιτροπές εκλέγονται σε επαρχιακά και περιφερειακά εκλογικά συνέδρια αντίστοιχα.[32]
Το ΑΕΚ έχει τρεις επίσημες πτέρυγες: την Ένωση Γυναικών, την Ένωση Νεολαίας και την Ένωση Βετεράνων. Σύμφωνα με το καταστατικό του ΑΕΚ, οι σύνδεσμοι είναι αυτόνομα όργανα με την ελευθερία να σχεδιάζουν τα δικά τους καταστατικά και τις δικές τους πολιτικές. Για τους σκοπούς των εθνικών συνέδριων, αντιμετωπίζονται κάπως σαν επαρχίες, με εκπροσώπους που ψηφίζουν και το δικαίωμα να υποδεικνύουν υποψηφίους για την ηγεσία.[32]
Το ΑΕΚ αναγνωρίζεται ως ο επικεφαλής μιας τριμερούς συμμαχίας, γνωστής ως Τριμερή Συμμαχία, με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Νότιας Αφρικής και το Κογκρέσο των Εταιρικών Συλλόγων της Νότιας Αφρικής. Η συμμαχία επισημοποιήθηκε στα μέσα του 1990, μετά την νομιμοποίηση του ΑΕΚ, αλλά έχει βαθύτερες ιστορικές ρίζες: το ΚΚΝΑ είχε συνεργαστεί στενά με το ΑΕΚ στην εξορία και το ΚΕΣΝΑ είχε υποστηρίξει τη Χάρτα Ελευθερίας και την Συμμαχία του Κογκρέσου το 1987.[34] Η συμμετοχή και η ηγεσία των τριών οργανώσεων έχει παραδοσιακά επικαλυφθεί σημαντικά.[35] Η συμμαχία αποτελεί ένα de facto εκλογικό συνασπισμό: το ΚΚΝΑ και το ΚΕΣΝΑ δεν λαμβάνουν μέρος στις εθνικές εκλογές, αλλά ως υποψήφιοι μέσω του ΑΕΚ, κατέχουν ανώτερες θέσεις στο κόμμα και επηρεάζουν την πολιτική του. Ωστόσο, το ΚΚΝΑ απειλεί συχνά να υποβάλει τους δικούς του υποψηφίους,[36] και το 2017 το έκανε για πρώτη φορά, κατεβάζοντας υποψήφιους εναντίον του ΑΕΚ σε μία έκτακτη εκλογή στο δήμο Μετσιμαχόλο, Ελεύθερο Κράτος.[37][38]
Σύμφωνα με το σύστημα εκλογών με αναλογική εκπροσώπηση της Νότιας Αφρικής, τα κόμματα έχουν απόλυτη εξουσία στην επιλογή υποψηφίων για νομοθετικά όργανα. Η εσωτερική διαδικασία επιλογή υποψηφίων του ΑΕΚ εποπτεύεται από τις λεγόμενες "επιτροπές λίστας/εκλογικού καταλόγου" και τείνει να περιλαμβάνει ένα βαθμό ευρείας δημοκρατικής συμμετοχής, ειδικά σε τοπικό επίπεδο, όπου τα παραρτήματα του ΑΕΚ ψηφίζουν για να προτείνουν υποψηφίους για τις τοπικές εκλογές.[39][40] Επίσης, μεταξύ 2003 και 2008, το ΑΕΚ κέρδισε σημαντικό αριθμό μελών μέσω της αμφιλεγόμενης διαδικασίας "περάσματος του διαδρόμου" (δηλαδή αλλαγής κόμματος), η οποία έλαβε χώρα ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο.[41][42]
Οι επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας σε κάθε τομέα της κυβέρνησης - ο Πρόεδρος, οι Πρωθυπουργοί (επικεφαλής) των επαρχιών και οι δήμαρχοι - εκλέγονται έμμεσα μετά από κάθε εκλογή. Στην πράξη, η επιλογή των υποψηφίων του ΑΕΚ για αυτές τις θέσεις είναι πολύ οργανωμένη κεντρικώς, με το κόμμα να ψηφίζει για να εκλέξει έναν προκαθορισμένο υποψήφιο. Αν και το ΑΕΚ δεν ανακοινώνει πάντα ποιον σκοπεύει να εκλέξει στις συνεδριάσεις του,[43] η Εθνοσυνέλευση έχει μέχρι στιγμής πάντα εκλέξει τον πρόεδρο του ΑΕΚ ως εθνικό πρόεδρο.
