Άγιος Πέτρος Αρκαδίας

Ο Άγιος Πέτρος είναι ένα ορεινό χωριό και κοινότητα στο δήμο Βόρειας Κυνουρίας. Είναι χτισμένο στη βόρεια πλευρά του όρους Πάρνωνα σε υψόμετρο 952 μέτρων. Βρίσκεται 3 χλμ. νότια του χωριού Έλατος, 5 χλμ. ανατολικά από τα Βούρβουρα, 6 χλμ. βορειοανατολικά των Καρυών Λακωνίας, 18 χλμ. νοτιοδυτικά του Άστρους και 26 χλμ. νοτιοανατολικά της Τρίπολης. Έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.^[3]

Άγιος Πέτρος
Άγιος Πέτρος Άγιος Πέτρος
Χάρτης
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα[1]
Περιφέρεια	Πελοποννήσου
Περιφερειακή Ενότητα	Αρκαδίας
Δήμος	Βόρειας Κυνουρίας
Γεωγραφία
Νομός	Αρκαδίας
Υψόμετρο	952 μέτρα[2]
Πληθυσμός
Μόνιμος	488
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ονομασία κατοίκων	Αγιοπετρίτες
Ταχ. κώδικας	220 09
Τηλ. κωδικός	2792
δεδομένα

Ιστορία

Ο Άγιος Πέτρος αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή. Τα επόμενα χρόνια το χωριό αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα της εποχής. Το 1600 περίπου στο χωριό γεννιέται ο Άγιος Νείλος ο Μυροβλήτης (ο κατά κοσμόν Νικόλαος Τερζάκης, †1651), ο οποίος μόνασε στην Μονή Μαλεβής και αργότερα στο Άγιο Όρος. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, το 1687, ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα της Επαρχίας Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς (Territorio di San Pietro di Zacognia). Την ίδια περίοδο (18ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του εμπορίου, με πληθυσμό τότε σχεδόν 4.000 κατοίκους και πάμπολλα αρχοντικά - πυργόσπιτα.

Επί Τουρκοκρατίας ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα του Βιλαετίου Αγίου Πέτρου, το οποίο περιελάμβανε το Καστρί, τον Άγιο Ιωάννη, τον Πλάτανο, τη Μελιγού, τον Χάραδρο, το Άστρος, το Κορακοβούνι, τον Πραστό, την Σίταινα, την Καστάνιτσα, τα Βέρβενα, τα Δολιανά κ.ά. Μετά το 1775 οι κλέφτες Γιάννης Καράμπελας, Αντωνάκης Αλεβίζος, πολεμούν και αντιστέκονται κατά των Τουρκαλβανών. Το 1786 οι δύο αυτοί κλέφτες, σε συνεργασία με τον Καπετάν Ζαχαριά και άλλους Αγιοπετρίτες, πολέμησαν τους Τούρκους στην Μονή Μαλεβής.

Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας, το 1814, αρκετοί Αγιοπετρίτες αρχίζουν να συμμετέχουν, μεταξύ των οποίων ο προεστός Αναγνώστης Κονδάκης, ο ηγούμενος της Μονής Μαλεβής, Καλλίνικος Τσιαμούρης κ.ά. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού στην Επανάσταση του 1821. Στις 24 Μαρτίου 1821 ο Αναγνώστης Κονδάκης κηρύσσει την Επανάσταση στην περιοχή. Αρκετοί Αγιοπετρίτες, υπό τον Αναγνώστη Κονδάκη, συμμετείχαν με μεγάλη επιτυχία στις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, της Τριπολιτσάς, του Βαλτετσίου κ.ά., σε συνεργασία με τα άλλα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής. Τα επόμενα χρόνια ο Άγιος Πέτρος αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Αγίου Πέτρου. Τον Ιούνιο του 1944, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 48 άμαχοι κάτοικοι του Αγίου Πέτρου^[4].

