Φανταστική φυλή ανθρωποειδών πλασμάτων χωρίς κεφάλι From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι Ακέφαλοι ή Βλέμμυες (ελληνικά: ἀκέφαλοι, λατινικά: blemmyae) ήταν μια φανταστική φυλή ανθρωποειδών πλασμάτων που δεν είχαν κεφάλι και τα μάτια και το στόμα τους βρίσκονταν στο στήθος. Η πρώτη γνωστή περιγραφή τους βρίσκεται στην Ιστορία του Ηροδότου. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος στη Φυσική Ιστορία του (στο Βιβλίο V, 8) ονόμασε αυτά τα πλάσματα Βλέμμυες.[1]
Στην αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα, θεωρούνταν κάτοικοι της Αφρικής, συνήθως στα εδάφη της αρχαίας Λιβύης ή νότια της Αιγύπτου: Νουβία, Κους, Αιθιοπία. Οι μεταγενέστερες αφηγήσεις τους μετέφεραν σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Μερικές φορές περιγράφονταν ως πλάσματα ασυνήθιστα ψηλού αναστήματος.[2]
Η πρώτη αναφορά στη φανταστική φυλή γίνεται στις Ιστορίες του Ηροδότου, όπου τους αποκαλεί ἀκέφαλους και σύμφωνα με τις πηγές του κατοικούσαν στο ανατολικό άκρο της αρχαίας Λιβύης. Ο Αισχύλος, σύμφωνα με τον Στράβωνα, τους αναφέρει ως στερνόφθαλμους (με τα μάτια στο στήθος). Ο Ρωμαίος γεωγράφος Πομπόνιος Μέλα περίπου το 43 μ.Χ. ήταν ο πρώτος που τους ονόμασε Βλέμμυες της Αφρικής και τους περιέγραψε ως ακέφαλους με το πρόσωπό τους χωμένο στο στήθος τους. Με παρόμοιο τρόπο, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος στη Φυσική Ιστορία αναφέρει τη φυλή των Βλεμμύων της Βόρειας Αφρικής ως «χωρίς κεφάλια, με το στόμα και τα μάτια να βρίσκονται στο στήθος τους» και τους τοποθετεί κάπου στην Αιθιοπία ή στα γειτονικά εδάφη της Νουβίας. Ο Γάιος Ιούλιος Σολίνος προσθέτει ότι πιστεύεται ότι γεννιούνται με το τμήμα του κεφαλιού τους διαμελισμένο και το στόμα και τα μάτια τους εναποτίθενται στο στήθος. Ακέφαλοι άνδρες εμφανίζονται επίσης σε αρκετούς ασιατικούς θρύλους όπως στο ινδικό έπος Ραμαγιάνα. [3]
Οι αφηγήσεις αυτές ενσωματώθηκαν σε μεταγενέστερα κείμενα του Μεσαίωνα, μεταξύ άλλων στον αγγλολατινικό κατάλογο των θαυμαστών πλασμάτων του τέλους του 7ου ή των αρχών του 8ου αιώνα Liber Monstrorum, στο εγκυκλοπαιδικό έργο του 1210 Otia Imperialia, στην παγκόσμια ιστορία Χρονικό της Νυρεμβέργης (1493), στην Κοσμογραφία (1544) του Σεμπάστιαν Μύνστερ, σε παγκόσμιους χάρτες και σε λογοτεχνικά έργα.[4]
Η προέλευση του θρύλου των Ακέφαλων συνδέεται πιθανώς με την πραγματική φυλή των Βλεμμύων, ένας νομαδικός λαός στη βόρεια Νουβία μεταξύ 600 π.Χ. και 300 μ.Χ., που εμφανίστηκαν σε γραπτές πηγές από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως τον 8ο αιώνα μ.Χ. και πολέμησαν ενάντια στα ρωμαϊκά στρατεύματα. Στις ασπίδες τους απεικόνιζαν συχνά μεγάλα ανθρώπινα πρόσωπα και από μακριά φαινόταν πραγματικά ότι αυτά ήταν τα δικά τους πρόσωπα, που βρίσκονταν στο επίπεδο του στήθους ή του στομάχου. Ο Νόννος ο Πανοπολίτης που έζησε τον 5ο αιώνα στην Αλεξάνδρεια, στο έπος του Διονυσιακά αναφέρει την πραγματική φυλή Βλέμμυες, που ονομάζονταν από τον βασιλιά τους Βλέμμυ, και δεν αναφέρει ότι ήταν ακέφαλοι.[5]
Σύγχρονοι σχολιαστές του Πλίνιου έχουν προτείνει ότι η έννοια της ακεφαλίας του λαού μπορεί να οφείλεται στην πολεμική τακτική τους να κρατούν τα κεφάλια πιεσμένα κοντά στο στήθος, ενώ μισοκάθονται με το ένα γόνατο στο έδαφος.
Αυτά τα τερατώδη μυθικά πλάσματα εμφανίζονται σε διάφορα λογοτεχνικά έργα από την αρχαιότητα έως σήμερα, μεταξύ των οποίων:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.