Το AEK έχει τηρήσει μια επίσημη πολιτική ανάπτυξης/ανέλιξης στελεχών από το 1985.[44] Στην εποχή του μετά το απαρτχάιντ, η πολιτική περιλαμβάνει την επιλογή υποψηφίων για τις εκλογές και τις κυβερνητικές θέσεις, ενώ συνεπάγεται επίσης ότι η κεντρική οργάνωση προσλαμβάνει μέλη του ΑΕΚ σε διάφορες άλλες στρατηγικές θέσεις στο κόμμα, το κράτος και την οικονομία.[45][46]
Το ΑΕΚ υπερηφανεύεται ότι είναι ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα [47] και, όπως πολλά κόμματα που κρατούνται στην εξουσία για χρόνια, μοιάζει με ένα κόμμα διαφόρων ιδεολογιών, φιλοξενώντας μια σειρά ιδεολογικών τάσεων.[48][49][50] Όπως είπε ο Μαντέλα στην Washington Post το 1990:
Το ΑΕΚ/ANC δεν ήταν ποτέ πολιτικό κόμμα. Δημιουργήθηκε ως ένα κοινοβούλιο του αφρικανικού λαού. Από την αρχή μέχρι τώρα, το ΑΕΚ είναι ένας συνασπισμός, αν θέλετε, ανθρώπων με διάφορες πολιτικές προσδοκίες. Κάποιοι θα υποστηρίξουν την ελεύθερη επιχειρηματικότητα, άλλοι τον σοσιαλισμό. Κάποιοι είναι συντηρητικοί, άλλοι φιλελεύθεροι. Είμαστε ενωμένοι αποκλειστικά από την αποφασιστικότητά μας να αντισταθούμε στην φυλετική καταπίεση. Αυτό είναι το μόνο πράγμα που μας ενώνει. Δεν υπάρχει θέμα ιδεολογίας όσον αφορά την οδύσσεια του ΑΕΚ, διότι οποιοδήποτε ερώτημα που πλησιάζει την ιδεολογία θα δίχαζε την οργάνωση από πάνω προς τα κάτω. Επειδή δεν έχουμε καμία σχέση με τίποτα εκτός από αυτή, την αποφασιστικότητά μας να διαλύσουμε το απαρτχάιντ.[51]
Το ΑΕΚ μετά το απαρτχάιντ συνεχίζει να ταυτίζεται ως ένα απελευθερωτικό κίνημα, επιδιώκοντας "την πλήρη απελευθέρωση της χώρας από όλες τις μορφές διακρίσεων και εθνικής καταπίεσης".[32] Επίσης συνεχίζει να διεκδικεί την Χάρτα Ελευθερίας του 1955 ως "το βασικό έγγραφο πολιτικής του ΑΕΚ".[32][52] Ωστόσο, όπως σημείωσε το μέλος του Εθνικής Εκτελεστικής Επιτροπής, Τζέρεμι Κρόνιν το 2007 οι διάφορες γενικές αρχές της Χάρτας της Ελευθερίας έχουν ερμηνευτεί διαφορετικά και τονίζονται σε διαφορετικές έκτακτες διαστάσεις, από διαφορετικές ομάδες εντός της οργάνωσης.[50][53] Ωστόσο, ορισμένες βασικές κοινοτοπίες είναι εμφανείς στην πολιτική και τις ιδεολογικές προτιμήσεις του κύκλου της οργάνωσης.
