From Wikipedia, the free encyclopedia
Cymdeithas gyfrinachol a sefydlwyd gan yr athronydd Almaenig Adam Weishaupt yn ystod yr Oleuedigaeth oedd Goleuedigion Bafaria neu Urdd y Goleuedigion (Lladin: Illuminati, Almaeneg: der Illuminatenorden). Sefydlwyd ar 1 Mai 1776 yn Ingolstadt, Bafaria Uchaf, yr Almaen. Roedd ei aelodau yn rhydd-feddylwyr ac roedd y gymdeithas yn seiliedig i raddau ar y Seiri Rhyddion.[1]
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | cymdeithas gyfrinachol  |
|---|---|
| Daeth i ben | Mawrth 1785 |
| Dechrau/Sefydlu | 1 Mai 1776 |
| Sylfaenydd | Adam Weishaupt, Leopold Engel |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Roedd gan yr Urdd ganghennau mewn mwyafrif o wledydd Ewrop, a 2,000 o aelodau dros y ddegawd roedd yn bodoli.[2] Ymysg aelodau'r Urdd oedd Johann Wolfgang von Goethe.
Ym 1777 daeth Karl Theodor yn Ddug Bafaria, a gwaharddodd cymdeithasau cyfrinachol gan gynnwys y Goleuedigion. Daeth yr Urdd i ben tua 1784/5.
Rhwng 1797 a 1798 cyhoeddwyd Mémoires pour servir à l'Histoire du Jacobinisme gan Augustin Barruel a Proofs of a Conspiracy gan John Robison, dau lyfr a ddadleuodd y wnaeth Goleuedigion Bafaria oroesi ac roeddent yn cynllwynio ar lefel ryngwladol, gan achosi'r Chwyldro Ffrengig er enghraifft. Mae nifer o ddamcaniaethau cydgynllwyniol modern yn honni bod gan grŵp o'r enw "y Goleuedigion" (Illuminati) ddylanwad a rheolaeth eang dros faterion y byd gyda'r nod o sefydlu Trefn Byd Newydd. Mae'r damcaniaethau hyn yn tarddu o Oleuedigion Bafaria.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
