Curiad

Y wefan Gymraeg gyntaf oedd Curiad, gwefan a oedd (ac sy'n parhau) i ymwneud â cherddoriaeth boblogaidd. Lansiwyd y wefan gan Dafydd Tomos ar 11 Ebrill 1995^[1] a chyhoeddwyd hynny ar y rhestr ebyst WELSH-L ar 13 Ebrill 1995.

Curiad

Enghraifft o:	gwefan
Iaith	Cymraeg
Dechrau/Sefydlu	11 Ebrill 1995
Sylfaenydd	Dafydd Tomos
Gwefan	http://curiad.org

Gofal: ceir cwmni cyhoeddi cerddoriaeth o'r un enw (curiad.co.uk)

Rhan o wefan Curiad, y wefan Gymraeg gyntaf; fersiwn Medi 1997.

Mae gwefan Curiad yn cynnwys gwybodaeth am gigs, bandiau, adolygiadau a'r siartiau Cymraeg. Roedd y wefan yn gwbl ddwyieithog i ddechrau cyn ail-lansio'n uniaith Gymraeg erbyn 2005. Mae rhan helaeth o'r deunydd ar gael hyd heddiw wedi'i archifo.^[2][3]

Ymddangosodd y wefan ar deledu am y tro cyntaf mewn eitem ar Uned 5 ar 20 Mehefin 1995.^[4]

Wrth lansio'r wefan, dywedodd Dafydd Tomos:

Mae Curiad Oer yn falch o gyhoeddi fod cylchgrawn newydd Cymraeg yn cael ei lawnsio heddiw ar y We-Byd-Eang. Cylchgrawn pop (neu unrhyw fath arall o gerddoriaeth) ydi e yn y bo+n, ond mae'n cynnwys llawer o wybodaeth diddorol neu ddefnyddiol am gwmniau cyfryngol Cymru hefyd. Mae'r tudalennau yn hollol ddwyieithog... Mae Curiad yn brosiect 'llafur curiad'.^[5]

Y cyd-destun

Dyfeisiwyd y we fydeang gan Tim Berners-Lee a Robert Cailliau pan roeddent yn gweithio yn CERN yng Ngenefa, Y Swistir a Ffrainc yn 1989.

Roedd dau grŵp trafod wedi'u ffurfio ychydig cyn 1995: WELSH-L (Tachwedd 1992) ac yna grŵp Usenet soc.culture.welsh (21 Mawrth 1995). Lansiwyd Cwrs Cymraeg Mark Nodine ym Mehefin 1994, ond ychydig iawn o Gymraeg oedd arni. Cafwyd hefyd nifer o ddalenau unigol. Cyn datblygiad gwasanaethau masnachol i letya gwefannau, roedd y rhan fwyaf o wefannau yn cael eu cynnal ar gyfrifon myfyrwyr a staff adrannau cyfrifiadureg y prifysgolion.

Fe wnaeth nifer o 'dudalennau cartref' ymddangos - rhai yn ddim mwy na manylion cysylltu. Fe fyddai eraill yn tyfu i wefannau llawn yn hwyrach ymlaen. Fel arfer, roedd America ar y blaen ac roedd rhai ISPs masnachol yn cynnwys gofod ar y we fel rhan o'i gwasanaeth.

Dyma ddetholiad o rai unigolion oedd yn berchen ar dudalennau cartref Cymraeg yn 1994 a 1995: Illtud Daniel, Rhydychen, Geraint Jones, UCL, Rob Griffiths, Prifysgol Manceinion, Geraint Jones, Rhydychen, Geraint Edwards, Prifysgol Sheffield, Tristan Williams, Prifysgol Aberystwyth, Lynne Davies, LSHTM Llundain.

Gweler hefyd

• Gwe-Awê; gwefan ar ffurf cyfeirlyfr o safleoedd yn ymweneud â Chymru.

Dolennau allanol

• Archif cynharaf o'r wefan wreiddiol ar Wayback Machine.
• Gwefan bresennol Curiad.
• Cofnod a chyfeiriadaeth at y wefan ar tiki-toki.com;