Το ΑΕΚ δεσμεύεται στην αρχή του μη ρατσισμού και στην αντίθεση του σε "κάθε μορφής φυλετικό ή εθνοτικό αποκλεισμό ή σοβινισμό".[32][49][54]
Το 1969 η Διάσκεψη Μορογκόρο δέσμευσε το ΑΕΚ σε μια "εθνική δημοκρατική επανάσταση [που] - καταστρέφοντας τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις - θα φέρει μαζί της μια επανόρθωση των ιστορικών αδικιών που διαπράχθηκαν κατά της ιθαγενής πλειοψηφίας και έτσι θα θέσει τη βάση για μια νέα - και βαθύτερη διεθνιστική - προσέγγιση.[55] Για τους διανοούμενους του κινήματος, η έννοια της Εθνικής Δημοκρατικής Επανάστασης (NDR) ήταν ένα μέσο για τη συμφιλίωση του αντι-απαρτχάιντ και του αντι-αποικιακού έργου με ένα δεύτερο στόχο, την καθιέρωση του εγχώριου και διεθνούς σοσιαλισμού - το ΑΕΚ είναι μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, και ο στενός του εταίρος, το ΚΚΝΑ, θεωρεί παραδοσιακά τον εαυτό του ως ένα κίνημα εμπροσθοφυλακής.[49] Συγκεκριμένα, και όπως υπονοείται από το έγγραφο του 1969, η διδασκαλία του NDR συνεπάγεται ότι η μετατροπή του εγχώριου πολιτικού συστήματος (εθνικός αγώνας, με τη φράση του Τζο Σλόβο) είναι προϋπόθεση για μια σοσιαλιστική επανάσταση (ταξική πάλη).[49][56] Η έννοια παρέμεινε σημαντική για τους διανοούμενους και τους σχεδιαστές στρατηγικής του ΑΕΚ μετά το τέλος του απαρτχάιντ.[57][58] Πράγματι, η επιδίωξη της NDR είναι ένας από τους κύριους στόχους του ΑΕΚ όπως ορίζεται στο καταστατικό του.[32] Όπως και με την Χάρτα Ελευθερίας, η διτότητα του NDR έχει επιτρέψει την ύπαρξη διαφορετικών ερμηνειών. Για παράδειγμα, ενώ οι θεωρητικοί του ΚΚΝΑ τείνουν να τονίζουν τον αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα του NDR, ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής του ΑΕΚ το έχουν ερμηνεύσει ως υπονοούμενο ότι ενθαρρύνει την εξουσιοδότηση της μαύρης πλειοψηφίας ακόμη και μέσα σε ένα κεφαλαιοκρατικό σχέδιο της αγοράς.[49]
Από το 1994, οι διαδοχικές κυβερνήσεις του ΑΕΚ έχουν διατηρήσει ισχυρή προτίμηση για σημαντικό βαθμό κρατικής παρέμβασης στην οικονομία. Η πρώτη ολοκληρωμένη διατύπωση του πλαισίου της οικονομικής πολιτικής του ΑΕΚ μετά το απαρτχάιντ περιγράφεται στο έγγραφο του Προγράμματος Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (RDP) του 1994, το οποίο έγινε το εκλογικό του μανιφέστο και επίσης, με το ίδιο όνομα, η κυρίαρχη πολιτική της κυβέρνησης του Νέλσον Μαντέλα. Το RDP είχε ως στόχο τόσο να διορθώσει τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες που δημιουργήθηκαν από τον αποικιοκρατία και το απαρτχάιντ και να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη. Η κρατική παρέμβαση κρίθηκε απαραίτητο βήμα προς και τους δύο στόχους.[59] Συγκεκριμένα, το κράτος έπρεπε να παρέμβει στην οικονομία μέσω τριών κύριων τομέων: ένα πρόγραμμα αναδιανομής της γης, ένα βαθμό οικονομικού σχεδιασμού, μέσω βιομηχανικής και εμπορικής πολιτικής, και κρατικές επενδύσεις στην υποδομή και την παροχή βασικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της υγείας και της εκπαίδευσης.[59][60] Παρόλο που το RDP εγκαταλείφθηκε το 1996, αυτά οι τρεις τομείς κρατικής οικονομικής παρέμβασης παρέμειναν βασικοί πυλώνες των μεταγενέστερων πολιτικών πλαισίων του ΑΕΚ.
