Owain Tudur

Milwr, gŵr llys, a phriod dirgel Catrin o Valois, gweddw Harri V, brenin Lloegr, oedd Owain Tudur (tua 1400 – 2 Chwefror 1461). Ef oedd tadcu Harri Tudur trwy ei fab Edmwnd Tudur. O'i bedwar mab arall y pwysicaf fu Siasbar Tudur, Iarll Penfro a Dug Bedford, a ymgyrchai'n galed i gael Harri Tudur ar orsedd Lloegr. Roedd Owain Tudur yn un o ddisgynyddion Ednyfed Fychan, canghellor Llywelyn Fawr. Roedd yn perthyn i Duduriad Môn trwy ei dad Maredudd ap Tudur, brawd Rhys ap Tudur a Goronwy ap Tudur a ymunasant ag Owain Glyn Dŵr yn ei wrthryfel yn erbyn y Saeson. Penmynydd ar Ynys Môn oedd ystâd y teulu.

Owain Tudur
Ganwyd	c. 1400  Cymru
Bu farw	2 Chwefror 1461  Henffordd
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	person milwrol
Cysylltir gyda	Penmynydd
Tad	Maredudd ap Tudur
Mam	Margaret Fychan
Priod	Catrin o Valois
Plant	Edmwnd Tudur, Siasbar Tudur, merch Tudor, Owen Tudor, Margaret Tudor, David Owen
Llinach	Tuduriaid

Arfau Owain Tudur

Llinach

Goronwy ap Tudur Hen (Teulu Ednyfed Fychan)

Gruffudd Fychan II m. cyn 1340

Elen ferch Tomos

Marged ferch Tomos

Tudur ap Goronwy m. 1367

Owain Glyn Dŵr c. 1354 - c. 1414

Maredudd m.1406

Rhys m. 1409

Gwilym m. 1413

Owain Tudur

Ei ddiwedd

Dienyddiwyd ef yn Henffordd ar orchymyn Edward Iarll y Mers wedi i'r Lancastriaid golli'r dydd ym Mrwydr Mortimer's Cross yn 1461. Yn ôl un croniclydd, nid oedd yn credu y byddai Edward mor ansifil â'i ddienyddio tan y gwelodd y blocyn pren yn barod iddo.

'Yna dywedodd, "Y pen hwn a osodir ar y blocyn pren a orffwysai gynt yn arffed y frenhines Catrin", a chan gyflwyno ei feddwl a'i galon i Dduw, aeth yn llariaidd i'w dranc.'^[1]

Cyfeiriadau

1. Dyfynnir yn David Fraser, Yr Amddiffynwyr (cyfieithiad Cymraeg gan Bedwyr Lewis Jones, Caerdydd, 1967), tud. 223.

Llyfryddiaeth

Llyfrau hanes

• W. Ambrose Bebb, Cyfnod y Tuduriaid (1939)
• H.T. Evans, Wales and the Wars of the Roses (1915)

Ffuglen

• William Pritchard, Owen Tudur (Caernarfon, 1913). Rhamant hanesyddol seiliedig ar draddodiadau lleol am Owain Tudur ar Ynys Môn.