Το κτήριο του δημοτικού σχολείου

Το Ηρώο στη μνήμη των εκτελεσθέντων Αγιοπετριτών (28-30 Ιουνίου 1944)

Το χωριό

Ο Άγιος Πέτρος είναι κατάφυτος από έλατα, καρυδιές και άλλα δέντρα, έχει πολλά νερά και αρκετές βρύσες, όπως του Κεραστά, του Κατσή, του Καράμπελα και του Καπελετζή κ.α. Το χωριό έχει παλιά αρχοντικά πυργόσπιτα, με σημαντικότερο την οικία του Τούρκου αγά Τρικαλίτη του 18ου αιώνα και πολλές εκκλησίες, με σημαντικότερες τον Άγιο Πέτρο (19ος αι.), τα Εισόδια της Θεοτόκου, του Αγίου Νείλου κ.ά. Τέλος έχει και διάφορες υπηρεσίες όπως σχολείο, κοινοτικό γραφείο και διάφορους Συλλόγους.

Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα λεγόμενα Καστριτοχώρια (Καστρί, Έλατος, Ωριά, Του Καράτουλα, Μεσορράχη, Νέα Χώρα και Περδικόβρυση), ο Άγιος Ιωάννης και άλλα χωριά. Νοτιότερα βρίσκεται η κορυφή του όρους Πάρνωνας με υψόμετρο 1.934 μέτρα. Πλησίον βρίσκεται η Μονή Μαλεβής και το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς.

Δημογραφική εξέλιξη

Η δημογραφική εξέλιξη του χωριού είναι η εξής:

Έτος	Πληθυσμός χωριού	Πληθυσμός κοινότητας
1920		1.322
1961	986	1.013
1971	1.043	1.051
1981	1.605	1.620
1991	1.234	1.338
2001	949	1.044
2011	675	717
2021		506[5]

Προσωπικότητες

• Δημήτριος Τερζάκης (1870 - 21 Ιουλίου 1958), Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός. Υπηρέτησε ως δήμαρχος Ναυπλίου, γερουσιαστής, νομάρχης και βουλευτής Αργολιδοκορινθίας.^[6]
• Μαίρη Μηλιαρέση, ηθοποιός και παρουσιάστρια.^[7][8]
• Μαριάννα Παινέση, μοντέλο, από την πλευρά του πατέρα της.
• Δημήτρης Κατσικάρης, δημοσιογράφος, εκδότης, πρώην Αντιπεριφερειάρχης Νήσων Αττικής, Περιφερειακός Σύμβουλος Πειραιά.

Δείτε επίσης

• Τερριτόριο Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς
• Μονή Μαλεβής Αρκαδίας
• Πάρνωνας
• Κατάλογος παραδοσιακών οικισμών της Ελλάδας

Παραπομπές

1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
2. Ελληνική Στατιστική Αρχή. www.e-demography.gr/ElstatPublications/censuses/docs/eDemography_Metadata_Censuses_Doc_000011_gr.pdf#page=354.
3. «Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2016.
4. "Άγιος Πέτρος: Εκδήλωση μνήμης στο 'Ταμίρι'" Ανακτήθηκε στις 19/11/2020
5. Απογραφή 2021: Ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας αναλυτικά ανά δημοτική κοινότητα - Arcadia Portal
6. «Τερζάκης Δημ. Εμμανουήλ (1908-1984) – Από τη Ναυπλιακή ποίηση». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 27 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023.
7. «Υπερήφανη μητέρα η Μαίρη Μηλιαρέση από τον Άγιο Πέτρο για την εμφάνιση της κόρης της στο Dancing with the Stars (vid)». Astros News. 13 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020.
8. «Η Μαίρη Μηλιαρέση μιλά για τη διάρρηξη στο εξοχικό της στον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας (vd)». Kalimera Arkadia. 22 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020.

Πηγές

• Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αρκαδίας, Αρκαδία: Παραδοσιακοί οικισμοί, Τρίπολη 2007
• Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Οι δρόμοι και οι τόποι του νερού, Eκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2006
• Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες της, Eκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Άγιος Πέτρος Αρκαδίας, arcadia.ceid.upatras.gr