Το 1996, η κυβέρνηση του Μαντέλα αντικατέστησε το RDP με το πρόγραμμα Απασχόλησης και Αναδιανομής για την Ανάπτυξη (GEAR), το οποίο διατηρήθηκε υπό την ηγεσία του προέδρου Τάμπο Μπέκι, διάδοχού του Μαντέλα. Το GEAR χαρακτηρίστηκε ως νεοφιλελεύθερη πολιτική [61][62] και απορρίφθηκε τόσο από το COSATU όσο και από το ΚΚΝΑ .[63][64] Ενώ μερικοί αναλυτές θεωρούσαν την οικονομική πολιτική του Μπέκι ως την ανάληψη των δυσάρεστων μακροπρόθεσμων προσαρμογών που απαιτούνται για την ανάπτυξη, άλλοι, κυρίως ο Πάτρικ Μποντ, την θεωρούσαν ως αντανάκλαση της αποτυχίας του AEK να εφαρμόσει πραγματικά ριζοσπαστική αλλαγή μετά το 1994.[49][65] Η συζήτηση σχετικά με την δέσμευση του AEK για αναδιανομή σε σοσιαλιστική κλίμακα συνεχίστηκε: το 2013, το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας, η Εθνική Ένωση Εργατών Μεταλλουργίας της Νότιας Αφρικής, απέσυρε την υποστήριξή της για το AEK με την αιτιολογία ότι "η εργατική τάξη δεν μπορεί πλέον να δει το AEK ή το SACP ως συμμάχους της τάξης με οποιαδήποτε ουσιαστική έννοια".[66] Είναι προφανές, ωστόσο, ότι το ANC δεν υιοθέτησε ποτέ τον καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς και συνέχισε να ευνοεί μια Μεικτή οικονομία: ακόμη και όταν η συζήτηση για το GEAR οξύνθηκε, το ANC κήρυξε τον εαυτό του (το 2004) ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, και ήταν εκείνη την εποχή που προήδρευε του προγράμματος μαύρης οικονομικής ενίσχυσης και του συστήματος κοινωνικών επιχορηγήσεων.[67][68][69]
Προς το τέλος της προεδρίας του Τζέικομπ Ζούμα, μια ομάδα του ΑΕΚ που ήταν υποκινούμενο από τον Ζούμα πρότεινε μια νέα πλατφόρμα πολιτικής που αναφερόταν ως Ριζοσπαστική Οικονομική Μετατροπή (RET). Ο Ζούμα ανακοίνωσε ως νέο στόχο την RET κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για του Εθνικού του Διαγγέλματος τον Φεβρουάριο του 2017,[70] και αργότερα εκείνο το έτος, εξηγώντας ότι είχε υιοθετηθεί ως πολιτική του ΑΕΚ και ως εκ τούτου ως πολιτική της κυβέρνησης, την ορίστηκε ως συνεπάγεται "μεταλλαγή των δομών, συστημάτων, θεσμών και μοτίβων ιδιοκτησίας και ελέγχου της οικονομίας, προς όφελος όλων των Νότια Αφρικανών, ειδικά των φτωχών".[71] Τα επιχειρήματα για την RET συνδέονταν στενά με την ρητορική έννοια του λευκού μονοπωλιακού κεφαλαίου.[72][73] Στη 54η Εθνική Διάσκεψη το 2017, το ΑΕΚ ενέκρινε μια σειρά από πολιτικές που υποστηρίζουν οι υποστηρικτές του RET, συμπεριλαμβανομένης της πρότασής τους να επιδιώξει την απαλλοτρίωση γης χωρίς αποζημίωση ως θέμα εθνικής πολιτικής.[74][75][76]
