Beti George

Newyddiadurwraig a darlledwraig o Gymraes yw Beti George (ganwyd 19 Ionawr 1939). Mae'n cyflwyno'r rhaglen Beti a'i Phobol ar Radio Cymru ers 1987.

Beti George
Ganwyd	19 Ionawr 1939  Coed-y-bryn
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Caerdydd Prifysgol Aberystwyth
Galwedigaeth	newyddiadurwr
Cyflogwr	BBC Cymru
Plant	Iestyn George

Bywyd cynnar

Ganwyd Jane Elizabeth Jones^[1] yng Nghoed-y-bryn ger Llandysul mewn cymuned bron yn uniaith Gymraeg. Roedd ei mam wedi bod yn forwyn ac roedd ei thad yn wehydd. Yn y tridegau nid oedd ei thad yn gallu dod o hyd i waith ac roedd rhaid iddo symud i Bendyrus a gweithio o dan ddaear. Yn ei hysgol gynradd, Beti oedd yr unig blentyn a basiodd yr arholiad yr Eleven-plus er mwyn mynd i Ysgol Ramadeg Llandysul. Hi oedd y gyntaf yn ei theulu i allu mynd i'r brifysgol ac fe aeth i astudio Cymraeg yng Ngholeg y Brifysgol Caerdydd. Aeth i ddysgu mewn ysgol gynradd yn Aberystwyth ac yna mewn ysgol ramadeg yn Aberhonddu am gyfnod.^[2]

Gyrfa

Yn y saithdegau cynnar, cychwynodd ei gyrfa yn y cyfryngau pan gafodd swydd gyda'r BBC yn Abertawe fel gohebydd ar ei liwt ei hun i'r rhaglen Bore Da. Yn yr wythdegau bu'n cyflwyno rhaglen Newyddion gyda Gwyn Llewelyn.^[3]. Roedd hefyd yn un o brif gyflwynwyr y rhaglenni etholiadol yn yr wythdegau.

Bu'n cyflwyno nifer o raglenni eraill ar S4C gan gynnwys Ar y Bocs a Sbectrwm (rhaglenni yn trafod y cyfryngau), a nifer fawr o raglenni cerddorol yn cynnwys Lleisiau Cymru, Byd Cerdd, Cadwyn Carolau a Meistri Fienna.

Roedd yn un o gyflwynwyr cyfres DNA Cymru; darlledwyd rhaglen arbennig ar Ddydd Gŵyl Dewi 2015 a dangoswyd cyfres o bedair rhaglen ym mis Tachwedd a mis Rhagfyr 2015.^[4][5]

Mae hi'n cyflwyno rhaglen Beti a'i Phobol ar Radio Cymru ers 1987^[6], lle mae Beti yn sgwrsio gyda gwestai gwahanol bob wythnos yn trafod hanes eu bywyd.

Anrhydeddau

Gweler hefyd: Rhestr o Gymry a wrthododd "Anrhydedd Brydeinig"

Daeth Beti'n aelod o Orsedd y Beirdd yn Eisteddfod Genedlaethol Abergwaun 1986.

Yn 2016, derbyniodd y Wobr am Gyfraniad Eithriadol yng Ngwobrau Cyfryngau Cymru. Ym mis Awst 2017, enillodd Wobr Geraint Stanley Jones am "ei chyfraniad i gyfathrebu cerddoriaeth trwy ddarlledu".^[7]

Mae’n Gymrawd ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, Prifysgol Bangor a Phrifysgol De Cymru.

Ar ddiwedd 2020, fe'i henwebwyd ar gyfer MBE ond fe'i gwrthododd.^[8] Ar 20 Gorffennaf 2022, derbyniodd radd er anrhydedd gan Brifysgol Abertawe.^[9]

Bywyd Personol

Ei phartner hyd ei farwolaeth ym mis Ebrill 2017 oedd yr awdur a'r darlledwr David Parry-Jones; roeddent yn byw yng Nghaerdydd. Ers 2009, roedd Clefyd Alzheimer wedi bod ar David, a bu Beti yn codi ymwybyddiaeth o'r cyflwr yn y cyfryngau. Darlledwyd rhaglen am y clefyd o'r enw Un o Bob Tri ar S4C ^[10] ac fe gyflwynodd Beti raglen The Dreaded Disease – David's Story ar Radio Wales.^[11] Cyflwynodd hefyd y rhaglen ddogfen Beti and David: Lost for Words a ddarlledwyd ar y BBC ledled gwledydd Prydain.

Mae ganddi fab, Iestyn George, sy'n byw yn Brighton, a fu'n newyddiadurwr ac yn olygydd cerddoriaeth ar gylchgronau yr NME a GQ.^[12] Mae bellach yn ddarlithydd ym Mhrifysgol Brighton. Gwahanodd Beti George a thad Iestyn pan oedd yn ifanc.^[13]