Το ΑΕΚ έχει από καιρό στενούς δεσμούς με την Κίνα και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, με το ΚΚΚ να έχει υποστηρίξει τον αγώνα του ΑΕΚ κατά του απαρτχάιντ από το 1961.[77] Το 2008, τα δύο κόμματα υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας για την εκπαίδευση μελών του ΑΕΚ στην Κίνα.[78]
Ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόσα και το ΑΕΚ δεν έχουν καταδικάσει την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και έχουν αντιμετωπίσει κριτική από κόμματα της αντιπολίτευσης,[79][80][81] δημοσίους σχολιαστές,[82][83] ακαδημαϊκούς,[84][85] οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών,[86][87][88] και πρώην μέλη του ΑΕΚ[89] λόγω αυτού. Η πτέρυγα της νεολαίας του ΑΕΚ έχει εν τω μεταξύ καταδικάσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και την ανατολική επέκταση του ΝΑΤΟ ως "φασιστική".[90][91] Αξιωματούχοι που αντιπροσωπεύουν την Πτέρυγα Νεολαίας του ΑΕΚ ενεργούσαν ως διεθνείς παρατηρητές για το δημοψήφισμα της Ρωσίας για την προσάρτηση Ουκρανικού εδάφους που κατακτήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.[92] Τον Φεβρουάριο του 2024 ο Γενικός Γραμματέας του ΑΕΚ Φίκιλε Μμπαλούλα συμμετείχε σε ένα "φόρουμ για την καταπολέμηση του δυτικού νεοαποικισμού" που φιλοξενήθηκε από τη Ρωσία, προκαλώντας έτσι περαιτέρω κριτική για την υποστήριξη του κόμματος για την εισβολή της Ρωσίας.[93]][94]
Το ΑΕΚ είχε λάβει μεγάλες δωρεές από τον Ρώσο ολιγάρχη που συνδέεται με τον Πούτιν, τον Βίκτορ Βέξελμπεργκ, ενώ το επενδυτικό άκρο του κόμματος, το Τσάνσελορ Χάουζ, έχει κοινή επένδυση με τον Βέξελμπεργκ σε ένα νοτιοαφρικανικό ορυχείο μαγγάνου.[95][96]
Το λογότυπο του ΑΕΚ εμπεριέχει ένα δόρυ και μία ασπίδα - συμβολίζοντας τον ιστορικό και συνεχιζόμενο αγώνα, ένοπλο και με άλλο τρόπο, ενάντια στην αποικιοκρατία και τη φυλετική καταπίεση - και έναν τροχό, το οποία δανείστηκε από την εκστρατεία του Κογκρέσου του Λαού του 1955 και επομένως συμβολίζει ένα ενωμένο και μη φυλετικό κίνημα για την ελευθερία και την ισότητα.[97] Το λογότυπο χρησιμοποιεί τα ίδια χρώματα με τη σημαία του ΑΕΚ, η οποία αποτελείται από τρεις οριζόντιες λωρίδες ίσου πλάτους, μαύρο, πράσινο και χρυσό. Το μαύρο συμβολίζει τους ιθαγενείς ανθρώπους της Νότιας Αφρικής, το πράσινο αντιπροσωπεύει τη γη της Νότιας Αφρικής και το χρυσό αντιπροσωπεύει τα ορυκτά και άλλα φυσικά πλούτη της χώρας.[97] Το μαύρη, το πράσινη και το χρυσή τριχρωμία εμφανίστηκε επίσης στη σημαία του υποέθνους του ΚβαΖουλού και εμφανίζεται στη σημαία του αντιπάλου του ΑΕΚ, του ΚΕΙ. Και και τα τρία χρώματα εμφανίζονται στη εθνική σημαία της Νότιας Αφρικής.
Το ΑΕΚ έχει λάβει κριτική τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές πηγές. Εσωτερικά, ο Μαντέλα επέκρινε δημόσια το κόμμα, μετά το τέλος της προεδρίας του, για την αγνοία του σε περιστατικά διαφθοράς και κακής διαχείρισης, ενώ επέτρεψε την ανάπτυξη μιας κουλτούρας φυλετικής και ιδεολογικής μισαλλοδοξίας.[98][99]
Εκλογές | Πρόεδρος | Ψήφοι | Ποσοστό | Τόπο | +/- | Κατάσταση | Αποτέσμα |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1994 | Νέλσον Μαντέλα | 12,237,655 | 62.65% | 252 / 400 |
252 | 1η | Κυβέρνηση συνασπισμού |
1999 | Τάμπο Μπέκι | 10,601,330 | 66.35% | 266 / 400 |
14 | 1η | Κυβέρνηση συνασπισμού |
2004 | 10,880,915 | 69.69% | 279 / 400 |
13 | 1η | Κυβέρνηση | |
2009 | Τζέικομπ Ζούμα | 11,650,748 | 65.90% | 264 / 400 |
15 | 1η | Κυβέρνηση |
2014 | 11,436,921 | 62.15% | 249 / 400 |
15 | 1η | Κυβέρνηση | |
2019 | Σίριλ Ραμαφόσα | 10,026,475 | 57.50% | 230 / 400 |
19 | 1η | Κυβέρνηση |
2024 | 6,459,683 | 40,18% | 159 / 400 |
71 | 1η | Κυβέρνηση συνασπισμού |
Εκλογές | Πρόεδρος | Έδρες | +/- | Θέση | Αποτέλεσμα |
---|---|---|---|---|---|
1994 | Νέλσον Μαντέλα | 60 / 90 |
60 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία |
1999 | Τάμπο Μπέκι | 63 / 90 |
3 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία |
2004 | 65 / 90 |
2 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία | |
2009 | Τζέικομπ Ζούμα | 62 / 90 |
3 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία |
2014 | 60 / 90 |
2 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία | |
2019 | Σίριλ Ραμαφόσα | 54 / 90 |
6 | 1η | Κυβερνητική πλειοψηφία |
2024 | ΓΝΑ |
Εκλογές[100] | Ανατολικό Ακρωτήρι | Ελεύθερο Κράτος | Γκαουτένγκ | Κουζούλου-Νάταλ | Λιμπόπο | Μπουμαλάνγκα | Βορειοδυτικό | Βόρειο Ακρωτήρι | Δυτικό Ακρωτήρι | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
% | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | % | Έδρες | |
1994 | 84.35 | 48/56 | 76.65 | 24/30 | 57.60 | 50/86 | 32.23 | 26/81 | 91.63 | 38/40 | 80.69 | 25/30 | 83.33 | 26/30 | 49.74 | 15/30 | 33.01 | 14/42 |
1999 | 73.80 | 47/63 | 80.79 | 25/30 | 67.87 | 50/73 | 39.38 | 32/80 | 88.29 | 44/49 | 84.83 | 26/30 | 78.97 | 27/33 | 64.32 | 20/30 | 42.07 | 18/42 |
2004 | 79.27 | 51/63 | 81.78 | 25/30 | 68.40 | 51/73 | 46.98 | 38/80 | 89.18 | 45/49 | 86.30 | 27/30 | 80.71 | 27/33 | 68.83 | 21/30 | 45.25 | 19/42 |
2009 | 68.82 | 44/63 | 71.10 | 22/30 | 64.04 | 47/73 | 62.95 | 51/80 | 84.88 | 43/49 | 85.55 | 27/30 | 72.89 | 25/33 | 60.75 | 19/30 | 31.55 | 14/42 |
2014 | 70.09 | 45/63 | 69.85 | 22/30 | 53.59 | 40/73 | 64.52 | 52/80 | 78.60 | 39/49 | 78.23 | 24/30 | 67.39 | 23/33 | 64.40 | 20/30 | 32.89 | 14/42 |
2019 | 68.74 | 44/63 | 61.14 | 19/30 | 50.19 | 37/73 | 54.22 | 44/80 | 75.49 | 38/49 | 70.58 | 22/30 | 61.87 | 21/33 | 57.54 | 18/30 | 28.63 | 12/42 |
2024[101] | 62.16 | 45/73 | 51.87 | 16/30 | 34.76 | 28/80 | 16.99 | 14/80 | 73.30 | 48/64 | 51.31 | 27/51 | 57.73 | 21/38 | 49.34 | 15/30 | 19.55 | 8/42 |
Εκλογές | Ψήφοι | % | Αλλαγή |
---|---|---|---|
1995–96 | 5,033,855 | 58% | |
2000 | Άγνωστο | 59.4% | 1.4% |
2006 | 17,466,948 | 66.3% | 6.9% |
2011 | 16,548,826 | 61.9% | 4.4% |
2016[102] | 21,450,332 | 55.7% | 6.2% |
2021 | 14,531,908 | 47.5% | 8.2% |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.